Ważne daty

Szkoła flamandzka – wprowadzenie

Szkoła flamandzka to termin odnoszący się do grupy kompozytorów działających w 2 poł. XV i w XVI wieku, pochodzących z południowej prowincji Niderlandów – Flandrii. Z racji na sąsiedztwo tego regionu z północną Francją, skąd również pochodziło wielu znakomitych kompozytorów, przyjął się także termin szkoła franko‑flamandzka.

Działali oni w wielu krajach europejskich, m.in. we Francji, Włoszech, Niemczech i Hiszpanii, tworząc uniwersalny styl, obecny zwłaszcza w dwóch najważniejszych gatunkach epoki – mszy i motecie. Szczytowym okresem rozkwitu tej szkoły była I poł. XVI w. W II poł. XVI w. jej znaczenie sukcesywnie maleje, na co wpływ miały przemiany społeczno‑religijne zachodzące w tym okresie, m.in. Reformacja.
W starszych opracowaniach posługiwano się terminem szkoła niderlandzka, zaliczając do niej także twórczość kompozytorów szkoły burgundzkiej – m.in. Guillaume’a Dufaya, kompozytora, w twórczości którego w wyniku syntezy konstruktywnego kontrapunktuKontrapunktkontrapunktu, charakterystycznego dla ośrodka francuskiego, z naturalną włoską melodyką i akordowym brzmieniem wyróżniającym muzykę angielską wykształcił się w pełni renesansowy styl muzyczny, będący punktem odniesienia dla generacji kompozytorów franko‑flamandzkich.

Rik0SOabwKfqZ

Ilustracja interaktywna przedstawia: Katedra Świętego Bawona. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Flamandzkie miasto we wschodniej części regionu. Znajduje się w nim katedra św. Bawona ze słynnym Ołtarzem Gandawskim Huberta i Jana van Eycków. W mieście tym urodził się Jacob Obrecht.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Katedra Świętego Bawona. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Flamandzkie miasto we wschodniej części regionu. Znajduje się w nim katedra św. Bawona ze słynnym Ołtarzem Gandawskim Huberta i Jana van Eycków. W mieście tym urodził się Jacob Obrecht.

1

1. Flamandzkie miasto we wschodniej części regionu. Znajduje się w nim katedra św. Bawona ze słynnym Ołtarzem Gandawskim Huberta i Jana van Eycków. W mieście tym urodził się Jacob Obrecht.

R1Kcj7SeOI01o

Ilustracja interaktywna przedstawia: Wojewódzki Sąd na rynku w Brugii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Flamandzkie miasto w zachodniej części regionu. W mieście tym w XV wieku działali wybitni malarze - m.in. Jan van Eyck i Hans Memling. Spośród kompozytorów w Brugii działał Jacob Obrecht.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Wojewódzki Sąd na rynku w Brugii. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Flamandzkie miasto w zachodniej części regionu. W mieście tym w XV wieku działali wybitni malarze - m.in. Jan van Eyck i Hans Memling. Spośród kompozytorów w Brugii działał Jacob Obrecht.

1

1. Flamandzkie miasto w zachodniej części regionu. W mieście tym w XV wieku działali wybitni malarze - m.in. Jan van Eyck i Hans Memling. Spośród kompozytorów w Brugii działał Jacob Obrecht.

Rntu9RtbHGBOJ

Ilustracja interaktywna przedstawia: Antwerpia - panorama miasta z katedrą. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Miasto we Flandrii, działalni w nim m.in. Johannes Ockeghem oraz Jacob Obrecht.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Antwerpia - panorama miasta z katedrą. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Miasto we Flandrii, działalni w nim m.in. Johannes Ockeghem oraz Jacob Obrecht.

1

1. Miasto we Flandrii, działali w nim m.in. Johannes Ockeghem oraz Jacob Obrecht.

R1VmtvbGMqkMP

Ilustracja interaktywna przedstawia: Katedra Notre-Dame w Tournai. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Miasto leżące w prowincji Hainaut. Z Tournai pochodził Pierre de la Rue. W ostatnich latach życia w mieście tym osiadł Nicolas Gombert.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Katedra Notre-Dame w Tournai. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Miasto leżące w prowincji Hainaut. Z Tournai pochodził Pierre de la Rue. W ostatnich latach życia w mieście tym osiadł Nicolas Gombert.

1

1. Miasto leżące w prowincji Hainaut. Z Tournai pochodził Pierre de la Rue. W ostatnich latach życia w mieście tym osiadł Nicolas Gombert.

Johannes Ockeghem – mistrz kontrapunktu

Pierwszym przedstawicielem szkoły franko‑flamandzkiej był urodzony ok. 1410 r. Johannes Ockeghem. Pochodził z Saint‑Ghislain - niewielkiej miejscowości na zachód od Mons, w dzisiejszej Belgii. W młodości był śpiewakiem katedry w Antwerpii, a następnie członkiem kapeli Karola I Burbona. Ok. 1450 r. związał się z kapelą królewską w Paryżu, początkowo jako śpiewak, a następnie jako kapelmistrz trzech kolejnych królów Francji: Karola VII, Ludwika XI i Henryka VIII, sprawując tę funkcję aż do śmierci w 1497 r. Wśród kościelnych beneficjów, jakimi został obdarowany w dowód uznania jego talentu należy wymienić godność kanonika katedry Notre Dame w Paryżu oraz funkcję skarbnika kolegiaty św. Marcina w Tours. Okheghem był nie tylko znakomitym kompozytorem, którego sława wykraczał daleko poza granice Francji, lecz także cenionym dyplomatą. Wypełniając powierzone mu zadania podróżował po Europie, dotarł m.in. do Hiszpanii, Burgundii i Flandrii. Dowodem wielkiej sławy jaką cieszył się Ockeghem były liczne kompozycje powstałe po jego śmierci, jako wyraz hołdu oddanego wielkiemu twórcy. Przykładem jest lament Josquina des Prés’a Opłakiwanie Ockeghema.

R1QxCaUG3bxei1

Fotografia przedstawia Johannes Ockeghem dyrygującego chórem wykonującym Glorię. Na zdjęciu znajduje się dziewięciu mężczyzn, którzy ubrani są w długie brązowe szaty. Przed nimi znajduje się drewniany stojak z nutami.

Ockeghem połączył zdobycze przedstawicieli szkoły burgundzkiej z typowym dla północy Europy myśleniem kontrapunktycznym. Jego kompozycje wyróżnia skrajny linearyzm – linie melodyczne prowadzone w poszczególnych głosach zazębiają się ze sobą, przez co zatarciu ulegają kadencje, zakończenia fraz czy wprowadzenie nowych słów tekstu. Melodie u Ockeghema są mało naturalne. W jego muzyce odnaleźć można elementy symboliki liczbowej. Racjonalizm muzyki Ocheghema jest związany z pojawieniem się w XV w. ścisłych norm kontrapunktu. Mistrzostwo Ockeghema ujawnia się zwłaszcza w jego piętnastu mszach. Przykładowo Missa cuiusvis toni została tak skomponowana, że można ją wykonać we wszystkich czterech autentycznych modi. Z kolei Missa prolationum jest popisem umiejętności komponowania kanonów w różnych interwałach. Ockeghem pozostawił wykonawcy zagadki, które musi rozwiązać, by uzyskać pełne 4‑głosowe brzmienie, na podstawie tylko dwóch zapisanych głosów kompozycji. Racjonalność muzyki Ockeghema, obecność w niej matematycznego pierwiastka nie stoją na przeszkodzie w uzyskaniu pięknego, wyrafinowanego brzmienia kompozycji jednego z największych Flamandów, czego dowodem może być Sanctus z Missa prolationum:

Josquin des Prés i kompozytorzy należący do jego generacji

Najwybitniejszym kompozytorem przełomu XV i XVI wieku był Josquin des Prés.

RP2Lyi84GmJUq1

Fotografia przedstawia portret - Josquin des Prés - kompozytora i śpiewaka flamandzkiego, dyrygenta chórów kościelnych w Mediolanie, Rzymie, Ferrarze i Modenie. Mężczyzna na głowie ma zawinięty turban. Rycina czarno-biała.

