Don Kichot – tylko karykatura rycerza?

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. zna pojęcie „karykatura” ,

2. zna znaczenie związków frazeologicznych : „walka z wiatrakami”, „błędny rycerz”, „donkiszoteria”.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wypowiedzieć się na temat uniwersalnego przesłania opowieści o Don Kichocie.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja, praca samodzielna ucznia, praca z tekstem epickim, praca ze słownikiem.

3. Środki dydaktyczne

Teks epicki (Cervantes, Don Kichot), słowniki języka polskiego i związków frazeologicznych.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Wprowadzenie w temat lekcji. Przypomnienie najważniejszych cech rycerza (uroda, nadludzka siła, odwaga, duma, wierność sobie i królowi, oddanie Bogu i religii, szlachetne urodzenie)/

b) Faza realizacyjna

1. Zadanie uczniom pytania: „Co to jest karykatura?”.

2. Polecenie, aby uczniowie sprawdzili znaczenie tego słowa w Słowniku jeżyka polskiego.

3. Zapisanie definicji w zeszytach (karykatura - przesadne, ośmieszające uwypuklenie, wyolbrzymienie charakterystycznych cech postaci, przedmiotów lub wydarzeń).

4. Zadanie uczniom pytania: „Jakie rodzaje karykatur znacie? (literacka, graficzna).

5. Uczniowie czytają tekst M. Cervantesa, Don Kichot z Manczy.. Czytając mają zadanie zwrócić uwagę na:

   • pochodzenie bohatera i jego stan majątkowy,

   • upodobania,

   • stosunek do literatury,

   • wzorce i ideały Don Kichota.

6. Po przeczytaniu tekstu uczniowie prezentują swoje odpowiedzi.

7. Rozmowa na temat: „Co śmieszy w wyglądzie i zachowaniu Don Kichota? Porównując Don Kichota z ideałem rycerza, jakie cechy stają się karykaturalne?” (wygląd, wiek, wiara w zwycięstwo, ekwipunek, giermek, klacz, dama serca, sposób walki).

8. Zwrócenie uwagi uczniów na to, że opowieść o Don Kichocie zapisała się na stałe w języku i sztuce. Postać błędnego rycerza inspiruje poetów i malarzy. Zastanówmy się, dlaczego tak się dzieje. Kluczem do odpowiedzi będzie wytłumaczenie i bliższe przyjrzenie się związkom frazeologicznym, które funkcjonują w języku: „walka z wiatrakami”, „błędny rycerz”, „donkiszoteria”.

9. Uczniowie szukają w słownikach znaczenia wymienionych frazeologizmów.

c) Faza podsumowująca

Rozmowa podsumowująca na temat fenomenu Don Kichota. (Oprócz zamierzonej śmieszności Don Kichot również nas wzrusza. Stawia sobie cele, ma marzenia, które stara się realizować i to jest to, co w Don Kichocie jest uniwersalne i nigdy nie przestanie być aktualne.)

5. Bibliografia

Cervantes M., Don Kichot z Manczy (fragment), [w:] T. Garsztka, Z. Grabowska, G. Olszewska, Z XX i XXI wieku, podręcznik do 1 klasy gimnazjum, Znak, Kraków 1999, s.181‑186.

Paw M., Wawrzecki M., Rzehak W., Słownik związków frazeologicznych, Greg, Kraków 2004.

Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 1988.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Ułóż po jednym zdaniu z każdym z poznanych dzisiaj związków frazeologicznych.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak