Działalność erozyjna wiatru

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. wie jakie są czynniki wpływające na rozmiary i tempo erozji eolicznej,

2. wie jakie formy powstają w wyniku erozyjnej działalności wiatru.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. umie wymienić i wskazać na mapie obszary o warunkach sprzyjających działalności erozyjnej wiatru,

2. umie wyjaśnić przebieg procesu deflacji i korazji,

3. umie wyjaśnić budowę i sposób powstania poszczególnych form powstałych na skutek erozyjnej działalności wiatru.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Podręczniki geografii

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel tłumaczy uczniom, że wiatr nie tylko niszczy ale buduje i transportuje. Omawia czynniki wpływające na rozmiary i tempo erozji eolicznej (prędkość wiatru, pokrycie terenu, poziom zalegania wód gruntowych). Nauczyciel tłumaczy w jakich klimatach najsilniej rozwinęły się procesy eoliczne i na jakich obszarach mamy z nimi najczęściej do czynienia.

2. Nauczyciel omawia rodzaje transportu ziaren przez wiatr: toczenie, przesuwanie, unoszenie (suspensję) i skakanie (saltację).

3. Nauczyciel przedstawia uczniom podział niszczącej działalności wiatru na deflację i korazję. Następnie nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Każda z grup ma zająć się opisaniem jednego z rodzajów niszczącej działalności wiatru. Grupa pierwsza opisuje deflację, grupa druga korazję. Każdej grupie nauczyciel wręcza kartki z pytaniami mającymi pomóc opracować przypisane im zagadnienia – grupa 1 (załącznik 1), grupa 2 (załącznik 2).

4. Nauczyciel wybiera po kilka osób z każdej grupy i prosi je o przedstawienie na forum klasy znalezionych przez grupę informacji. Nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i dodaje jakieś informacje od siebie.

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel w ramach podsumowania przypomina uczniom najważniejsze pojęcia związane z erozyjną działalnością wiatru.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Mycielska‑Dowgiałło E., Korotaj‑Kokoszczyńska M., Smolska E., Geomorfologia dynamiczna z elementami stosowanej, WGiSR UW, Warszawa 1999.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

1. Na czym polega proces deflacji?

2. Co powoduje proces deflacji?

3. Jakie formy tworzą się na skutek procesu deflacji?

4. Omów następujące pojęcia: misy deflacyjne, góry świadki (ostańce), kieszenie i jamy skalne, zagłębienia bezodpływowe, bruk deflacyjny.

5. Czy proces deflacji przebiega szybciej na obszarach zbudowanych ze skał odpornych czy mniej odpornych?

6. Czy deflacja powoduje powstawanie pustyń? Jeśli tak to jakich?

załącznik 2

1. Na czym polega proces korazji?

2. Czy proces korazji przebiega z różną siłą w zależności od odległości do podłoża?

3. Jakie formy tworzą się na skutek procesu korazji?

4. Omów następujące pojęcia: wygłady i pagóry eoliczne, żłobki i jamy korazyjne, grzyby skalne, jardangi, graniaki.

5. Narysuj w uproszczeniu grzyb skalny i zaznacz na nim strzałkami kierunki, z których wieje wiatr.

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak