Dodawanie liczb sposobem pisemnym

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Uczeń zna pojęcie sumy i składników.

2. Uczeń zna algorytm dodawania pisemnego.

b) Umiejętności

1. Uczeń potrafi dodawać pisemnie liczby bez przekroczenia i z przekroczeniem progów dziesiątkowych.

2. Uczeń potrafi powiększać liczby o daną liczbę naturalną.

3. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe z wykorzystaniem obliczeń sposobem pisemnym.

b) Postawy

Uczeń współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metody

metoda czynnościowa

Formy

• praca z całą klasą

• praca w zespołach dwuosobowych

• praca indywidualna

3. Środki dydaktyczne

• nagłówek tabeli z grupami jedności i tysięcy i zaznaczonymi rzędami

• zestawy papierowych banknotów i monet

• kartki z sumami dwu- i trzyskładnikowymi

• kserokopie tabel z harmonogramem rat malejących

• karteczki z „plusami”

4. Przebieg lekcji

Uczniowie piszą kartkówkę sprawdzającą umiejętność posługiwania się rzymskim systemem zapisu liczb.

a) Faza przygotowawcza

N – nauczyciel, U – uczniowie

N – Prosi o przypomnienie lekcji o działaniach na liczbach naturalnych i pyta, co nazywamy sumą i jak nazywają się liczby, które dodajemy.

U – Udzielają odpowiedzi, przytaczają przykłady.

N – Wyznacza losowo uczniów i poleca im obliczyć w pamięci sumy dwuskładnikowe w zakresie do 100.

U – Podają wynik i tłumaczą dodawanie dziesiątek do dziesiątek oraz jedności do jedności.

N – Informuje o celu lekcji, podaje temat: „Dodawanie liczb sposobem pisemnym”.

b) Faza realizacyjna

N – Poleca zapisać na tablicy dwie liczby trzycyfrowe, rozpisać każdą z nich na sumę setek, dziesiątek i jedności oraz obliczyć sumy cząstkowe i sumę całkowitą.

U – Dodają setki do setek, dziesiątki do dziesiątek i jedności do jedności oraz zapisują sumę.

153 = 100 + 50 + 3

+ (100 + 800) + (50 + 40) + (3 + 2) = 900 + 90 + 5 = 995

842 = 800 + 40 + 2

N – Prosi o przypomnienie z klasy trzeciej, jak jeszcze można dodawać liczby wielocyfrowe.

U – Przypominają o dodawaniu liczb sposobem pisemnym.

N – Przypina na tablicy korkowej nagłówek tabeli z grupą jedności i tysięcy, z zaznaczonymi rzędami. Prosi o przypięcie w odpowiednich rzędach cyfr dwóch liczb i poleca obliczyć ich sumę.

U – Przypinają liczby: 563 i 428. Wykonują obliczenia, tłumaczą przenoszenie jednej dziesiątki z rzędu jedności do rzędu dziesiątek. Przypinają sumę 991. Przepisują przykład do zeszytu.

N – Poleca przypiąć dwie inne liczby: 584 i 378.

U – Obliczają sumę, tłumaczą konieczność przeniesienia jednej dziesiątki i jednej setki, przepisują przykład do zeszytu.

N – Przypomina o konieczności dokładnego podpisywania liczb w rzędach. Rozdaje na każdą ławkę zestaw papierowych banknotów i monet oraz kartki z zapisanymi sumami dwu- i trzyskładnikowymi (załącznik 1).

U – Obliczają sumy, posługując się banknotami i monetami. Sprawdzają obliczenia sposobem pisemnym, przyklejają kartki do zeszytu, konsultują wyniki.

N – Prosi o podanie liczby trzycyfrowej, w której cyfra jedności jest o dwa większa od cyfry dziesiątek, a cyfra setek jest o trzy większa od cyfry dziesiątek. Poleca powiększyć tę liczbę o 959.

U – Podają przykłady takich liczb, powiększają je o podany składnik i zapisują w zeszytach.

N – Daje na każdą ławkę kserokopię tabelki z harmonogramem rat na poszczególne miesiące (załącznik 2). Tłumaczy, że są to raty malejące. Poleca obliczyć kwotę rat za każdy kwartał, za półrocza i za cały rok.

U – Liczą samodzielnie, konsultują wyniki.

c) Faza podsumowująca

N – Rozdaje losowo kartki z liczbami dwucyfrowymi i poleca dobrać się w pary w taki sposób, aby obie liczby dały sumę 100.

U – Tworzą pary. Zapisują działania.

N – Ocenia pracę uczniów na lekcji. Zadaje pracę domową.

5. Bibliografia

H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSiP, Warszawa 2000.

6. Załączniki

a) Karty pracy ucznia dla wszystkich

Załącznik 1

Posługując się monetami, banknotami i tabelą

oblicz:

58 zł + 37zł = 98 zł + 86 zł = 65 zł + 79 zł =

25 żł + 56 zł + 93 zł = 57 zł + 46 zł + 84 zł = 23 zł + 38 zł + 77 zł =

Sprawdź obliczenia sposobem pisemnym.

Załącznik 2

b) Karta pracy dla uczniów pracujących w szybszym tempie

Oblicz sumę liczb od 1 do 100 i od 1 do 1000.

c) Zadanie domowe

Zadania 1 a, b, c, 2, 3, 4 str. 99.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji matematyki „Dodawanie liczb sposobem pisemnym” z działu „Rozszerzenie zakresu liczbowego” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem H. Lewickiej i E. Rosłon Matematyka wokół nas.

W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”. Dziesięć karteczek uczeń może wymienić na ocenę bardzo dobrą.

Tabela w załączniku 1. ma na tyle duże komórki, że można na nie kłaść monety i banknoty.