Antoine de Saint-Exupéry Mały Książę

Gdy miałem sześć lat, zobaczyłem pewnego razu wspaniały obrazek w książce opisującej wyspę dziewiczą. Książka nazywała się „Historie prawdziwe”. Obrazek przedstawiał węża boa połykającego drapieżne zwierzę. Oto kopia rysunku:

RQT33ueNGOisu

Grafika przedstawia w uproszczony sposób pomarańczowego węża owiniętego szczelnie wokół tułowia zwierzęcia pokrytego szarym futrem. Ciało gada tworzy pionową kolumnę z nawiniętych skosem jak ciasno skręcona sprężyna, splotów. Górny ostatni splot odstaje od kolumny w lewo. Na końcu zawija się w górę, gdzie kończy się dużą ukazaną bokiem głową z rozwartym szeroko pyskiem. Paszcza, nad którą znajduje się niewielkie okrągłe oko, zawiera liczne pokaźne ostre zęby. Jest skierowana w prawą stronę, gdzie z ostatniego splotu wystaje głowa szarego zwierzęcia również ukazana profilem skierowana szpiczastym nosem w lewo w stronę pyska węża. Jej niewielki cofnięty schowany pod nosem pyszczek jest otwarty, ukazując przednie zęby. Nad nim widnieje również okrągłe oko, a na czubku głowy niewielkie zaokrąglone na końcach uszy. Poniżej krótkiej szyi ciało zwierzątka ginie w splotach, by ukazać na dole skierowany poziomo w prawo długi, chudy, pokryty futrem ogon. Po drugiej stronie wężowej spirali ścieli się po ziemi, podpierający ją, zawinięty na końcu jak haczyk ogon węża.

W książce było napisane: „Węże boa połykają w całości schwytane zwierzęta. Następnie nie mogą się ruszać i śpią przez sześć miesięcy, dopóki zdobycz nie zostanie strawiona”.
Po obejrzeniu obrazka wiele myślałem o życiu dżungli. Pod wpływem tych myśli udało mi się za pomocą kredki stworzyć mój pierwszy rysunek. Rysunek nr 1. Wyglądał on tak:

RF94SVo0dJcpg

Grafika przedstawia uproszczoną, obwiedzioną czarną linią i wypełnioną kolorem pomarańczowym formę, przypominającą oglądany z boku kapelusz. Na środku kształt wznosi się jak samotna góra z wklęsłym obniżeniem na szczycie, co może odpowiadać koronie kapelusza (jego części, w którą mieści się głowa) z wgnieceniem w górnej części korony (tzw. szczyptą). U dołu, po bokach kształt przechodzi w długie, wąskie, poziome wypustki, które mogą być uznane za rondo kapelusza. Wydłużony kształt z lewej jest krótszy od tego z prawej strony. Na samym końcu tego prawego dostrzec można czarną kropkę.

Pokazałem moje dzieło dorosłym i spytałem, czy ich nie przeraża.
– Dlaczego kapelusz miałby przerażać? – odpowiedzieli dorośli.
Mój obrazek nie przedstawiał kapelusza. To był wąż boa, który trawił słonia. Narysowałem następnie przekrój węża, aby dorośli mogli zrozumieć. Im zawsze trzeba tłumaczyć. Mój rysunek numer 2 wyglądał następująco:

R1BBkytnAiybi

Grafika w kolorze brązowym przedstawia w uproszczony sposób widzianego z boku słonia obwiedzionego pętlą utworzoną z dość szerokiej linii. Jej obrys przypomina pomarańczowy kształt poprzedniej grafiki. Słoń jest skierowany opuszczoną do ziemi trąbą w lewą stronę. Za jego ogonem linia łączy się, zamykając pętlę i, ciągnąc się poziomo przez odcinek zbliżony długością do odległości między przednimi i tylnymi nogami słonia, rozszerza do kształtu z kropką przypominającego głowę.

Dorośli poradzili mi, abym porzucił rysowanie węży zamkniętych i otwartych i abym się raczej zajął geografią, historią, arytmetyką i gramatyką. W ten sposób, mając lat sześć, porzuciłem wspaniałą karierę malarską. Zraziłem się niepowodzeniem rysunku numer 1 i numer 2. Dorośli nigdy nie potrafią sami zrozumieć. A dzieci bardzo męczy konieczność stałego objaśniania. Musiałem wybrać inny zawód: zostałem pilotem. Latałem po całym świecie i muszę przyznać, że znajomość geografii bardzo mi się przydała. Potrafiłem jednym rzutem oka odróżnić Chiny od Arizony. Ta wiedza oddaje duże usługi, szczególnie wówczas, gdy błądzi się nocą.
Zawód pilota dał mi okazję do licznych spotkań z wieloma poważnymi ludźmi. Wiele czasu spędziłem z dorosłymi. Obserwowałem ich z bliska. Lecz to nie zmieniło mej opinii o nich. Gdy spotykałem dorosłą osobę, która wydawała mi się trochę mądrzejsza, robiłem na niej doświadczenie z moim rysunkiem numer 1, który stale nosiłem przy sobie. Chciałem wiedzieć, czy mam do czynienia z osobą rzeczywiście pojętną. Lecz za każdym razem odpowiadano mi: – To jest kapelusz. – Wobec tego nie rozmawiałem ani o wężach boa, ani o lasach dziewiczychtKkTHjrKB1_000tp001lasach dziewiczych, ani o gwiazdach. Starałem się być na poziomie rozmówcy. Rozmawiałem o brydżu, golfie, polityce i krawatach. A dorosły był zadowolony, że poznał tak rozsądnego człowieka.

k_1 Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę, tłum. Jan Szwykowski, Warszawa 2014.