Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‑Kruk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Następstwa ruchu obrotowego Ziemi
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
II. Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata. Uczeń:
podaje cechy ruchów Ziemi i charakteryzuje ich następstwa, z uwzględnieniem siły Coriolisa.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne:
Uczeń:
określa następstwa wynikające z ruchu obrotowego Ziemi;
wyjaśnia wpływ następstw wynikających z ruchu obrotowego Ziemi na zjawiska i procesy przyrodnicze;
wskazuje znaczenie następstw wynikających z ruchu obrotowego Ziemi dla życia człowieka.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: miniwykład, pogadanka, analiza grafiki interaktywnej, plakaty, gadająca ściana, rybi szkielet
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/praca w grupach, plenum
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, globusy, mapa świata, plakat
Materiały pomocnicze:
E. Rybka, Astronomia ogólna, PWN, Warszawa 1978 (głównie rozdział II, III i V).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Uczniowie zapoznają się z treścią wstępu do e‑materiału. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każdej grupie rozdaje kartkę formatu A3 i pisaki, prosi uczniów, aby zaprezentowali poznane wiadomości o ruchu obrotowym Ziemi w formie graficznej lub opisowej. Każda grupa, odwołując się do posiadanej wiedzy i doświadczeń oraz treści z e‑materiału zapisuje notatki lub przedstawia je graficznie. Po wyznaczonym czasie uczniowie łączą się po dwie grupy i wspólnie omawiają swoje plakaty, wyjaśniając zapisane tam treści. Następnie nauczyciel rozmawia z uczniami na plenum, odnosząc się się do mapy świata i globusów.
Po pogadance nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z tekstem bloku tematycznego. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Każda grupa wybiera lidera i opracowuje plakat metodą „rybi szkielet” na temat następstw ruchu obrotowego Ziemi. Uczniowie mają do dyspozycji mapę świata oraz globusy.
Po przygotowaniu prac nauczyciel wywiesza na ścianie plakaty. Każdy uczeń może podejść i omówić zapisane treści. Uczniowie prezentują i omawiają na plenum swój plakat, a reszta uczniów może zadawać pytania i wymieniać się spostrzeżeniami.
Na plenum wspólnie zapoznają się z treściami grafiki interaktywnej. Najpierw nauczyciel prosi wszystkich uczniów, aby podali najważniejsze poznane następstwa ruchu obrotowego Ziemi (następstwo dnia i nocy, spłaszczenie Ziemi na biegunach, pozorny ruch Słońca po sklepieniu niebieskim, siła Coriolisa) i zapisuje je na tablicy. Następnie liderzy grup omawiają poszczególne punkty i odpowiadają na pojawiające się pytania. Nauczyciel wspomaga grupy, gdy pytanie wybiega poza informacje z multimedium.
Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje w formie miniwykładu.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.
Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta uczniów o to, co było dla nich trudne lub nowe. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.
Praca domowa
Wskaż następstwa ruchu obrotowego Ziemi. Podaj przykłady z dnia codziennego lub podróży.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas zajęć: Różnica między czasem letnim a zimowym, Granica zmiany daty. Pływy oraz przy temacie dotyczącym wiatrów stałych.