Dwa wiersze o miłości – Adam Mickiewicz "Do M. ***" oraz Jan Kochanowski "Do Anny"
Dwa wiersze o miłości – Adam Mickiewicz Do M.*** oraz Jan Kochanowski Do Anny
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna historię miłości Adama Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny,
zna treść utworów,
podaje definicję fraszki,
poznaje specyfikę języka staropolskiego.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
czytać staropolską poezję ze zrozumieniem,
porównywać utwory z różnych epok,
analizować i porównywać teksty poetyckie,
przedstawiać sytuację liryczną omawianych utworów,
wyjaśnić znaczenie staropolskich wyrazów, podać współczesne odpowiedniki.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, pogadanka, poszukująca, dyskusja, drama.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik do kształcenia literackiego, tekst fraszki Jana Kochanowskiego Do Anny.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel robi krótkie wprowadzenie na temat historii niespełnionej miłości Adama Mickiewicza do Maryli Wereszczakówny. W pogadance może wykorzystać ilustracje przedstawiające portrety poety i jego wybranki.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z treścią wiersza Adama Mickiewicza Do M. ***. [Podręcznik: Kowalczykowa A., Mrowcewicz K., Kto czyta, nie błądzi. Literatura i kultura. Gimnazjum 2, Wydawnictwo STENTOR, Warszawa 2000, s. 150‑151.]
Nauczyciel prosi, aby uczniowie wyobrazili sobie, iż są szaleńczo, choć nieszczęśliwie, zakochani, a utwór Mickiewicza jest ich osobistym wyznaniem miłosnym. Wyznacza kilku uczniów, aby głośno przeczytali tekst, ze szczególnym zwróceniem uwagi na właściwą intonację, barwę głosu, umiejętne wyrażanie emocji, robienie pauz itp. Wspólnie z pozostałymi wybiera najlepszą interpretację.
Następnie proponuje analizę utworu. Dyktuje polecenia:
Przedstaw sytuację liryczną wiersza.
[Przykładowo: Bohaterem jest człowiek doświadczony przez nieszczęśliwą miłość. Pogrążony w żałobie, zatopiony w „kościele pamiątek”, żyje wspomnieniami
o ukochanej.]
Jak rozumiesz pierwszą zwrotkę wiersza? Co oznaczają zawarte w niej zdania wykrzyknikowe?
Opisz uczucia towarzyszące autorowi utworu. Zwróć uwagę na opozycję umysł – serce. Dzięki czemu autor osiąga swoistą nieśmiertelność?
[Przykładowo:
serce – obumarło, jest puste, pozbawione uczuć i emocji, martwe,
umysł – ciągle żywe są w nim pamięć o ukochanej i wspomnienia wspólnie przeżytych chwil, świadomość tego wszystkiego funkcjonuje jako odrębny byt, niezależny od cierpiącej duszy]
Znajdź w wierszu fragmenty opisujące myśli i uczucia ukochanej poety. Jakie środki poetyckie zastosował Mickiewicz?
Potem proponuje analizę drugiego utworu o tematyce miłosnej. Tym razem zapowiada utwór z nieco wcześniej epoki, odrodzenia. Uczniowie czytają fraszkę Jana Kochanowskiego Do Anny, a nauczyciel zapisuje na tablicy polecenia:
Z tekstu fraszki Do Anny wypisz słowa, które różnią się formą od ich współczesnych odpowiedników. Spróbuj podać znaczenie staropolskich wyrazów.
W jakiej sytuacji znajduje się bohater utworu?
Czy fraszkę Kochanowskiego można określić mianem „wyznanie miłosne”?
Przypomnij definicję fraszki. W jej kontekście określ charakter uczuć bohatera lirycznego. Jaki jest jego stosunek do ukochanej?
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel proponuje, by na zakończenie zajęć porównać sytuację liryczną obu utworów i odpowiedzieć na pytanie: Jaki obraz miłości jawi się w każdym z nich?
5. Bibliografia
Kochanowski J., Do Anny, [w:] tegoż, Nie porzucaj nadzieje, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1988, s. 14.
Kowalczykowa A., Mrowcewicz K., Kto czyta, nie błądzi. Literatura i kultura. Gimnazjum 2, Wydawnictwo STENTOR, Warszawa 2000.
6. Załączniki
Zadanie domowe
Spróbuj przełożyć tekst fraszki Kochanowskiego na język współczesny.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak