Autor: Anna Juwan

Temat: Krtań – budowa i znaczenie narządu głosu w ewolucji społeczności zwierzęcych i ludzkiej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz budowę krtani.

• Wyjaśnisz, jak powstaje głos.

• Określisz znaczenie narządu głosu w porozumiewaniu się zwierząt.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z modelem 3D;

• gra dydaktyczna;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Krtań – budowa i znaczenie narządu głosu w ewolucji społeczności zwierzęcych i ludzkiej”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Uczniowie z pomocą nauczyciela formułują cele lekcji oraz określają kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel prosi chętnych/wybranych uczniów o krótkie opisanie funkcji krtani z uwzględnieniem jej budowy anatomicznej. Uczniowie prezentują funkcje krtani, odnosząc się do modelu 3D zawartego w e‑materiale, wyświetlonego przez nauczyciela na tablicy interaktywnej.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda grupa na podstawie e‑materiału przygotowuje zestaw pięciu pytań. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby służy pomocą. Zwraca uwagę, aby pytania były problemowe, a nie pamięciowe. Koryguje wypowiedzi uczniów.
   Nauczyciel tworzy nowe grupy tak, aby w każdej znalazła się jedna osoba z każdej grupy poprzedniej. Każdy członek zespołu zadaje pytanie przygotowane przez swój zespół, pozostali odpowiadają na nie.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Audiobook”. Uczniowie odczytują polecenie 2 („Wyjaśnij, w jaki sposób krtań chroni przed zachłyśnięciem”) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: nr 5 (w którym mają za zadanie wskazać cechy ułożenia fałdów głosowych podczas wymawiania głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych) i nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, jak podczas głośnego mówienia zachowują się fałdy głosowe, z uwzględnieniem ciśnienia powietrza przechodzącego przez krtań), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Klasa wspólnie wykonuje mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

2. Uczniowie oceniają, które cele sformułowane na początku lekcji udało im się osiągnąć.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 2, 4 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.