O jego sławie i uznaniu jakim był darzony świadczy nadany mu przydomek Książe muzyków. Urodził się ok. 1440 w prowincji Hainaut, znajdującej się dziś na pograniczu belgijsko‑francuskim. Przypuszcza się, że był uczniem Ockeghema. Udokumentowanym faktem z jego biografii jest pobyt w Mediolanie, gdzie był śpiewakiem w katedrze. Następnie działał w Rzymie jako członek Kapeli papieskiej – zespołu, z którego powstanie legendarna Kapela Sykstyńska. W tym czasie komponuje znakomite msze, m.in. dwie oparte na świeckiej melodii L’homme armé oraz bazującą na chorałowej antyfonie ku czci Najświętszej Maryi Panny Ave maris stella. Josquin idzie w ślady swego wielkiego poprzednika – Johannesa Ockeghema, wprowadzając kunsztowne sztuczki kontrapunktyczne. Brak informacji o jego działalności między rokiem 1494, w którym prawdopodobnie opuścił Rzym a rokiem 1503, gdy rozpoczyna służbę na dworze księcia Ercolo d’Este. Przypuszcza się, że nawiązał wówczas kontakt z dworem królewskim w Paryżu. W Ferrarze znalazł Josquin znakomite warunki do życia i pracy. Jako najznakomitszy europejski kompozytor otrzymał astronomiczne wynagrodzenie w wysokości 200 dukatów miesięcznie i co szczególnie ważne zupełną swobodę twórczą. Kompozytor zrewanżował się swemu dobrodziejowi komponując Missa Hercules Dux Ferrariae, której cantus firmus jest przełożeniem na nazwy solmizacyjne dźwięków imienia i tytułu księcia. Rezygnacja z działalności na dworze księcia d’Este wiązała się z epidemią jaka wybuchła w Ferrarze niedługo po przybyciu Josquina.

R18yomhpcTNyx

Ilustracja interaktywna przedstawia: Zamek w Ferrarze. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zamek Castello Estense znajdujący się w centrum Ferrary. Po rebelii w 1385 r. Niccolò d’Este przystąpił do wybudowania silnie obwarowanego zamku, który da schronienie władcy i jego rodzinie w sytuacjach zagrożenia. W epoce renesansu zamek nabrał charakteru rezydencji dworskiej. Jednym z elementów systemu obronnego zamku była fosa. Ok. 1520 roku kapelmistrzem księcia Alfonsa d’Este w Ferrarze został Adrian Willaert – przyszły maestro di cappella Bazyliki św. Marka w Wenecji. W połowie XVI wieku na dworze w Ferrarze służył Cipriano de Rore, pod kierunkiem którego kształcił się Luzzaschi Luzzasco (ok. 1545 – 1607). Ten wybitny twórca madrygałów, całe życie związany z Ferrarą, pełnił w tym mieście wiele ważnych funkcji muzycznych, m.in. był organistą dworskim i kapelmistrzem w katedrze. 2. Zamek w Ferrarze. 3. Zamek stał się ważnym ośrodkiem życia muzycznego. Działali tu m.iin Josquin des Prés, który w dowód wdzięczności dla swego mecenasa księcia Ercolo d’Este, skomponował słynną Missa Hercules Dux Ferrariae. Epidemia panująca w Ferrarze na początku XVI w. skłoniła Josquina do opuszczenia miasta, mimo znakomitych warunków finansowych, jakie miał zapewnione. Następcami Josquina byli: Jacob Obrecht, który zmarł w 1505 r. na szalejącą nadal w mieście zarazę oraz Antoine Brumel, którego pracę w Ferrarze przerwało rozwiązanie kapeli dworskiej.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Zamek w Ferrarze. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Zamek Castello Estense znajdujący się w centrum Ferrary. Po rebelii w 1385 r. Niccolò d’Este przystąpił do wybudowania silnie obwarowanego zamku, który da schronienie władcy i jego rodzinie w sytuacjach zagrożenia. W epoce renesansu zamek nabrał charakteru rezydencji dworskiej. Jednym z elementów systemu obronnego zamku była fosa. Ok. 1520 roku kapelmistrzem księcia Alfonsa d’Este w Ferrarze został Adrian Willaert – przyszły maestro di cappella Bazyliki św. Marka w Wenecji. W połowie XVI wieku na dworze w Ferrarze służył Cipriano de Rore, pod kierunkiem którego kształcił się Luzzaschi Luzzasco (ok. 1545 – 1607). Ten wybitny twórca madrygałów, całe życie związany z Ferrarą, pełnił w tym mieście wiele ważnych funkcji muzycznych, m.in. był organistą dworskim i kapelmistrzem w katedrze. 2. Zamek w Ferrarze. 3. Zamek stał się ważnym ośrodkiem życia muzycznego. Działali tu m.iin Josquin des Prés, który w dowód wdzięczności dla swego mecenasa księcia Ercolo d’Este, skomponował słynną Missa Hercules Dux Ferrariae. Epidemia panująca w Ferrarze na początku XVI w. skłoniła Josquina do opuszczenia miasta, mimo znakomitych warunków finansowych, jakie miał zapewnione. Następcami Josquina byli: Jacob Obrecht, który zmarł w 1505 r. na szalejącą nadal w mieście zarazę oraz Antoine Brumel, którego pracę w Ferrarze przerwało rozwiązanie kapeli dworskiej.

1

2

3

1.

Zamek Castello Estense znajdujący się w centrum Ferrary. Po rebelii w 1385 r. Niccolò d’Este przystąpił do wybudowania silnie obwarowanego zamku, który da schronienie władcy i jego rodzinie w sytuacjach zagrożenia. W epoce renesansu zamek nabrał charakteru rezydencji dworskiej. Jednym z elementów systemu obronnego zamku była fosa. Ok. 1520 roku kapelmistrzem księcia Alfonsa d’Este w Ferrarze został Adrian Willaert – przyszły maestro di cappella Bazyliki św. Marka w Wenecji. W połowie XVI wieku na dworze w Ferrarze służył Cipriano de Rore, pod kierunkiem którego kształcił się Luzzaschi Luzzasco (ok. 1545 – 1607). Ten wybitny twórca madrygałów, całe życie związany z Ferrarą, pełnił w tym mieście wiele ważnych funkcji muzycznych, m.in. był organistą dworskim i kapelmistrzem w katedrze.

2.

3.

Zamek stał się ważnym ośrodkiem życia muzycznego. Działali tu m.iin Josquin des Prés, który w dowód wdzięczności dla swego mecenasa księcia Ercolo d’Este, skomponował słynną Missa Hercules Dux Ferrariae. Epidemia panująca w Ferrarze na początku XVI w. skłoniła Josquina do opuszczenia miasta, mimo znakomitych warunków finansowych, jakie miał zapewnione. Następcami Josquina byli: Jacob Obrecht, który zmarł w 1505 r. na szalejącą nadal w mieście zarazę oraz Antoine Brumel, którego pracę w Ferrarze przerwało rozwiązanie kapeli dworskiej .

Po powrocie w rodzinne strony został członkiem kapituły kolegiaty Notre‑Dame w Condé‑sur‑l’Escaut, będąc odpowiedzialnym za muzyczną oprawę nabożeństw. W ostatnim okresie swego życia skomponował mszę, którą można uznać za jego artystyczny testament. Missa Pange linqua, będąca świadectwem mistrzowskiego opanowania techniki przeimitowaniaTechnika przeimitowaniatechniki przeimitowania, oparta została na melodii gregoriańskiego hymnu ku czci Najświętszego Sakramentu, który brzmi następująco:

Początkowy fragment Sanctus stanowi przykład wykorzystania melodii chorałowej w polifonicznej kompozycji Josquina. Wpierw zaprezentowana zostanie partia najwyższego głosu, a następnie usłyszymy pełną postać 2‑głosowego odcinka początkowego.

Z kolei w początkowych taktach Agnus Dei na niewielkiej przestrzeni uzyskuje Josquin fakturę 4‑głosową, zapewniającą pełnię brzmienia.

Obok wielkiego Josquina des Prés działało w Europie wielu znakomitych, cenionych twórców. Wśród nich ważne miejsce zajmuje Jacob Obrecht.

RKmR2jYo3pjtA1

Fotografia przedstawia portret Jacob Obrechta - flamandzkegoi kompozytora okresu renesansu. Mężczyzna klęczy, ręce ma złożone do modlitwy. Ubrany jest w ciemną koszulę i białą prześwitującą albę. Ma długie, proste włosy.

