SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Monika Kędzierska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zróżnicowanie cech środowiska przyrodniczego Polski – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstaw programowa

III. Dynamika procesów atmosferycznych: zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

3) wyjaśnia na przykładach genezę wiatrów stałych, okresowych oraz lokalnych i określa ich znaczenie dla przebiegu pogody;

4) przedstawia uwarunkowania cech klimatów strefowych i astrefowych;

5) na podstawie własnych obserwacji i innych źródeł informacji identyfikuje czynniki warunkujące mikroklimat miejsca, w którym zlokalizowana jest jego szkoła;

7) dostrzega prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk i procesów atmosferycznych.

IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.

Uczeń:

2) wyróżnia rodzaje wód podziemnych, w tym występujących w okolicy szkoły oraz wyjaśnia powstawanie źródeł;

3) przedstawia uwarunkowania występowania wód podziemnych oraz ich znaczenie gospodarcze;

5) wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

5) charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów;

6) wykazuje wpływ czynników przyrodniczych i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe i podaje sposoby zapobiegania im oraz minimalizowania ich następstw;

7) przedstawia przykłady ograniczeń w zakresie zagospodarowania terenu wynikające z budowy geologicznej podłoża, rzeźby i grawitacyjnych ruchów masowych;

8) dostrzega prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk i procesów geologicznych na Ziemi, wykorzystując technologie geoinformacyjne;

9) wyjaśnia wpływ procesów geologicznych na powstanie głównych struktur tektonicznych i ukształtowanie powierzchni Ziemi na wybranych przykładach;

10) analizuje podczas zajęć w terenie odkrywkę geologiczną i wnioskuje na jej podstawie o przeszłości geologicznej obszaru.

VI. Gleby: profil glebowy, przydatność rolnicza.

Uczeń:

1) rozpoznaje typ gleby i wnioskuje o przebiegu procesu glebotwórczego na podstawie obserwacji profilu glebowego podczas zajęć w terenie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia zróżnicowanie elementów środowiska geograficznego,

• ocenia wpływ warunków przyrodniczych na zróżnicowanie krajobrazowe,

• analizuje i identyfikuje treści zawarte w różnych opracowaniach naukowych.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, prezentacja, odwrócona klasa

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

GUS, Raport 2020 Polska na drodze zrównoważonego rozwoju, [online], dostępny w internecie: https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/?fbclid=IwAR0Xyf9kKPjV0OVQ3FfoaJPoKY4ciO7d3W0GBei‑z_8z6mQFSBD0f0U_5KQ, GUS, Warszawa 2020.

Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.

Kożuchowski K., Klimat Polski. Nowe spojrzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie wiadomości na temat zróżnicowania cech środowiska przyrodniczego Polski. Następnie dzieli uczniów na grupy i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat wybranego zagadnienia związanego z niniejszym e‑materiałem. Uczniowie w porozumieniu z nauczycielem ustalają zakres tematyczny prezentacji, jej czas trwania oraz źródła informacji - nauczyciel proponuje zapoznać się z e‑materiałem powtórzeniowym, innymi e‑materiałami opisującymi szczegółowo dane zagadnienia oraz literaturą.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie ostatniej lekcji.

• Przedstawienie celów lekcji i krótka dyskusja dotycząca pytań z części „Wprowadzenie”.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat zróżnicowania cech środowiska naturalnego w Polsce.

• W następnej kolejności uczniowie przedstawiają swoje prezentacje. Po wystąpieniu każdej z grup następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie, posiłkując się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku „Przeczytaj” lub grafiką interaktywną.

• Następnie uczniowie wykonują w parach ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Nad poprawnością wykonania zadania czuwa nauczyciel.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje lekcję, krótko charakteryzując i omawiając prezentację każdej grupy.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Sporządzenie w zeszycie tabeli, w której zawarta będzie charakterystyka zróżnicowania poszczególnych cech środowiska przyrodniczego Polski.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas zróżnicowanych tematycznie zajęć dotyczących środowiska przyrodniczego Polski (zakres podstawowy: XIV. 1, XIV. 2, XIV. 4, XIV. 7, XIV. 11).