Animacja multimedialna: Dlaczego rosną ceny?

1. Animacja multimedialna z możliwością włączenia napisów:

2. Animacja multimedialna z audiodeskrypcją:

Scenariusz lekcji: Mordercza spirala-czyli jak nie dać się wkręcić inflacji

Rekomendowana długość lekcji: 45 minut (opcjonalnie - 90 minut)

Etapy lekcji:

1. Przygotowanie przedlekcyjne (90 min.),2. Nawiązanie – zadanie obliczeniowe (10 min.), 3. Czym jest inflacja? (5 min.) 4. Dlaczego wysoka inflacja jest taka zła? (5 min.), 5. Skąd się bierze inflacja i kto jest jej winny? (15 min.), 6. Jak walczyć z inflacją? I co będzie, jeśli się poddamy? (7 min.), 7. Podsumowanie (3 min.)

Szczegółowy opis przebiegu lekcji:

1. Przygotowanie przedlekcyjne (90 min.)

Rozpocznij pracę ze scenariuszem lekcji z tygodniowym wyprzedzeniem, stosując strategię odwróconej klasy.

Zleć uczniom do wykonania w domu, przed lekcją, dwa zadania:

Zadanie 1. Przeczytaj uważnie treść „Przesłuchania nr 5: Dlaczego rosną ceny?” z książki „Ekonomia dla Ciekawych, czyli co zeznał porwany profesor” .

Na podstawie treści przesłuchania, własnymi słowami wyjaśnij, czym jest:

- inflacja

- gra popytu i podaży

- spirala inflacyjna

- inflacja zawieszona

- hiperinflacja

Zadanie 2. Wyszukaj w Internecie artykuł dotyczący obecnego poziomu inflacji w Polsce, jej przyczyn lub konsekwencji i przeczytaj go uważnie. Zapewne nie wszystkie informacje w nim zawarte są dla Ciebie zrozumiałe. Wynotuj swoje wątpliwości i pytania dotyczące inflacji (np. pojęcia i zjawiska, których nie rozumiesz, stwierdzenia i wnioski, z którymi się nie zgadzasz itp.). Efektem wykonania tego zadania ma być notatka z zapisanym źródłem artykułu i przemyśleniami ucznia / uczennicy.

2. Nawiązanie (10 min.)

Rozpocznij lekcję od łatwego ćwiczenia obliczeniowego. Powiedz uczniom, że bohaterowie książki „Ekonomia dla Ciekawych, czyli co zeznał porwany profesor”, której fragment przeczytali, spierają się w kwestii wysokości i znaczenia inflacji dla ich domowych budżetów.

Rozdaj uczniom zadania obliczeniowe (zał.1, po jednym na dwójkę uczniów) i daj im pięć minut na jego wykonanie. Niech jedna osoba z dwójki oblicza procentowy wzrost cen poszczególnych towarów / usług, a druga – stopę inflacji.

Bohaterami każdego z zadań są rówieśnicy uczniów, którzy dokonują porównania cen określonych towarów i usług w marcu 2022 i 2023 roku. Zadaniem uczniów jest obliczenie procentowych zmian cen poszczególnych towarów / usług i stopy inflacji, jaka dotknęła każdego z bohaterów. W zadaniach celowo dobrano towary / usługi tak, by wysokość stopy inflacji, jaką obliczą uczniowie, różniła się. Wzrost cen towarów / usług w zadaniu, określono na podstawie raportu GUS „Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2022 r.” (zał.5)

Po wykonaniu zadań przez uczniów zapytaj, jaka jest wysokość obliczonej przez nich stopy inflacji. Wyniki uczniów będą różne.

Zapytaj uczniów dlaczego ich wyniki się różnią, by doszli do wniosku, że poziom wzrostu cen był różny, w zależności od towaru / usługi, jaką kupowali bohaterowie.

Zapytaj uczniów, które towary / usługi podrożały najbardziej i jak sądzą, dla kogo z bohaterów miało to największe znaczenie. Doprowadź uczniów do wniosku, że inflacja jest najbardziej dotkliwa dla osób najmniej zamożnych, których budżet jest ograniczony i muszą przeznaczyć niemal całość dostępnych środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb.

3. Czym jest inflacja? (5 min.)

Rozpocznij właściwą część lekcji od burzy mózgów, bazując na wynikach pracy uczniów przed lekcją w ramach zadania 1 i nawiązania. Zapytaj uczniów, czym jest inflacja. Na podstawie odpowiedzi uczniów skonstruuj wspólnie z uczniami ich definicję inflacji.

Wyświetl prezentację (zał.2) „Przesłuchanie nr 5: Dlaczego rosną ceny? Dodatkowe materiały od Profesora”. Prezentując slajd nr 3, powtórz definicję inflacji i wyjaśnij, że wyraża się ją stopą inflacji, o czym już wiedzą, bo sami ją przed chwilą policzyli.