Urodził się w 1457 lub 1458 r. w Gandawie. Po wstąpieniu do stanu duchownego w latach 1480‑84 kierował chórem Bractwa Najświętszej Marii Panny działającym przy kościele św. Gertrudy w Bergen op Zoom, a następnie krótko chórem chłopięcym przy katedrze w Cambrai. W 1485 rozpoczął 6‑letni pobyt w Brugii, w której jego aktywność skupiała się wokół kościoła św. Donacjana. Z tego okresu pochodzi m.in. znakomity 5‑głosowy motet Salve crux, arbor vitae. W 1492 przeniósł się do Antwerpii, w której objął kierownictwo chóru Kościoła Mariackiego. Po wielu latach działalności na północy Europy w 1503 przenosi się do Insbrucka na dwór cesarza Maksymiliana I. Stamtąd po roku przenosi się dalej na południe – do Ferrary, obejmując wolne po odejściu Josquina des Prés stanowisko kapelmistrza na dworze księcia Ercole d’Este. Jego pobyt w Italii okazał się krótki, umiera w 1505 na dżumę, której epidemia była jednym z powodów rezygnacji jego wielkiego poprzednika w Ferrarze. Zarys biografii Obrechta wskazuje, że większość swojego życia poświęcił służbie kościołowi, działając w wielu miastach północnej Europy.

Muzyka Obrechta, w większości religijna (msze i motety) stanowi przykład odchodzenia od linearnej, często zawiłej polifonii Ockeghema. Upraszczając i jednocześnie różnicując fakturę, operując bardziej naturalną melodyką uzyskał przejrzystą formę i łagodne brzmienie. W jego stylu odnaleźć można wpływy Josquina, zwłaszcza w operowaniu fakturą i barwą brzmienia.

Pierwszy z nich to Heinrich Isaac, który urodził się ok. 1450 r. we Flandrii. W przeciwieństwie do Obrechta większą część swojego życia spędził na południu Europy. Wielokrotnie zmieniał pracodawców. Działał m.in. we Florencji na dworze Medyceuszów oraz w słynnej katedrze Sancta Maria del Fiore. Na dworze cesarza Maksymiliana zdobył wyjątkowe stanowisko – kompozytora. Zwolnienie go z innych obowiązków dawało mu dużą swobodę twórczą i osobistą. Korzystał z tego podróżując zwłaszcza po Bawarii. Dzięki temu poznał ówczesne style narodowe, co znalazło odzwierciedlenie w jego twórczości, w której obok francuskich chansonChansonchanson i włoskich frottolFrotollafrottol odnaleźć można także niemieckie pieśni tenorowe. Liczne podróże miały także inne skutki. Issac przeszczepił na grunt niemiecki styl franko‑flamandzki. Te okoliczności sprawiły, że Niemcy uznali go za jednego z twórców nowożytnej muzyki niemieckiej.

R7X3lToFVQKAM1

Fotografia przedstawia protret Heinricha Isaaca - flamandzkiego kompozytora epoki renesansu. Znany z ogromnego wpływu na rozwój muzyki w Niemczech. Mężczyzna z siwymi włosami i czarnym kapeluszem na głowie. Ubrany jest w brązowe futro.

Antoine Brumel i Pierre de La Rue urodzili się ok. 1460. Brumel pochodził z okolic Chartres we Francji. W mieście tym prowadził chór przy katedrze Notre‑Dame, później był kanonikiem kolejno przy kościele św. Piotra w Genewie oraz w Laon. Pod koniec XV w. prowadził chór chłopięcy przy katedrze Notre Dame w Paryżu. Po wielu latach pracy na rzecz kościoła obejmuje po śmieci Obrechta stanowisko kapelmistrza na dworze w Ferrarze. Po rozwiązaniu kapeli kilka lat później pozostał w Italii, gdzie zmarł ok. 1512 r. Brumel, podobnie jak Josquin, dbał przede wszystkim o przejrzystość polifonicznej konstrukcji i czytelność tekstu kompozycji. Pierre de la Rue pochodził z Tournai. Działał m.in. na dworze burgundzkim, podróżował do Italii i Hiszpanii. Był podziwiany za niezwykłe opanowanie techniki imitacyjnej i kanonicznej.

Kompozytorzy franko‑flamandzcy pierwszej poł. XVI wieku – mistrzowie techniki przeimitowania

Najwybitniejszym kompozytorem flamandzkim I poł. XVI w. był Nicolas Gombert. Generację josquinowską tworzą także: Heinrich Isaac, Antoine Brumel oraz Pierre de La Rue.

Gombert urodził się ok. 1495 r. we Flandrii. Był prawdopodobnie uczniem wielkiego Josquina des Prés. Działał na dworze cesarza Karola V, jako śpiewak, nauczyciel oraz kapelmistrz. Odbył wiele podróży po Europie. To za sprawą jego aktywności na dworze cesarskim styl franko‑flamandzki dotarł do Hiszpanii. Po latach powrócił w rodzinne strony i osiadł w Tournai, wycofując się z życia publicznego, co obecnie utrudnia precyzyjne określenie roku jego śmierci. Gombert oparł swoje kompozycje na konsekwentnie stosowanej technice przeimitowania, rezygnując z rozpowszechnionej wówczas faktury akordowej.

RbddIuKa7ILks1

Fotografia przedstawia portret Nicolasa Gomberta – flamandzkiego kompozytora epoki renesansu, przedstawiciela szkoły franko-flamandzkiej. Łysiejący mężczyzna z siwą brodą. Mimika mężczyzny jest złowroga. Ubrany w ciemny płaszcz i koszulę z dużym białym kołnierzem.

Innym wybitnym mistrzem franko‑flamandzkim był założyciel szkoły weneckiej Adrian Willaert.

R132UyyPxnDlV1

Fotografia przedstawia portret Adriana Willaerta – kompozytoa flamandzkiego epoki renesansu; pierwszego przedstawiciela szkoły weneckiej. Mężczyzna w średnim wieku, z wąsem i długą brodą.

Urodził się pod koniec XV w. Przybył do Wenecji z północy Europy i w 1527 objął zaszczytne stanowisko kapelmistrza Bazyliki św. Marka. Piastował je do śmierci w 1562. Willaert w swej twórczości połączył elementy franko‑flamandzkiej techniki kontrapunktycznej z typowo włoską śpiewnością linii melodycznych. W jego twórczości rodzi się nowy ekspresyjny styl szkoły weneckiej, na którego kształt znacząco oddziaływała technika polichóralnaPolichóralnośćpolichóralna.

Kompozytorzy franko‑flamandzcy drugiej poł. XVI wieku – mistrzowie wyrażania emocji poprzez muzykę

Najwybitniejszym przedstawicielem ostatniej generacji kompozytorów franko‑flamandzkich był Orlando di Lasso.

Rp6NmvQ5yPm1O1

Fotografia przedstawia portret Orlanda di Lasso – franko-flamandzkiego kompozytora późnego renesansu. Poważny mężczyzna w średnim wieku, z ciemnym zarostem. Ubrany w białą koszulę z żabotem oraz czarny płaszcz.

Urodził się w 1532 r. w Mons leżącym w prowincji Hainaut. Po dzieciństwie spędzonym w rodzinnych stronach wyjeżdża do Włoch. Jako członek kapeli Ferdynanda Gonzagi przebywa w Mediolanie, Mantui, Neapolu, a nawet na Sycylii. W 1553 r. zostaje kapelmistrzem Bazyliki św. Jana na Lateranie – katedrze biskupa Rzymu, co dowodzi niezwykłego uznania jakim cieszył się u współczesnych, biorąc pod uwagę jego bardzo młody wiek. Służba kościołowi nie spełniła jego oczekiwań i po roku porzucił tę posadę na rzecz działalności na różnych dworach europejskich. W 1556 r., po latach wędrówek osiada w Monachium na dworze księcia Albrechta V. Początkowo zatrudniony jako śpiewak, później obejmuje stanowisko kapelmistrza, które piastuje do śmierci w 1594 r. Roland de Lassus, bo najprawdopodobniej tak brzmiało pierwotnie jego imię i nazwisko, pozostawił po sobie olbrzymi dorobek kompozytorski, obejmujący m.in. ponad siedemdziesiąt mszy i około tysiąca dwustu motetów a także liczne madrygały, chansons i pieśni tenorowe. Niektóre kompozycje świeckie zyskały wielką popularność jak Matona mia cara czy Bonjour mon coeur. Dojrzały styl franko‑flamandzki obecny w muzyce Orlanda wyróżnia afektywność, czyli wyrażanie przez muzykę sensu słów i emocji w nich zawartych. Celowi temu służą środki techniki kompozytorskiej – operowanie fakturą, kreowanie wewnętrznej dynamiki formy, sięganie po elementy rodzącego się systemu tonalnego dur‑moll.

Podsumowanie

Świat polifonii kompozytorów franko‑flamandzkich jest niezwykle bogaty. Świadczą o tym niezwykle skomplikowane, a przy tym pięknie brzmiące kompozycje Ockeghema, pełna ekspresji twórczość Josquina oraz będący zwieńczeniem muzyki renesansowej niezwykle obfity i zróżnicowany dorobek Orlanda di Lasso. Liczni kompozytorzy franko‑flamandzcy stworzyli uniwersalny styl muzyczny, jednocześnie, w twórczości każdego z nich odnajdujemy indywidualne cechy. Wpłynęły na to m.in. liczne podróże, które odbywali po Europie. Doprowadziły one nie tylko do rozprzestrzenienia się stylu północy na całą Europę lecz także wzbogacenia tego stylu poprzez oddziaływanie muzyki różnych krajów.

W epoce baroku zapomniano o imponującym dorobku twórczy kompozytorów franko‑flamandzkich. Dopiero w XIX wieku podjęto pierwsze próby badania tej twórczości i przywracania jej do życia. Okazało się, że jest ona bardzo wymagająca pod względem wykonawczym. Jej pełne piękno odkryły dopiero zawodowe zespoły zajmujące się muzyką dawną.

Zadania

Słownik pojeć

Źródła:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1QxCaUG3bxei1

Fotografia przedstawia Johannes Ockeghem dyrygującego chórem wykonującym Glorię. Na zdjęciu znajduje się dziewięciu mężczyzn, którzy ubrani są w długie brązowe szaty. Przed nimi znajduje się drewniany stojak z nutami.

RP2Lyi84GmJUq1

Fotografia przedstawia portret - Josquin des Prés - kompozytora i śpiewaka flamandzkiego, dyrygenta chórów kościelnych w Mediolanie, Rzymie, Ferrarze i Modenie. Mężczyzna na głowie ma zawinięty turban. Rycina czarno-biała.

RKmR2jYo3pjtA1

Fotografia przedstawia portret Jacob Obrechta - flamandzkegoi kompozytora okresu renesansu. Mężczyzna klęczy, ręce ma złożone do modlitwy. Ubrany jest w ciemną koszulę i białą prześwitującą albę. Ma długie, proste włosy.

R7X3lToFVQKAM1

Fotografia przedstawia protret Heinricha Isaaca - flamandzkiego kompozytora epoki renesansu. Znany z ogromnego wpływu na rozwój muzyki w Niemczech. Mężczyzna z siwymi włosami i czarnym kapeluszem na głowie. Ubrany jest w brązowe futro.

RbddIuKa7ILks1

Fotografia przedstawia portret Nicolasa Gomberta – flamandzkiego kompozytora epoki renesansu, przedstawiciela szkoły franko-flamandzkiej. Łysiejący mężczyzna z siwą brodą. Mimika mężczyzny jest złowroga. Ubrany w ciemny płaszcz i koszulę z dużym białym kołnierzem.

R132UyyPxnDlV1

Fotografia przedstawia portret Adriana Willaerta – kompozytoa flamandzkiego epoki renesansu; pierwszego przedstawiciela szkoły weneckiej. Mężczyzna w średnim wieku, z wąsem i długą brodą.

Rp6NmvQ5yPm1O1

Fotografia przedstawia portret Orlanda di Lasso – franko-flamandzkiego kompozytora późnego renesansu. Poważny mężczyzna w średnim wieku, z ciemnym zarostem. Ubrany w białą koszulę z żabotem oraz czarny płaszcz.

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl