SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Jerzy Lechnio

Przedmiot: geografia

Temat: Jak wielki jest Wszechświat? Odległości we Wszechświecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

II.  Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata.

Uczeń:

5) kształtuje wyobrażenie o ogromie i złożoności Wszechświata, obserwując ciała niebieskie na zdjęciach i mapach kosmosu, prowadzi obserwacje gwiazdozbiorów nieba północnego, dostrzega piękno i harmonię Wszechświata oraz Ziemi widzianej z kosmosu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia ustalenia dotyczące odległości w Układzie Słonecznym, Drodze Mlecznej i we Wszechświecie,

• przedstawia fakty i przykłady badań, które doprowadziły do dzisiejszego poziomu wiedzy o Układzie Słonecznym, Drodze Mlecznej i Wszechświecie.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody i techniki nauczania: odwrócona klasa, ćwiczeń przedmiotowych, z użyciem komputera, dyskusja

Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu, zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale, tablica interaktywna/tablica

Materiały pomocnicze

M. Jaroszyński, Galaktyki i budowa Wszechświata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.

J.M. Kreiner, Astronomia z astrofizyką, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją

Na lekcji poprzedzającej zajęcia nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji w oparciu o informacje zawarte w sekcji Przeczytaj w zakresie dotyczącym polecenia 2.

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

• Prowadzący zadaje uczniom pytania z zakresu tematu lekcji. Moderuje dyskusję. Omówiony zostaje problem ekspansji czasoprzestrzennej Wszechświata.

Faza realizacyjna

• Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 4 i 6, a następnie wybrane osoby prezentują sposób uzyskania wyniku. W parach lub grupach uczniowie wykonują ćwiczenie 8.

• Nauczyciel pyta uczniów, która z teorii dotycząca Wszechświata (skończony/nieskończony) bardziej do nich przemawia. Następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel pyta wypowiadających się uczniów, dlaczego wybrali tę, a nie inną teorię.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na małe grupy. Każdej przydziela jeden obiekt we Wszechświecie (gwiazda, galaktyka itd.) i prosi o ustalenie jego odległości od Drogi Mlecznej lub Słońca. Uczniowie powinni skorzystać z dodatkowych źródeł informacji, a następnie samodzielnie przeliczyć jednostkę na inne (np. parseki na AU, lata świetlne itd.).

Faza podsumowująca

• Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji Sprawdź się.

• Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności i wiedzę.

• Nauczyciel omawia przebieg zajęć, podsumowuje pracę uczniów. Ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Odszukaj informacje o wybranej galaktyce. Napisz, jaka odległość dzieli ją od Drogi Mlecznej. Następnie wybierz gwiazdę znajdującą się w tej galaktyce i zapisz, jaka odległość dzieli ją od naszego Słońca. Przelicz jednostki na parseki, jednostki astronomiczne oraz lata świetlne.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animację 3D można wykorzystać podczas innych lekcji z działu Ziemia we Wszechświecie (zakres podstawowy: II). Uczeń może wykorzystać animację do powtórzenia materiału, a także podczas wykonywania praca domowej (przypomnienie jednostek).