Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Jak realizowano w praktyce założenia doktryny komunistycznej?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

8) przedstawia założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu oraz dokonuje ich krytyki z punktu widzenia praw człowieka i demokracji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia różnice między komunizmem, socjalizmem i socjaldemokracją;

• ocenia realność wprowadzania doktryny komunistycznej w państwach;

• wskazuje zależności między systemem politycznym a doktryną komunistyczną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja „za i przeciw”;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Chętne/wybrane osoby przygotowują w domu trzyminutowe, oparte o materiały audiowizualne prezentacje dotyczące założeń komunizmu w ZSRS, Chinach, Korei Północnej, Albanii i na Kubie.

Faza wstępna

1. Zapoznanie uczniów z tematem i celami zajęć.

1. Nauczyciel dzieli losowo zespół uczniów na czteroosobowe grupy, które ustalają własną definicję komunizmu. Następnie przedstawiciele każdej z nich przedstawiają efekty swojej pracy.

2. Na tablicy powstaje krótka notatka, wskazująca na rozumienie przez uczniów pojęcia „komunizm”.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w tych samych grupach przeanalizowali fragmenty Manifestu komunistycznego F. Engelsa i K. Marksa oraz Dzieł wybranych W. Lenina. Klasa porównuje swoje rozumienie pojęcia z teorią przedstawioną przez teoretyków komunizmu. Uczniowie ponownie formułują definicję, która zostaje zapisana na tablicy.

2. Uczniowie przedstawiają przygotowane w domu krótkie charakterystyki funkcjonowania wybranych państw komunistycznych.

3. Nauczyciel dzieli osoby w klasie na grupy: tych, którzy uważają, że wybrane przez nich państwa realizują teorię komunizmu w praktyce, i tych, którzy uważają, że teoria różni się od praktyki.

4. Nauczyciel inicjuje dyskusję między obiema grupami.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie dyskusji nauczyciel ponownie prosi uczniów, aby przenieśli się do innej grupy, jeśli zmienili zdanie. Osoby zmieniające grupę mają uzasadnić swoje stanowisko.

Praca domowa:

Napisz krótką notatkę z uzasadnieniem na temat: „Czy jest możliwe funkcjonowanie państw zgodnie z zasadami komunizmu?”.

Materiały pomocnicze:

Fryderyk Engels, Karol Marks, Manifest komunistyczny, wikisource.org.

Włodzimierz Lenin, Dzieła wybrane, Warszawa 1951.

Włodzimierz Lenin, O prawie narodów do samookreślenia. Dzieła wybrane, Moskwa 1948.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentację można wykorzystać, wprowadzając uczniów do dyskusji „za i przeciw”.