RqncCbuN1BrwE1
Ilustracja przedstawia obraz Jana Styka pod tytułem „Neron w Bajach”. Po prawej stronie, na kamiennym tronie, siedzi Neron. Młody mężczyzna o ciemnych, krótkich włosach patrzy przed siebie. Ubrany jest w białą tunikę i purpurową togę. Na głowie ma złotą koronę, na ręce grubą, złotą bransoletkę. W ręce trzyma smycz – złoty łańcuszek, do której przypięty jest tygrys, siedzący przy jego nogach. Lewa część obrazu, w odcieniach czerwieni, ukazuje widok na wodę o zachodzie słońca, w oddali widać dym unoszący się z wulkanu.

Domus Aurea Neronis

Jan Styka, „Neron w Bajach”, ok. 1900, kolekcja prywatna, Wikipedia, domena publiczna

Ważne daty

Lata 70 XVIII w. – Wykopaliska, dokumentowane przez F. Smuglewicza

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RzRJjXxvEI0eT1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:

1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego:

b) formy fleksyjne następujących rzeczowników nieregularnych: domus;

II. W zakresie kompetencji kulturowych. Uczeń:

1. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej;

2. posiada podstawową wiedzę o następujących kluczowych zjawiskach z zakresu historii starożytnej:

b) historia Rzymu: – Rzym pod władzą cesarzy; sylwetki wybranych cesarzy: Neron;

9. potrafi scharakteryzować i poddać interpretacji uwzględniającej właściwy kontekst kulturowy następujące kluczowe zjawiska z zakresu historii starożytnej:

b) historia Rzymu: – Rzym pod władzą cesarzy; sylwetki wybranych cesarzy: Neron.

Nauczysz się

pogłębiać i usystematyzować wiedzę o mitologii greckiej i rzymskiej;

pogłębiać i usystematyzować wiedzę o obecności antyku w kulturze epok późniejszych w Polsce i na świecie; -

kształtować umiejętności interpretacji dzieła sztuki;

poszerzać wiedzę o kulturze starożytnej Grecji i Rzymu.

Opis Domus Aurea

[Neron] na żadnym innym polu nie okazał się tak szkodliwy, jak w zakresie budownictwa. Swój pałac wzniósł na przestrzeni od PalatynuPalatynPalatynu do Eskwilinu.EskwilinEskwilinu. (…). Neron nadał mu nazwę „Złoty”. Co do rozległości i przepychu tego pałacu, wystarczy podać tylko te dane. Jego przedsionek był tak wyniosły, że stał w nim posąg‑kolos stu dwudziestu stóp [około 30 metrów] wysokości, wyobrażający samego Nerona; tak obszerny, że mieścił podwójny portykPortykportyk, każdy długości tysiąca kroków. Była tam również sadzawka na kształt morza, otoczona budynkami na kształt miasta. Także partie wiejskie, urozmaicone polami uprawnymi, winnicami, pastwiskami, lasami, z całą mnogością wszelkiego rodzaju bydła i dziczyzny. W pozostałych częściach pałacu wszystko kapało od złota, migotało od drogich kamieni i konch perłowych. W salonach jadalnych pułapy były wykładane ruchomymi kasetonami z kości słoniowej, aby można było poprzez wydrążenia sypać na biesiadników z góry kwiaty i pachnidła. Na szczególną uwagę zasługiwała okrągła sala jadalna, która stale, dniem i nocą, na wzór wszechświata obracała się dookoła. Łazienki miały dopływ wody z morza i ze źródeł (…). Gdy tego rodzaju dom po ukończeniu poświęcił, tak tylko wstrzemięźliwie go pochwalił, że: „nareszcie zaczyna żyć jak człowiek”.

Źródłom5a0a56dbd5bfc401_1507202937783_0Źródło

R1ZXHcV8XMU8q
Ćwiczenie 1
Neron nazwał swój nowy pałac Domem tu uzupełnij. Możliwe odpowiedzi: 1. Złotym, 2. Wspaniałym, 3. Kolosalnym, 4. Palatynem
Neron nazwał swój nowy pałac Domem ………………">

Neron nazwał swój nowy pałac Domem ………………

  • Złotym
  • Wspaniałym
  • Kolosalnym
  • Palatynem
Rx5K7RFySAD27
Ćwiczenie 2
W obrębie pałacu można było znaleźć tu uzupełnij. Możliwe odpowiedzi: 1. Ruchomą salę jadalną, 2. Portyk z potrójną kolumnadą, 3. Stadion, 4. Cyrk
W obrębie pałacu można było znaleźć ……………….">

W obrębie pałacu można było znaleźć ……………….

  • Ruchomą salę jadalną
  • Portyk z potrójną kolumnadą
  • Stadion
  • Cyrk
R1LDfrnMKgQE9
Ćwiczenie 3
Pałac znajdował się tu uzupełnij. Możliwe odpowiedzi: 1. między Palatynem a Eskwilinem, 2. na Kapitolu, 3. na całym terenie Forum Romanum, 4. pod miastem
Pałac znajdował się ……………….">

Pałac znajdował się ……………….

  • między Palatynem a Eskwilinem
  • na Kapitolu
  • na całym terenie Forum Romanum
  • pod miastem
m5a0a56dbd5bfc401_1507202937783_0

Wizerunek Nerona

Rzymski portret Nerona na monecie:

RIkMEl8baE42T1
Ilustracja interaktywna przedstawia dwie strony srebrnej monety. Na awersie, w centralnej części, widnieje profil głowy Nerona, dookoła monety znajduje się napis w języku łacińskim. Na rewersie przedstawiona jest płaskorzeźba schematycznie ilustrująca Ara Pacis – Ołtarz Pokoju. Został on wzniesiony przez cesarza Oktawiana Augusta na pamiątkę zakończenia długotrwałych wojen domowych. Po lewej stronie płaskorzeźby widnieje litera S, po prawej C, na dole napis drukowanymi literami ARA PACIS. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Moneta wybita przez Nerona; Na awersie portret Nerona; Na rewersie – Ara Pacis słynna budowla z czasów Augusta.
Portret Nerona na monecie, ok. 66, Wikipedia, CC BY-SA 3.0

Dzieło Jana Stykim5a0a56dbd5bfc401_1514978685836_0Jana Styki:

R1CRKZHV7xVsL1
Kolorowa ilustracja przedstawia dzieło Jana Styki „Neron w Bajach”. Po prawej stronie obrazu, na kamiennym tronie, siedzi Neron. Ręce cesarza oparte są o rzeźbione podłokietniki (głowy zwierząt). Młody mężczyzna o ciemnych, krótkich włosach, ujęty z profilu, patrzy w dal. Ubrany jest w białą tunikę i purpurową togę. W ręku trzyma łańcuch, do którego przypięty jest tygrys. Głowa zwierzęcia spoczywa na kolanach cesarza. W dali majaczy dymiący wulkan Wezuwiusz. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Dzieło powstało około 1900; Znajduje się w kolekcji prywatnej reprezentuje nurt w malarstwie zwany historyzmem; Przedstawia Nerona w słynnym zbytkownym kąpielisku w Bajach; Podczas pobytu w Bajach Neron miał planować budowę Domus Aurea, swego nowego pałacu.
Jan Styka, „Neron w Bajach”, ok. 1900, kolekcja prywatna, Wikipedia, domena publiczna
RqvXPqsxorvQh1
Prezentacja 3D przedstawia głowę Nerona wykutą w marmurze. Cesarz przedstawiony jest, jako młody człowiek. Głowę ma okrągłą, raczej drobną; szyja jest nieproporcjonalnie szeroka i silna. Włosy ułożone są misternie wokół twarzy. Dodatkowe informacje: Marmurowa głowa, przedstawiająca Nerona, powstała w Rzymie w I w. n.e. Portret przedstawia Nerona w czasach, kiedy był on już władcą Rzymu. Rzeźba ukazuje Nerona jako młodego mężczyznę. Porównanie z innym zachowanymi przedstawieniami cesarza pozwala wnioskować o realistyczności portretu.
Prezentacja przedstawiająca popiersie Nerona, The Glyptothek w Monachium
Ćwiczenie 4

Dokonaj opisu wyglądu zewnętrznego Nerona w sztuce rzymskiej i w malarstwie późniejszym.

RB0b0jZyi64XS
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
R7C5kHOKrvuwG
Ćwiczenie 5
Połącz w pary łacińskie formuły tak, by uzyskać poprawne zwroty i wyrażenia, związane z Neronem i jego pałacem. 1. Domus 1. factus, 2. rotunda, 3. aurea , 4. vanitasque Neronis 2. Colossus ex aere 1. factus, 2. rotunda, 3. aurea , 4. vanitasque 3. Aula 1. factus, 2. rotunda, 3. aurea , 4. vanitasque 4. Superbia 1. factus, 2. rotunda, 3. aurea , 4. vanitasque Neronis

Połącz w pary łacińskie formuły tak, by uzyskać poprawne zwroty i wyrażenia, związane z Neronem i jego pałacem.

vanitasque, aurea , factus, rotunda

1. Domus .................... Neronis
2. Colossus ex aere ....................
3. Aula ....................
4. Superbia .................... Neronis

m5a0a56dbd5bfc401_1514978685836_0

Domus Aurea - odkrycia

1
Wskazówka

Nauczyciel podaje kontekst dla ilustracji 3 i 4:

  • po śmierci Nerona kompleks Domus Aurea stracił ważność

  • kolejni cesarze przebudowywali niektóre części kompleksu i wchodzące w jego skład budynki

  • kolosalny posąg Nerona został przeniesiony i ustawiony w pobliżu Amfiteatru Flawiuszów, który od niego zyskał nazwę Koloseum

  • już od renesansu trwały mniej lub bardziej przypadkowe wykopaliska na terenie Domus Aurea

  • w II połowie XVIII wieku badania prowadził Ludovico Mirri; ich rezultaty dokumentowane były między innymi pracami polskiego artysty Franciszka Smuglewiczam5a0a56dbd5bfc401_1514978748994_0Franciszka Smuglewicza. Opublikowane w 1776 r. w Rzymie ilustracje wywarły duży wpływ na rozwój neoklasycyzmu i popularność form antycznych w sztuce epok

RxNZNDPLTWQZt
Ilustracja interaktywna 1. Franciszek Smugelwicz, Jedna z ilustracji z wykopalisk w „Domus Aurea”. Przedstawia iluzjonistyczną dekorację ścian, 1776, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, Wikipedia, domena publiczna, 2. „Domus Aurea”, I wiek. Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY 2.5, 3. Statua muzy w „Domus Aurea”, I wiek. Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY 2.5
1
2
3

1. Franciszek Smugelwicz, Jedna z ilustracji z wykopalisk w „Domus Aurea”. Przedstawia iluzjonistyczną dekorację ścian, 1776, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, Wikipedia, domena publiczna

2. „Domus Aurea”, I wiek. Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY 2.5

3. Statua muzy w „Domus Aurea”, I wiek. Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY 2.5

„Termy Trajana”, wybudowane nad częścią dawnej „Domus Aurea”, II wiek, Rzym, Włochy, online-skills. CC BY 3.0
R2gXyprzHDCvy
Ćwiczenie 6
Wybierz zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Po śmierci Nerona Domus Aurea pozostała oficjalną siedzibą cesarzy., 2. Kolos Nerona przetrwał wiele lat po jego śmierci., 3. W cesarskim Rzymie Kolos Nerona został przeniesiony i ustawiony obok Circus Maximus., 4. Szkice z wykopalisk wskazują, że w Domus Aurea istniały iluzjonistyczne malarskie dekoracje ścian., 5. Kolos Nerona zachował się do naszych czasów.

Zaznacz zdania prawdziwe.

  • Po śmierci Nerona Domus Aurea pozostała oficjalną siedzibą cesarzy.
  • Kolos Nerona przetrwał wiele lat po jego śmierci.
  • W cesarskim Rzymie Kolos Nerona został przeniesiony i ustawiony obok Circus Maximus.
  • Szkice z wykopalisk wskazują, że w Domus Aurea istniały iluzjonistyczne malarskie dekoracje ścian.
  • Kolos Nerona zachował się do naszych czasów.
RV6o85zzyUAXb
Ćwiczenie 7
Ćwiczenie 7. Wyjaśnij, co oznaczają następujące pojęcia: portyk, polichromia, kolos, iluzja, amfiteatr
m5a0a56dbd5bfc401_1514978748994_0

Podsumowanie

  • gdzie znajduje się Domus Aurea?

  • jak ją charakteryzuje rzymska literatura?

