Dziewczyna z wiersza Leśmiana i obrazu Kotarbińskiego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna utwór B. Leśmiana „Dziewczyna”,

• rozumie i rozróżnia elementy fantastyczne i realistyczne oraz rozumie ich funkcje w utworze plastycznym i literackim,

• rozumie różnice wynikające z odrębności tworzywa artystycznego.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi rozróżniać powierzchowną i wnikliwą interpretację łączenia ilustracji z tekstem

• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,

• potrafi wypowiadać się na dany temat,

• potrafi pracować w grupie,

• rozpoznaje konwencjonalne i oryginalne środki wyrazu artystycznego.

2. Metoda i forma pracy

Praca w grupach, dyskusja, burza mózgów.

3. Środki dydaktyczne

Tabela do wypełnienia w grupach

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Co to znaczy „ilustrować” tekst? - nawiązanie do poznanych utworów powiązanych z obrazem.

b) Faza realizacyjna

1. Wrażenia na temat obrazu „Zjawa kobieca z harfą - Deszcz”:

- w jakiej konwencji utrzymany jest obraz? - rozróżnienie elementów fantastycznych i realistycznych

- czym umotywowany jest wybór obrazu i jakie sugestie z niego płyną - wykazanie podobieństw (podobieństwo postaci - zjawy, która manifestuje swoją obecność przez dźwięk; mówienie o tym, co nierealne, o świecie fantastycznym, o przenikaniu się światów realistycznego i fantastycznego wyrażonym przez kompozycję diagonalną; odczytanie intencji artysty - poetyzacja powszedniości)

2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy, lektorzy, sekretarze. Uczniowie w grupach wypełniają tabelkę, dokonują analizy wiersza. Po wykonaniu zadań zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane a wnioski zapisane do zeszytu. (załącznik 1).

3. Uczniowie analizują wspólnie przesłanie wiersza i obrazu, swoje pomysły zapisują na tablicy a następnie piszą notatkę. Wiersz Leśmiana nie poetyzuje rzeczywistości, nie upiększa jej, ale pokazuje (akcentuje) ludzkie trudy i heroiczne zmagania w poszukiwaniu sensu życia. Mimo uderzających zbieżności obydwa dzieła są zupełnie odrębne w swym przesłaniu. Ich zestawienie na kartach podręcznika to dialog na temat „poetyzować czy nie”.

c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie w swobodnych wypowiedziach zastanawiają się, która ze sztuk oddaje w dokładniejszy sposób zmagania w poszukiwaniu sensu i celu życia?

5. Bibliografia

1. Antologia poezji polskiej XX wieku. TEDART, Warszawa 1993.

2. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, SFS, Kielce 2000.

3. Kotarbiński W., Zjawa kobieca z harfą, w: Poprzęcka M., Arcydzieła malarstwa polskiego, Arkady 2003.

4. Leśmian B*., Deszcza*, w: Bobiński W., Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w klasie III gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

b) Zadanie domowe

A jak ty zmagasz się z przeciwnościami losu?

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak