Dylematy wiary i rozumu w dobie romantyzmu

1. Cele lekcji

Wiadomości

uczeń:

• zna pojęcie irracjonalizmu,

zna treść wierszy:

Adam Mickiewicz, Rozmowa wieczorna,

Cyprian Kamil Norwid, Modlitwa ,

Juliusz Słowacki, Hymn.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi dokonywać samodzielnych refleksji i przemyśleń,

• potrafi scharakteryzować dobę romantyzmu,

• potrafi omówić relacje człowiek – Bóg w dobie romantyzmu, średniowiecza i współczesności,

• zdobywa umiejętności analizy i interpretacji tekstu poetyckiego.

2. Metoda i forma pracy

dyskusja, praca z tekstem – analiza i interpretacja, burza mózgów

3. Środki dydaktyczne

.teksty utworów

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji. Prosi o krótkie wypowiedzi dotyczące romantyzmu – hasła, tendencje. Informuje uczniów, że te zajęcia będą poświęcone romantycznemu dylematowi, jaki powstał między wiarą i ruzumem. Pyta uczniów jakim cytatem mogą potwierdzić istnienie tego problemu. Uczniowie powinni wskazać na fragment utworu Adama Mickiewicza Romantyczność - Wiara i czucie silniej mówią do mnie

Niż mędrca szkiełko i oko

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel informuje uczniów, że zgodnie z poglądami epoki, rozwinął się w niej irracjonalizm Wyjaśnia pojęcie.

2. Następnie prosi uczniów o zaproponowanie kilku opozycji, które mogłyby pojawić się w dobie romantyzmu. Nauczyciel uzupełnia w razie potrzeby wypowiedź uczniów, która powinna zawierać następujące kategorie:

   • rozum – wiara

   • mędrzec – poeta

   • kultura – natura.

3. Zgodnie z tematem lekcji nauczyciel przechodzi do omawiania poezji dotyczącej opozycji rozum – wiara. Prosi uczniów o odnalezienie w podręczniku następujących utworów:

Adam Mickiewicz, Rozmowa wieczorna

Cyprian Kamil Norwid*, Modlitwa*

Juliusz Słowacki, Hymn

4. Uczniowie zapoznają się z wierszami. Można poprosić o głośne odczytanie tekstów.

5. Uczniowie z pomocą nauczyciela starają się dokonać analiz podanych utworów ( załącznik 1. – przykłady analizy)

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel nawiązuje z uczniami dyskusje o relacjach Boga i człowieka. Uczniowie zwracają uwage na fakt, że relacje człowieka z Bogiem są od zawsze skomplikowane, trudne do wyjaśnienia i jednoznacznego ocenienia.

2. Można naprowadzić uczniów na nawiązanie do epoki średniowiecza i poprosić o porównanie relacji człowiek – Bóg w tych trzech epokach. Brak tu oczekiwanych odpowiedzi

5. Bibliografia

Makowski S., Romantyzm, WSiP, Warszawa 1994.

Polska liryka religijna, red. S. Sawicki i P. Nowaczyński, PWN, Lublin 1983.

6. Załączniki

załącznik 1. – analiza wierszy

W utworze Rozmowa wieczorna podmiot liryczny rozmawia z samym stwórcą czyli Bogiem. Mówi, ze jest on obecny w jego sercu. Potwierdza fakt, ze bóg króluje nie tylko w niebie, ale także ,,gości w domku jego ducha''.
Podmiot liryczny w rozmowie z Bogiem mówi, że ogarnęła go zgryzota i skrucha. Pragnie przeprosić Boga za wszystko zło, którego się dopuścił. Brak mu jest słów aby zwrócić się do swojego Pana o wszystkim mu powiedzieć, przeprosić, i błagać o pomoc. Ma jednak nadzieje, ze Bóg kocha każdego człowieka zawsze nam pomoże, wysłucha i nigdy nie opuści.
Bóg jako władca nieba zna nasze problemy jest zawsze w pobliżu nas i pragnie aby nie tylko niebo było miejscem jego królowania ale chciałby także zamieszkać w sercu każdego z nas, ponieważ z miłości do nas umarł za nasze grzechy na krzyżu, aby otworzyć

Hymn ( Smutno mi Boże) – Juliusz Słowacki
Wiersz rozpoczyna się wyznaniem „Smutno mi Boże” jest to apostrofa skierowana do Boga. Autor stwierdza, że wszystko co się dzieje do dokoła jest dziełem Boga. Daje on wyraz swojej dumy i pychy. Słowa „Smutno mi Boże” określają wizerunek człowieka pogrążonego w smutku i melancholii. Następne wersy to próba określenia swojego miejsca w przestrzeni. Poeta oddalony od rodzinnych stron staje się dla obcych ludzi anonimowym podróżnikiem. Nie wzbudza zainteresowania, ale też sam nie otwiera swojej duszy, zachowuje kamienny wyraz twarzy. Jedyny godnym słuchaczem staje się Bóg i tylko wobec niego podmiot liryczny zdobywa się na ludzki akt żalu i rozpaczy. Swoje miejsce poeta sytuuje na samym środku morza - „sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem” Nadaje wędrówce wymiar niekończącej się, bezcelowej podróży. Przyszłość jawi się jako wielka niewiadoma. Podmiot liryczny świadomy jest własnej przemijalności i kruchości. Podmiot wpisany jest w różne perspektywy czasowe, przestrzenne, nie jest jednak w stanie osiągnąć wszystkich jednocześnie. Przedstawia się jako postać zagubiona i przytłoczona.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak