Dlaczego pierwsze wrażenie jest takie ważne.

R1Oo7UBdBbuTu

Nauczysz się

definiować pojęcie komunikacji,
scharakteryzować komunikację werbalną i niewerbalną,
oceniać znaczenie autoprezentacji dla procesu kształtowania relacji z innymi ludźmi,
formułować zasady skutecznej komunikacji,
rozróżniać rodzaje barier komunikacyjnych,
tworzyć własną autoprezentację w oparciu o podane przykłady.

Komunikacja (łac. communico, communicare (czyt. komuniko, komunikare) to łączność, rozmowa, przekazywanie informacji, porozumiewanie się, przekazywanie i odbieranie informacji w bezpośrednim kontakcie z drugą osobą.

KomunikacjakomunikacjaKomunikacja przebiega na dwóch poziomach – świadomym (racjonalnym) i nieświadomym (emocjonalnym). Na obu tych poziomach przekazywane są komunikaty w dwóch formach:

werbalnej – słownej (ustnej albo pisemnej);
niewerbalnej – mowa ciała (znaki, symbole, gesty, sposoby zachowania się, mimika, dźwięk, postawa ciała).

RzYprb6ETqoQQ

Ćwiczenie 1

ĆWICZENIE: Wielokrotny wybór

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Komunikacja werbalna i niewerbalna

W wypadku komunikacji werbalnejkomunikacja werbalnakomunikacji werbalnej podstawowym środkiem jest język umożliwiający wyrażenie znaczenia komunikowanych idei i uczuć. Języka używa się w celu:

określania myśli, uczuć, doświadczeń, aby wymieniać je z innymi ludźmi;
oceniania rzeczy, ludzi, uczuć zgodnie z własnym systemem wartości;
opisywania wyników życiowych doświadczeń, wydarzeń z przeszłości, a także rozmawiania o teraźniejszości oraz ewentualnych sytuacjach, które wystąpią w przyszłości;
mówienia o języku.

Do komunikacji werbalnej zaliczamy:

słuchanie;
mówienie;
pisanie;
czytanie.

W procesie komunikacji werbalnej bardzo ważną umiejętnością jest aktywne słuchanie. Nazywamy je aktywnym, dlatego że wymaga od rozmówcy podejmowania czynności mających na celu ułatwienie komunikacji.

Komunikacja niewerbalnakomunikacja niewerbalnaKomunikacja niewerbalna to przekaz, który przebiega za pośrednictwem zmysłów oraz ruchów ciała wykonywanych w czasie procesu komunikacji. Za przekaz niewerbalny uważane jest to, co umożliwia odbiór i przekazanie informacji wyłącznie za pośrednictwem naturalnych właściwości zmysłów.

Rmx5SXSVoGfda

Ilustracja przedstawia wyczernione postaci bez twarzy z białymi dłońmi akcentującymi wydawane przez nie sygnały: pierwsza postać występuje ze skrzyżowanymi dłońmi na piersiach, co oznacza gest "nie". Druga ma wyciągnięte obie dłonie przed siebie, co oznacza "stop". Trzecia zatyka palcami uszy, czym pokazuje, że nie chce słuchać mówiącego. Czwarta wyciąga dłonie przed siebie w geście "nie chcę mieć z tobą kontaktu". Piąta wyciąga dłonie do góry i kieruje kciuki w dół, co oznacza, że nie podoba jej się coś. Szósta zatyka sobie jedną dłonią prawe ucho, a drugą wyciąga przed siebie w geście "nie dopuszczam cię". Siódma wyciąga dłoń przed siebie sygnalizując komunikat "stop". — Komunikacja niewerbalna to podstawowa forma komunikacji międzyludzkiej
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Do komunikacji niewerbalnej zaliczamy:

gestykulację (np. ruchy dłoni, rąk, głowy);
mimikę twarzy;
dotyk (np. podanie ręki, uścisk);
kontakt wzrokowy;
dystans;
pozycję ciała;
wygląd fizyczny i ubranie;
niewerbalne cechy mowy (intonacja, ton głosu);
dźwięki parajęzykowe (znaki ekspresji uczuć – śmiech, westchnienia).

Zasady komunikowania się

R1tkOsLIuhUy21

Ilustracja przedstawia mężczyznę (po lewej) i kobietę (po prawej) stojących naprzeciwko siebie. Przy mężczyźnie napis: nadawca, przy kobiecie - odbiorca. Pośrodku napis komunikacja, a pod nim pięć liczb: od 1 do 5. Niżej, pomiędzy mężczyzną a kobietą trzy teksty na żółtych polach. Pierwszy tekst: nadany komunikat - werbalny i niewerbalny. Drugi tekst: wykorzystane kanały komunikacji. Trzeci tekst: odebrany komunikat - werbalny i niewerbalny. Niżej na środku napis Dystans oraz dwie strzałki: od mężczyzny do napisu Dystans oraz od kobiety do napisu Dystans. Mapa interaktywna, przedstawiająca schemat prowadzenia komunikacji. Lista elementów: Nadawca: Nadawca to autor wysyłanego komunikatu i jednocześnie odbiorca informacji zwrotnej. Nadawca nadaje KOMUNIKAT wykorzystując określony KOD i KANAŁ przekazu komunikatu. Odbiorca: Odbiorca to adresat wysyłanego komunikatu i jednocześnie autor informacji zwrotnej. Komunikacja (wymiana informacji) przebiega za pomocą określonego kodu, który stanowi umowny system znaków. Należą do nich różnorodne symbole (np. znaki drogowe), sygnały dźwiękowe (np. sygnały alarmowe), znaki świetlne, gesty (np. potakiwanie), a przede wszystkim znaki językowe (słowa, litery). Bądź asertywny: Asertywność to umiejętność otwartego wyrażania swoich myśli, uczuć, przekonań, z poszanowaniem praw i poglądów rozmówców. Komunikat asertywny to jasne i precyzyjne w formie i treści wyrażenie wprost tego, co się myśli i czuje, w sposób bezpośredni i szczery. Słuchaj uważnie: Warunkiem porozumienia jest rzeczywiste słuchanie drugiej osoby, do czego konieczna jest koncentracja na tej osobie i zaangażowanie się w rozmowę. Słyszenie to czynność dokonująca się za pośrednictwem narządu słuchu. Słuchanie natomiast jest czynnością, która obejmuje zarówno słyszenie, jak również proces interpretacji odbieranych bodźców słuchowych. Mowa ciała: Twoje ciało musi współgrać z tym, co mówisz. Twój wzrok, twoje gesty i mimika twarzy muszą wyrażać to, co mówisz. Ocena i interpretacja: Jako słuchacz staraj się być obiektywny i szanuj sposób myślenia nadawcy, nawet jeśli jest dla ciebie niezrozumiały. Nie oceniaj, nie krytykuj poglądów rozmówcy. Unikaj dawania „dobrych rad”. Informacja zwrotna: Dawanie informacji zwrotnej jest podstawową umiejętnością w komunikacji ponieważ informuje o tym, jak zachowanie odbiorcy wpływa na nadawcę. Jest to mówienie o swoich reakcjach, odczuciach, myślach i doświadczeniach w relacji do danej osoby. Komunikat: Komunikacja od strony nadawcy polega na przekazywaniu odbiorcy komunikatu werbalnego, zakodowanego za pomocą słów oraz komunikatu niewerbalnego, zakodowanego za pomocą mowy ciała. Wykorzystane kanały komunikacji: Z użyciem określonego kodu wiąże się droga, jaką przekazywane są komunikaty (kanał komunikacji). Najczęściej jako kanał komunikacyjny wykorzystywany jest wzrok, słuch, dotyk. W przypadku środków technicznych mowa o przedmiotach bądź działaniach, które służą przekazywaniu komunikatu, np. telefon, prowadzenie bezpośredniej rozmowy, wysyłanie listu z napisanym tekstem. Odebrany komunikat: Komunikacja od strony odbiorcy polega na odbieraniu komunikatu werbalnego i niewerbalnego przekazanego przez nadawcę oraz na odkodowaniu i interpretacji tego komunikatu. Elementem tej fazy komunikacji jest także sprzężenie zwrotne, czyli reakcja odbiorcy na komunikat nadawcy (w tym jego postawa i nastawienie wobec nadawcy). Dystans: Istotnym czynnikiem, który wpływa na jakość komunikacji są zachowania przestrzenne rozmówców. W komunikacji ważna jest odległość, w jakiej znajdujemy się od rozmówcy. Wyróżnia się cztery strefy, które w sposób nieświadomy mają znaczenie podczas interakcji z innymi: – strefa intymna (0–45 cm) – to strefa zastrzeżona dla osób najbliższych (kontakt dający poczucie obecności i kontaktu fizycznego), – strefa osobista (45–120 cm) – to sfera prywatna, która występuje między osobami w kontaktach prywatnych (osoby zaprzyjaźnione, koledzy z pracy, rozmowa na tematy osobiste), – strefa społeczna (1,2–3,6 m) – to strefa w relacjach z osobami mało znanymi lub nieznanymi, a także o różnym statusie społecznym, – strefa publiczna (od 3,6 m) – to dystans zachowywany w przypadkowych kontaktach czy wystąpieniach publicznych.

Elementy i zasady komunikacji.

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 1

R1ZWCssV5cry4

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 2

R1Mqrj2HRiKzj

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 3

R13x4IWXBypa5

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

R1UUApJ06mAji

Ćwiczenie 2

ĆWICZENIE: Grupowanie elementów

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

RpVoVMjv7UXNs

W psychologii uznaje się, że na interpretację przekazu w komunikacji wpływ ma to, jakim kanałem wiadomość dociera do odbiorcy. Na ogólną ocenę wypowiedzi treść wyrażona słowami wpływa jedynie w 7%, przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38%, natomiast przekaz zawarty w mimice twarzy decyduje w 55% o odbiorze informacji.

Źródło: Learnetic SA, domena publiczna.

Wykres kołowy: Elementy wpływające na odbiór przekazu.

Mowa ciała: (postawa, gesty, mimika): 55%

Słowa: 7%

Brzmienie głosu: 38%

W psychologii uznaje się, że interpretację przekazu w komunikacji wpływ ma to, jakim kanałem wiadomość dociera do odbiorcy. Na ogólną ocenę wypowiedzi treść wyrażona słowami wpływa jedynie w 7%, przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38%, natomiast przekaz zawarty w mimice twarzy decyduje w 55% o odbiorze informacji.

RyutzBCMyBi4T

Ćwiczenie 3

ĆWICZENIE: Wskaż prawidłową odpowiedź

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

RNxARfVwebAaB

Ćwiczenie 3

ĆWICZENIE: Wskaż prawidłową odpowiedź

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Autoprezentacja

Jedną z form komunikacji jest autoprezentacjaautoprezentacjaautoprezentacja. Zjawisko to określa się najczęściej jako proces kształtowania i kontroli sposobu, w jaki postrzegają człowieka inni ludzie. Jednostka zachowuje się, mówi i wysyła sygnały niewerbalne tak, by zakomunikować otoczeniu kim jest lub za kogo chciałaby być uważana. Autoprezentacja często określana jest także jako manipulowanie wrażeniem wywieranym na innych, fałszywa autoreklama lub kreowanie publicznego wizerunku.

Dokonując autoprezentacji warto zapamiętać kilka istotnych rzeczy:

Przemyśl, co chcesz powiedzieć.
Zadbaj o ubiór i postawę.
Zachowuj się naturalnie.
Postępuj w zgodzie ze sobą.
Bądź asertywny.
Dostosuj wypowiedź do okoliczności.

Dlaczego warto opanować umiejętność autoprezentacji?

Zdolność do autoprezentacji to umiejętność, która może się przydać w różnych sytuacjach życiowych:

autoprezentacja na rozmowie kwalifikacyjnej pozwala przedstawić potencjalnemu pracodawcy naszą wiedzę i doświadczenie w danym obszarze oraz zaprezentować siebie jako osobę, której zatrudnienie może przynieść korzyści dla pracodawcy;
autoprezentacja podczas negocjacji i rozmów handlowych pozwala zbudować wizerunek profesjonalisty oferującego sprawdzone i skuteczne rozwiązania w danej branży, a także zyskać zaufanie niezbędne do przekonania kontrahenta do zawarcia umowy handlowej;
autoprezentacja w trakcie wystąpień publicznych pozwala zaprezentować swój dorobek w danej dziedzinie, a dzięki temu zyskać uwagę i zaangażowanie słuchaczy, które są niezbędne do udanego wystąpienia publicznego;
autoprezentacja w świecie osób reprezentujących przedsiębiorstwa i instytucje (public relations), pozwala odpowiedzialnie kształtować wizerunek tych instytucji, wypowiadać się w ich imieniu, a przez to budzić do nich zaufanie;
umiejętność poprawnej autoprezentacji w życiu towarzyskim pozwala zyskać zainteresowanie i uznanie otaczających nas osób.

Ćwiczenie 4

R1UoseSF6dHOK

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

RfUxpog3UIP9V

Polecenie 4

RcXvfohyWGNHd

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 5

RDNUm2iluMxO4

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 6

Rvp2iCjGCHZhm

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

R1CC4eC4AToG2

RnYZx0Eur0AFD

Autoprezentacja, film nr 2
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1bZoIoQIgfQG

Autoprezentacja, film nr 3
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R190jWg0zY92h

Autoprezentacja, fIlm nr 4
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R10bhjCRNY3XR

Ćwiczenie 5

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Bariery komunikacyjne

Bariery komunikacyjnebariery komunikacyjneBariery komunikacyjne można podzielić na:

zewnętrzne, które pojawiają się w najbliższym otoczeniu tj. szumy, hałas, awaria sieci komputerowej, brak zasięgu telefonii komórkowej;

wewnętrzne, które pojawiają po obu stronach procesu komunikacji, zarówno po stronie nadawcy, jak i odbiorcy (np. różnica poglądów pomiędzy rozmówcami, brak zaufania, napięcie emocjonalne).

Wewnętrzne bariery komunikacyjne wynikają między innymi z różnic w postrzeganiu się nawzajem rozmówców. Mogą one być efektem różnych poziomów wiedzy czy doświadczenia. Negatywny wpływ na komunikację mają także różnice językowe. Komunikacja jest utrudniona lub niemożliwa, gdy rozmówcy nie potrafią siebie zrozumieć, posługują się nieznanym sobie żargonem lub słownictwem o wielorakim znaczeniu.

W komunikacji ogromną rolę odgrywają emocje. Jeśli wkrada się w nią gniew, miłość, nienawiść, zazdrość, wpływa to na przebieg komunikacji - na to, jak rozumiemy wysyłane do nas komunikaty i jak rozumiane są komunikaty, które my wysyłamy.

Komunikacja jest zakłócona również wtedy, gdy komunikaty werbalne nie współgrają z komunikatami niewerbalnymi. Ważne jest też to, czy nasz rozmówca jest wiarygodny. Jeśli jest to osoba mająca wiedzę, uczciwa, kompetentna – jej komunikaty budzą nasze zaufanie.

R1CijI9sWLOj8

Ćwiczenie 6

ĆWICZENIE: Wskaż prawidłową odpowiedź

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 7

RMCJ8LIgSCOI8

Warunki dobrej komunikacji

Ważnym krokiem ku poprawie zdolności do komunikacji jest przyjrzenie się i analiza sposobów komunikacji, jakimi posługiwaliśmy się do tej pory. Świadomość błędów czy też trudności, które pojawiają się w komunikacji stanowi punkt wyjścia do refleksji i modyfikacji.

Warto pamiętać, że dobra komunikacja zachodzi, gdy obie strony:

usuwają szumy (zakłócenia z otoczenia);
korzystają świadomie z komunikacji werbalnej i niewerbalnej;
przesyłają jasne i zrozumiałe komunikaty;
wykorzystują język znany odbiorcy;
upewniają się, czy informacja dotarła do odbiorcy i została poprawnie zinterpretowana;
panują nad swoimi emocjami.

RwkHhFRUzcqft

Ćwiczenie 8

ĆWICZENIE: Połącz w pary

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Słowniczek

komunikacja

proces porozumiewania się ludzi odbywający się za pośrednictwem języka oraz różnorodnych sygnałów wysyłanych przez ciało jednej strony tego procesu (nadawca) i interpretowanych przez drugą stronę procesu (odbiorca), komunikacja to podstawowa forma wymiany informacji i emocji między ludźmi, pozwala także wchodzić w interakcje z innymi i osiągać zrozumienie i porozumienie w relacjach z drugim człowiekiem

komunikacja werbalna

przekaz komunikacyjny polegający na podawaniu informacji za pośrednictwem słów (język mówiony) w formie monologu, rozmowy bądź dyskusji, odbywa się w czasie rzeczywistym, co może prowadzić do problemów wynikających z przekazywania nieprzemyślanych lub nieprecyzyjnie sformułowanych informacji

komunikacja niewerbalna

przekaz komunikacyjny polegający na podawaniu informacji za pośrednictwem zmysłu oraz ruchów ciała, ten rodzaj komunikacji odgrywa znaczącą rolę w procesie interpretacji sygnałów wysyłanych przez nadawcę w stronę odbiorcy, bowiem nawiązanie komunikacji następuje, gdy odbiorca dostrzega zgodność sygnałów niewerbalnych z sygnałami werbalnymi

autoprezentacja

sposób komunikowania społeczeństwu przez jednostkę o tym kim ona jest i za kogo chce być uważana, w procesie tym używana jest komunikacja werbalna i niewerbalna, w procesie autoprezentacji używane są specyficzne techniki i narzędzia, które mają na celu przedstawienie jednostki w jak najbardziej korzystnym świetle

bariery komunikacyjne

przeszkody w procesie komunikacji o charakterze zewnętrznym (uczestnicy procesu komunikacji nie mają na nie wpływu) lub wewnętrznym (wynikają z błędów popełnionych przez samych uczestników procesu komunikacji), ich istnienie uniemożliwia właściwą interpretację przekazu wysyłanego przez nadawcę do odbiorcy, a w konsekwencji osiągnięcie porozumienia

Bibliografia

Domachowski W., (1993), Psychologia społeczna komunikacji niewerbalnej, Toruń: Wydawnictwo Edytor.

Frączek A., (2012), Komunikacja interpersonalna, [w:] Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. IX.

http://wneiz.umk.pl/_upload/Dolna/bariery_komunikacyjne_i_ich_przezwycianie.html

RSGPXeveOTqbZ

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.