Dookoła świata
SCENARIUSZ ZAJĘĆ „DOOKOŁA ŚWIATA”
Przyroda, II etap edukacyjny
Temat: Dookoła świata.
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (13.2) [uczeń] opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie.
Cele zoperacjonalizowane
UCZEŃ | Definiuje pojęcia: klimat, strefa krajobrazowa, szerokość geograficzna, Równik, Zwrotnik, Koło Podbiegunowe, las tropikalny, sawanna, pustynia, step, preria, pampa, tajga, tundra, wieczna zmarzlina. |
Wskazuje na mapie Równik, Zwrotniki Koziorożca i Raka, Koła Podbiegunowe | |
Wie, że kulę ziemską dzielimy na strefy krajobrazowe. | |
Wymienia dostępność energii słonecznej, temperaturę, długość dnia i kąt padania promieni słonecznych jako czynniki różnicujące strefy krajobrazowe na różnych szerokościach geograficznych. | |
Wnioskuje, że zróżnicowaniu klimatu na kuli ziemskiej odpowiada zróżnicowanie roślinności. | |
Wskazuje na mapie strefy klimatyczne: międzyzwrotnikową, umiarkowaną i podbiegunową. | |
Wskazuje na mapie występowanie lasów tropikalnych, sawann, pustyni, stepów, tajgi, tundry, pustyni lodowej. | |
Charakteryzuje główne strefy krajobrazowe kuli ziemskiej. |
Nabywane umiejętności
UCZEŃ | Rozumie, że podobne krajobrazy występują w różnych częściach kuli ziemskiej o podobnych warunkach klimatycznych. |
Potrafi posługiwać się mapą geograficzną w formie tradycyjnej oraz elektronicznej. | |
Rozpoznaje na podstawie charakterystycznej roślinności główne strefy krajobrazowe. |
Kompetencje kluczowe
Porozumiewanie się w języku ojczystym.
Kompetencje informatyczne.
Umiejętność uczenia się.
Etapy lekcji
Wstęp:
Krótkie przypomnienie wiadomości z poprzednich lekcji na temat klimatu i metod obserwacji pogody.
Przebieg zajęć:
Nauczyciel zawiesza geograficzną ścienną mapę świata ze strefami krajobrazowymi. Wybrany uczeń wskazuje na mapie Równik, Zwrotniki Raka i Koziorożca, Koła Podbiegunowe.
Nauczyciel w formie pogadanki omawia zróżnicowanie warunków klimatycznych na Ziemi, zależne od dostępności światła, długości dnia i kąta padania promieni słonecznych. Przedstawia na mapie podział kuli ziemskiej na strefy: międzyzwrotnikową (gorącą), umiarkowaną i podbiegunową (zimną).
Posługując się wywieszoną mapą geograficzną przedstawia charakterystyczne cechy poszczególnych stref krajobrazowych.
Uczniowie w parach korzystają ze stanowisk komputerowych połączonych z Internetem.
Zapoznają się z samouczkiem „Google Maps” i wykonują opisane ćwiczenie.
Ćwiczenie:
Google Maps możesz wykorzystywać także do planowania dalekich podróży. Wystarczy, że klikniesz po lewej stronie mapy w ikonę „Wyznacz trasę”. W okienko A wpisz adres swojego domu. W okienko B – kraj, do którego chcesz pojechać. Zanotuj w zeszycie punkt początkowy i końcowy tej podróży. Ile kilometrów ma Twoja trasa i ile czasu potrzebujesz by ją pokonać? To samo ćwiczenie wykonaj dla swojej trasy z domu do szkoły. Czy Google Maps dobrze obliczył, ile czasu zajmuje Ci ta droga?
Podsumowanie:
Uczniowie dzielą się na zespoły kilkuosobowe. Nauczyciel rozdaje każdemu zespołowi wybrane zdjęcia z zestawu „Zgadnij gdzie jesteś”. Na podstawie cech charakterystycznych uczniowie przyporządkowują je do poszczególnych stref krajobrazowych. Wspólnie z nauczycielem sprawdzają poprawność wykonania zadania.
Środki dydaktyczne
Geograficzna ścienna mapa świata przedstawiająca strefy krajobrazowe.
Stanowiska komputerowe połączone z Internetem.
Samouczek „Google Maps”.
Zestaw zdjęć „Zgadnij gdzie jesteś”.
Metody nauczania
Pogadanka.
Pokaz.
Metoda zajęć praktycznych.
Formy pracy
System klasowo‑lekcyjny.
Praca w parach.
Praca grupowa.
Praca domowa:
Gdzie występuje i na czym polega zjawisko dnia i nocy polarnej?
Zróżnicowanie warunków klimatycznych i roślinności zależne jest między innymi od temperatury oraz dostępności światła i wody. Wykonaj doświadczenie zgodnie z poniższą instrukcją. Zanotuj w zeszycie obserwacje i sformułuj wnioski.
Instrukcja przeprowadzenia ćwiczenia praktycznego:
1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:
Energię niezbędną do procesów życiowych rośliny czerpią z procesu fotosyntezy. Optymalna ilość dostępnych promieni słonecznych oraz wody to czynniki warunkujące ich wzrost i rozwój.
2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze znaczeniem energii słonecznej i wody dla rozwoju roślin.
3. Sposób przygotowania ćwiczenia (czas, miejsce itd.): Ćwiczenia praktyczne prowadzone są indywidualnie przez uczniów w ramach pracy domowej. Potrzebne sprzęty: 3 sadzonki małych roślin tego samego gatunku, zbliżonej wielkości i jakości, 3 małe doniczki, ziemia, woda. Czas trwania obserwacji – 3 tygodnie.
4. Sposób przeprowadzenia ćwiczenia:
Przygotuj w trzech doniczkach sadzonki małych roślin tego samego gatunku, o zbliżonej wielkości i jakości. Doniczki oznacz kolejno literami A, B, C.
Doniczkę A i B umieść na nasłonecznionym parapecie. Doniczkę C pozostaw w ciemnym pomieszczeniu. Do doniczek B i C codziennie lub co drugi dzień wlewaj niewielką, identyczną, ilość wody.
Obserwuj swoje rośliny przez 3 tygodnie, notując informacje o stanie liści, łodyg i kwiatów (kolor, wielkość, wysuszenie). Określ, w której z doniczek roślina miała najlepsze warunki do życia.
Na podstawie obserwacji wyciągnij wnioski dotyczące znaczenia wody i słońca dla rozwoju roślin.
5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Roślina w doniczce A pozbawiona była dostępu świeżej wody, a w doniczce C – dostępu światła. Pomimo tego, że na początku obserwacji wszystkie rośliny wyglądały podobnie, po 3 tygodniach roślina z doniczki B rozwinęła się najlepiej. Optymalna ilość energii słonecznej i dostępność wody mają decydujące znaczenie dla zachodzenia procesów życiowych i są głównymi czynnikami warunkującymi zróżnicowanie roślinności na kuli ziemskiej.
Zadanie dla chętnych
Wyjaśnij, dlaczego rzeczywiste granice stref klimatycznych odchylają się od równoleżników.
Lub
Wyjaśnij, dlaczego w strefie lasów tropikalnych codziennie pada deszcz zenitalny.
Lista załączników multimedialnych
Zestaw zdjęć „Zgadnij, gdzie jesteś”
Samouczek „Google Maps”
