Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Siła koloru. Gauguin Koniec Zbigniewa Herberta
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
dokonuje interpretacji wiersza Z. Herberta Gauguin Koniec, odwołując się do biografii malarza,
opisuje konstrukcję wiersza Gauguin Koniec,
wskazuje związki między literaturą a malarstwem na przykładzie wiersza Herberta i obrazów Paula Gaugina,
wskazuje inne nawiązania do malarstwa europejskiego w polskiej literaturze.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Siła koloru. Gauguin Koniec Zbigniewa Herberta”. Uczniowie powinni się zapoznać z utworem poetyckim zawartym w lekcji: Gaugin Koniec. Przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i/lub historycznoliterackiego. Wybrane osoby mogą zebrać potrzebne wiadomości do wstępnego rozpoznania tekstu. Będą pełniły rolę ekspertów.
Przekład intersemiotyczny. Wybrany uczeń przygotowuje przykład jednego dzieła sztuki, które koresponduje z tekstem poetyckim w e‑materiale: Gaugin Koniec, wraz z uzasadnieniem. W swojej wypowiedzi powinien zwrócić uwagę na elementy przekładu intertekstualnego oraz zastosować aparat pojęciowy właściwy omawianiu tekstu literackiego oraz plastycznego.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat i cele zajęć. Prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie. Nauczyciel kontroluje efekty pracy uczniów.
Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i postępują według ustalonego trybu pracy:
– Wstępne rozpoznanie. Określenie nadawcy i odbiorcy wypowiedzi, typu liryki oraz sytuacji lirycznej.
– Określenie tematu utworu.
– Postawienie tezy interpretacyjnej i wspólna dyskusja z przywołaniem argumentów.
– Przywołanie kontekstów: historycznoliterackich, estetycznych oraz wynikających z własnego doświadczenia ucznia.
Po wykonaniu zadania przez uczniów nauczyciel prosi przedstawicieli grup o zaprezentowanie efektów wspólnej pracy. Może ocenić prezentacje grup.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Audiobook”. Uczniowie odczytują polecenie: „Opisz konstrukcję wiersza Gauguin Koniec: jego podział na wersy, język oraz środki artystyczne” i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Uczniowie, w parach, wykonują polecenia 1‑3 z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując spójną argumentację, którą zaprezentują na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wykonaj polecenie nr 2 z sekcji „Audiobook”: „Co, poza życiem Gauguina, jest tematem wiersza Zbigniewa Herberta? Sformułuj wypowiedź pisemną”.
Materiały pomocnicze:
Aleksandra Okopień‑Sławińska, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków 2001.
Wiesław Limont, Psychologiczne podstawy myślenia metaforycznego, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Gabriele Crepaldi, Gauguin, Warszawa 2006.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.