Drogi zakażenia i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez protisty
ProtistyprotistyProtisty mają duży wpływ na życie innych organizmów. Szczególne znaczenie dla zdrowia i życia człowieka mają protisty pasożytnicze. Mogą one wywoływać groźne choroby, m.in. malarię i toksoplazmozę.
R6FVtTiJmR0Jj
Zdjęcie przedstawia w dużym przybliżeniu komara z rodzaju widliszek kąsającego człowieka. Ciało komara jest jasnobrązowe, a od spodniej strony, gdzie zbierana jest krew, przyjmuje czerwony kolor.
Komar z rodzaju widliszek w trakcie wysysania krwi z ręki człowieka. Redukcja liczebności tego komara stanowi bardzo efektywną metodę zapobiegania malarii.
Źródło: James Gathany, Wikimedia Commons, domena publiczna.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
cechy protistów;
występowanie i środowiska życia protistów;
znaczenie protistów w życiu innych organizmów.
Twoje cele
Wymienisz choroby wywoływane przez protisty pasożytnicze.
Przedstawisz drogi zakażenia protistami pasożytniczymi.
Określisz sposoby unikania zakażenia chorobami wywoływanymi przez protisty.
Wymienisz miejsca na świecie, w których występuje malaria, i wyjaśnisz, dlaczego ta choroba nie występuje w Polsce.
bg‑magenta
1. Choroby przenoszone przez protisty pasożytnicze
Protisty pasożytnicze do właściwego rozwoju wymagają odpowiedniego żywiciela. Jest nim większy organizm, którego ciało staje się schronieniem oraz źródłem pokarmu dla pasożytapasożytpasożyta. W zależności od gatunkugatunekgatunku, protisty w ciągu swojego życia mogą pasożytować na jednym żywicielużywicielżywicielu (np. pełzak czerwonkipełzak czerwonkipełzak czerwonki) lub kilku (np. zarodziec malariizarodziec malariizarodziec malarii).
RTQ8FMUTjdXZW
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑magenta
2. Jak dochodzi do zakażenia protistami?
Protisty pasożytnicze, aby przeżyć, muszą znaleźć żywiciela w swoim otoczeniu, a następnie wniknąć do jego ciała. Drogi zakażenia protistami pasożytniczymi zależą od miejsca, w jakim żyją te organizmy. Protisty bytujące w układzie krwionośnym wnikają do organizmu człowieka najczęściej podczas ugryzienia przez inne pasożyty, np. komary. Protisty żyjące w układzie pokarmowym dostają się do organizmu żywiciela wraz z pokarmem lub wodą.
R4ZZn3WDdAWJf1
Grafika składa się z dwóch zdjęć, do których prowadzą strzałki. Pierwsze zdjęcie przedstawia samicę komara widliszka siedzącą na skórze człowieka. Owad ma ciemnobrązowe ciało z długimi, cienkimi odnóżami. Jego półprzezroczyste skrzydła są złożone. Po kliknięciu punktu z nr 1 przy strzałce pojawia się napis: "Samica komara widliszka żywi się krwią zwierząt stałocieplnych. Przenosi zarodźca malarii. Podczas ukąszenia pasożyt wraz ze śliną komara przedostaje się do układu krwionośnego żywiciela. Komary widliszki, przenoszące zarodźca malarii, żyją przede wszystkim na terenach o klimacie tropikalnym". Zdjęcie z prawej strony przedstawia muchę tse-tse w przybliżeniu. Mucha zwrócona jest bokiem. Jej ciało jest brązowe w liczne plamy. Po kliknięciu punktu z nr 2 przy strzałce pojawia się napis: "Mucha tse tse żywi się krwią zwierząt stałocieplnych i przenosi świdrowce. Pasożyt przedostaje się do organizmu podczas ukąszenia. Mucha tse-tse żyje w Afryce, na obszarach położonych na południe od Sahary.