  • jakie znane obiekty i dzieła sztuki możemy z nią kojarzyć?

  • co się stało z kompleksem po śmierci Nerona?

Polecenie 1
Omów historię, charakter i rolę znanej ci kolosalnej budowli, posągu etc. pochodzących z dowolnej epoki historycznej.
Omów historię, charakter i rolę znanej ci kolosalnej budowli, posągu etc. pochodzących z dowolnej epoki historycznej.
Polecenie 2
Przygotuj dłuższą wypowiedź na temat: Domus Aurea: śmiałe arcydzieło architektury czy pomnik megalomanii Nerona?
Przygotuj dłuższą wypowiedź na temat: Domus Aurea: śmiałe arcydzieło architektury czy pomnik megalomanii Nerona?
R13esb3fzLgrQ
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Słowniki

słownik pojęć

Eskwilin
Eskwilin

Jedno z siedmiu wzgórz Rzymu, położone w środkowo‑wschodniej części miasta, zamieszkiwane przez uboższych Rzymian.

Palatyn
Palatyn

Jedno z siedmiu wzgórz Rzymu, tradycyjnie zamieszkane przez zamożną ludność; od nazwy Palatynu pochodzi termin pałac.

Portyk
Portyk

Część budynku otwarta z co najmniej jednej strony, wsparta na kolumnach.

słownik łacińsko‑polski

RkUsil3KEk6xH1
Słownik łacińsko-polski.
Źródło: online skills, licencja: CC0.

Galeria dzieł sztuki

R1TxoflnISWtH1
Fotografia przedstawia ruiny term Trajana. Widać tylko fragment zaokrąglonej ściany z zamurowanymi wnękami okiennymi. Przed dawnymi łaźniami znajduje się trawnik.
„Termy Trajana”, wybudowane nad częścią dawnej „Domus Aurea”, II wiek, Rzym, Włochy, online-skills. CC BY 3.0
RqncCbuN1BrwE1
Ilustracja przedstawia obraz Jana Styka pod tytułem „Neron w Bajach”. Po prawej stronie, na kamiennym tronie, siedzi Neron. Młody mężczyzna o ciemnych, krótkich włosach patrzy przed siebie. Ubrany jest w białą tunikę i purpurową togę. Na głowie ma złotą koronę, na ręce grubą, złotą bransoletkę. W ręce trzyma smycz – złoty łańcuszek, do której przypięty jest tygrys, siedzący przy jego nogach. Lewa część obrazu, w odcieniach czerwieni, ukazuje widok na wodę o zachodzie słońca, w oddali widać dym unoszący się z wulkanu.
Jan Styka, „Neron w Bajach”, ok. 1900, kolekcja prywatna, Wikipedia, domena publiczna
RMxNEsC81JrJF1
Ilustracja przedstawia jedną z dekoracji ścian, która znajdowała się w Domus Aurea. Dekorację można podzielić na trzy poziome części. W dolnym pasie widzimy ścianę z marmuru, ma ona kolor różowy, na niej wykonany jest wzór z beżowymi prostokątami. Dwa pozostałe pasy mają kolory czerwony, niebieski i różowy. Środkowy pas przedstawia ścianę, w której znajdują się wnęki. W różowych wnękach umieszczone są rzeźby postaci. Trzeci pas dekoracji, najwyższy, przedstawia balkony.
Franciszek Smugelwicz, Jedna z ilustracji z wykopalisk w „Domus Aurea”. Przedstawia iluzjonistyczną dekorację ścian, 1776, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, Wikipedia, domena publiczna
RuxXHl361Yirk1
Ilustracja przedstawia zniszczone, kamienne pomieszczenie. Ściany są obdrapane, na środku stoi biały posąg człowieka, oświetlony promieniami słońca, wpadającymi przez wnękę w ścianie.
Statua muzy w „Domus Aurea”, I wiek. Rzym, Włochy, Wikipedia, CC BY 2.5

Bibliografia

Swetoniusz, Żywoty Cezarów, Ossolineum, Warszawa‑Wrocław 1987.

Józef Korpanty, Mały słownik łacińsko‑polski, Wydawnictwo szkolne PWN, Warszawa 2012.

Sofia Pescarin, Rzym – przewodnik archeologiczny po Wiecznym Mieście, Arkady, Warszawa 2000.