E‑book – Proces sortowania przesyłek i przygotowanie ich do odprawy

Spis treści:
WstępWstęp
Rola Wydziałów Ekspedycyjno‑Rozdzielczych w procesach sortowania i przygotowania ich do odprawyRola Wydziałów Ekspedycyjno‑Rozdzielczych w procesach sortowania i przygotowania ich do odprawy
Organizacja budynku technologicznego Wydziału Ekspedycyjno‑RozdzielczegoOrganizacja budynku technologicznego Wydziału Ekspedycyjno‑Rozdzielczego
Czynności realizowane w strefie recepcjiCzynności realizowane w strefie recepcji
Czynności realizowane w strefie paczekCzynności realizowane w strefie paczek
Czynności realizowane w strefie listów (rejestrowych i nierejestrowych)Czynności realizowane w strefie listów (rejestrowych i nierejestrowych)
Czynności realizowane w strefie przesyłek paletowychCzynności realizowane w strefie przesyłek paletowych
Czynności realizowane w strefie ekspedycjiCzynności realizowane w strefie ekspedycji
Procesy obsługi przesyłek w pocztowychProcesy obsługi przesyłek w pocztowych
Opracowywanie przesyłek listowych w Wydziałach Ekspedycyjno‑RozdzielczychOpracowywanie przesyłek listowych w Wydziałach Ekspedycyjno‑Rozdzielczych
Klasyfikacja stanu przesyłki ze względu na proces odczytu adresuKlasyfikacja stanu przesyłki ze względu na proces odczytu adresu
Opracowywanie paczek w Wydziałach Ekspedycyjno‑RozdzielczychOpracowywanie paczek w Wydziałach Ekspedycyjno‑Rozdzielczych
Ręczne opracowywanie przesyłek pocztowychRęczne opracowywanie przesyłek pocztowych
Przykładowe dokumenty sporządzane w procesie sortowania i opracowywania przesyłekPrzykładowe dokumenty sporządzane w procesie sortowania i opracowywania przesyłek
PodsumowaniePodsumowanie
Podstawy prawnePodstawy prawne
Wykaz ilustracjiWykaz ilustracji
NetografiaNetografia
BibliografiaBibliografia
1. Wstęp
Najważniejszym elementem procesu pocztowego, podczas dostarczania przesyłek od nadawcy do odbiorcy, jest sortowanie przesyłek. Jest to proces niezwykle ważny i odbywa się na wielu etapach opracowywania przesyłek. Często zadajemy sobie pytania: co się dzieje z naszymi przesyłkami, które pozostawiamy w placówce pocztowej, jaką drogę muszą przebyć, żeby dotrzeć do odbiorcy, ile ludzi musi wykonać pracę, żeby przesyłka dotarła w terminie i pod właściwy adres.
W procesie technologicznym przewozu przesyłek od nadawcy do adresata istotne znaczenie ma jakość procesu. Miarą jakości jest czas przebiegu przesyłek i ich bezpieczeństwo. W całym procesie pocztowym wiodącą rolę pełnią Wydziały Ekspedycyjno‑Rozdzielcze (WER). Opracowują one większość przepływających w systemie pocztowym przesyłek. W węzłach zbiegają się strumienie przesyłek pochodzące niemalże ze wszystkich kierunków w kraju. Koncentracja przesyłek w WER‑ach i sposób ich opracowania w znacznym stopniu wpływają właśnie na jakość procesu i jego bezpieczeństwo. Dotyczy to zwłaszcza uszkodzeń i zaginięć przesyłek, ale też niewłaściwej identyfikacji danych adresowych czy poprawności wnoszenia opłat pocztowych. Przesyłki pocztowe po dostarczeniu do WER podlegają rejestracji do systemu teleinformatycznego, po czym przekazywane są do automatycznego sortowania. Żeby jednak cały system funkcjonował poprawnie, poza nowoczesnymi maszynami potrzebni są także ludzie. Standardowo w halach Wydziałów Ekspedycyjno‑Rozdzielczych z zapleczem technicznym i kierowcami pracuje zazwyczaj kilkaset osób. Z tego względu też niezwykle ważna jest kwestia bezpieczeństwa i higieny pracy. Zagadnienia te regulowane są przepisami Kodeksu Pracy i rozporządzeń wykonawczych, które szczegółowo opisują wymagania dotyczące m.in. odpowiednich warunków pracy, sposobu bezpiecznego wykonywania pracy, ochrony pracowników młodocianych itp. Przepisy te stanowią niezwykle istotne źródło informacji dla pracodawców, którzy ponoszą odpowiedzialność za właściwe przygotowanie stanowisk pracy i stworzenie bezpiecznych oraz higienicznych warunków pracy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy to w dużej mierze wszelkiego rodzaju środki techniczne, organizacyjne czy badawcze, które pozwalają pracodawcom stworzyć bezpieczne i higieniczne warunki pracy bez narażania pracowników na nadmierne obciążenia, wypadki i inne niebezpieczne sytuacje.
Poza przepisami BHP istotną kwestią, mającą znaczenie w procesie opracowywania przesyłek na różnych etapach łańcucha pocztowego, jest przestrzeganie i stosowanie przepisów ochrony danych osobowych.
Zgodnie z art. 6 ustawy o ochronie danych osobowych wszelkie informacje, które pozwalają zidentyfikować osobę fizyczną (pośrednio czy bezpośrednio), mają status danych osobowych. Bez wątpienia takimi danymi są również dane przekazywane operatorowi pocztowemu w celu umożliwienia dostarczenia przesyłki konkretnemu adresatowi.
Administratorem danych osobowych w przypadku przesyłek pocztowych jest podmiot, któremu nadawca powierzył swoje dane. Danych osobowych, którymi się zarządza, nie można przetwarzać ani udostępniać bez zawarcia umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych.
Kolejnym istotnym zagadnieniem jest obowiązek przestrzegania przez operatora pocztowego tajemnicy pocztowej (art. 41 ustawy - Prawo Pocztowe). Tajemnica pocztowa obejmuje informacje dotyczące podmiotów korzystających z usług pocztowych, ich danych przekazywanych w przesyłkach pocztowych oraz danych dotyczących świadczonych usług pocztowych.
Wracając do samego procesu sortowania przesyłek i przygotowywania ich do odprawy oraz zwracając uwagę na bardzo ważną rolę WER, którą pełnią w tym procesie, nie można pominąć również roli, jaką odgrywają w procesie pocztowym placówki pocztowe. Placówki pocztowe to miejsca, w których zaczyna się proces sortowania przesyłek. Zanim przesyłki trafią do odpowiednich oddziałów WER, dostarczane są z reguły przez ich nadawców bezpośrednio do placówek pocztowych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Rola Wydziałów Ekspedycyjno‑Rozdzielczych w procesach sortowania i opracowywania przesyłek.
Poczta Polska S.A. to przedsiębiorstwo świadczące różnego rodzaju usługi. Podstawową działalnością Poczty Polskiej S.A. (PP) jest przede wszystkim transport przesyłek pocztowych. Usługi pocztowe pełnią istotną rolę w funkcjonowaniu całego państwa. Bez nich nie byłoby możliwe poprawne działanie większości instytucji, urzędów czy firm. Usługi pocztowe są także bardzo ważne dla każdego obywatela, są wygodną i powszechnie stosowaną formą przesyłania listów, rzeczy czy dokonywania zakupów drogą elektroniczną z możliwością dostawy drogą pocztową itp.
W obrocie pocztowym występują różne przesyłki pocztowe, w tym takie jak: listy zwykłe, listy polecone, listy z zadeklarowaną wartością, kartki pocztowe, paczki pocztowe wymagające rejestracji szczegółowej (np. wartościowe), paczki niewymagające rejestracji szczegółowej, paczki nadawane na szczególnych zasadach (np. ze szklaną zawartością), przesyłki paletowe (PPL) itp. Spośród wymienionych przesyłek przewożonych przez Pocztę Polską najliczniejszą grupę stanowią listy i paczki. Istotną rolę odgrywa również coraz dynamiczniej rozwijający się dział przesyłek paletowych.
Obszar działań Poczty Polskiej obejmuje całe terytorium Polski, które podzielone jest na regiony dystrybucji. W każdym regionie znajduje się nadrzędna jednostka logistyczna tzw. WER. Pełni on funkcje: recepcyjne, rozdzielcze, ekspedycyjne, logistyczne i inne. Do WER‑ów trafiają wszystkie przesyłki nadane na terenie danego regionu (wyjątkiem są przesyłki nadane w usłudze transportu bezpośredniego) oraz wszystkie przesyłki, które mają być doręczone adresatom na terenie regionu. WER‑y to duże powierzchniowo budynki zlokalizowane na obrzeżach dużych miast (fotografia nr 1).

Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Przykładowa organizacja budynku technologicznego Wydziału Ekspedycyjno‑Rozdzielczego

W całym procesie pocztowym WER‑y pełnią rolę wiodącą, opracowując większość przepływających w systemie pocztowym przesyłek. W WER zbiegają się przesyłki pochodzące ze wszystkich kierunków w kraju. Przesyłki pocztowe, po dotarciu do WER, podlegają rejestracji w systemie teleinformatycznym. Rejestracja dokonywana jest na stanowiskach recepcyjnych za pomocą skanerów kodów kreskowych. Dzięki rejestracji tzw. fizycznego strumienia przesyłek, przepływającego w sieci logistycznej WER, generowane są informacje o przesyłkach, stanowiące jednocześnie podstawę dla funkcjonowania systemu śledzenia przesyłek (możliwość taka dotyczy wyłącznie paczek pocztowych), a także bazę danych dla działań analitycznych, sprawozdawczych i reklamacyjnych.
Podstawowe elementy składowe WER to:
ZST - zintegrowany system teleinformatyczny,
system transportu wewnętrznego,
wielofunkcyjne maszyny sortownicze do rozdziału listów i paczek,
urządzenia wspomagające proces pocztowy, jak systemy komunikacji i lokalizacji środków transportu,
system śledzenia przesyłek.
Budynki WER podzielone są na strefy, na terenie których swoje zadania wykonują poszczególne służby danej jednostki organizacyjnej. Podział ten wygląda następująco: strefa recepcji, strefa paczek (w tym ręcznego rozdziału paczek), strefa listów (w tym ręcznego rozdziału listów) i strefa ekspedycji. Na terenie WER poza wymienionymi strefami znajdują się również inne działy, takie jak: dział obsługi masowych nadawców, dział obrotu zagranicznego, urząd pocztowo‑celny, dział przesyłek paletowych itp. Powyższy podział przedstawia rysunek nr 1. Czerwone strzałki na rysunku pokazują kierunek w jakim przemieszczają się przesyłki na terenie WER.
W każdej strefie funkcjonuje jedno stanowisko lub grupa wyodrębnionych technologicznie stanowisk pracy, przeznaczonych do opracowywania przesyłek na terenie WER. Przesyłki pocztowe pomiędzy poszczególnymi strefami przewożone są środkami transportu wewnętrznego, tj. różnego rodzaju wózkami (wózkami przejezdnymi, elektrycznymi, widłowymi itp.), kontenerami, corlettami (wózkami transportowymi), platformami itp. Transport ładunków pomiędzy strefami odbywa się poprzez tworzenie ładunków wewnętrznych i rejestrowany jest przez Zintegrowany System Teleinformatyczny. ZST umożliwia elektroniczny nadzór nad obsługą przesyłek wybranych typów. Za jego pośrednictwem można prognozować obciążenie poszczególnych sortowni czy punktów przeładunkowych.
Fotografia nr 2 przedstawia stanowisko kontenerów. Fotografia nr 3 natomiast przedstawia gniazdo corlett na terenie WER.


Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Czynności realizowane w strefie recepcji.
W pierwszej kolejności przesyłki, które trafiają do WER, kierowane są do strefy recepcji. Do tej strefy przyjmowane są przesyłki pocztowe kierowane z innych WER na terenie kraju czy placówek pocztowych. Na terenie strefy znajdują się rampy (często w ilości kilkunastu lub kilkudziesięciu) służące do rozładunku pojazdów. W czasie rozładunku przesyłek pocztowych są one wprowadzane do zintegrowanego systemu teleinformatycznego (ZST) poprzez skanowanie numerów identyfikacyjnych. Po rozładunku następuje odbiór odsyłek i przekazanie ich w formie ładunku wewnętrznego do odpowiednich rozdzielni i stanowisk pracy węzła w celu dalszego opracowania. Do pozostałych zadań recepcji należy sporządzanie i bieżąca kontrola dokumentacji eksploatacyjnej oraz prowadzenie ewidencji związanej z obrotem przesyłek.