Poproś uczniów, by porównali, jak rosły ceny wybranych towarów w Polsce w latach 2000‑2023. Doprowadź ich do wniosku, że odkąd się urodzili, ceny wszystkich towarów wzrosły, choć różnym tempie i skali. Puentując omawianie slajdu 3 obal mit, że GUS podaje nieprawdziwą stopę inflacji, wyjaśniając, że wskaźnik inflacji podawany przez GUS prezentuje przeciętny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w danym okresie.

Następnie wyświetl slajd 4 prezentacji, wskazując, że stopa inflacji jest zmienna, a jej bezpieczny dla gospodarki i portfeli ludności poziom to 2‑3 %.

4. Dlaczego wysoka inflacja jest taka zła? (5 min.)

Poprowadź uczniów do odpowiedzi na pytanie: dlaczego wysoka inflacja jest taka zła? Stosując pogadankę w myśl pytaniowego układu treści- w odpowiedzi na podawane przez nich argumenty, zadawaj im kolejne logicznie następujące po sobie pytania, stawiane na podstawie ich odpowiedzi. Np. jeśli uczniowie stwierdzą: „ludzie mają przez nią mniej pieniędzy”- zapytaj: „przecież zarabiają tyle samo, to dlaczego twierdzicie, że mają mniej pieniędzy?, gdy odpowiedzą: „bo ceny w sklepach rosną”, zapytaj dalej: „a dlaczego sprzedawcy podnoszą te ceny? i czy wszyscy podnoszą tak samo?”. Staraj się prócz zadawania pytań, kontrować odpowiedzi uczniów i je podważać, np. jeśli uczniowie stwierdzą: „w sklepach podnoszą ceny, bo chcą jeszcze więcej zarobić”, to zapytaj: „A myślicie, że koszty sprzedaży nie rosną? Przecież trzeba więcej zapłacić pracownikom i za prąd!” itd.

Podsumuj pogadankę zestawieniem najważniejszych konsekwencji inflacji, wyświetlając slajd 5 prezentacji.

5. Skąd się bierze inflacja i kto jest jej winny? (15 min.)

Zapytaj uczniów: Kto w takim razie jest winny inflacji? Sprowokuj ich do swobodnego, wręcz emocjonalnego wygłaszania swoich opinii, by zobaczyli, że każda grupa obwinia innych: konsumenci winią sklepikarzy, sklepikarze producentów, producenci pracowników domagających się podwyżek i rząd itd.

Po udzieleniu przez uczniów odpowiedzi (zapewne wskażą różnych winnych), wyświetl slajd 6 prezentacji i poproś uczniów, by to oni wyjaśnili Tobie jego przesłanie. Podsumowując wypowiedź uczniów, podkreśl, że każdy przyczynia się do powstawania inflacji.

Następnie, by uczniowie zrozumieli mechanizm powstawania inflacji i zagrożenia spiralą inflacyjną, zastosuj zmodyfikowaną na potrzeby lekcji metodę kreatywnego pisania- kreatywnego myślenia:

-Podziel uczniów na grupy 3‑4 osobowe i rozdaj każdej z grup schemat powstawania inflacji (zał.3), nie informując ich, co prezentuje otrzymany materiał.

-Zadaniem uczniów będzie krótkie odpowiadanie na kolejne pytania na schemacie, podążając za strzałkami. Poproś, by każda grupa rozpoczęła swoją pracę nad uzupełnianiem ryciny od lewego dolnego rogu.

-Przebieg pracy będzie następujący: - każda grupa uczniów odpowiada na pytanie pierwsze: „Co robią dostawcy towarów?” w sytuacji impulsu do wzrostu cen i zapisuje przy nim na schemacie swoją odpowiedź, - następnie każda grupa przekazuje schemat ze swoją odpowiedzią kolejnej grupie, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, by ta, na podstawie pracy poprzedników, odpowiedziała na kolejne pytanie: „Co robią sprzedawcy w sklepach?” i przekazała schemat kolejnej grupie, by ta z kolei zmierzyła się z kolejnym pytaniem, itd.

-Przekazywanie schematów między grupami odbywa się po każdym pytaniu, na sygnał zmiany wydany przez nauczyciela, aż schematy zostaną w pełni uzupełnione odpowiedziami na pytania.

-W ten sposób każdy ze schematów będzie końcowo zawierał historię rozwoju inflacji napisaną krok po kroku przez kolejne grupy.

-Po uzupełnieniu schematów wyświetl uczniom slajd 7 prezentacji. Proś kolejno uczniów z różnych grup, by opowiadali krok po kroku, co dzieje się na rynku w danym momencie. Animacja przygotowana na slajdzie, pozwoli Ci na stopniowe odkrywanie kolejnych etapów wzrostu inflacji i nakręcania się spirali inflacyjnej.

-Po zakończeniu historii opowiedzianej przez uczniów, podkreśl, że taki mechanizm nazywany jest spiralą inflacyjną!

6. Jak walczyć z inflacją? I co będzie, jeśli się poddamy? (7 min.)

Tę część lekcji poprowadź metodą pogadanki, zadając uczniom pytania i udzielając kolejnych wyjaśnień.

Zapytaj uczniów: co można zrobić, by przerwać spiralę inflacyjną? Zapewne uczniowie odpowiedzą, że należy zakazać sprzedawcom podwyższać ceny, gdyby na to nie wpadli - podpowiedz im to rozwiązanie.

Wyświetl slajd 8 prezentacji i wyjaśniając dlaczego takie rozwiązanie nie jest dobre. Zapytaj, czy rodzice opowiadali im o kolejkach do sklepów w okresie PRL i wyjaśnij dlaczego powstawały.

Zapytaj, czy mają pomysł na jakieś inne rozwiązanie? Wysłuchaj propozycji uczniów, a następnie wyświetl slajd 9 prezentacji tłumacząc, dlaczego jedyną receptą na przerwanie spirali inflacyjnej jest ograniczenie ilości pieniędzy na rynku. Podkreśl, że jest to kluczowe zadanie władz państwowych prowadzących politykę pieniężną w danym kraju. Zapytaj, jakie niekorzystne skutki niesie jednocześnie to rozwiązanie.

Następnie zapytaj uczniów, co się stanie, jeśli nie podejmiemy walki i nie przerwiemy spirali inflacyjnej. Gdy uczniowie podadzą pomysł gwałtownego wzrostu cen, wyświetl slajdy 10 i 11 prezentacji. Wyjaśnij czym jest hiperinflacja, na przykładach gwałtownych wzrostów cen w Niemczech i Wenezueli.

Podkreśl, że działania państwowe w postaci ograniczania ilości pieniędzy na rynku, m.in. poprzez podnoszenie stóp procentowych, czy ograniczanie wydatków z budżetu państwa, pomimo swej dotkliwości dla obywateli, są konieczne. Inaczej czeka nas katastrofalna w skutkach hiperinflacja.

7. Podsumowanie (3 min.)

Na podsumowanie lekcji rozdaj każdemu z uczniów prostą uzupełniankę (zał. 4) i daj uczniom 2 minuty na jej wypełnienie.

Wyświetl slajd 12 prezentacji, by uczniowie sprawdzili poprawność swoich odpowiedzi.

Zadanie domowe

Zadanie 1. Czy znasz Gapminder? Jest to narzędzie umożliwiające analizę zmian poziomu różnych wskaźników w czasie w niemal wszystkich krajach świata. Wykorzystaj Gapminer do analizy zmian poziomu inflacji w latach 1960‑2020, klikając link: https://www.gapminder.org/tools/#$model$markers$line$encoding$y$data$concept=inflation_annual_percent&space@=country&=time;;&scale$type:null&domain:null&zoomed:null;;&frame$value=2020;;;;;&chart-type=linechart&url=v1

Z prawej strony wykresu wybierz minimum pięć krajów (w tym Polskę), których przebieg zmian inflacji chcesz zaobserwować,

Naciśnij „play” i zaobserwuj jak zmieniał się poziom inflacji w tych krajach na przestrzeni 60 lat. Zapisz najważniejsze wnioski ze swoich obserwacji.

Zadanie 2. Wróć do artykułu o inflacji znalezionego w Internecie, który przeczytałaś/eś przygotowując się do lekcji w ramach zadania 2. Czy po lekcji rozwiały się Twoje wątpliwości? Czy znasz już odpowiedzi na pytania, które wcześniej cię nurtowały? Odnotuj wyjaśnienia przy tych pytaniach, na które znasz już odpowiedzi. O kwestie, które nadal pozostają do wyjaśnienia zapytaj na następnej lekcji swojego nauczyciela.

Fundacja Warszawski Instytut Bankowości

Jesteśmy organizatorem jednego z największych programów  pozaformalnej edukacji ekonomicznej w Europie - Bankowcy dla Edukacji. Realizujemy kilkanaście projektów edukacyjnych skierowanych m.in. do uczniów i nauczycieli. Każdego roku, poprzez nasze bezpłatne projekty edukacyjne, docieramy do kilkuset tysięcy uczniów w całej Polsce, współpracując z kilkoma tysiącami nauczycieli.

Od 1 stycznia 2023 r. realizujemy projekt wpierający nauczycieli przedmiotu biznes i zarządzanie - szczegółowe informacje dostępne są na www.BiznesiZarzadzanie.pl