Grafika składa się z dwóch zdjęć, do których prowadzą strzałki. Pierwsze zdjęcie przedstawia samicę komara widliszka siedzącą na skórze człowieka. Owad ma ciemnobrązowe ciało z długimi, cienkimi odnóżami. Jego półprzezroczyste skrzydła są złożone. Po kliknięciu punktu z nr 1 przy strzałce pojawia się napis: "Samica komara widliszka żywi się krwią zwierząt stałocieplnych. Przenosi zarodźca malarii. Podczas ukąszenia pasożyt wraz ze śliną komara przedostaje się do układu krwionośnego żywiciela. Komary widliszki, przenoszące zarodźca malarii, żyją przede wszystkim na terenach o klimacie tropikalnym". Zdjęcie z prawej strony przedstawia muchę tse-tse w przybliżeniu. Mucha zwrócona jest bokiem. Jej ciało jest brązowe w liczne plamy. Po kliknięciu punktu z nr 2 przy strzałce pojawia się napis: "Mucha tse tse żywi się krwią zwierząt stałocieplnych i przenosi świdrowce. Pasożyt przedostaje się do organizmu podczas ukąszenia. Mucha tse-tse żyje w Afryce, na obszarach położonych na południe od Sahary.
Zakażenie przez ukąszenie. Źródło zdj.: Pixabay, licencja: CC 0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RmtgKOC4HZfO51
Grafika składa się z dwóch zdjęć, do których prowadzą strzałki. Na zdjęciu z lewej strony przedstawione jest ciemnoskóre dziecko, zbierające w dłonie i pijące wodę płynącą z odrapanego kranu. Po kliknięciu punktu z nr 1 przy strzałce pojawia się napis: "Zakażenie pełzakiem czerwonki. Do zakażenia dochodzi poprzez wypicie zanieczyszczonej wody lub spożycie cyst (form przetrwalnikowych) pasożyta, znajdujących się np. na nieumytych owocach. Pełzak czerwonki występuje na całym świecie, jednak do zakażeń najczęściej dochodzi w obszarach strefy tropikalnej o utrudnionym dostępie do bieżącej wody". Na zdjęciu z prawej strony przedstawione są trzy szare kocięta w pobliżu kociej kuwety. Po kliknięciu punktu z nr 2 przy strzałce pojawia się napis: "Zakażenie toksoplazmą. Toksoplazma może dostać się do organizmu drogą pokarmową, np. w wyniku spożywania zakażonego, niedogotowanego mięsa lub surowego mleka albo przez kontakt z odchodami kota zakażonego protistem. Toksoplazma występuje na całym świecie"
Grafika składa się z dwóch zdjęć, do których prowadzą strzałki. Na zdjęciu z lewej strony przedstawione jest ciemnoskóre dziecko, zbierające w dłonie i pijące wodę płynącą z odrapanego kranu. Po kliknięciu punktu z nr 1 przy strzałce pojawia się napis: "Zakażenie pełzakiem czerwonki. Do zakażenia dochodzi poprzez wypicie zanieczyszczonej wody lub spożycie cyst (form przetrwalnikowych) pasożyta, znajdujących się np. na nieumytych owocach. Pełzak czerwonki występuje na całym świecie, jednak do zakażeń najczęściej dochodzi w obszarach strefy tropikalnej o utrudnionym dostępie do bieżącej wody". Na zdjęciu z prawej strony przedstawione są trzy szare kocięta w pobliżu kociej kuwety. Po kliknięciu punktu z nr 2 przy strzałce pojawia się napis: "Zakażenie toksoplazmą. Toksoplazma może dostać się do organizmu drogą pokarmową, np. w wyniku spożywania zakażonego, niedogotowanego mięsa lub surowego mleka albo przez kontakt z odchodami kota zakażonego protistem. Toksoplazma występuje na całym świecie"
Zakażenie drogą pokarmową. Źródło zdj.: Stratman, World Bank Photo Collection, Flickr, lcencja: CC BY‑NC‑ND 2.0.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R15EMZmGU4T9L1
Film nawiązujący do treści materiału
Film nawiązujący do treści materiału
Drogi zakażenia i profilaktyka chorób wywoływanych przez protisty.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Drogi zakażenia i profilaktyka chorób wywoływanych przez protisty.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Film nawiązujący do treści materiału
1
Polecenie 1
REjGbhDHxyMbY
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Człowiek zaraża się toksoplazmozą po zjedzeniu skażonego pożywienia, np. mięsa, lub po kontakcie z zakażonymi odchodami.
Kobiety w ciąży powinny unikać kontaktu z kocimi odchodami i nie powinny sprzątać kuwety, ponieważ koty są żywicielami pierwotniaka toksoplazmy. Kał zarażonego kota może być potencjalnym źródłem zakażenia człowieka. Toksoplazmoza może powodować poważne problemy zdrowotne u kobiet w ciąży oraz u rozwijającego się płodu.
