RwCjAb3HzSod1

Zdjęcie przedstawia cztery akumulatorki niklowo wodorkowe typu AA, czyli popularne paluszki, leżące na zielonej podkładce z gąbki. W tle, w obszarze nieostrym zdjęcia rozłożony jest pasiasty materiał.

1. Przewodnictwo elektryczne wodnych roztworów wodorotlenków

Barwienie wskaźników kwasowo‑zasadowych w wodnych roztworach wodorotlenków

Doświadczenie 1

Przeprowadź doświadczenie chemiczne, które polega na badaniu zachowania wskaźników kwasowo–zasadowych w wodnych roztworach wodorotlenków.

R1XFBhmX8hr2g

Problem badawczy:. Spośród podanych poniżej hipotez wybierz jedną, a następnie ją zweryfikuj. Hipoteza 1: Hipoteza 2: Twój wybór: (Wybierz: Hipoteza 1., Hipoteza 2., Hipoteza 3.). Co będzie potrzebne: ;. Instrukcja: 1.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, które polegało na badaniu zachowania wskaźników kwasowo‑zasadowych w wodnych roztworach wodorotlenków.

Problem badawczy:

Czy wskaźniki kwasowo‑zasadowe zmieniają barwy w wodnych roztworach wodorotlenków?

Hipoteza:

Wskaźniki kwasowo‑zasadowe zmieniają barwę w wodnych roztworach wodorotlenków.

Co było potrzebne?

• foliowa koszulka na dokumenty;

• pipeta Pasteura;

• woda;

• wywar z czerwonej kapusty;

• alkoholowy roztwór fenoloftaleiny;

• wskaźnik uniwersalny;

• wodny roztwór wodorotlenku sodu.

Instrukcja:

Do foliowej koszulki włożono kartkę z tabelą. W obu kolumnach w każdym wierszu tabeli nałożono po kropli odpowiedniego wskaźnika kwasowo–zasadowego. W drugiej kolumnie tabeli naniesiono po kropli wody, a w następnej po kropli wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Obserwowano zachodzące zmiany.

Obserwacje:

Po naniesieniu kropli wody na wskaźniki, nie zaobserwowano zmian.
Z kolei po naniesieniu kropli zasady sodowej na wskaźniki, zaobserwowano następujące zmiany:
Wywar z czerwonej kapusty: zmiana zabarwienia kropli na niebiesko‑zielony kolor.
Alkoholowy roztwór fenoloftaleiny: zabarwienie kropli na malinowo.
Papierek uniwersalny: zmiana zabarwienia papierka z żółtego na niebieski.

Wnioski:

Użyte wskaźniki kwasowo–zasadowe w badanych roztworach zmieniły swoje zabarwienie. Świadczy to o tym, że zawierają wspólny element (aniony wodorotlenkowe), który powoduje zmianę barwy wskaźników.

Zapisz uzyskane wyniki w tabeli. Przykładową tabelę możesz pobrać z poniżej zamieszczonego załącznika.

RMifZsSOqMCfN

Wzór tabeli służącej jako pomoc przy realizowaniu zadania. Składa się z trzech kolumn. Pierwsza z lewej zawiera nazwę wskaźnika. Druga i trzecia zawierają opis barw wskaźnika kwasowo‑zasadowego, przy czym kolumna druga, a więc środkowa, zawiera barwy wskaźnika w środowisku wody destylowanej, a kolumna trzecia, czyli prawa, zawiera barwy wskaźnika w środowisku zasadowym. Wymienione w kolejnych wierszach wskaźniki to wywar z czerwonej kapusty, fenoloftaleina i wskaźnik uniwersalny.

R16dPhdtehptB

Dokument word do pobrania. W pliku znajduje się tabela złożona z czterech wierszy i z trzech kolumn. Tabela zawiera informacje takie jak rodzaj wskaźnika oraz barwa wskaźnika kwasowo‑zasadowego w kontakcie z wodą destylowaną oraz z zasadą sodową. Rozpatrywane wskaźniki to wywar z czerwonej kapusty, alkoholowy roztwór fenoloftaleiny oraz papierki wskaźnikowe.

Dokument word do pobrania. W pliku znajduje się tabela złożona z czterech wierszy i z trzech kolumn. Tabela zawiera informacje takie jak rodzaj wskaźnika oraz barwa wskaźnika kwasowo‑zasadowego w kontakcie z wodą destylowaną oraz z zasadą sodową. Rozpatrywane wskaźniki to wywar z czerwonej kapusty, alkoholowy roztwór fenoloftaleiny oraz papierki wskaźnikowe. Pobierz załącznik

1

Polecenie 1

RpdbCNQME87Am

Obserwacje (Uzupełnij) Wnioski (Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Obserwacje:
Pamiętaj, że obserwacje to wszystkie zmiany, jakie jesteśmy w stanie zauważyć za pomocą zmysłów (wzroku, słuchu, dotyku oraz węchu).
Wnioski:
Co wynika z obserwowanych przez Ciebie zmian? Nawiąż w swojej odpowiedzi do sformułowanego pytania w problemie badawczym.

Pokaż odpowiedź

Obserwacje:
Po naniesieniu kropli wody na wskaźniki, nie zaobserwowano zmian.
Z kolei po naniesieniu kropli zasady sodowej na wskaźniki zaobserwowano następujące zmiany:
Wywar z czerwonej kapusty: zmiana zabarwienia kropli na niebiesko–zielone.
Alkoholowy roztwór fenoloftaleiny: zabarwienie kropli na malinowo.
Papierek uniwersalny: zmiana zabarwienia papierka z żółtego na niebieski.

R8c8V7r6q9uPo

Wzór tabeli służącej jako pomoc przy realizowaniu zadania. Składa się z trzech kolumn. Pierwsza z lewej zawiera nazwę wskaźnika. Druga i trzecia zawierają opis barw wskaźnika kwasowo‑zasadowego, przy czym kolumna druga, a więc środkowa, zawiera barwy wskaźnika w środowisku wody destylowanej, a kolumna trzecia, czyli prawa, zawiera barwy wskaźnika w środowisku zasadowym. Wymienione w kolejnych wierszach wskaźniki to wywar z czerwonej kapusty, fenoloftaleina i wskaźnik uniwersalny. W wyniku reakcji z wodą destylowaną i zasadą sodową wywar z czerwonej kapusty kolejno: pozostaje fioletowy i barwi się na zielono. Alkoholowy roztwór fenoloftaleiny pozostaje bezbarwny dla wody destylowanej, a reagując z zasadą sodową barwi się na malinowo. Papierek wskaźnikowy nie zmienia barwy w reakcji z wodą destylowaną i przyjmuje niebieską barwę w reakcji z zasadą sodową.

Wnioski:
Użyte wskaźniki kwasowo–zasadowe w badanych roztworach zmieniły swoje zabarwienie, co świadczy o tym, że zawierają wspólny element (aniony wodorotlenkowe), który powoduje zmianę barwy wskaźników.

Rg78SZaoN6nJR

Połącz w pary odpowiedni wskaźnik kwasowo-zasadowy z zabarwieniem jakie przyjmuje w wodnych roztworach wodorotlenków. alkoholowy roztwór fenoloftaleiny Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie uniwersalny papierek wskaźnikowy Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie wywar z czerwonej kapusty Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie

Połącz w pary odpowiedni wskaźnik kwasowo-zasadowy z zabarwieniem jakie przyjmuje w wodnych roztworach wodorotlenków. alkoholowy roztwór fenoloftaleiny Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie uniwersalny papierek wskaźnikowy Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie wywar z czerwonej kapusty Możliwe odpowiedzi: 1. niebieskie zabarwienie, 2. malinowe zabarwienie, 3. zielone zabarwienie

Woda destylowana prawie nie przewodzi prądu elektrycznego. Spowodowane jest to obecnością bardzo małej ilości jonów (głównie kationów oksoniowych i anionów wodorotlenkowych). Przez pozostałe roztwory przepływa prąd elektryczny, o czym świadczy świecenie diody LED.
Roztwory wodorotlenków przewodzą prąd elektryczny – znajdują się w nich duże liczby jonów (kationów metali i anionów wodorotlenkowych), które są nośnikami ładunku elektrycznego.

Substancje, których wodne roztwory przewodzą prąd elektryczny, nazywamy elektrolitamielektrolityelektrolitami. Nieelektrolity natomiast to substancje, których wodne roztwory nie przewodzą prądu. Woda destylowana jest nieelektrolitem, a wodorotlenki sodu, potasu i wapnia są elektrolitami. Wynik doświadczenia świadczy o obecności w roztworach wodorotlenków cząstek obdarzonych ładunkami elektrycznymi.

2. Dysocjacja elektrolityczna wodorotlenku sodu

R1YmdlF6AHMVu

Film ukazuje jak zachowują się cząsteczki wody wobec kationów sodu i anionów wodorotlenkowych podczas dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku sodu.

Film ukazuje jak zachowują się cząsteczki wody wobec kationów sodu i anionów wodorotlenkowych podczas dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku sodu.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1YmdlF6AHMVu

Film ukazuje jak zachowują się cząsteczki wody wobec kationów sodu i anionów wodorotlenkowych podczas dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku sodu.

3. Dysocjacja elektrolityczna wodorotlenków potasu i wapnia

R1Vp5dmC1VQje

Ilustracja przedstawia proces dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku potasu. Po lewej stronie rysunku mający kształt prostokąta zbiór ułożonych naprzemiennie dużych jasnych kul symbolizujących atomy potasu oraz układów czerwonych i białych kul tworzących grupy wodorotlenowe. Całość przypomina z wyglądu szachownicę i symbolizuje sieć krystaliczną wodorotlenku potasu. W środku i po prawej stronie zapis reakcji rozbijania wodorotlenku potasu <math aria‑label="K O H">KOH na jony ${\text{K}}^{+}$ i ${\text{OH}}^{-}$ pod wpływem wody. Wokół jonów zbierają się cząsteczki wody w taki sposób, że zarówno kation potasu, jak i anion wodorotlenkowy są otoczone na rysunku przez sześć cząsteczek wody, przy czym kation ${\text{K}}^{+}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio na zewnątrz układu, a anion ${\text{OH}}^{-}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio do wnętrza układu.

R11Fsa8d4dnG7

Równanie reakcji dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku potasu. $\text{KOH}$ (wodorotlenek potasu) strzałka w prawo, nad strzałką napis: ${\text{H}}_2\text{O}$. Pod strzałką napis: pod wpływem wody dysocjuje, za strzałką: $\text{K}$ z indeksem górnym plus (kation potasu) dodać $\text{OH}$ z indeksem górnym minus (anion wodorotlenkowy).

Wodorotlenek potasu dysocjujedysocjacja elektrolitycznadysocjuje, czyli rozpada się pod wpływem wody na jednododatni kation potasu i jednoujemny anion wodorotlenkowy. Zarówno kation potasu, jak i anion wodorotlenkowy są w roztworze wodnym otoczone cząsteczkami wody (solwatacjasolwatacjasolwatacja).

R4k036VOIQkip

Ilustracja przedstawia proces dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku wapnia. Ukazano reakcję rozbijania wodorotlenku wapnia $\text{Ca}{\left(\text{OH}\right)}_2$ na jony ${\text{Ca}}^{2+}$ i ${\text{OH}}^{-}$ pod wpływem wody. Wokół jonów zbierają się cząsteczki wody w taki sposób, że zarówno kation wapnia, jak i anion wodorotlenkowy są otoczone na rysunku przez sześć cząsteczek wody, przy czym kation ${\text{Ca}}^{2+}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio na zewnątrz układu, a anion ${\text{OH}}^{-}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio do wnętrza układu.

RdXBDLN2e0b02

Równanie reakcji dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenku wapnia. $\text{Ca}{\left(\text{OH}\right)}_2$ (wodorotlenek wapnia) strzałka w prawo, nad strzałką napis: ${\text{H}}_2\text{O}$. Pod strzałką napis: pod wpływem wody dysocjuje, za strzałką: $\text{Ca}$ z indeksem górnym dwa plus (kation wapnia) dodać dwa $\text{OH}$ z indeksem górnym minus (dwa aniony wodorotlenkowe).

Wodorotlenek wapnia dysocjuje na dwudodatni kation wapnia i dwa jednoujemne aniony wodorotlenkowe.
Liczba powstających w wyniku dysocjacji ładunków dodatnich jest równa liczbie powstających ładunków ujemnych.

Polecenie 4

RtEOgGEk9HUN5

Dwa schematy pokazujące w jaki sposób cząsteczki wody otaczają jony powstałe po dysocjacji elektrolitycznej wodnego roztworu wodorotlenku baru. Prawidłowy jest tylko schemat z numerem 2.

RnTHT3BOys6z8

Wodorotlenek baru ulega w wodzie dysocjacji elektrolitycznej w analogiczny sposób, jak wodorotlenek wapnia. W jaki sposób cząsteczki wody otaczają jony powstałe po dysocjacji elektrolitycznej wodnego roztworu wodorotlenku baru?

Wodorotlenek baru ulega w wodzie dysocjacji elektrolitycznej w analogiczny sposób, jak wodorotlenek wapnia. W jaki sposób cząsteczki wody otaczają jony powstałe po dysocjacji elektrolitycznej wodnego roztworu wodorotlenku baru?

R1ARP00OYJqV5

Wodorotlenek baru ulega w wodzie dysocjacji elektrolitycznej w analogiczny sposób, jak wodorotlenek wapnia. W jaki sposób cząsteczki wody otaczają jony powstałe po dysocjacji elektrolitycznej wodnego roztworu wodorotlenku baru? Możliwe odpowiedzi: 1. Kation ${\text{Ba}}^{2+}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio na zewnątrz układu, a anion ${\text{OH}}^{-}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio do wnętrza układu., 2. Kation ${\text{Ba}}^{2+}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio do wnętrza układu, a anion ${\text{OH}}^{-}$ otaczają cząsteczki zwrócone stroną naładowaną dodatnio na zewnątrz układu.

Teorię rozpadu substancji na jony opracował Svante Arrhenius (czyt. sfante arenius)Svante ArrheniusSvante Arrhenius (czyt. sfante arenius). Zgodnie z nią, zasadami nazywamy związki chemiczne, które dysocjują na kationy metalu i aniony wodorotlenkowe:

Amoniak (${\text{NH}}_{\text{3}}$) jest gazem o charakterystycznym zapachu, bardzo dobrze rozpuszczalnym w wodzie. Wodny roztwór amoniaku (woda amoniakalna ${\text{NH}}_3·{\text{H}}_2\text{O}$) jest zasadą, o czym świadczy zmiana zabarwienia wskaźnika – np. zabarwienie się wywaru z czerwonej kapusty na zielono.

Woda amoniakalna ulega dysocjacji:

Bardzo efektownym doświadczeniem chemicznym jest tak zwana fontanna amoniakalna. Obejrzyj film, a następnie wykonaj ćwiczenie.

RxTeQ0C8KaXEv

Film ukazuje, w jaki sposób można otrzymać fontannę amoniakalną.

Film ukazuje, w jaki sposób można otrzymać fontannę amoniakalną.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RxTeQ0C8KaXEv

Film ukazuje, w jaki sposób można otrzymać fontannę amoniakalną.

Podsumowanie

• Wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie rozpadają się na jony: kationy metalu i aniony wodorotlenkowe.

• Wodne roztwory wodorotlenków przewodzą prąd elektryczny – są elektrolitami.

• Ładunek jonu zapisuje się, podając za symbolem w indeksie górnym najpierw cyfrę, a potem znak jonu (jedynkę się pomija), np. ${\text{OH}}^{-}$, ${\text{Mg}}^{2+}$. Liczbę takich samych jonów zapisuje się za pomocą współczynnika przed symbolem, np. $2 {\text{Mg}}^{2+}$.

• Anion wodorotlenkowy ma zawsze ładunek jednoujemny.

Słownik

Svante Arrhenius-2Sztokholm-19Uppsala

R1CH66BAxuMHZ

Czarnobiała fotografia szwedzkiego uczonego Svante'a Arrheniusa. Jest to tęższy mężczyzna w starszym wieku, ma czarne wąsy. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę. Na szyi przewiązaną ma czarną muchę.

Svante Arrhenius

19 p.n.e Uppsala – 2 p.n.e Sztokholm

Szwedzki fizykochemik. Twórca teorii dysocjacji elektrolitycznej. Zajmował się badaniem wpływu ilości tlenku węgla($\text{IV}$) w powietrzu atmosferycznym na temperaturę przy powierzchni Ziemi. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii (w $1903 \text{r}.$).

Ćwiczenia

Pokaż ćwiczenia:

1

Ćwiczenie 1

RjlCnjlKSNvHg

zadanie interaktywne

Zaznacz poprawną odpowiedź. Wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie dysocjują na

• kationy metalu i aniony wodorotlenkowe.
• kationy wodoru i aniony wodorotlenkowe.
• kationy wodoru i kationy metalu.
• kationy niemetalu i aniony wodorotlenkowe.

1

Ćwiczenie 2

RtZxIhC3iArZ9

zadanie interaktywne

Zaznacz poprawną odpowiedź. Prądu elektrycznego nie przewodzi

• woda destylowana.
• zasada wapniowa.
• zasada sodowa.
• zasada potasowa.

2

Ćwiczenie 3

Uzupełnij modelowy zapis dysocjacji wodorotlenku wapnia. Wstaw poszczególne elementy we właściwe miejsca.

RRTM9ODlMOTlE

Aplikacja interaktywna w formie układanki. W górnej części znajduje się napis Dysocjacja wodorotlenku wapnia W centralnej części okna znajduje się równanie rozkładu na jony pod wpływem wody, w którym związek początkowy oraz umieszczona nad symbolem strzałki równania woda zapisane są w postaci modeli. Rozbijany związek składa się z pięciu atomów: jednego w samym środku cząsteczki, dwóch po lewej i dwóch identycznych po prawej. Prawa strona równania jest pusta, znajduje się tam miejsca na dwa jony. Pierwszy jon zawiera jeden atom, a górny indeks opisujący jego ładunek jest dwuznakowy. Drugi jon zawiera dwa atomy, jego górny indeks opisujący ładunek jest jednoznakowy, a przed miejscem na symbole atomów znajduje się miejsce na cyfrowy indeks liczby jonów będących rezultatem reakcji. W dolnej części okna aplikacji na tle zielonkawego prostokąta znajdują się koła z symbolami atomów oraz prostokąty z cyframi oraz znakami plus i minus. Symbole atomów to, licząc od lewej: Mg, Ca, O oraz H. Następujące po nich prostokąty oznaczone są cyframi: cztery, trzy, dwa oraz znakami plus oraz minus. Zadaniem użytkownika jest uzupełnienie właściwymi elementami zapisu reakcji poprzez wybranie odpowiednich i przeciągnięcie ich w przeznaczone dla nich miejsce. Weryfikacji ustawień dokonuje się naciskając przycisk Sprawdź w prawym dolnym rogu okna.

