Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.1.4.3

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Warum arbeitet der Mensch? / Dlaczego ludzie pracują?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się na temat pracy ze szczególnym uwzględnieniem kwestii motywacji

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, wybór zawodu, poszukiwanie pracy, warunki pracy i zatrudnienia);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń z teraźniejszości i przyszłości;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia powody, dla których ludzie pracują;

  • określa, jakie znaczenie ma praca dla społeczeństwa, a jakie dla jednostki;

  • na podstawie zdobytych informacji lub własnych przemyśleń wypowiada się, dlaczego jego rodzice lub ludzie z najbliższego otoczenia pracują.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • sam decyduje, jak rozwiązać problem i udzielić wyjaśnień;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka -- zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. użycie synonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).  

Metody i formy nauczania:

  • podejście humanistyczne;

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, praca z katalogiem;

  • aktywizująca: burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy pracy:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • pojemnik na pytania,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (katalog interaktywny),

  • pojemnik z hasłami występującymi w katalogu,

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy słowa Marcina Lutra: Der Mensch ist zur Arbeit geboren wie der Vogel zum Fliegen i pyta uczniów: Was versteht ihr darunter? Ist das wahr? Stimmt ihr dieser These zu? Uczniowie wypowiadają się na forum klasy (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zapoznają się z Übung 1 w części Przeczytaj i łączą poszczególne wyrazy, które mogą wystąpić razem. Wybrani uczniowie czytają odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel pyta: Verbindet ihr diese Ausdrücke mit der Arbeit? Was können sie in Bezug auf die Arbeit bedeuten? Gebt bitte Beispiele. Chętni uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem. W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda grupa zapisuje podane w tekście powody, dla których ludzie podejmują lub powinni podejmować pracę.

  • Przedstawiciel każdej grupy podchodzi do tablicy i na mapie pojęć zapisuje jeden powód z przygotowanej listy. Ważne, aby kolejny przedstawiciel zapisał inny powód, a nie powtarzał wersji kolegi/koleżanki.

  • Uczniowie sprawdzają indywidualnie stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 2‑4 w części Przeczytaj. Uczniowie decydują, które informacje są zgodne z informacjami zawartymi w tekście, określają, które wyrazy z tekstu mogą zastąpić wyróżnione wyrazy w wypowiedziach, podają wyrazy bliskoznaczne do Arbeit.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tytułem oraz zdjęciami katalogu.

  • Uczniowie zapoznają się z katalogiem, a następnie indywidualnie sprawdzają stopień zrozumienia treści katalogu, wykorzystując do tego Übung 1‑3 w części Katalog interaktywny. Uczniowie łączą występujące razem wyrazy, uzupełniają tekst oraz określają, jakie znaczenie ma praca dla społeczeństwa, a jakie dla jednostki.

  • Uczniowie dobierają się w pary. Nauczyciel prosi przedstawiciela każdej pary o wylosowanie jednego z przygotowanych na karteczkach haseł legendy, według której zbudowany jest katalog: Selbstverwirklichung, Sinn und Zweck, Persönliches Wachstum, Identitätsbildung, Selbstwertgefühl und Anerkennung, Soziale Interaktion, Gesellschaftliche Einbindung, Einkommensquelle, Erreichung von Zielen Innovation und Fortschritt. Każda para opisuje zdjęcie przyporządkowane w katalogu do tego hasła oraz przygotowuje krótką wypowiedź, co rozumie przez dane hasło. Przedstawiciel każdej pary wypowiada się na forum klasy.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z Tipp zur Grammatik. Uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści TzG, wykonując Aufgabe 3 oraz Aufgabe 6 w części Sprawdź się.

  • Następnie nauczyciel formułuje 1‑zdaniową wypowiedź na podstawie treści katalogu, np. Die Menschen arbeiten, um ihre eigenen Talente einzusetzen. Zapisuje to zdanie na kartce, zawija i pyta kolejnego ucznia: Wozu arbeiten sie noch? i prosi go o zapisanie na kartce wypowiedzi oraz zawinięcie tak, aby kolejny uczeń nie widział zapisanego zdania. Czynność powtarza się do momentu zapełnienia kartki. Ostatni uczeń rozwija kartkę i odczytuje wypowiedzi uczniów.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie zapoznają się z Übung 7 w części Sprawdź się i na podstawie zdjęcia formułują wypowiedź pisemną do prezentacji na temat powodów, dla których ludzie podejmują pracę. Wybrani uczniowie odczytują wypowiedź na forum klasy.

Praca domowa

Uczeń na podstawie zebranych informacji lub własnych przypuszczeń formułuje wypowiedź pisemną, dlaczego jego rodzice lub ludzie z najbliższego otoczenia pracują (Aufgabe 8 w części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania katalogu interaktywnego

  • Przed lekcją: uczniowie analizują zdjęcia z katalogu interaktywnego i snują przypuszczenia, jakie mogłoby być hasło główne do każdego z dziesięciu zdjęć. Na podstawie udostępnionej przez nauczyciela (w formie papierowej lub elektronicznej) listy wyrazów wybranych przez nauczyciela z treści katalogu uczniowie tworzą mini słowniczek niemiecko‑polski.

  • W trakcie lekcji: na podstawie transkrypcji katalogu uczniowie piszą dyktando lub układają w parach dialogi na temat swojej wymarzonej pracy, powodów, dla których chcieliby ją podjąć oraz celów, które miałaby spełniać. Dialogi prezentują na forum klasy.

  • Po lekcji: uczniowie tworzą ankietę w formie online, dla różnych grup wiekowych, z zapytaniem Dlaczego ludzie pracują, czy tylko dla pieniędzy? Uczniowie rozpowszechniają ankietę wśród swoich znajomych, aby uzyskać odpowiedzi osób z danego przedziału wiekowego. Następnie analizują odpowiedzi i przygotowują podsumowanie ankiety, które prezentują na forum klasy.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik