Dlaczego nie ma żydowskich miasteczek
Wstęp
Terminem HolocaustHolocaust określa się całkowitą zagładę Żydów dokonaną przez hitlerowców. Inny termin to Shoah lub Zagłada. W Generalnym GubernatorstwieGeneralnym Gubernatorstwie i na ziemiach włączonych do
III Rzeszy już w 1940 roku rozpoczęła się akcja tworzenia gettgett. Getta to wyłączone części miast, do których przenoszono Żydów i których nie mogli oni opuszczać. Musieli też nosić charakterystyczny znak – żółtą gwiazdę Dawida.
Największe getto znajdowało się w Warszawie. Znalazło się w nim 450 tysięcy Żydów. Po ataku Hitlera na ZSRS kolejne powstawały na ziemiach, które dotąd obejmowała okupacja sowiecka (Wilno, Grodno, Lwów). Żydzi w gettach byli zmuszani do niewolniczej pracy - zyski z niej czerpali Niemcy.
Kolejnym etapem zagłady Żydów była likwidacja getta w Warszawie. Żydzi, zdając sobie sprawę z czekającej ich śmierci, 19 kwietnia 1943 roku wywołali powstanie. W połowie maja żydowska dzielnica w Warszawie przestała istnieć. Jej mieszkańcy w większości zginęli. Pierwszy obóz zagłady Żydów powstał w Chełmnie nad Nerem. Kolejne w Auschwitz‑BirkenauAuschwitz‑Birkenau, Majdanku, Treblince, Sobiborze, Bełżcu. Jak obliczają historycy, w obozach koncentracyjnychobozach koncentracyjnych i gettach oraz w wyniku rozstrzelań zginęło od 5 do 6 milionów Żydów.
przedstawiać założenia Festiwalu Warszawa Singera;
opisywać życie w sztetlach;
wyjaśniać problem zagłady narodu żydowskiego.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
odpowiada na pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji;
pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje i porządkuje;
wyjaśnia związki przyczynowo‑skutkowe;
tworzy krótką wypowiedź korzystając z zadanego źródła historycznego;
sytuuje w czasie zjawiska historyczne; porównuje pozyskane informacje.
DLACZEGO NIE MA ŻYDOWSKICH MIASTECZEK - audiobook
Rozdziały audiobooka:
„Warszawa Singera”
Życie w sztetlach
Holocaust
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Żydzi do II wojny światowej byli mniejszością narodową w Rzeczypospolitej. Odsłuchując nagranie, zwróć uwagę na sposób, w jaki dziś się ich upamiętnia.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PEvhKsqaT
Wyobraź sobie, że jest rok 1978, a ty znajdujesz się w Nowym Jorku. Na ulicy spotykasz Izaaka Singera. Przeprowadź z nim wywiad.
Jesteś mieszkańcem sztetlu. Opisz życie w nim.
CzyHolocaustHolocaust był „ostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiejostatecznym rozwiązaniem kwestii żydowskiej”? Uzasadnij odpowiedź.
Podsumowanie
1. Przed wojną w Polsce mieszkało kilka milionów Żydów.
2. Większość z nich mieszkała w małych miasteczkach – sztetlachsztetlach. Były to ich małe ojczyzny.
3. Jednym z najwybitniejszych polskich Żydów był Isaak Singer.
4. Dla uczczenia jego pamięci w Warszawie odbywa się Festiwal Warszawa Singera.
5. W Niemczech, po zdobyciu władzy przez Hitlera, rozpoczęto realizację polityki rasistowskiej i antysemickiej.
6. W trakcie II wojny światowej na ziemiach polskich zostały utworzone getta, a następnie niemieckie obozy koncentracyjne.obozy koncentracyjne. Największym z nich był Auschwitz‑Birkenau.
7. Do tych obozów zostali zwiezieni Żydzi z Europy podbitej przez Niemcy nazistowskie.
8. Na ziemiach polskich zginęło 5‑6 milionów Żydów.
PRACA DOMOWA
Poszukaj informacji na temat tego, czy w Twojej okolicy znajdują się pamiątki po ludności żydowskiej. Przedstaw te informacje w dowolnej formie, np. w formie opisu, zdjęć, itp.
Zadania
Uzupełnij luki w tekście, wykorzystując podane słowa.
amerykańskim, Żydów, austriackim, żydowską, literatury, pruskim, rosyjskim, żydowskiego
Singer był polskim i .......................... pisarzem .......................... pochodzenia.
Otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie .......................... w 1978 roku.
Singer urodził się na ziemiach polskich znajdujących się pod zaborem .......................... .
Antysemityzm to postawa wrogości wobec .......................... .
Festiwal Warszawa Singera pokazuje i przybliża kulturę .......................... .
Które zdanie jest prawdziwe, a które fałszywe? Zaznacz odpowiednie pola.
| Prawda | Fałsz | |
| Sztetle były małymi żydowskimi miasteczkami w przedwojennej Rzeczypospolitej. | □ | □ |
| W sztetlach zachowała się tradycyjna obyczajowość żydowska. | □ | □ |
| W sztetlach mieszkali tylko Żydzi. | □ | □ |
| Życie w sztetlach było podporządkowane wspólnocie. | □ | □ |
| W sztetlach obowiązującym językiem był język polski. | □ | □ |
| W sztetlach nie istniało życie kulturalne. | □ | □ |
Odpowiedz na pytania.
Auschwitz-Birkenau, Była to całkowita likwidacja Żydów, Około 6 milionów, Holocaust, W 1942 roku, w Wannsee
1. Co oznaczał termin „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”?
............................................................................ .
2. W którym roku i gdzie w Niemczech podjęto decyzję o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”?
............................................................................ .
3. Jak się nazywał największy obóz zagłady Żydów?
............................................................................ .
4. Ilu Żydów zginęło podczas II wojny światowej?
............................................................................ .
5. Jakim terminem określa się zagładę Żydów?
............................................................................ .
Słowniczek
postawa niechęci, a nawet wrogości wobec Żydów i osób żydowskiego pochodzenia.
zespół niemieckich obozów koncentracyjnych i obozu zagłady utworzonych na terenie Oświęcimia i Brzezinki oraz innych pobliskich miejscowości. Istniał w latach 1941‑1945. Jedyny obóz znajdujący się na liście UNESCO. W 1947 roku Auschwitz‑Birkenau stał się muzeum, którego zadaniem jest dokumentowanie zbrodni niemieckich.
wydzielona część miasta, przeznaczona dla Żydów. W państwach okupowanych przez III Rzeszę Niemcy tworzyli zamknięte (często ogrodzone murami) getta. Utworzenie gett było pierwszym etapem Zagłady Żydów. Żydzi zostali poddani jeszcze straszniejszemu terrorowi niż pozostała część społeczeństwa polskiego. Niemcy stopniowo likwidowali getta w mniejszych miejscowościach, a ich mieszkańców przewozili do większych miast. W warszawskim getcie mieszkało około pół miliona Żydów.
jednostka administracyjno‑terytorialna utworzona na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z 12 października 1939, obejmująca część okupowanego przez wojska niemieckie terytorium II Rzeczypospolitej, która nie została wcielona bezpośrednio do III Rzeszy; Generalna Gubernia.
źródło: sjp.pl
terminem tym określa się zagładę 6 milionów Żydów, dokonaną podczas II wojny światowej. Proces ten rozpoczął się w połowie 1941 roku i trwał do końca wojny. Synonimem Holocaustu używanym przez część Żydów jest słowo „Szoah” (po hebrajsku „całkowita Zagłada”).
język Żydów aszkenazyjskich, czyli Żydów zamieszkujących Europę Środkowo‑Wschodnią i częściowo zachodnią. Obecnie na świecie językiem tym posługuje się od 3 do 4 milionów Żydów.
część ziem zachodniej Polski 1939–45 włączonych do III Rzeszy (województwa: wielkopol., część pomor., łódz. i warsz.).
źródło: encyklopedia PWN
terminem tym zwykle określa się miejsce koncentracji ludzi w celu ich eksterminacji, której głównym narzędziem był głód połączony z wysiłkiem fizycznym.
terminem tym zwykle określa się miejsce koncentracji ludzi w celu ich masowej zagłady. Służą temu specjalnie skonstruowane narzędzia służące do zabijania, np. komory gazowe, oraz krematoria służące do likwidacji ciał ofiar. W przeciwieństwie do obozów koncentracyjnych ludność przywożona do obozów zagłady uśmiercana była natychmiastowo.
decyzje dotyczące szczegółów technicznych akcji eksterminacji Żydów zostały podjęte podczas konferencji w Wannsee 20 stycznia 1942 roku. W tym celu zostały utworzone obozy koncentracyjne.
inaczej bóżnica, żydowski dom modlitwy, a także miejsce zebrań członków gminy żydowskiej.
małe miasteczko, w którym dominującą narodowością są Żydzi (stanowią 70‑80% mieszkańców). Zachowują oni tradycyjną obyczajowość żydowską. W sztetlach powstał charakterystyczny wzorzec życia pobożnych Żydów, oparty na Torze i Talmudzie. Nazwa ta dotyczy przede wszystkim małych żydowskich miasteczek dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kultura sztetli zniknęła wraz z nadejściem Holocaustu.