Aplikacja interaktywna w formie układanki. W górnej części znajduje się napis Dysocjacja wodorotlenku wapnia W centralnej części okna znajduje się równanie rozkładu na jony pod wpływem wody, w którym związek początkowy oraz umieszczona nad symbolem strzałki równania woda zapisane są w postaci modeli. Rozbijany związek składa się z pięciu atomów: jednego w samym środku cząsteczki, dwóch po lewej i dwóch identycznych po prawej. Prawa strona równania jest pusta, znajduje się tam miejsca na dwa jony. Pierwszy jon zawiera jeden atom, a górny indeks opisujący jego ładunek jest dwuznakowy. Drugi jon zawiera dwa atomy, jego górny indeks opisujący ładunek jest jednoznakowy, a przed miejscem na symbole atomów znajduje się miejsce na cyfrowy indeks liczby jonów będących rezultatem reakcji. W dolnej części okna aplikacji na tle zielonkawego prostokąta znajdują się koła z symbolami atomów oraz prostokąty z cyframi oraz znakami plus i minus. Symbole atomów to, licząc od lewej: Mg, Ca, O oraz H. Następujące po nich prostokąty oznaczone są cyframi: cztery, trzy, dwa oraz znakami plus oraz minus. Zadaniem użytkownika jest uzupełnienie właściwymi elementami zapisu reakcji poprzez wybranie odpowiednich i przeciągnięcie ich w przeznaczone dla nich miejsce. Weryfikacji ustawień dokonuje się naciskając przycisk Sprawdź w prawym dolnym rogu okna.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P7ua37psU

2

Ćwiczenie 3

Zaznacz poprawnie zapisane równanie reakcji dysocjacji wodorotlenku wapnia.

RJ74KA96tuxOe

Możliwe odpowiedzi: 1. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 2. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 3. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 4. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+{\mathrm{OH}}^{-}$

2

Ćwiczenie 4

RIZVUxfiTk8Z5

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Przeciągając odpowiednie elementy, uzupełnij schemat ogólny oraz równania procesu dysocjacji elektrolitycznej wodorotlenków.

${\text{M}\text{(}\text{OH}\text{)}}_{\text{n}}$, ${\text{Ca}}^{\text{2+}}$, $\text{2OH}\text{–}$, $\text{K}$, ${\text{H}}_{\text{2}}\text{O}$, $\text{KOH}$, $\text{Ca}$, ${\text{O}}_{\text{2}}$, ${\text{K}}^{\text{+}}$, ${\text{K}}_{\text{2}}\text{O}$, ${\text{OH}}^{\text{–}}$

............ $\stackrel{{\text{H}}_{\text{2}}\text{O}}{⟶}{\text{M}}^{\text{n}\text{+}}\text{+}\text{n}{\text{OH}}^{\text{−}}$
............ $\text{+}$ ............
............ $\text{+}$ ............

2

Ćwiczenie 5

Uzupełnij modelowy zapis dysocjacji wodorotlenku sodu. Wstaw poszczególne elementy we właściwe miejsca.

RGenzD7jBknHc

Aplikacja interaktywna w formie układanki. W górnej części znajduje się napis Dysocjacja wodorotlenku sodu. W centralnej części okna znajduje się równanie rozkładu na jony pod wpływem wody. Równanie przedstawione jest dwojako: u góry w formie tradycyjnego wzoru chemicznego, a u dołu w postaci schematu modelowego. W obu przypadkach równanie jest puste, znajdują się tam tylko znaki strzałki i plusa oraz miejsca do przeciągnięcia elementów z dolnego paska. W tradycyjnie zapisanym równaniu przewidziano po jednym miejscu dla symboli atomów, jonów i ładunków jonów. W zapisie modelowym każde miejsce odpowiada pełnemu modelowi. W dolnej części okna aplikacji, na tle szarego prostokąta znajdują się małe prostokąty z symbolami pierwiastków K, O, H i Na oraz symbolami plus i minus. Obok znajdują się następujące modele trójelementowy podpisany jako ${\mathrm{Na}}^{+}{\mathrm{OH}}^{-}$, trójelementowy model wody bez podpisów, jednoelementowy ${\mathrm{Na}}^{+}$, dwuelementowy ${\mathrm{OH}}^{-}$ oraz pięcioelementowy bez podpisów. Zadaniem użytkownika jest uzupełnienie właściwymi elementami zapisu reakcji poprzez wybranie odpowiednich i przeciągnięcie ich w przeznaczone dla nich miejsce. Weryfikacji ustawień dokonuje się naciskając przycisk Sprawdź w prawym dolnym rogu okna.

Aplikacja interaktywna w formie układanki. W górnej części znajduje się napis Dysocjacja wodorotlenku sodu. W centralnej części okna znajduje się równanie rozkładu na jony pod wpływem wody. Równanie przedstawione jest dwojako: u góry w formie tradycyjnego wzoru chemicznego, a u dołu w postaci schematu modelowego. W obu przypadkach równanie jest puste, znajdują się tam tylko znaki strzałki i plusa oraz miejsca do przeciągnięcia elementów z dolnego paska. W tradycyjnie zapisanym równaniu przewidziano po jednym miejscu dla symboli atomów, jonów i ładunków jonów. W zapisie modelowym każde miejsce odpowiada pełnemu modelowi. W dolnej części okna aplikacji, na tle szarego prostokąta znajdują się małe prostokąty z symbolami pierwiastków K, O, H i Na oraz symbolami plus i minus. Obok znajdują się następujące modele trójelementowy podpisany jako ${\mathrm{Na}}^{+}{\mathrm{OH}}^{-}$, trójelementowy model wody bez podpisów, jednoelementowy ${\mathrm{Na}}^{+}$, dwuelementowy ${\mathrm{OH}}^{-}$ oraz pięcioelementowy bez podpisów. Zadaniem użytkownika jest uzupełnienie właściwymi elementami zapisu reakcji poprzez wybranie odpowiednich i przeciągnięcie ich w przeznaczone dla nich miejsce. Weryfikacji ustawień dokonuje się naciskając przycisk Sprawdź w prawym dolnym rogu okna.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P7ua37psU

2

Ćwiczenie 5

Zaznacz poprawnie zapisane równanie reakcji dysocjacji wodorotlenku sodu.

R1JzWRPKv6vHu

Możliwe odpowiedzi: 1. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 2. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 3. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+2 {\mathrm{OH}}^{-}$, 4. $\mathrm{Ca}{\left(\mathrm{OH}\right)}_2\stackrel{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}{\to }{\mathrm{Ca}}^{2+}+{\mathrm{OH}}^{-}$

2

Ćwiczenie 6

Rseva0vZ4zxQE

Trzy papierki uniwersalne. Papierek z podpisem A nie jest zabarwiony, papierek B zabarwiony jest na czerwono, natomiast papierek C na niebiesko.

ROFtCXH3t3b8v

Zaznacz, który rysunek w sposób prawidłowy przedstawia wygląd papierka uniwersalnego po zanurzeniu go w wodnych roztworach wodorotlenków.

Zaznacz, który rysunek w sposób prawidłowy przedstawia wygląd papierka uniwersalnego po zanurzeniu go w wodnych roztworach wodorotlenków.

RGTWdhTrQq55m2

Ćwiczenie 6

Wybierz, jak zmieni się wygląd papierka uniwersalnego po zanurzeniu go w wodnych roztworach wodorotlenków. Możliwe odpowiedzi: 1. pozostanie bezbarwny, 2. zabarwi się na czerwono, 3. zabarwi się na niebiesko

3

Ćwiczenie 7

R1QHLDw7qDEmw

Which of the following equations correctly describe the NaOH electrolytic dissociation process? Możliwe odpowiedzi: 1. NaOH_(s) Na+(aq) + OH-(aq)

3

Ćwiczenie 8

Rwkaw3enQYTXT

Which of of compound presented below produces lots of OH^- ions? Możliwe odpowiedzi: 1. Acids, 2. Bases, 3. Neutral Solution, 4. Halogens, 5. Salts

Bibliografia

Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa 2020.

Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewski P., Podręcznik dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Kielce 2020.