Grafika przedstawiająca jaskinię, z której sklepienia zwieszają się stalaktyty, a z dna wystają stalagmity. Na ilustracji przeważają odcienie szarości. Dno jaskini wznosi się od dolnej krawędzi ilustracji ponad jej środek czterema falistymi poziomymi szarymi pasami. Im dalej w głąb jaskini pasy stają się ciemniejsze, by przejść w czerń odległego wnętrza.
Dostępne tylko dla dzieci
Grafika przedstawiająca jaskinię, z której sklepienia zwieszają się stalaktyty, a z dna wystają stalagmity. Na ilustracji przeważają odcienie szarości. Dno jaskini wznosi się od dolnej krawędzi ilustracji ponad jej środek czterema falistymi poziomymi szarymi pasami. Im dalej w głąb jaskini pasy stają się ciemniejsze, by przejść w czerń odległego wnętrza.
Baśnie dostępne tylko dla dzieci
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Baśnie dostępne tylko dla dzieci
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Czasami uważasz, że dorośli Cię nie rozumieją. Dlaczego? Przecież mówicie tym samym językiem! A może jest coś, co różni Twój sposób widzenia i odczuwania świata od tego, co myślą i co w nim widzą dorośli?
Polecenie 1
Napisz, co widzisz na ilustracji. Z czym kojarzy ci się ten obrazek?
RDg4OfBaA9GGJ
(Uzupełnij).
Polecenie 1
Na podstawie poniższego opisu ilustracji napisz, z czym Ci się ona kojarzy.
R91HmPjTfQGls
(Uzupełnij).
R1NYSNpxUNMWL
Grafika przedstawia uproszczoną, obwiedzioną czarną linią i wypełnioną kolorem pomarańczowym formę, przypominającą oglądany z boku kapelusz. Na środku kształt wznosi się jak samotna góra z wklęsłym obniżeniem na szczycie, co może odpowiadać koronie kapelusza (jego części, w którą mieści się głowa) z wgnieceniem w górnej części korony (tzw. szczyptą). U dołu, po bokach kształt przechodzi w długie, wąskie, poziome wypustki, które mogą być uznane za rondo kapelusza. Wydłużony kształt z lewej jest krótszy od tego z prawej strony. Na samym końcu tego prawego dostrzec można czarną kropkę.
2. Antoine de Saint‑Exupéry, ilustracja autora pochodząca z książki The Little Prince, Istambuł 2015.
Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, domena publiczna.
Ćwiczenie 1
Przeczytaj uważnie tekst Wąż boa, który trawił słonia. Określ, kim jest narrator fragmentu powieści Mały Książę.
R1ORNKI2hRvrB
(Uzupełnij).
Pamiętaj, narrator jest to osoba opisująca przebieg akcji lub wydarzeń.
Narratorem fragmentu powieści Mały Książę jest dorosły mężczyzna, który opowiada o wydarzeniach z przeszłości. Opisuje on czas, gdy miał sześć lat i pokazał swój pierwszy rysunek dorosłym, aby dowiedzieć się, jak oni go zinterpretują. Przywołuje on ich reakcje, pytanie zadawane dziecku oraz rady, jakie mu dawali. Narrator opowiada również o swoim zawodzie w dorosłym życiu oraz o tym, że nigdy nie przestał pokazywać dorosłym osobom swojego rysunku nr 1.
Wąż boa, który trawił słonia
Antoine de Saint-ExupéryWąż boa, który trawił słonia
Gdy miałem sześć lat, zobaczyłem pewnego razu wspaniały obrazek w książce opisującej wyspę dziewiczą. Książka nazywała się 'Historie prawdziwe'. Obrazek przedstawiał węża boa połykającego drapieżne zwierzę. Oto kopia rysunku:
R1GUZfPJPHMJc
Grafika przedstawia w uproszczony sposób pomarańczowego węża owiniętego szczelnie wokół tułowia zwierzęcia pokrytego szarym futrem. Ciało gada tworzy pionową kolumnę z nawiniętych skosem jak ciasno skręcona sprężyna, splotów. Górny ostatni splot odstaje od kolumny w lewo. Na końcu zawija się w górę, gdzie kończy się dużą ukazaną bokiem głową z rozwartym szeroko pyskiem. Paszcza, nad którą znajduje się niewielkie okrągłe oko, zawiera liczne pokaźne ostre zęby. Jest skierowana w prawą stronę, gdzie z ostatniego splotu wystaje głowa szarego zwierzęcia również ukazana profilem skierowana szpiczastym nosem w lewo w stronę pyska węża. Jej niewielki cofnięty schowany pod nosem pyszczek jest otwarty, ukazując przednie zęby. Nad nim widnieje również okrągłe oko, a na czubku głowy niewielkie zaokrąglone na końcach uszy. Poniżej krótkiej szyi ciało zwierzątka ginie w splotach, by ukazać na dole skierowany poziomo w prawo długi, chudy, pokryty futrem ogon. Po drugiej stronie wężowej spirali ścieli się po ziemi, podpierający ją, zawinięty na końcu jak haczyk ogon węża.
1. Antoine de Saint‑Exupéry, ilustracja autora pochodząca z książki The Little Prince, Istambuł 2015.
Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, domena publiczna.
W książce było napisane: 'Węże boa połykają w całości schwytane zwierzęta. Następnie nie mogą się ruszać i śpią przez sześć miesięcy, dopóki zdobycz nie zostanie strawiona'. Po obejrzeniu obrazka wiele myślałem o życiu dżungli. Pod wpływem tych myśli udało mi się za pomocą kredki stworzyć mój pierwszy rysunek. Rysunek nr 1. Wyglądał on tak:
R1NYSNpxUNMWL
Grafika przedstawia uproszczoną, obwiedzioną czarną linią i wypełnioną kolorem pomarańczowym formę, przypominającą oglądany z boku kapelusz. Na środku kształt wznosi się jak samotna góra z wklęsłym obniżeniem na szczycie, co może odpowiadać koronie kapelusza (jego części, w którą mieści się głowa) z wgnieceniem w górnej części korony (tzw. szczyptą). U dołu, po bokach kształt przechodzi w długie, wąskie, poziome wypustki, które mogą być uznane za rondo kapelusza. Wydłużony kształt z lewej jest krótszy od tego z prawej strony. Na samym końcu tego prawego dostrzec można czarną kropkę.
2. Antoine de Saint‑Exupéry, ilustracja autora pochodząca z książki The Little Prince, Istambuł 2015.
Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, domena publiczna.
Pokazałem moje dzieło dorosłym i spytałem, czy ich nie przeraża. – Dlaczego kapelusz miałby przerażać? – odpowiedzieli dorośli. Mój obrazek nie przedstawiał kapelusza. To był wąż boa, który trawił słonia. Narysowałem następnie przekrój węża, aby dorośli mogli zrozumieć. Im zawsze trzeba tłumaczyć. Mój rysunek numer 2 wyglądał następująco:
RPo6nWz2QO4Pg
Grafika w kolorze brązowym przedstawia w uproszczony sposób widzianego z boku słonia obwiedzionego pętlą utworzoną z dość szerokiej linii. Jej obrys przypomina pomarańczowy kształt poprzedniej grafiki. Słoń jest skierowany opuszczoną do ziemi trąbą w lewą stronę. Za jego ogonem linia łączy się, zamykając pętlę i, ciągnąc się poziomo przez odcinek zbliżony długością do odległości między przednimi i tylnymi nogami słonia, rozszerza do kształtu z kropką przypominającego głowę.
3. Antoine de Saint‑Exupéry, ilustracja autora pochodząca z książki The Little Prince, Istambuł 2015.
Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, domena publiczna.
