SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Magdalena Fuhrman

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Warunki życia w różnych miastach

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna

1) Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2) Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

3) Identyfikowanie sieci powiązań przyrodniczych, społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych w przestrzeni geograficznej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

2) Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4) Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.

5) Stawianie pytań, formułowanie i weryfikacja hipotez oraz proponowanie rozwiązań problemów dotyczących środowiska geograficznego.

6) Kształtowanie umiejętności wieloaspektowego postrzegania przestrzeni i wyobraźni przestrzennej.

7) Waloryzowanie zjawisk i procesów przyrodniczych oraz wartościowanie zachowań i działalności człowieka w środowisku geograficznym.

8) Wykorzystywanie zdobytej wiedzy i umiejętności geograficznych w analizie i ocenie przemian przestrzeni geograficznej.

11) Analizowanie zjawisk i współzależności zachodzących w środowisku geograficznym z wykorzystaniem różnych map ogólnogeograficznych i tematycznych.

III. Kształtowanie postaw

1) Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

2) Kształtowanie przekonania o użyteczności edukacji geograficznej dla osobistego rozwoju człowieka oraz aktywności społecznej.

3) Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

4) Docenianie znaczenia dóbr kultury i zasobów przyrody w życiu człowieka, rozumienie konieczności racjonalnego ich użytkowania i ochrony.

5) Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan i jakość środowiska geograficznego, kształtowanie ładu przestrzennego oraz przyszły rozwój społeczno‑kulturowy i gospodarczy własnego regionu, Polski i świata.

Treści nauczania

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

6) identyfikuje funkcje, typy fizjonomiczne miast i formy zespołów miejskich na świecie, wiąże typy fizjonomiczne miast z kręgami cywilizacyjnymi oraz poziomem rozwoju gospodarczego państw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• określa cechy miast charakterystycznych dla różnych kręgów kulturowych i regionów świata,

• omawia warunki życia w miastach w różnych regionach świata,

• formułuje wnioski dotyczące typów miast o najwyższym i najniższym poziomie życia na świecie.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, pogadanka, dyskusja

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Szymańska D., Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

Szymańska D., Biegańska J., Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane, „Studia Miejskie” 2011, t. 4, s. 13–38.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem do materiału. Nauczyciel sprawdza zrozumienie tekstu przez uczniów – krótkie omówienie/przypomnienie pojęć urbanizacji przestrzennej, ekonomicznej, społecznej i demograficznej.

• Nauczyciel pyta uczniów o różnice między warunkami życia, poziomem życia oraz jakością życia. W przypadku problemów z ich odróżnieniem, nauczyciel wyjaśnia te pojęcia uczniom. Krótka pogadanka na temat sposobów omawiania i badania tych elementów ze wskazaniem, że jakość życia bada się właściwie tylko poprzez kwestionariusze lub wywiady.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z audiobookiem, następnie nauczyciel otwiera dyskusję całego zespołu klasowego – uczniowie szukają odpowiedzi na pytania postawione w audiobooku i wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału.

• Uczniowie dzielą się na grupy (o wielkości grup decyduje nauczyciel w zależności od liczby i poziomu uczniów). Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z filmem edukacyjnym i wykonanie poleceń zawartych w tej części e‑materiału. Nauczyciel prosi uczniów, aby zwrócili uwagę na czynniki historyczne, procesy polityczno‑gospodarcze mające wpływ na dane typy miast, a także warunki życia w porównywanych miastach. Ponadto nauczyciel prosi uczniów, aby w przygotowywanych odpowiedziach uwzględnili przykłady konkretnych miast. Uczniowie mogą korzystać z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji. Nauczyciel czuwa nad pracą grup, w razie potrzeby wspiera uczniów.

• Przedstawiciele grup na forum klasy prezentują rezultaty pracy, możliwa dyskusja podsumowująca lub wyjaśniająca wątpliwości uczniów.

Faza podsumowująca

• Przypomnienie celów lekcji i podsumowanie wiedzy zaprezentowanej podczas zajęć.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, mówią, co ich zainteresowało, o czym chcieliby dowiedzieć się więcej.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Sporządzenie syntetycznej notatki dotyczącej treści omawianych podczas zajęć.

• Praca pisemna: korzystając z dostępnych źródeł informacji, scharakteryzuj warunki życia w miastach azjatyckich i północnoamerykańskich. Dokonaj porównania na konkretnych przykładach, wskaż, od czego zależą warunki życia w wybranych przez Ciebie miastach.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny może zostać wykorzystany podczas powtórzenia materiału z działu poświęconego zróżnicowaniu struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych (zakres rozszerzony: VIII). Może znaleźć zastosowanie na innych lekcjach poświęconych zagadnieniom związanym z miastami (np. Miasta i ich funkcje, Fizjonomia miast, Występowanie zespołów miejskich na świecie. Typy zespołów miejskich).