Dokąd zmierzasz, człowieku? Homo viator – człowiek w drodze – motyw wędrowny w literaturze

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• rozumie pojęcie „motyw literacki”,

• rozumie pojęcie: „homo viator”,

• rozumie znaczenie wędrówki jako metafory życia ludzkiego,

• rozumie cytaty.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi gromadzić wyrazy bliskoznaczne i definiować ich znaczenie.

• odczuwa potrzebę realizacji własnych celów.

• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,

• potrafi wypowiadać się na dany temat,

• potrafi pracować w grupie,

• potrafi analizować cytaty.

2. Metoda i forma pracy

Praca w grupach, dyskusja,

3. Środki dydaktyczne

Polecenia dla grup

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Wyjaśnienie pojęcia: „homo viator” oraz motywu wędrownego w literaturze z przykładami – notatka w zeszycie. Homo viator - znak kultury, pojęcie filozoficzne – człowiek w drodze, życie ludzkie ciągłą wędrówką, droga życia. Motyw – składnik świata przedstawionego w dziele literackim, np. postać, zdarzenie, przedmiot; motywy powtarzające się w wielu utworach określa się jako wędrowne. Np. motyw sieroty w baśniach, motyw cudownych zdarzeń w legendach, motyw homo viator, np. „Robinson Cruzoe” D. Defoe, „Mały Książę” A. de Saint Exupery’ego, „Alchemik” P. Coelho, Biblia itd.

b) Faza realizacyjna

2. Zgromadzenie wyrazów bliskoznacznych do rzeczownika: wędrowiec – podróżnik, pielgrzym, traper, emigrant, zesłaniec, misjonarz, włóczęga, włóczykij, turysta – omówienie znaczenia tych wyrazów z uwzględnieniem celu wyjścia i powrotu; np. włóczęga chodzi bez celu i nie ma możliwości powrotu – nie ma stałego miejsca zamieszkania i tym różni się od podróżnika czy wędrowca. Wobec tego kim jest człowiek w sensie swej życiowej wędrówki? Dyskusja.

3. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy, lektorzy, sekretarze. Każdy zespół ma odpowiedzieć na pytanie: Czego szukają ludzie na drodze swego życia?. Swoje propozycje wypisują na arkuszach szarego papieru. Po wykonaniu zadań zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie analizują cytaty o wędrówce, podróży, każdy uczeń dostaje zestaw 5 cytatów (załącznik 1).

5. Bibliografia

1. Cytaty w: wiki.u.szu.pl/w/cytaty/Wędrówka

2. Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2000.

3. Kosiek T., Skrzypek Ł., Nawrot A., Sętkowska‑Steczek G., Słownik motywów literackich, Greg, Kraków 2003.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

b) Zadanie domowe

To była niezapomniana wędrówka – opowiadanie.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak