Dogadać się między obrazami

Banksy i londyńskie graffiti

Mniej więcej w 2010 roku na murze jednego z londyńskich kanałów rozpoczął się pojedynek dwóch znanych angielskich grafficiarzy. Artyści komunikowali się między sobą jedynie przy użyciu obrazów, krótkich sloganów i tagów, którymi sukcesywnie pokrywali swoje dzieła. Kim są ci artyści, jak to się zaczęło i czy historia ich pojedynku bez słów trwa nadal?

Rijg5XEk6UhVI

Zdjęcie przedstawia pomarańczowo‑żółty mur, na którym znajduje się graffiti. Jest to czarno‑biała ilustracja , która przedstawia szczura trzymającego aparat. Ma on białą głowę, łapki oraz aparat. Reszta jego ciała jest czarna. Prawym okiem wpatruje się w kierunku widza, lewe oko ma zamknięte. Po prawej stronie muru widoczny jest fragment szarego chodnika i ciemnej metalowej barierki, za którą znajduje się ulica. Po drugiej stronie znajduje się piętrowy, ceglany budynek, częściowo przysłonięty przez zielone drzewa. Niebo jest błękitne, bezchmurne. Zdjęcie zostało wykonane w świetle dziennym.

Pojedynek na obrazy (I)

King RobboKing RobboKing Robbo jest londyńskim grafficiarzem znanym od 1985 roku, kiedy na ścianie Regent’s CanalRegent's CanalRegent’s Canal (Kanał Regenta) w Londynie stworzył pracę, która stała się początkiem obrazowego pojedynku między nim a Banksym. Moment przełomowy nastąpił w 2009 roku, gdy Banksy zaingerował w dzieło Kinga, a tym samym rozpoczął trwający latami „pojedynek na obrazy”. Barwna potyczka bez słów zwróciła uwagę mediów i międzynarodowej publiczności.

RM4IpW0GvfF90

Zdjęcie przedstawia kanał, którego brzeg jest zabezpieczony rdzawym murem. Przy murze znajdują się zacumowane, niskie i podłużne łodzie. Na zdjęciu znajduje się dwanaście łodzi, które są różnokolorowe - pojawia się między innymi kolor czerwony, kremowy, zielony, różowy, niebieski, rdzawy czy miętowy. Za murem, na podwyższeniu, znajduje się deptak, przy którym rosną drzewa bez liści. W tle widoczne są wysoki budynki mieszkalne. Niebo jest szare, bezchmurne. Zdjęcie zostało wykonane w świetle dziennym.

Praca Graffiti Robba w kanałach, które zapoczątkowało artystyczną dysputę, było jednym z pierwszych w Londynie. Wcześniej King zajmował się głównie tagowaniem. Jego znakiem rozpoznawczym jest napis „Robbo” ujęty w cudzysłów i opatrzony dodatkowo strzałką, którą sam określa jako diabelski ogon.

Pojedynek artystów – raport z przebiegu wydarzeń:

• W roku 1985 Robbo tworzy jedno z pierwszych londyńskich graffiti.

• W ciągu ponad dwudziestu lat praca Robba znika pod tagami innych grafficiarzy.

• Rok 2009 to początek pojedynku. Banksy, łamiąc kodeks grafficiarzy, tworzy na tagu Robba swoje dzieło. Domalowuje postać mężczyzny, który pokrywa ścianę tapetą.

R1XZYSVA6Y31B

Zdjęcie przedstawia mur pod betonowym zadaszeniem. Na murze znajdują się dwa otwory zasłonięte drewnianymi, wąskimi belkami. Poniżej jednego z otworów znajduje się czarny napis "TEAM ROBBO". Obok widoczny jest mural wykonany na białym tle. W centralnej części znajduje się drukowany biały napis z czarnymi brzegami: "King Robbo. Przy literze "R" stoi namalowany mężczyzna, który ubrany jest w koszulkę o kolorze khaki, białą czapkę i białe ogrodniczki. W lewej ręce trzyma szare wiaderko. Prawą rękę wyciąga w kierunku litery "R". Trzyma w dłoni pędzel. Przed murem znajduje się wąski chodnik, który graniczy z wodą odbijającą mural.