1
Polecenie 2
RXqSXCmJ0Qclb
Narysuj schemat, przedstawiający cykl życiowy zarodźca malarii. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RX8068qnroE8b
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Pamiętaj, że zarodziec malarii przenoszony jest przez komary widliszki.
Samica komara kłuje człowieka. → Zarodziec malarii przedostaje się do krwi. → Pasożyt żyje i namnaża się w ciele (m.in. w erytrocytach) człowieka. → Komar kłuje zarażoną osobę i zaraża się zarodźcem malarii.
1
Polecenie 3
R1CqnplGcl0Yo
Grafika przedstawia obszary zagrożenia malarycznego wskazane kolorami na mapie świata. Kolor biały oznacza obszar wolny od malarii, kolor żółty oznacza niskie zagrożenie malarią, kolor czerwony oznacza średnie zagrożenie malarią, a kolor ciemnoczerwony, obejmujący obszar środkowej Afryki, oznacza wysokie zagrożenie malarią (zalecana profilaktyka chemiczna).
Obszary zagrożenia malarycznego.
Źródło: Radoslaw Botev, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
RIygE1i8NJiiQ
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zastanów się, gdzie żyje komar widliszek – jeden z żywicieli zarodźca malarii.
Zarodziec malarii do życia potrzebuje dwóch żywicieli: człowieka i komara widliszka. Komar widliszek żyje na obszarach cechujących się wysoką temperaturą i wilgotnością powietrza. W Polsce, leżącej w klimacie umiarkowanym, owad ten nie występuje, przez co pasożyt nie miałby dostępu do jednego z żywicieli – z tego powodu malaria nie jest powszechną chorobą w naszym kraju.
R1Nhi6M8X0vbj1
Schemat przedstawiający drogi zakażenia protistami chorobotwórczymi. Wyróżniono drogę pokarmową oraz zakażenia za pośrednictwem zwierząt. Drogą pokarmową zakazić można się toksoplazmą (choroba to toksoplazmoza). Drogi zakażenia to zjedzenie niedogotowanego mięsa chorych zwierząt i kontakt z odchodami zakażonego kota. Druga choroba, do której rozwoju dochodzi w wyniku zakażenia drogą pokarmową jest czerwonka, wywoływana przez czynnik zakaźny: pełzaka czerwonki. Droga zakażenia to spożycie nieprzegotowanej wody skażonej pasożytami. Choroby, do których rozwoju dochodzi w wyniku zakażenia za pośrednictwem zwierząt to malaria (czynnik zakaźny zarodziec malarii, sposób zarażenia: ukłucie przez samicę komara widliszka) oraz śpiączka afrykańska (czynnik zakaźny: świdrowiec gambijski, ugryzienie przez muchę tse‑tse).
Drogi zakażeń pasożytniczych wywoływanych przez protisty chorobotwórcze.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑magenta
3. Jak zapobiegać zakażeniu chorobami wywoływanymi przez protisty?
Profilaktyka zdrowotnaprofilaktyka zdrowotnaProfilaktyka zdrowotna ma na celu zapobieganie chorobom. Dlatego zdrowy styl życia oraz odpowiednie postępowanie mogą pomóc uniknąć zakażenia protistem pasożytniczym. Jeśli jednak dojdzie do zainfekowania pasożytem, trzeba rozpocząć odpowiednie leczenie.
Jak uniknąć zakażenia malarią?
Na obszarach występowania malarii należy stosować środki odstraszające lub zwalczające komary roznoszące zarodźce malarii.
Powinno się także montować w oknach siatki (moskitiery) utrudniające komarom przedostanie się do mieszkania.
Przed wyjazdem do krajów, w których występuje malaria, warto przyjąć leki zapobiegające tej chorobie.
Jak uniknąć zakażenia toksoplazmozą?
Nie należy spożywać potraw z surowego lub półsurowego mięsa.
Nie należy pić nieprzegotowanej wody z niewiadomego źródła.
Należy myć warzywa i owoce przed spożyciem.
Należy myć ręce po kontakcie z kotami oraz sprzątaniu kuwety. W kuwecie powinno się sprzątać codziennie.
Jak uniknąć zakażenia śpiączką afrykańską?
Na obszarach występowania muchy tse‑tse (w Afryce) należy stosować środki odstraszające owady oraz moskitiery.
