Drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez bakterie

Bakterie są prokariotycznymi organizmamiorganizm prokariotycznyprokariotycznymi organizmami jednokomórkowymi. Występują zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Część bakterii żyje w innych organizmach. Niektóre z nich żyją z nimi w symbioziesymbiozasymbiozie, a inne żyją kosztem swojego gospodarza – są pasożytamipasożytpasożytami i mogą wywoływać groźne w skutkach choroby.

• Gruźlica – zakaźna choroba rozwijająca się najczęściej w płucach, wywołana prątkiem gruźlicy. Objawia się gorączką, kaszlem, któremu towarzyszy ból w klatce piersiowej, oraz spadkiem masy ciała. Prowadzi do osłabienia organizmu, a nawet śmierci.

R7BUoAzE3fBsF

Na fotografii widoczne są podłużne, szaro‑białe prątki gruźlicy, znajdujące się na ciemnym, z licznym wyżłobionymi okręgami tle, zbadane są pod mikroskopem elektronowym.

• Borelioza – groźna choroba bakteryjna. Wywołują ją krętki z rodzaju Borrelia, przenoszone przez kleszcze. Pierwszym i charakterystycznym objawem boreliozy, choć niewystępującym u wszystkich pacjentów, jest rumień wędrujący. Pojawia się on najpierw w miejscu ukąszenia przez kleszcza, a następnie „wędruje” w inne miejsca na skórze. Jego wykrycie powinno skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza. Borelioza atakuje wiele układów, m.in. nerwowy – typowym objawem neurologicznym jest porażenie nerwu twarzowego. Mogą się też pojawić przewlekły ból stawów i problemy z sercem.

RX7wVdKBSxrIv

Na ekranie widnieje rumień wędrujący. Na jasnej ręce ukazany jest różowy okrąg, w którym znajduje się czerwony punkt. Jest to charakterystyczny odczyn na skórze powstały po ugryzieniu przez kleszcza zakażonego boreliozą.

• Tężec – groźna choroba układu nerwowego wywołana laseczką tężca, a ściślej - jej neurotoksyną. Charakterystycznym objawem tężca są zwiększone napięcie mięśni i ich silne skurcze. Inne objawy to zaburzenia czucia, bóle głowy i drgawki. Do zarażenia dochodzi po skaleczeniu, kiedy rana zostanie zanieczyszczona ziemią lub zetknie się z przedmiotem (np. narzędziem ogrodniczym), który miał z nią kontakt.

• Salmonelloza – bakteryjna choroba układu pokarmowego. Wywołana bakteriami salmonelli. Objawia się gorączką, biegunką oraz silnymi bólami brzucha z nudnościami i wymiotami.

R1EGo2wGtuwnC

Zdjęcie spod skaningowego mikroskopu elektronowego przedstawia bakterię Salmonelli. Jest ona wybarwiona na czerwono. Ma postać pałeczki. Widać kilka takich pałeczek. Między nimi widać nitkowate struktury. Wokół bakterii widać żółto wybarwioną nierówną powierzchnię.

Dla zainteresowanych

Zanim w 1933 r. odkryto, że grypę wywołuje wirus, błędnie uważano, że to bakteria jest odpowiedzialna za wywołanie tej groźnej choroby zakaźnej.

RuMf52XU9Ugdi

Na ekranie widnieje czarna, kolista bakteria na czerwonym tle, wywołująca zakażenia układu oddechowego.

BakteriebakterieBakterie rozprzestrzeniają się w otoczeniu na różne sposoby:

• bezpośrednio z człowieka na człowieka;

• za pośrednictwem zwierząt;

• poprzez zabrudzone rany;

• z pokarmem.

Profilaktyka zdrowotnaprofilaktyka zdrowotnaProfilaktyka zdrowotna ma na celu zapobieganie chorobom. Dlatego higieniczny i zdrowy styl życia, w tym zdrowa dieta i aktywność fizyczna, mogą pomóc uniknąć zakażenia chorobami wywoływanymi przez bakterie.

Profilaktyka chorób bakteryjnych:

1. przestrzeganie zasad higieny;

2. przemywanie ran;

3. stosowanie środków odstraszających pasożyty, które przenoszą bakterie;

4. unikanie spożywania nieświeżego pożywienia;

5. szczepienia ochronne i surowice odpornościowe.

R13N7UDWCAVjf

Na ilustracji widoczna jest biegnąca kobieta. Ubrana jest w biało‑czarną koszulkę, zielone spodnie i ciemną opaskę na rękę. Dana osoba trzyma w ręce telefon, do którego ma podłączone białe słuchawki. W tle widoczne są pnie drzew, zielone rośliny oraz żółte promienie słońca.

Słownik

Zadania

Bibliografia

George E.K., De Jesus O., Vivekanandan R., (2022), Clostridium Tetani, StatPearls.

Internetowa encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, dostępna na stronie internetowej www.encyklopedia.pwn.pl.

Sia J.K., Rengarajan J., (2019), Immunology of Mycobacterium tuberculosis infections, American Society for Microbiology Journal nr 4.

Steinbrink A, Brugger K, Margos G, Kraiczy P, Klimpel S., (2022), The evolving story of Borrelia burgdorferi sensu lato transmission in Europe,  Parasitology Research nr 121(3).

Threlfall E.J., (2006), Antimicrobial drug resistance in Salmonella: problems and perspectives in food - and water‑borne infections, FEMS Microbiology Reviews nr 26(2).