Dzieci świata – różne czy takie same?
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Dzieci świata – różne czy takie same?
Treści kształcenia:
Uczeń:
Uzyskuje wiedzę pozwalającą na rozumienie pojęcia „tolerancja” – treści rozszerzające,
Jest tolerancyjny wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej itp.; wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa – edukacja społeczna (5.5),
Rozumie, że ludzie mają równe prawa, niezależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny – etyka (11.1),
Analizuje i interpretuje teksty kultury: przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi – edukacja polonistyczna (1.2a),
Współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz świecie dorosłych – edukacja społeczna (5.4);
Porównuje liczby w zakresie 10 000 – treści rozszerzające,
Gromadzi podstawową wiedzę z zakresu geografii – treści rozszerzające.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Wypowiada się na zadany temat,
Wykonuje ilustrację na zadany temat,
Potrafi sformułować argumenty w rozmowie,
Wyszukuje informacje,
Analizuje dane,
Układa ilustrację z puzzli,
Korzysta z mapy,
Umie zgodnie współpracować,
Tańczy w rytm słuchanej muzyki.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Precyzyjnie formułuje myśli,
Argumentuje swoje sądy,
Pracuje z tekstem,
Komunikuje się w pracy i zabawie,
Współpracuje w parze.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: nagranie recytacji wiersza Ignacego Krasickiego pt. Kot i kogut, karty pracy (Gdybyśmy urodzili się… oraz Ludność świata),
Puzzle – ilustracja Ziemi z sylwetkami dzieci,
Mapa świata lub globus,
Nagranie piosenki Majki Jeżowskiej Kolorowe dzieci,
Kredki,
Arkusz papieru,
Komputer z głośnikami,
Tablica, kreda/pisak.
Metody nauczania:
Praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, realizacja działań wytwórczych,
Podająca: rozmowa,
Eksponująca: wystawa.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
W parach jednolita,
Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita uczniów i zaprasza do wysłuchania wiersza Ignacego Krasickiego Kot i kogut. Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
Nauczyciel sprawdza zrozumienie tekstu, zadając pytania:
Jakie zwierzęta były bohaterami wiersza?
Dlaczego kot robił krzywdę kogutowi?
Czy był sprawiedliwy w swoich sądach?
Co tłumaczył mu kogut, aby się obronić przed zarzutami?
Jaki był powód nieporozumienia między zwierzętami?
Dlaczego kot nie zmienił zdania?
Czy w świecie ludzi też zdarzają się podobne sytuacje?
2. Karta pracy Gdybyśmy urodzili się… – praca w parach.
Karty pracy mają dwie wersje. Wersja 1 przeznaczona jest dla uczniów o uzdolnieniach plastycznych, natomiast wersja 2 dla uczniów o zdolnościach lingwistycznych i literackich. Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na to, żeby przynajmniej jedno dziecko w parze miało bogatą wiedzę ogólną.
W obu wersjach pierwsze zadanie jest identyczne – uczniowie mają się zastanowić nad tym, jak wyglądaliby, w co by się ubierali, gdzie by mieszkali i co jedli, gdyby urodzili się w Afryce, Azji, Ameryce Południowej lub Ameryce Północnej (każda wersja karty ma cztery rodzaje, odpowiadające kolejnym nazwom kontynentów).
Wersje różnią się poleceniem drugim: dzieci odpowiadają na powyższe pytania, sięgając jednak po zupełnie różne środki wyrazu – w wersji 1 jest to ekspresja plastyczna, w wersji 2 – lingwistyczna.
3. Wystawa prac.
Uczniowie prezentują i omawiają swoje prace, które zostają wyeksponowane w widocznym miejscu – dzieci przygotowują wystawę i nadają jej tytuł. Zapisują go na grubym pasie papieru i mocują nad pracami. W późniejszym terminie wszystkie prace należy zebrać w formie książeczki. Zadaniem dodatkowym dla ucznia, który się zgłosi, jest wykonanie dla niej strony tytułowej.
4. Dzieci słuchają piosenki Majki Jeżowskiej pt. Kolorowe dzieciIndeks górny 11.
Bawią się w rytm piosenki. W trakcie refrenu chwytają się za ręce i tańczą w kole, śpiewając tekst.
Dzieciom z dysfunkcją słuchu lub problemami z koncentracją należy wcześniej rozdać wydruki tekstu i wspólnie go odczytać.
