Dyfuzja

R1UzGwfpXxVmh

Fotografia przedstawia dwa szklane kubki. Wypełnione są ciepłą wodą, co zauważalne jest po zaparowanych brzegach i kroplach cieczy na brzegach szklanki. W obu kubkach znajduje się torebka herbaty, z której rozchodzi się czerwony barwnik mieszający się z wodą.

1. Co to jest dyfuzja?

Odświeżacze powietrza, pojemniki z płatkami kwiatów czy kadzidełka to środki, dzięki którym można nadać pomieszczeniu przyjemną woń. Jest to możliwe dzięki zjawisku, które nazywamy dyfuzjądyfuzjadyfuzją. Jest to proces polegający na rozprzestrzenianiu i mieszaniu się cząsteczek różnych substancji w wyniku ruchu cząstek. Przeprowadź doświadczenie, by zrozumieć, na czym dokładnie polega dyfuzja.

R1LtlPMRsNgtQ

Nagranie ukazuje zjawisko dyfuzji.

Nagranie ukazuje zjawisko dyfuzji.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1LtlPMRsNgtQ

Nagranie ukazuje zjawisko dyfuzji.

2. Dyfuzja a stany skupienia

Dyfuzja w gazach zachodzi szybko, gdyż między cząsteczkami każdego gazu znajdują się duże przestrzenie, które mogą zostać zajęte przez cząsteczki innej substancji. Kiedy na przykład wyjmujemy gorące ciasto z piekarnika, prawie natychmiast możemy wyczuć jego aromat. Cząsteczki wydobywają się z wypieku, mieszają z powietrzem i docierają do naszych nosów. Dyfuzja zachodzi także w cieczach, których cząsteczki również wykonują intensywne ruchy (jednak wolniej niż w gazach). Można łatwo zaobserwować to w warunkach domowych, np. podczas dodawania syropu owocowego do wody. W ciałach stałych proces dyfuzji zachodzi bardzo powoli.

R19tEmuOo22Rm

Animacja przedstawia proces dyfuzji w trzech różnych stanach skupienia.

Animacja przedstawia proces dyfuzji w trzech różnych stanach skupienia.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R19tEmuOo22Rm

Animacja przedstawia proces dyfuzji w trzech różnych stanach skupienia.

3. Od czego zależy szybkość dyfuzji?

W ciałach stałych ruch cząsteczek polega na drganiu wokół ustalonych położeń. Gdy wzrasta temperatura, cząsteczki zaczynają poruszać się szybciej. Kiedy substancja osiągnie temperaturę topnienia, stan skupienia zmienia się na ciekły. Cząsteczki mogą wtedy przemieszczać się (oddalać się i przybliżać do siebie). Z tego powodu ciecze – w odróżnieniu od ciał stałych – ławo zmieniają kształt (przyjmując kształt naczynia, do którego zostały wlane). Natomiast w gazach cząsteczki znajdują się daleko od siebie, szybko się poruszają i mogą zupełnie swobodnie się przemieszczać. Skoro temperatura wpływa na szybkość ruchu cząstek, to może wpływa również na szybkość dyfuzji?

R9c51iWvpwRWT

Na filmie przedstawiona jest szybkość dyfuzji w zależności od zmieniającej się temperatury.

Na filmie przedstawiona jest szybkość dyfuzji w zależności od zmieniającej się temperatury.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R9c51iWvpwRWT

Na filmie przedstawiona jest szybkość dyfuzji w zależności od zmieniającej się temperatury.

4. Znaczenie dyfuzji

Dyfuzja jest zjawiskiem o ogromnym znaczeniu w przyrodzie. Dzięki niej możemy oddychać, gdyż tlen z powietrza przenika w naszych płucach do krwi. Nieprzyjemny zapach lub odór informują nas o niebezpieczeństwie, np. o ulatniającym się gazie. Dzięki temu, w porę możemy zareagować i otworzyć okno. Zjawisko dyfuzji ma także wiele zastosowań w życiu człowieka. Dzięki niej możliwe jest budowanie wielu urządzeń oraz ich funkcjonowanie.

RCPtUj7de52PH

5 slajdów. Na pierwszym fragment piekarni z widocznym na drewnianych półkach pieczywem w różnych kształtach, o jasno- i ciemnobrązowych kolorach.

Rnql96ZGfRxeI

Na danym slajdzie widoczna jest biała filiżanka znajdująca się na talerzyku, w środku której znajduje się woda zabarwiona brązowym ekstraktem z herbaty. Nad naczyniem widoczna jest prostokątna torebką z herbatą.

RYV2pfbKyNMkp

Na slajdzie widoczna jest biała ściana na której znajduje się czujnik dymu w kształcie koła, przez wąskie szpary w czujniku widoczny jest biały filtr.

R1Si0VpMYHANw

Na slajdzie widoczna jest kobieta w niebieskiej koszuli, zanurzająca w białej misce białą koszulę, która do połowy zabarwiona jest czerwonym barwnikiem.

Re2PrVLx2gysL

Na slajdzie widoczna jest prostokątna, szeroka, zielona karta graficzna. Widoczny jest procesor graficzny, wielofazowy moduł zasilania oraz pamięć karty.

Podsumowanie

• Dyfuzja to samorzutne mieszanie się ze sobą różnych substancji na skutek ruchu cząsteczek.

• Ciecze, ciała stałe i gazy zbudowane są z cząsteczek, które znajdują się w ciągłym ruchu. Możemy się o tym przekonać, obserwując zmiany stanów skupienia substancji oraz zjawisko dyfuzji.

• Szybkość dyfuzji zależy między innymi od temperatury, mieszania i wielkości cząstek substancji rozpuszczonej.

Praca domowa

Słownik

Zadania

2

Ćwiczenie 3

Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania wraz z uzasadnieniem.

R1ZYZ6h5Z64tj

Na fotografii widoczne są trzy przeźroczyste zlewki, wypełnione do połowy wodą. Do każdej z nich wlany jest różowo‑niebieski barwnik. W pierwszej z nich jest temperatura 10 stopni Celsjusza, w drugiej 20 stopni Celsjusza, a w trzeciej 30 stopni Celsjusza.

R3bfcvVvVcYSL

Barwnik najszybciej wymieszał się z wodą w zlewce<\strong> Możliwe odpowiedzi: 1. pierwszej, ponieważ im niższa temperatura tym szybciej poruszają się cząsteczki danej substancji, 2. trzeciej, ponieważ im wyższa temperatura tym szybciej przebiega proces dyfuzji, 3. drugiej, ponieważ temperatura wody zbliżona do temperatury pokojowej zapewnia optymalny ruch cząsteczek dodanej substancji, 4. pierwszej, ponieważ niska temperatura wody powoduje, ze cząsteczki znajdują się w większej odległości od siebie

Notatnik