Drugi rozbiór Polski

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna konsekwencje rządu targowiczan,

• zna datę drugiego rozbioru Polski,

• wie, jakie ziemie zostały odebrane Polsce w trakcie drugiego rozbioru.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi pokazać na mapie ziemie odebrane w trakcie drugiego rozbioru.

c) Postawy

Uczeń kształtuje postawę patriotyczną poprzez poznanie fragmentu historii ojczyzny.

2. Metoda i forma pracy

Metody: pogadanka, metoda zajęć praktycznych

Formy: praca zbiorowa, jednostkowa

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, mapa Polski w okresie rozbiorów, mapki konturowe Polski po pierwszym rozbiorze, wiersze Marii Konopnickiej Targowica i Drugi rozbiór.

4. Przebieg lekcji

a. Faza przygotowawcza

Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji. Nauczyciel stawia uczniom następujące pytania:

• Co to była konfederacja?

• Dlaczego nazywała się targowica?

• Jakie były cele działań targowiczan?

Uczniowie odpowiadają indywidualnie, a nauczyciel koryguje odpowiedzi. Następnie inicjuje pogadankę i pyta uczniów:

• Kiedy Polska utraciła część ziem?

• Jakie to były ziemie? (Prosi uczniów o pokazanie ich na mapie).

b. Faza realizacyjna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat nowej lekcji i zapisuje go na tablicy, a uczniowie
   w zeszytach. Następnie poleca, aby wszyscy odszukali w podręczniku fragment tekstu mówiący o rządach targowiczan. Uczniowie odszukują fragment, odczytują go po cichu, a następnie jeden z nich głośno. Nauczyciel zadaje pytania odnośnie przeczytanego tekstu tak, aby uczniowie doszli do wniosku, że targowiczanie obalili Konstytucję 3 maja, rządzili dla własnych korzyści oraz odbierali majątki popierającym konstytucję.

2. Następnie prowadzący wyjaśnia, że takie postępowanie targowiczan doprowadziło do II rozbioru Polski i poleca, aby uczniowie odszukali w książkach jego datę (1793) oraz obliczyli, ile lat minęło od tego wydarzenia.

3. Nauczyciel informuje, że w drugim rozbiorze wzięły udział Prusy i Rosja. Uczniowie za pomocą atlasu i podręcznika odnajdują ziemie zabrane Polsce w 1793 r. Jedna osoba podchodzi do dużej mapy i pokazuje na niej.

4. Nauczyciel rozdaje małe konturowe mapki, na których uczniowie zaznaczają odpowiednimi kolorami ziemie pod zaborem pruskim i rosyjskim oraz opisują je.

c. Faza podsumowująca

W ramach podsumowania nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające, co uczniowie zapamiętali z lekcji, po czym odczytuje wiersze Marii Konopnickiej (załącznik 1 i 2) traktujące o omawianym temacie.

Bibliografia

1. Makowski T., Rześniowiecki J., Historia II, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk 2004.

2. Kwiatkowski H., Wybór tekstów literackich do dziejów Polski, Alex, Dzierżoniów 2001.

Załączniki

Załącznik 1

M. Konopnicka Targowica

Oj, Targowiczanie
Dobrze się nazwali!
Jak Judasze za srebrniki
Polskę stargowali!

Stargowali Polskę
I tę wolność bratnią
Zagasili nad Ojczyzną
Gwiazdę jej ostatnią

Załącznik 2

M. Konopnicka Drugi rozbiór

Podpisali zdradę milczkiem
I wyszli panowie,
A odtąd się sejm grodzieński
Niemym sejmem zowie.

Choć on niemy, jest w nim przecie
Wielki krzyk dziejowy.
Już wy nigdy nie zmyjecie
Hańby z waszej głowy!

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Nieco zmodyfikowane zajęcia mogą być przeprowadzone również na innym etapie edukacyjnym.