• Pojedynek rozgorzał na dobre. Robbo podejmuje wyzwanie Banksy’ego i nagle spod pędzla tapeciarza wychodzi jego własny tag. Wystarczyło kilka pociągnięć sprayem, aby całkowicie zmienić odbiór obrazu. Teraz szablonowa postać autorstwa Banksy’ego składa niejako hołd, tytułując Robba królem.

• Dialog twórców nabiera tempa, gdy kilka miesięcy później Banksy przekazuje kolejną, tym razem wulgarną odpowiedź.

Pojedynek na obrazy (II)

• Co robi Robbo? Bagatelizuje tę przeróbkę. Wystarczyło zmyć trzy pierwsze litery, żeby napis powrócił do poprzedniej formy, a on sam nadal pozostał królem. Pod koniec 2009 roku cała ściana została w niedbały sposób zamalowana przez kogoś czarną farbą.

• Nie był to jednak koniec pojedynku bez słów. Latem 2010 roku na scenę ponownie wkracza sam King, wieszcząc upadek prawdziwej grafficiarskiej kariery Banksy’ego. Nagrobekj00000005CB3v28_000tp003Nagrobek, o który wspiera się Top CatTop CatTop Cat, popularna postać z amerykańskiej kreskówki, pojawił się w chwili, kiedy prace Banksy’ego osiągnęły ogromną popularność – zaczęto je kopiować, a nawet przenosić na płótna jak klasyczne dzieła sztuki. Nagle Banksy stał się ikoną popkultury. Dla Robba był to akt zaprzedania się komercji.

• Pod koniec 2010 roku ściana ponownie została zamalowana czarną farbą. Ale już na początku 2011 roku Banksy kontratakuje, tworząc obraz nawiązujący do wieku Kinga. Na murze pojawia się zaciszne mieszczańskie wnętrze, wypełnione bibelotami, idealne dla emeryta „sztuki ulicznej”. Nowością jest ustawienie na brzegu kanału prawdziwego fotela, którego kontury zostały podkreślone białą farbą.

• Zapanowała wizualna cisza. Nie było odzewu ze strony Robba. Prasa doniosła, że król londyńskiego graffiti miał wypadek i zrezygnował z dalszej działalności. Jednak ściana przy londyńskim kanale nadal żyje swoim własnym życiem. Banksy przejął się nową sytuacją i na murze pojawiło się dzieło, które można odczytać tylko w jeden sposób – jako hołd złożony niedawnemu przeciwnikowi.

• Król wycofał się z działalności, ale powstała grupa jego kontynuatorów o nazwie „TeamTeamTeam Robbo”. W 2012 roku jej członkowie zrekonstruowali pierwowzór z 1985 roku. Nawiązali w nim również do kilkuletnich potyczek dwójki artystów, które pozostawiły ślady na słynnej ścianie. Dzieło można oglądać do dziś.

Rv4P31DcnzpKB

Zdjęcie przedstawia ścianę, znajdującą się pod betonowym zadaszeniem. Na ścianie widoczne są dwa otworzy, które przysłonięte są drewnianymi, szarymi, wąskimi belkami. Wokół otworów ściana jest czarna. Obok znajduje się kolorowy napis: "ROBBO". Jest on namalowany na żółto‑miętowym tle. Napis przechodzi z koloru żółtego w czerwony, a z czerwonego w miętowy. Wokół napisu znajdują się strzałki wskazujące w różne kierunki. Obok napisu znajduje się biały pergamin, na którym pojawia się czarny napis"ROBBO". Przed muralem znajduje się żółta łódka, za oknami której siedzą ludzie wpatrujący się wprost przed siebie. Na dachu łódki znajduje się napis "www.londongraffititours.co.uk". Zdjęcie zostało wykonane w świetle dziennym.