Dorośli poradzili mi, abym porzucił rysowanie węży zamkniętych i otwartych i abym się raczej zajął geografią, historią, arytmetyką i gramatyką. W ten sposób, mając lat sześć, porzuciłem wspaniałą karierę malarską. Zraziłem się niepowodzeniem rysunku numer 1 i numer 2. Dorośli nigdy nie potrafią sami zrozumieć. A dzieci bardzo męczy konieczność stałego objaśniania. Musiałem wybrać inny zawód: zostałem pilotem. Latałem po całym świecie i muszę przyznać, że znajomość geografii bardzo mi się przydała. Potrafiłem jednym rzutem oka odróżnić Chiny od Arizony. Ta wiedza oddaje duże usługi, szczególnie wówczas, gdy błądzi się nocą. Zawód pilota dał mi okazję do licznych spotkań z wieloma poważnymi ludźmi. Wiele czasu spędziłem z dorosłymi. Obserwowałem ich z bliska. Lecz to nie zmieniło mej opinii o nich. Gdy spotykałem dorosłą osobę, która wydawała mi się trochę mądrzejsza, robiłem na niej doświadczenie z moim rysunkiem numer 1, który stale nosiłem przy sobie. Chciałem wiedzieć, czy mam do czynienia z osobą rzeczywiście pojętną. Lecz za każdym razem odpowiadano mi: – To jest kapelusz. – Wobec tego nie rozmawiałem ani o wężach boa, ani o lasach dziewiczychtKkTHjrKB1_000tp001lasach dziewiczych, ani o gwiazdach. Starałem się być na poziomie rozmówcy. Rozmawiałem o brydżu, golfie, polityce i krawatach. A dorosły był zadowolony, że poznał tak rozsądnego człowieka.
unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Antoine de Saint-Exupéry, Wąż boa, który trawił słonia, [w:] tegoż, Mały Książę, tłum. Jan Szwykowski, Warszawa 2014.
Ćwiczenie 2
Ustal, czy twoja odpowiedź na zadane w tekście pytania będzie podobna do odpowiedzi dorosłych. Wyjaśnij na podstawie tekstu, z czego może wynikać różnica w odpowiedziach dzieci i dorosłych.
R1VBEZQLyI1mo
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, czy odpowiedzi dziecka i dorosłego są takie same. Zastanów się, jak dziecko postrzega świat, a jak widzi go dorosły.
Odpowiedzi dziecka na zadane w tekście pytania różnią się od tych, jakie udzielają dorośli. Różnica w odpowiedziach dzieci i dorosłych wynika z ich odmiennego postrzegania rzeczywistości oraz innego jej doświadczania. Dzieci mają bujną wyobraźnię, a dorosły patrzy na wiele spraw, wyciągając wnioski tylko z tego, co potrafi dostrzec zmysłem wzroku.
Ćwiczenie 3
Określ, czy narrator tekstu spotkał osobę dorosłą, która zinterpretowałaby rysunek tak, jak on tego oczekiwał.
RJ7qxK60rU1k1
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, jak dorośli reagowali na rysunek narratora.
Gdy narrator był sześcioletnim chłopcem i później w dorosłym życiu, nie spotkał osoby, która właściwie zinterpretowałaby jego rysunek. Autor ilustracji oczekiwał, że ktoś zobaczy w niej coś więcej, budząc swoje skojarzenia, chciałby, aby ludzie myśleli o tym, co on przedstawia, wykorzystując swoją wyobraźnię.
Ćwiczenie 4
Wyjaśnij, dlaczego rysunek przedstawiający węża pożerającego zwierzę nie przerażał dorosłych.
RsXLRdKycVNq9
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, jakie skojarzenia mieli dorośli, widząc rysunek.
Pierwszy rysunek autora nie przerażał dorosłych, ponieważ widzieli kapelusz.
Ćwiczenie 5
Co spowodowało, że narrator nie chciał zostać malarzem? Zapisz swoją odpowiedź.
RgW97PImCdBOK
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na zwrot: 'zraziłem się niepowodzeniem rysunku numer 1 i numer 2'.
Narrator nie chciał zostać malarzem, ponieważ zraził się tym, że dorośli nie odczytują właściwie jego rysunków. Jeśli zostałby malarzem lub rysownikiem, dorośli nie potrafiliby zobaczyć ważnych treści, które chciałby przekazać. Chłopiec określił to tak: 'Dorośli nigdy nie potrafią sami zrozumieć. A dzieci bardzo męczy konieczność stałego objaśniania'. Uznał, że dorośli nie mają wyobraźni i trzeba im wszystko objaśniać.
Ćwiczenie 6
Podaj, kim narrator został w dorosłym życiu.
Ry5o0orL5amun
(Uzupełnij).
Przeczytaj uważnie tekst i znajdź fragment mówiący o zawodzie autora w dorosłym życiu.
W dorosłym życiu narrator został pilotem. 'Zawód pilota dał mi okazję do licznych spotkań z wieloma ludźmi'. Dzięki temu autor latał po całym świecie i bardzo przydała mu się w tej pracy wiedza z geografii.
Ćwiczenie 7
Napisz, jakie doświadczenie wykonywał pilot na osobach dorosłych. Dlaczego to robił?
RAhCGTnpkBPL1
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, co chciał sprawdzić, wykonując to doświadczenie.
Pilot nosił przy sobie rysunek nr 1, węża boa, który trawił słonia. Pokazywał go osobom trochę, według niego, mądrzejszym i pytał je, co on przedstawia. Za każdym razem uzyskiwał tę samą odpowiedź: kapelusz. W doświadczeniu chodziło o sprawdzenie, czy dana osoba ma wyobraźnię.
Połącz związki wyrazowe z ich objaśnieniami. zobaczyć coś oczyma wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię ludzie z wyobraźnią Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię teatr wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię wyobraźnia wzrokowa Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię mieć bujną wyobraźnię Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię pobudzać czyjąś wyobraźnię Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię coś przekracza granice ludzkiej wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię
Połącz związki wyrazowe z ich objaśnieniami. zobaczyć coś oczyma wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię ludzie z wyobraźnią Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię teatr wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię wyobraźnia wzrokowa Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię mieć bujną wyobraźnię Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię pobudzać czyjąś wyobraźnię Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię coś przekracza granice ludzkiej wyobraźni Możliwe odpowiedzi: 1. wyobrażenie sobie czegoś, co się wcześniej widziało, 2. o kimś, kto często konfabuluje, 3. inspirować kogoś do myślenia, 4. o ludziach, którzy potrafią przewidywać skutki swojego działania, 5. ktoś może wyobrazić sobie osobę lub rzecz, 6. gdy zaistnieją sytuacje lub okoliczności, które wywołują zaskoczenie, 7. dziedzina sztuki, w której widz uruchamia swoją wyobraźnię
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RtjgWkeKltNH1
Ćwiczenie 10
Asia, opowiadając o ostatniej książce, tak bardzo 1. pobudziła moją wyobraźnię, że wydawało mi się, że przeżywam wszystkie przygody razem z bohaterami.
Asia, opowiadając o ostatniej książce, tak bardzo 1. pobudziła moją wyobraźnię, że wydawało mi się, że przeżywam wszystkie przygody razem z bohaterami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 11
Wyszukaj w tekście fragment mówiący o wężach boa w książce pt. 'Historie prawdziwe' i ułóż do niego pytania. Zapisz je poniżej.
R17jBcJMXYow3
(Uzupełnij).
Układając pytania, zwróć uwagę na sposób odżywiania się i trawienia węży boa.
Fragment o wężach boa: 'Węże boa połykają w całości schwytane zwierzęta. Następnie nie mogą się ruszać i śpią przez sześć miesięcy, dopóki zdobycz nie zostanie strawiona'.