Jak uniknąć zakażenia czerwonką pełzakowatą?
Nie powinno się pić nieprzegotowanej wody z niewiadomego źródła.
Należy przestrzegać zasad higieny.
Słownik
gatunek
gatunek
podstawowa jednostka w systematyce organizmów; grupa osobników o podobnych cechach, które mogą swobodnie się ze sobą krzyżować i dawać płodne potomstwo
królestwo
królestwo
wysokiej rangi jednostka w systematyce organizmów
pasożyt
pasożyt
organizm żyjący kosztem innego organizmu (żywiciela)
pełzak czerwonki
pełzak czerwonki
protist pasożytniczy, który żyje w przewodzie pokarmowym zwierząt, obecny w zanieczyszczonej wodzie; wywołuje czerwonkę pełzakowatą
profilaktyka zdrowotna
profilaktyka zdrowotna
działania mające na celu zapobieganie chorobom
protisty
protisty
grupa organizmów jednokomórkowych lub wielokomórkowych; zasiedlają różnorodne środowiska, w szczególności wodne; tworzą królestwo protistów
stałocieplność
stałocieplność
zdolność zwierząt stałocieplnych do utrzymywania stałej temperatury ciała
świdrowiec
świdrowiec
protist pasożytniczy, który żyje w ciele zwierząt, przenoszony przez muchy tse‑tse; wywołuje śpiączkę afrykańską
toksoplazma
toksoplazma
protist pasożytniczy, który żyje w ciele zwierząt; przenoszony przez niektóre zwierzęta, w tym koty; wywołuje toksoplazmozę
tropik
tropik
obszar, na którym panują gorące i wilgotne warunki środowiska
zarodziec malarii
zarodziec malarii
protist pasożytniczy, który żyje we krwi ptaków i ssaków, przenoszony przez komary; wywołuje malarię
żywiciel
żywiciel
organizm, którego kosztem żyje inny organizm (pasożyt)
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
R1HvprzpxpeMg
Z pośród podanych protistów wybierz te, które są pasożytami. Możliwe odpowiedzi: 1. zarodziec malarii, 2. toksoplazma, 3. świdrowiec, 4. pełzak czerwonki, 5. okrzemek, 6. morszczyn, 7. pantofelek, 8. euglena
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RryySgdknvkL91
Ćwiczenie 2
Wskaż wszystkie choroby pasożytnicze. Możliwe odpowiedzi: 1. malaria, 2. COVID-19, 3. Grypa, 4. toksoplazmosa, 5. gruźliza, 6. angina
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3
R1ZV5wTG6U5eJ
Pierwsze zdjęcie, oznaczone literą A, przedstawia komara siedzącego na skórze człowieka. Owad ma ciemnobrązowe ciało z długimi, cienkimi odnóżami, na których znajdują się jasne paski. Jego skrzydła są złożone. Zdjęcie z prawej strony, oznaczone literą B, przedstawia muchę w przybliżeniu. Mucha zwrócona jest bokiem. Jej ciało jest brązowe w liczne plamy.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
R1M9Ke6LAkDBx
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rf70ROSdc6E8P1
Ćwiczenie 3
Przez jakiego owada przenoszony jest świdrowiec gambijski? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R16nl7FOOGi8A1
Ćwiczenie 4
Do nazw chorób przyporządkuj odpowiadające im objawy. Malaria Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Toksoplazmoza Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Śpiączka afrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Czerwonka pełzakowata Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych
Do nazw chorób przyporządkuj odpowiadające im objawy. Malaria Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Toksoplazmoza Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Śpiączka afrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych Czerwonka pełzakowata Możliwe odpowiedzi: 1. ostre i przewlekłe biegunki, krew w kale, 2. dreszcze wymioty i biegunka, 3. okresowe napady wysokiej gorączki, 4. wysoka gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, 5. uszkodzenia płodu, 6. skrajne wycieńczenie organizmu, 7. gorączka, senność w ciągu dnia, zapalenie opon-mózgowo rdzeniowych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 5
RkWwIg9r9fLZt
Malaria Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Toksoplazmoza Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Śpiączka afrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Czerwonka pełzakowata Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną
Malaria Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Toksoplazmoza Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Śpiączka afrykańska Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną Czerwonka pełzakowata Możliwe odpowiedzi: 1. występuje na całym świecie, 2. Afryka, 3. niektóre obszary Afryki, Azji, Ameryki Północnej i południowej, 4. cała kula ziemska, jednak głównie obszary obejmujące strefę tropikalną
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 6
RLnvGQNiKLyOj
Uzupełnij informacje wybierając właściwe dokończenie zdania Malaria jest tropikalną chorobą zakaźną, której objawy 1. to dreszcze, wysoka temperatura ciała, bóle głowy, nudności., 2. to ostra biegunka., 3. powodują skrajne wycieńczenie organizmu i sen., 4. przypominają przeziębienie, ale jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Toksoplazmoza jest powszechną pasożytniczą chorobą zakaźną, której objawy 1. to dreszcze, wysoka temperatura ciała, bóle głowy, nudności., 2. to ostra biegunka., 3. powodują skrajne wycieńczenie organizmu i sen., 4. przypominają przeziębienie, ale jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży.
Uzupełnij informacje wybierając właściwe dokończenie zdania Malaria jest tropikalną chorobą zakaźną, której objawy 1. to dreszcze, wysoka temperatura ciała, bóle głowy, nudności., 2. to ostra biegunka., 3. powodują skrajne wycieńczenie organizmu i sen., 4. przypominają przeziębienie, ale jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Toksoplazmoza jest powszechną pasożytniczą chorobą zakaźną, której objawy 1. to dreszcze, wysoka temperatura ciała, bóle głowy, nudności., 2. to ostra biegunka., 3. powodują skrajne wycieńczenie organizmu i sen., 4. przypominają przeziębienie, ale jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 7
REBBFGfcXyPSa
Uzupełnij tabelę, wstawiając w puste pola odpowiednie nazwy i opisy.
Uzupełnij tabelę, wstawiając w puste pola odpowiednie nazwy i opisy.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 8
R1DvvdLMucx2m
Łączenie par. . Profilaktyka zakażenia malarią polega na odstraszanie lub zwalczanie komarów roznoszących zarodźca malarii. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aby uniknąć zakażenia toksoplazmozą należy spożywać potrawy z surowego lub półsurowego mięsa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Picie przegotowanej lub butelkowanej wody może ochronić przed zakażeniem czerwonką pełzakowatą oraz śpiączką afrykańską.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mycie rąk po kontakcie z kotami oraz ich kuwetami jest zalecane, aby uniknąć zakażenia toksoplazmozą.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. . Profilaktyka zakażenia malarią polega na odstraszanie lub zwalczanie komarów roznoszących zarodźca malarii. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Aby uniknąć zakażenia toksoplazmozą należy spożywać potrawy z surowego lub półsurowego mięsa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Picie przegotowanej lub butelkowanej wody może ochronić przed zakażeniem czerwonką pełzakowatą oraz śpiączką afrykańską.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mycie rąk po kontakcie z kotami oraz ich kuwetami jest zalecane, aby uniknąć zakażenia toksoplazmozą.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
31
Ćwiczenie 9
R1WaTQRGuClGK
{duzepole@Wyjaśnij, dlaczego.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zastanów się, w czym może pomóc wiedza na temat pasożytów występujących w danych krajach.
Przed każdą podróżą do innego kraju należy sprawdzić, czy grożą nam w nim choroby pasożytnicze, ponieważ w razie występowania pasożytów chorobotwórczych można odpowiednio zabezpieczyć się przed zakażeniem, np. zaszczepić się.
31
Ćwiczenie 10
R144qGJjR8Mml
Określ, czy globalne ocieplenie może mieć wpływ na zasięg występowania malarii. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zastanów się, jak wzrost temperatury wpłynie na zasięg występowania komarów widliszków, które przenoszą zarodźce malarii.
Globalne ocieplenie może wpłynąć na zwiększenie zasięgu występowania malarii na świecie. Komary widliszki żyją na określonych obszarach Afryki, Azji, Ameryki Północnej i Południowej, na których panują odpowiednie warunki: wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Globalne zmiany klimatu skutkować będą zwiększeniem obszarów, na których temperatura będzie odpowiednio wysoka dla widliszków. Rozprzestrzenienie się tych komarów na nowe tereny skutkować będzie zwiększeniem zasięgu występowania malarii.
bg‑magenta
Notatnik
R1Uf56lojpqF5
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Bibliografia
Biologia Campbella, Reece J. B. i in., tłum. Stobrawa K. i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
Internetowa encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.encyklopedia.pwn.pl.
