„Dziady, dziady... przybywajcie duchy przodków na ucztę”

R17QrPpMytiR7

Twoje cele

poznasz zwyczaje i obrzędy związane ze oddawaniem czci zmarłym - te dawne i te kultywowane do dziś;
zapoznasz się z literacką wersję dawnego obrzędu ludowego związanego z przywoływaniem dusz zmarłych;
określisz prawdę moralną płynącą z II części „Dziadów” Adama Mickiewicza.

W kościele katolickim 1 listopada obchodzona jest uroczystość Wszystkich Świętych – święto ku czci wszystkich chrześcijan, którzy osiągnęli zbawienie i przebywają w niebie. Natomiast 2 listopada przypada Dzień Zaduszny, czyli tzw. Zaduszki. W Polsce przyjęła się tradycja odwiedzania grobów bliskich właśnie 1 listopada, ale to 2 listopada - Zaduszki - jest dniem modlitwy za dusze zmarłych. W Zaduszki żyjący modlą się za bliskich zmarłych, którzy przebywają w czyśćcu i potrzebują modlitwy, by móc osiągnąć stan zbawienia. Zgodnie z tradycją przed tym świętem porządkuje się groby, upiększa je kwiatami chryzantem i zapala się znicze, których światło symbolizuje pamięć o tych, którzy odeszli. Zanim na ziemiach polskich zapanowała religia chrześcijańska, nasi przodkowie obchodzili święto dziadów przypadające na noc z 31 października na 1 listopada. Pogańskie rytuały związane ze świętem zmarłych, mimo przyjęcia chrześcijaństwa, wciąż były praktykowane przez ludność wiejską. Zainspirowało to Adama Mickiewicza, który fascynował się kulturą ludową, do napisania cyklu dramatów pt. „Dziady”.

O ludowym obrzędzie dziadów

Zapoznaj się z filmem na temat starodawnego obrzędu dziadów, a następnie wykonaj polecenia.

RqobX4K9cZU8C

Film pt. „Starodawny obrzęd dziadów”
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 1

Wyjaśnij, w jaki sposób oddaje się w twojej rodzinie część zmarłym i jak pielęgnuje się pamięć o nich.

RWqTCgaLv4MxH

Polecenie 2

Chrześcijanie, muzułmanie, żydzi, a także wyznawcy innych religii wierzą, że człowiek to nie tylko śmiertelne ciało, ale nieśmiertelna dusza, która po śmierci wędruje w zaświaty. Rozważ, dlaczego ważne jest w życiu każdego społeczeństwa i każdej rodziny kultywowanie wszystkich zwyczajów i obrzędów związanych z oddawaniem czci zmarłym. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1ELQxMjx8lDG

Polecenie 3

Wymień podobieństwa i różnice, jakie dostrzegasz między starodawnym obrzędem dziadów a Dniem Zadusznym.

RuRh3arVVOsEh

Adam Mickiewicz18551798

R1X3jpRMvyILF

Ilustracja w kolorze sepii przedstawia mężczyznę w ciemnym płaszczu zapiętym na guziki. Widoczny jest od pasa w górę. Jest skierowany w lewą stronę. Ma poważny wyraz twarzy; dłuższe włosy zaczesane do tyłu, wąskie usta, wydatny nos, duże oczy. Tło jest jasne. — Adam Mickiewicz (1798–1855)
Źródło: Jan Mieczkowski, 1850, domena publiczna.

Adam Mickiewicz

1798 – 1855

- jeden z najwybitniejszych poetów romantyzmu. Urodził się w Zaosiu lub Nowogródku na Litwie. Kresowe pochodzenie stworzyło podstawy dla jego oryginalnej wyobraźni poetyckiej. Od najmłodszych lat poeta poznawał baśnie oraz podania ludu litewskiego, białoruskiego i polskiego. Znalazło to odbicie w jego wczesnych tekstach, m.in. w wybitnym dramacie pt. „Dziady”, składającym się z 4 niezależnych części.

RmjnNCxiOrnI6

Czarno‑biała ilustracja przedstawia ludzi zgromadzonych w kaplicy wokół źródła światła znajdującego się na podłodze, które znajduje się pośrodku pomieszczenia. Starszy brodaty mężczyzna wznosi wysoko ręce ku górze. Za zgromadzonymi w kręgu ludźmi znajduje się wejście do kaplicy, nad którym unosi się dwójka aniołków. Na zewnątrz kaplicy widoczny jest wysoki krzyż. Nad światłem nachyla się sędziwy mężczyzna, za nim stoi chłopiec w czarnym płaszczu z szeroko rozpostartymi ramionami. Obok dziecka po lewej stronie klęczy na podłodze drugi chłopiec. Dalej widzimy klęczącą dziewczynę w czarnej chuście, obok niej kobietę z nisko zwieszoną głową oraz starszego mężczyznę przyglądającego się wszystkiemu z uwagą. Dalej widoczny jest przygarbiony starzec z brodą, młoda dziewczyna. W tle widać mężczyznę opierającego się o lasce. — Noc dziadów
Źródło: wikisource.org, domena publiczna.

Przeczytaj fragment cz. II Dziadów Adama Mickiewicza, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Dziady. Część II (fragment)Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz Dziady. Część II (fragment)
[...]
Już straszna północ przybywa,
Zamykajcie drzwi na kłódki;
Weźcie smolny pęk łuczywasmolny pęk łuczywasmolny pęk łuczywa,
Stawcie w środku kocioł wódki.
A gdy laską skinę z dala,
Niechaj się wódka zapala.
Tylko żwawożwawożwawo, tylko śmiało!
STARZEC
Jużem gotów.
GUŚLARZ
Daję hasło.
STARZEC
Buchnęło, zawrzało
I zgasło.
CHÓR
Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie?
GUŚLARZ
Dalej wy z najcięższym duchem,
Coście do tego padołupadółpadołu
Przykuci zbrodni łańcuchem
Z ciałem i duszą pospołupospołupospołu.
Choć zgon lepiankę rozkruszy,
Choć was anioł śmierci woła,
Żywot z cielesnej katuszykatuszekatuszy
Dotąd wydrzeć się nie zdoła.
Jeżeli karę tak srogą
Ludzie nieco zwolnić mogą
I zbawić z piekielnej jamy,
Której jesteście tak blisko:
Was wzywamy, zaklinamy
Przez żywioł wasz, przez ognisko!
CHÓR
Mówcie, komu czego braknie,
Kto z was pragnie, kto z was łaknie?
GŁOS
(za oknem)
Hej, kruki, sowy, orlice!
O, wy przeklęte żarłoki!
Puśćcie mnie tu pod kaplicę,
Puśćcie mnie choć na dwa kroki.
GUŚLARZ
Wszelki duch! jakaż potwora!
Widzicie w oknie upiora?
Jak kość na polu wybladły;
Patrzcie, patrzcie, jakie licelicolice!
W gębie dym i błyskawice,
Oczy na głowę wysiadły,
Świecą jak węgle w popiele.
Włos rozczochrany na czele.
A jak suchy snopsnopsnop cierniowy
Płonąc miotłę ognia ciska,
Tak od potępieńca głowy
Z trzaskiem sypią się iskrzyska.
GUŚLARZ i STARZEC
A jak suchy snop cierniowy
Płonąc miotłę ognia ciska,
Tak od potępieńca głowy
Z trzaskiem sypią się iskrzyska.
WIDMO (zza okna)
Dzieci! nie znacie mnie, dzieci?
Przypatrzcie się tylko z bliska,
Przypomnijcie tylko sobie!
Ja nieboszczyk pan wasz, dzieci!
Wszak to moja była wioska.
Dziś ledwo rok mija trzeci,
Jak mnie złożyliście w grobie.
Ach, zbyt ciężka ręka boska!
Jestem w złego ducha mocy,
Okropne cierpię męczarnie.
Kędy noc ziemię ogarnie,
Tam idę, szukając nocy,
A uciekając od słońca
Tak pędzę żywot tułaczy,
A nie znajdę błędom końca.
Wiecznych głodów jestem pastwąpastwapastwą;
A któż mię nakarmić raczy?
Szarpie mię żarłoczne ptactwo;
A któż będzie mój obrońca?
Nie masz, nie masz mękom końca!
CHÓR
Szarpie go żarłoczne ptactwo,
A któż mu będzie obrońca?
Nie masz, nie masz mękom końca!
GUŚLARZ
A czegoż potrzeba dla duszy,
Aby uniknąć katuszy?
Czy prosisz o chwałę nieba?
Czy o poświęcone gody?
Jest dostatkiem mleka, chleba,
Są owoce i jagody.
Mów, czego trzeba dla duszy,
Aby się dostać do nieba?
WIDMO
Do nieba?... Bluźnisz daremnie...
O nie! ja nie chcę do nieba;
Ja tylko chcę, żeby ze mnie
Prędzej się dusza wywlekła.
Stokroć wolę pójść do piekła,
Wszystkie męki zniosę snadniesnadnysnadnie;
Wolę jęczeć w piekle na dnie,
Niż z duchami nieczystemi
Błąkać się wiecznie po ziemi,
Widzieć dawnych uciech ślady,
Pamiątki dawnej szkaradyszkaradaszkarady;
Od wschodu aż do zachodu,
Umierać z pragnienia, z głodu,
I karmić drapieżne ptaki.
Lecz niestety! wyrok taki:
Że dopóty w ciele muszę
Potępioną włóczyć duszę,
Nim kto z was, poddani moi,
Pożywi mię i napoi.
Ach, jak mnie pragnienie pali;
Gdyby mała wody miarka!
Ach! gdybyście mnie podali
Choćby dwa pszenicy ziarka!
CHÓR
Ach, jak go pragnienie pali!
Gdyby mała wody miarka!
Ach, gdybyśmy mu podali
Choćby dwa pszenicy ziarka!
CHÓR PTAKÓW NOCNYCH
Darmo żebrze, darmo płacze:
My tu czarnym korowodemkorowódkorowodem,
Sowy, kruki i puchacze,
Niegdyś, panku, sługi twoje,
Któreś ty pomorzył głodem,
Zjemy pokarmy, wypijem napoje.
Hej, sowy, puchacze, kruki!
Szponami, krzywymi dzioby
Szarpajmy jadło na sztuki!
Chociażbyś trzymał już w gębie,
I tam ja szponę zagłębię;
Dostanę aż do wątroby.
Nie znałeś litości, panie!
Hej, sowy, puchacze, kruki,
I my nie znajmy litości!
Szarpajmy jadło na sztuki;
A kiedy jadła nie stanie,
Szarpajmy ciało na sztuki,
Niechaj nagie świecą kości.
KRUK
Nie lubisz umierać z głodu?
A pomnisz, jak raz w jesieni
Wszedłem do twego ogrodu?
Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni;
Trzy dni nic nie miałem w ustach,
Otrząsnąłem jabłek kilka.
Lecz ogrodnik, skryty w chrustachchrustchrustach,
Zaraz narobił hałasu
I poszczuł psami jak wilka.
Nie przeskoczyłem tarasu,
Dopędziła mię obława;
Przed panem toczy się sprawa,
O cóż? o owoce z lasu,
Które na wspólną wygodę
Bóg dał, jak ogień i wodę.
Ale pan gniewny zawoła:
„Potrzeba dać przykład grozy“.
Zbiegł się lud z całego siołasiołosioła,
Przywiązano mię do sochysochasochy,
Zbito dziesięć pęków łozyłozałozy.
Każdą kość, jak z kłosa żyto,
Jak od suchych strąków grochy,
Od skóry mojej odbito!
Nie znałeś litości, panie!
CHÓR PTAKÓW
Hej, sowy, puchacze, kruki,
I my nie znajmy litości!
Szarpajmy jadło na sztuki;
A kiedy jadła nie stanie,
Szarpajmy ciało na sztuki,
Niechaj nagie świecą kości!
SOWA
Nie lubisz umierać z głodu?
Pomnisz, jak w kucyjąw kucyjąw kucyją samą,
Pośród najtęższego chłodu,
Stałam z dziecięciem pod bramą.
Panie! — wołałam ze łzami,
Zlituj się nad sierotami!
Mąż mój już na tamtym świecie,
Córkę zabrałeś do dwora,
Matka w chacie leży chora,
Przy piersiach maleńkie dziecię:
Panie, daj nam zapomogę,
Bo dalej wyżyć nie mogę!
Ale ty, panie, bez duszy!
Hulając w pjanej ochocie,
Przewalając się po złocie,
HajdukowihajdukHajdukowi rzekłeś z cicha:
„Kto tam gościom trąbi w uszy?
Wypędź żebraczkę do licha!“
Posłuchał hajduk niecnota,
Za włosy wywlekł za wrota!
Wepchnął mię z dzieckiem do śniegu!
Zbita i przeziębła srodze,
Nie mogłam znaleźć noclegu;
Zmarzłam z dziecięciem na drodze.
Nie znałeś litości, panie!
CHÓR PTAKÓW
Hej, sowy, puchacze, kruki,
I my nie znajmy litości!
Szarpajmy jadło na sztuki;
A kiedy jadła nie stanie,
Szarpajmy ciało na sztuki,
Niechaj nagie świecą kości!
WIDMO
Nie ma, nie ma dla mnie rady!
Darmo podajesz talerze,
Co dasz, to ptactwo zabierze.
Nie dla mnie, nie dla mnie Dziady!
Tak, muszę dręczyć się wiek wiekiem,
Sprawiedliwe zrządzenia boże!
Bo kto nie był ni razu człowiekiem,
Temu człowiek nic nie pomoże.
CHÓR
Tak, musisz dręczyć się wiek wiekiem,
Sprawiedliwe zrządzenia boże!
Bo kto nie był ni razu człowiekiem,
Temu człowiek nic nie pomoże.
GUŚLARZ
Gdy nic tobie nie pomoże,
Idźże sobie precz, nieboże.
A kto prośby nie posłucha,
W imię Ojca, Syna, Ducha.
Czy widzisz Pański krzyż?
Nie bierzesz jadła, napoju?
Zostawże nas w pokoju!
A kysz! a kysz!
CHÓR
A kto prośby nie posłucha,
W imię Ojca, Syna, Ducha.
Czy widzisz Pański krzyż?
Nie bierzesz jadła, napoju?
Zostawże nas w pokoju!
A kysz, a kysz!
(Widmo znika).
[...]
Dziady Źródło: Dziady cz. II, [w:] Adam Mickiewicz, Dziady część I, II i IV, Lwów 1896, s. 42–49.

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij, dlaczego duch Złego Pana nie może wejść do kaplicy. Zilustruj swoją odpowiedź odpowiednim fragmentem tekstu.

Ri1tIA8jGEmhQ

RzUSuNMN5M6Yy

Ćwiczenie 2

R1DDwClm1rADP

Ćwiczenie 3

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ćwiczenie 4

Za swoje przewinienia Zły Pan odbywa po śmierci straszliwą karę. Określ, jakie cechy charakteru skłoniły Widmo do wyrządzania zła innym. Uzasadnij swoją odpowiedź.

ROS3P8SJDtTyj

R10HMrfSVLpQ1

Ćwiczenie 5

Dopasuj nagłówki do odpowiednich fragmentów dramatu. Przywoływanie duchów Możliwe odpowiedzi: 1. „Już straszna północ przybywa, Zamykajcie drzwi na kłódki; Weźcie smolny pęk łuczywa, Stawcie w środku kocioł wódki. A gdy laską skinę z dala, Niechaj się wódka zapala. Tylko żwawo, tylko śmiało.", 2. „Od wschodu aż do zachodu, Umierać z pragnienia, z głodu, I karmić drapieżne ptaki. Lecz niestety! wyrok taki: Że dopóty w ciele muszę Potępioną włóczyć duszę, Nim kto z was, poddani moi, Pożywi mię i napoi.", 3. „Dalej wy z najcięższym duchem, Coście do tego padołu Przykuci zbrodni łańcuchem Z ciałem i duszą pospołu. [...] Was wzywamy, zaklinamy Przez żywioł wasz, przez ognisko!", 4. „Nie lubisz umierać z głodu! A pomnisz, jak raz w jesieni Wszedłem do twego ogrodu? Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni; Trzy dni nic nie miałem w ustach, Otrząsnąłem jabłek kilka. Lecz ogrodnik, skryty w chrustach, Zaraz narobił hałasu I poszczuł psami jak wilka. [...] Przed panem toczy się sprawa [...] Ale pan gniewny zawoła: „Potrzeba dać przykład grozy“., 5. „Gdy nic tobie nie pomoże, Idźże sobie precz, nieboże. A kto prośby nie posłucha, W imię Ojca, Syna, Ducha. Czy widzisz Pański krzyż? Nie bierzesz jadła, napoju? Zostawże nas w pokoju! A kysz! a kysz!" Odprawianie duchów Możliwe odpowiedzi: 1. „Już straszna północ przybywa, Zamykajcie drzwi na kłódki; Weźcie smolny pęk łuczywa, Stawcie w środku kocioł wódki. A gdy laską skinę z dala, Niechaj się wódka zapala. Tylko żwawo, tylko śmiało.", 2. „Od wschodu aż do zachodu, Umierać z pragnienia, z głodu, I karmić drapieżne ptaki. Lecz niestety! wyrok taki: Że dopóty w ciele muszę Potępioną włóczyć duszę, Nim kto z was, poddani moi, Pożywi mię i napoi.", 3. „Dalej wy z najcięższym duchem, Coście do tego padołu Przykuci zbrodni łańcuchem Z ciałem i duszą pospołu. [...] Was wzywamy, zaklinamy Przez żywioł wasz, przez ognisko!", 4. „Nie lubisz umierać z głodu! A pomnisz, jak raz w jesieni Wszedłem do twego ogrodu? Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni; Trzy dni nic nie miałem w ustach, Otrząsnąłem jabłek kilka. Lecz ogrodnik, skryty w chrustach, Zaraz narobił hałasu I poszczuł psami jak wilka. [...] Przed panem toczy się sprawa [...] Ale pan gniewny zawoła: „Potrzeba dać przykład grozy“., 5. „Gdy nic tobie nie pomoże, Idźże sobie precz, nieboże. A kto prośby nie posłucha, W imię Ojca, Syna, Ducha. Czy widzisz Pański krzyż? Nie bierzesz jadła, napoju? Zostawże nas w pokoju! A kysz! a kysz!" Wina Możliwe odpowiedzi: 1. „Już straszna północ przybywa, Zamykajcie drzwi na kłódki; Weźcie smolny pęk łuczywa, Stawcie w środku kocioł wódki. A gdy laską skinę z dala, Niechaj się wódka zapala. Tylko żwawo, tylko śmiało.", 2. „Od wschodu aż do zachodu, Umierać z pragnienia, z głodu, I karmić drapieżne ptaki. Lecz niestety! wyrok taki: Że dopóty w ciele muszę Potępioną włóczyć duszę, Nim kto z was, poddani moi, Pożywi mię i napoi.", 3. „Dalej wy z najcięższym duchem, Coście do tego padołu Przykuci zbrodni łańcuchem Z ciałem i duszą pospołu. [...] Was wzywamy, zaklinamy Przez żywioł wasz, przez ognisko!", 4. „Nie lubisz umierać z głodu! A pomnisz, jak raz w jesieni Wszedłem do twego ogrodu? Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni; Trzy dni nic nie miałem w ustach, Otrząsnąłem jabłek kilka. Lecz ogrodnik, skryty w chrustach, Zaraz narobił hałasu I poszczuł psami jak wilka. [...] Przed panem toczy się sprawa [...] Ale pan gniewny zawoła: „Potrzeba dać przykład grozy“., 5. „Gdy nic tobie nie pomoże, Idźże sobie precz, nieboże. A kto prośby nie posłucha, W imię Ojca, Syna, Ducha. Czy widzisz Pański krzyż? Nie bierzesz jadła, napoju? Zostawże nas w pokoju! A kysz! a kysz!" Kara Możliwe odpowiedzi: 1. „Już straszna północ przybywa, Zamykajcie drzwi na kłódki; Weźcie smolny pęk łuczywa, Stawcie w środku kocioł wódki. A gdy laską skinę z dala, Niechaj się wódka zapala. Tylko żwawo, tylko śmiało.", 2. „Od wschodu aż do zachodu, Umierać z pragnienia, z głodu, I karmić drapieżne ptaki. Lecz niestety! wyrok taki: Że dopóty w ciele muszę Potępioną włóczyć duszę, Nim kto z was, poddani moi, Pożywi mię i napoi.", 3. „Dalej wy z najcięższym duchem, Coście do tego padołu Przykuci zbrodni łańcuchem Z ciałem i duszą pospołu. [...] Was wzywamy, zaklinamy Przez żywioł wasz, przez ognisko!", 4. „Nie lubisz umierać z głodu! A pomnisz, jak raz w jesieni Wszedłem do twego ogrodu? Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni; Trzy dni nic nie miałem w ustach, Otrząsnąłem jabłek kilka. Lecz ogrodnik, skryty w chrustach, Zaraz narobił hałasu I poszczuł psami jak wilka. [...] Przed panem toczy się sprawa [...] Ale pan gniewny zawoła: „Potrzeba dać przykład grozy“., 5. „Gdy nic tobie nie pomoże, Idźże sobie precz, nieboże. A kto prośby nie posłucha, W imię Ojca, Syna, Ducha. Czy widzisz Pański krzyż? Nie bierzesz jadła, napoju? Zostawże nas w pokoju! A kysz! a kysz!" Gusła Możliwe odpowiedzi: 1. „Już straszna północ przybywa, Zamykajcie drzwi na kłódki; Weźcie smolny pęk łuczywa, Stawcie w środku kocioł wódki. A gdy laską skinę z dala, Niechaj się wódka zapala. Tylko żwawo, tylko śmiało.", 2. „Od wschodu aż do zachodu, Umierać z pragnienia, z głodu, I karmić drapieżne ptaki. Lecz niestety! wyrok taki: Że dopóty w ciele muszę Potępioną włóczyć duszę, Nim kto z was, poddani moi, Pożywi mię i napoi.", 3. „Dalej wy z najcięższym duchem, Coście do tego padołu Przykuci zbrodni łańcuchem Z ciałem i duszą pospołu. [...] Was wzywamy, zaklinamy Przez żywioł wasz, przez ognisko!", 4. „Nie lubisz umierać z głodu! A pomnisz, jak raz w jesieni Wszedłem do twego ogrodu? Gruszka dojrzewa, jabłko się czerwieni; Trzy dni nic nie miałem w ustach, Otrząsnąłem jabłek kilka. Lecz ogrodnik, skryty w chrustach, Zaraz narobił hałasu I poszczuł psami jak wilka. [...] Przed panem toczy się sprawa [...] Ale pan gniewny zawoła: „Potrzeba dać przykład grozy“., 5. „Gdy nic tobie nie pomoże, Idźże sobie precz, nieboże. A kto prośby nie posłucha, W imię Ojca, Syna, Ducha. Czy widzisz Pański krzyż? Nie bierzesz jadła, napoju? Zostawże nas w pokoju! A kysz! a kysz!"

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RLrGCGM5QI3a9

Ćwiczenie 6

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

RFq4UxjSmXZM3

Ćwiczenie 7

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

RCRXCd6dZsJUG

Ćwiczenie 8

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R15DkYAr8bZsD

Ćwiczenie 9

Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 4

Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: „Bo kto nie był ni razu człowiekiem, / Temu człowiek nic nie pomoże”.

R1aYsGTWjOcMb

Polecenie 5

Zwyczaj zapalania zniczy na grobach – tak popularny w kulturze europejskiej - wywodzi się z pogańskiego rytuału palenia ognia w miejscach pochówku. Wyszukaj w dostępnych źródłach informacje na temat zwyczajów związanych z oddawaniem czci zmarłym w innych kulturach. Opisz jeden z nich.

R11bwM0YoEGh8

Polecenie 6

R1RwANGikCcey

Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 6

Opisz, jak wyobrażasz sobie ilustrację przedstawiającą białoruski obrzęd dziadów.

RS1PZr2n5llNo

Polecenie 7

Zredaguj opowiadanie odtwórcze, w którym z perspektywy świadka opiszesz pojawienie się na dziadach jeszcze jednego ducha, który „przybywa” do kaplicy tuż po zakończeniu obrzędu. Opowiedz historię jego życia, która będzie zawierała przestrogę skierowaną do zgromadzonych wieśniaków.

RHOb3t3II6Qw7

Słownik

chrust

gęste zarośla

hajduk

tu: służący, lokaj

katusze

wielkie cierpienie fizyczne lub psychiczne

korowód

długi szereg osób posuwających się jedna za drugą

lico

twarz

łoza

gałązka, witka

padół

ziemia jako miejsce życia doczesnego

pastwa

żer dzikich zwierząt

pospołu

wspólnie

sioło

wieś

smolny pęk łuczywa

kawałki smolnego drzewa, dawniej używanego do oświetlania

snadny

prosto, łatwo

snop

związany pęk zżętego zboża lub słomy; też: duża wiązka jakichś roślin, traw itp.

socha

słup specjalnie przysposobionym do kaźni na dziedzińcu dworskim

szkarada

osoba lub rzecz bardzo brzydka

w kucyją

w dzień wigilii świąt Bożego Narodzenia (kucja to nazwa potrawy wigilijnej)

żwawo

energicznie

Notatki

RikmdhbsS45z1

Bibliografia

Bralczyk J., Drabik L. (red.), (2005), Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, wydanie elektroniczne [dostęp dn. 03.02.2023].

Mickiewicz A., (1896), Dziady część I, II i IV, Lwów: Księgarnia H. Altenberga.