Pytania do powyższego fragmentu:
Czym żywią się węże boa?
W jaki sposób zjadają schwytane zwierzęta?
Jak wygląda ich proces trawienia?
Polecenie 2
Wyszukaj w encyklopedii lub w internecie odpowiedzi na swoje pytania. Przygotuj notatkę informacyjną o tych wężach. Zapisz ją poniżej.
R1aoJriBshJaN
(Uzupełnij).
Rdp6CzxyvzO8J
Fotografia barwna przedstawiająca na pierwszym planie węża boa owiniętego wokół konara drzewa. Wypełniający niemal cały kadr boa ma jasnobrązową łuskę pokrytą ciemniejszym wzorem w kształcie rombów. Konar, wokół którego owinął się gad, wyłania się z dolnego lewego narożnika. Pokryty jest początkowo spękaną, jasną korą, której zagłębienia porastają szarozielone glony. Z tyłu w tle nieostro ukazana ściana o brązowo‑szarej strukturze.
Wąż boa
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Ryc7cWbkmZa4P
Archiwalna fotografia czarno‑biała przedstawiająca na pierwszym planie czterech, szczupłych, azjatyckich mężczyzn stojących parami w pełnym słońcu na środku wiejskiej drogi i trzymających kilkumetrowego węża boa, którego brzuch jest wyraźnie pogrubiały po zjedzeniu posiłku. Trzej z nich są ustawieni frontem do widza, a pierwszy z lewej nieco bokiem. Mężczyźni są bosi, trzej mają na głowie kapelusze.
Boa dusiciel, Surinam
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3
Zastanów się, co odróżnia dorosłych od dzieci w postrzeganiu świata. Odpowiedz na pytania:
O czym twoim zdaniem zwykle rozmawiają dorośli, a o czym dzieci?
Czy chcesz stać się dorosły? Uzasadnij swoją odpowiedź.
R1ZG8CbuYd3n9
(Uzupełnij).
RsaqbrukEO9Yk
Barwna reprodukcja obrazu przedstawiającego na pierwszym planie kobietę trzymającą dziewczynkę i lalkę. Dziewczynka ma jasne włosy z wpiętymi po bokach szarymi kwiatkami i bluzkę w tym samym kolorze, w dole widać tylko cień ciemnej spódnicy. Lalka o ciemnych włosach, w czerwonej bluzce i niebiesko‑białej spódnicy jest trzymana przez kobietę w lewej, wyprostowanej dłoni tak, że lekko powłóczy nogami po ziemi. Dziewczynka trzymana jest przez kobietę prawą ręką. Kobieta stoi przed małą sadzawką, a za nią na bujanym koniku siedzi mężczyzna przebrany za klowna. Ma czerwony nos i niewielką białą, w kształcie stożka, czapeczkę, w lewej dłoni trzyma długi patyk, udający lejce. Kobieta i mężczyzna ubrani są na biało. Za nimi dwa ogrodzone drzewa kwitnące też na biało. Jeszcze dalej bielony dom, jego dach jest namalowany różnymi odcieniami szarości.
Rozstanie (Pożegnanie, Konik zwierzyniecki), praca pochodzi Z cyklu dziecięcych póz
Źródło: Witold Wojtkiewicz, tempera na płótnie, 1908 r., Muzeum Narodowe w Poznaniu, domena publiczna.
Ćwiczenie 12
Określ, co jest tematem powyższego obrazu Witolda Wojtkiewicza.
R12vhkt6zrxPT
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na emocje bohaterów obrazu.
Witold Wojtkiewicz na obrazie Rozstanie ukazał dziewczynkę z dwoma lalkami i chłopca przebranego za klauna bujającego się na koniku. Wydaje się, że oboje są już dużymi dziećmi, ale ciągle jeszcze mają potrzebę bawienia się swoimi zabawkami. Dziewczynka smutno spogląda na swoje lalki, jakby przeczuwała, że będzie musiała się z nimi rozstać. Chłopiec korzysta z chwil beztroski i pogania konika cienkim patykiem, ale brak uśmiechu na jego twarzy może świadczyć o tym, że on również czuje, że czas jego dzieciństwa właśnie upłynął.
Wysłuchaj lub obejrzyj film, na którym Elżbieta Golińska recytuje wiersz Józefa Ratajczaka pt. Pożegnanie baśni.
RRPHBO46SJYnn
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z napisem: Józef Ratajczak „Pożegnanie baśni". Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z napisem: Józef Ratajczak „Pożegnanie baśni". Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Wiersz Pożegnanie baśni czyta Elżbieta Golińska
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z napisem: Józef Ratajczak „Pożegnanie baśni". Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Pożegnanie baśniJózef Ratajczak
Józef RatajczakPożegnanie baśni
Jeśli już zaczniesz wszystko widzieć wyraźnie, blask od cienia odróżnisz, odejdą baśnie, by nigdy nie wrócić. Zwierzęta mówić przestaną, czary odlecą z przedmiotów, wieloryb się zmieni w butelkę tranu, a słońce w kroplę potu.
Napisz, w jaki sposób bawisz się swoimi zabawkami.
Wskazówka: Weź pod uwagę to, czy zwykłym przedmiotom w czasie zabawy, nadajesz czarodziejską moc, np. lalki i misie mają zdolność mówienia.
R1IsOATCPHAzK
(Uzupełnij).
RwhEC9HDiYZ9m
Ćwiczenie 13
Na podstawie wiersza Józefa Ratajczaka uzupełnij metafory.
Na podstawie wiersza Józefa Ratajczaka uzupełnij metafory.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 14
Wyjaśnij, jak rozumiesz metafory przywołane w utworze Józefa Ratajczaka Pożegnanie baśni.
RxKMcEXwLKJLV
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, że metafory przywołane w wierszu Józefa Ratajczaka odnoszą się do czasu, kiedy człowiek żegna się z dzieciństwem.
Znaczenie metafor w wierszu Józefa Ratajczaka:
'blask od cienia odróżnisz' – gdy zaczniesz więcej rozumieć i ustalać, jakie jest znaczenie poszczególnych słów i przedmiotów;
'odejdą baśnie, by nigdy nie wrócić' – gdy przestaniesz czytać baśnie, a zaczniesz interesować się światem realnym wokół siebie;
'Zwierzęta mówić przestaną' – gdy nie będziesz wierzyć, że zwierzęta mogą posiadać zdolność mówienia;
'czary odlecą z przedmiotów' – gdy nie będziesz już nadawać zwykłym przedmiotom czarodziejskich mocy;
'wieloryb się zmieni w butelkę tranu, a słońce w kroplę potu' – twoja wiedza o wielorybie na przykład z bajek będzie się zmieniać i konkretyzować, dowiesz się, że pozyskuje się z niego tran. Podobnie jak słoneczny dzień powoduje, że bardziej się pocimy.
Ćwiczenie 15
Określ, kiedy człowiek staje się, zdaniem podmiotu lirycznego w wierszu, dorosłym.
R9VY6asI6SFpY
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na to, jakiej czynności nie wykonuje osoba dorosła.
Podmiot liryczny w utworze Pożegnanie baśni mówi, że człowiek staje się dorosły wtedy, kiedy przestaje czytać baśnie i wierzyć w nie.
Polecenie 5
Zredaguj kilkuzdaniową wypowiedź na temat: Kiedy według ciebie człowiek staje się dorosły? Skorzystaj z własnych obserwacji i przemyśleń.
RGpnIMESXVNu1
(Uzupełnij).
tKkTHjrKB1_000tp001
lasy dziewicze – lasy pierwotne, nietknięte ludzką ręką, dzikie