5. Układanie puzzli.
Jest to pocięta na elementy duża ilustracja Ziemi, na której doklejone są zdjęcia dzieci reprezentujących różne rasy w miejscach ich zamieszkania. Po wspólnym ułożeniu puzzli dzieci omawiają ilustrację. Utrwalają nazwy kontynentów oraz ich poprawną pisownię poprzez zapisanie na tablicy.
Nauczyciel zadaje pytania uczniom, zachęcając do wypowiedzi:
Czy gdyby zabrakło któregoś z elementów, moglibyśmy ułożyć ilustrację?
Co oznaczają sylwetki dzieci?
Czym się różnią dzieci?
Czy to, że dzieci te są inne, oznacza, że są gorsze lub lepsze?
6. Karta pracy Ludność świata – działania indywidualne.
Karta ma dwie wersje – łatwiejszą i trudniejszą. Stopień ich trudności wyznacza poziom wiedzy ogólnej oraz umiejętności: analizowania danych i odszukiwania potrzebnych informacji. Obie wersje karty składają się z dwóch poleceń.
Wersja 1: Pierwsze zadanie polega na przeanalizowaniu informacji zamieszczonych w tabeli, dotyczących ludności poszczególnych kontynentów. Następnie – pokolorowaniu na czerwono najbardziej zaludnionego kontynentu, a na niebiesko – najmniej ludnego.
Wersja 2 (trudniejsza): Uczniowie samodzielnie odszukują w dowolnych materiałach źródłowych lub internecie informacje na temat ludności kontynentów.
Obie wersje mają natomiast takie samo zadanie 2, którego polecenie brzmi: „Wypisz nazwy kontynentów, rozpoczynając od najmniej zaludnionego”.
Po wykonaniu zadań nauczyciel sprawdza ich poprawność. Następnie uczniowie wspólnie odszukują kontynenty na mapie lub globusie.
7. Podsumowanie zajęć.
Dzieci odpowiadają na pytanie: „Jak rozumiecie powiedzenie: «Nie jesteśmy jedynymi, jesteśmy jednymi z wielu?»”.
Uwagi:
Tekst wiersza Ignacego Krasickiego pt. Kot i kogut oraz piosenki Majki Jeżowskiej pt. Kolorowe dzieci, do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją.
Ignacy Krasicki Kot i kogut
Kot sprawiedliwy koguta dławił
Za to, iż się czynami zbyt złymi osławił.
A te czyny były takie:
Budził zwierzęta wszelakie,
A budzić się nie godzi,
Sen przerwany zdrowiu szkodzi.
Małżeńskiej wiary koty wielbiciele –
On miał żon wiele;
A co gorzej nieprzykładnie,
Szkaradnie,
Bez względu na pokrewieństwa
Wchodził w małżeństwa.
Dławiącemu,
Jak mógł, rzekł po swojemu
Dławny:
„Sędzio sławny!
Przykładny kocie!
Wiem ja o twojej żarliwej cnocie
I kiedy się jej dziwię,
Pozwól, niech się też usprawiedliwię:
Mój ród jeśli rozpładzam,
Ludziom przeto dogadzam,
Piejąc budzę do pracy:
I majętni, i żebracy
Dlatego mnie chowają”.
„Na tobie się nie znają –
Rzekł kot. – A że ja głodny,
Więc ty życia niegodny”.
Kolorowe dzieci, wyk. Majka Jeżowska
Gdyby, gdyby moja mama
Pochodziła z wysp Bahama
To od stóp po czubek głowy
Byłabym czekoladowa.
Mogłam przyjść na świat w Cejlonie
Na wycieczki jeździć słoniem
I w Australii mieć tatusia
I z tatusiem łapać strusie.
Ref.
Nie patrz na to, w jakim kraju
Jaki kolor dzieci mają
I jak piszą na tablicy.
To naprawdę się nie liczy!
Przecież wszędzie każda mama,
Każdy tata chce to samo:
Żeby dziś na całym świecie
Mogły żyć szczęśliwie dzieci!
Mogłam małą być Japonką,
Co ubiera się w kimonko,
Lub w Pekinie z rodzicami
Ryż zajadać pałeczkami.
Od kołyski żyć w Tunisie
Po arabsku mówić dzisiaj
Lub do szkoły biec w Bombasie,
Tam, gdzie palmy rosną w klasie.
Ref.
Nie patrz na to…
Los to sprawił lub przypadek,
Że Hindusem nie był dziadek,
Tata nie był Indianinem
I nie w Peru mam rodzinę.
Ref. Nie patrz na to…
Majka Jeżowska, Kolorowe dzieci, [w:] Rytm i melodia, Warner Music Poland, 2009, CD 2.↩