Autor: Anna Juwan

Temat: Mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz czynniki wpływające na otwieranie i zamykanie aparatu szparkowego.

• Wyjaśnisz, jak działa mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza animacji;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych”. Prosi uczniów o zapoznanie się z treściami zawartymi w sekcjach „Przeczytaj” i „Animacja” oraz wykonanie ćwiczenia nr 3 (w którym mają za zadanie przyporządkować podane stwierdzenia do odpowiedniego stanu aparatów szparkowych) z sekcji „Sprawdź się”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że rośliny doniczkowe muszą być regularnie podlewane, aby utrzymać turgor komórek. Prosi ich, by wskazali, jaki wpływ na otwarcie aparatów szparkowych będzie miało zaniechanie podlewania rośliny doniczkowej.

Faza realizacyjna:

1. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Animacja” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską parę, np. ocenami z aktywności.

2. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z nich opracowuje mapę myśli na temat mechanizmu otwierania i zamykania aparatów szparkowych. Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.

3. Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie w parach wykonują polecenie nr 1 („Wyjaśnij, od czego zależy otwieranie i zamykanie się aparatów szparkowych”) oraz polecenie nr 2 („Opisz zmiany zachodzące w komórkach szparkowych pod wpływem światła”). Nauczyciel omawia wspólnie z uczniami poprawne odpowiedzi.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują samodzielnie ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić – na podstawie schematu – jaki wpływ na stan otwarcia szparek ma hydroliza skrobi zachodząca w komórkach szparkowych), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Następnie łączą się w czteroosobowe grupy i ustalają wspólne rozwiązanie. Wybrane zespoły omawiają odpowiedź na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 5 (w którym mają za zadanie uzupełnić tabelę porównującą cechy mechanizmu otwierania i zamykania aparatów szparkowych), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1, 2, 4, 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Animacja” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.