Ze strefy recepcji przesyłki są transportowane na obszarze WER do:
strefy ekspedycji – ładunki tzw. przechodowe, czyli takie, które adresowane są do innych węzłów, a obecny WER pośredniczy tylko w ich przeładunku;
rozdzielni listów zwykłych;
rozdzielni listów poleconych;
rozdzielni przesyłek wartościowych;
rozdzielni paczek;
rozdzielni przesyłek paletowych;
działu doręczania paczek – paczki przeznaczone do doręczenia na własnym terenie.
Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Czynności realizowane w strefie paczek
Strefa paczek to miejsce, do którego trafiają paczki ze strefy recepcji do dalszego opracowania.
Czynności realizowane w rozdzielni paczek to:
przyjmowanie paczek w pojemnikach i luzem z recepcji lub z działu obsługi masowych nadawców,
dzielenie paczek zgodnie z planem kierowania przesyłek,
wydawanie ekspedycji ładunków przeznaczonych do transportu,
wydzielenie paczek przeznaczonych do doręczenia na obszarze własnego węzła,
sporządzanie i bieżąca kontrola dokumentacji eksploatacyjnej,
prowadzenie ewidencji związanej z obrotem przesyłek,
sporządzanie z wydzielonych paczek opakowań zbiorczych i ładunków wewnętrznych pocztowych, zgodnie z planami wymiany poczty i kierowania przesyłek.
Czynności realizowane w dziale doręczania paczek:
organizacja pracy służby doręczeń w zakresie doręczania paczek na wyznaczonym obszarze,
prowadzenie stosownej ewidencji niezbędnej do rozliczeń finansowych,
przyjmowanie opakowań zbiorczych/odsyłek z paczkami,
ręczny rozdział paczek na rejony doręczeń,
prowadzenie ewidencji związanej z obrotem paczkami,
sporządzanie i bieżąca kontrola dokumentacji eksploatacyjnej.
Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
6. Czynności realizowane w strefie listów (rejestrowanych i nierejestrowanych)
Strefa listów to miejsce, do którego trafiają listy ze strefy recepcji do dalszego opracowania.
Do zadań rozdzielni przesyłek listowych rejestrowanych należy:
rozdział przesyłek listowych rejestrowanych oraz sporządzanie odsyłek zgodnie z obowiązującymi planami wymiany i kierowania,
sporządzanie zbiorów z przesyłkami listowymi rejestrowanymi,
prowadzenie ewidencji związanej z obrotem przesyłek listowych rejestrowanych,
przyjmowanie i otwieranie odsyłek/opakowań zbiorczych z przesyłkami listowymi rejestrowanymi i przekazami pocztowymi,
opracowywanie przesyłek w ruchu międzynarodowym, zgodnie z planem wymiany oraz prowadzenie wymaganych statystyk i analiz,
sporządzanie dokumentacji eksploatacyjnej.
Do zadań rozdzielni przesyłek listowych nierejestrowanych należy:
przyjmowanie i otwieranie odsyłek z przesyłkami listowymi nierejestrowanymi,
rozdział przesyłek listowych nierejestrowanych,
sporządzanie odsyłek zgodnie z obowiązującym planem wymiany,
opracowywanie prasy w prenumeracie pocztowej,
opracowywanie przesyłek listowych nierejestrowanych pochodzących z pocztowych skrzynek nadawczych, w tym prowadzenie kontroli prawidłowości opłat,
sporządzanie zbiorów z przesyłkami listowymi nierejestrowanymi,
opracowywanie przesyłek w ruchu międzynarodowym, zgodnie z planem wymiany oraz prowadzenie wymaganych statystyk i analiz,
sporządzanie i bieżąca kontrola dokumentacji eksploatacyjnej.
Fotografia nr 4 przedstawia nowoczesną maszynę do sortowania przesyłek listowych. Dokonuje ona automatycznego rozdziału przesyłek na kierunki, zgodnie z planem kierowania przesyłek, w który wyposażona jest maszyna sortująca.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
7. Czynności realizowane w dziale przesyłek paletowych
Dział przesyłek paletowych zajmuje się logistyką przesyłek przewożonych na europaletach. Do transportu ładunków paletowych wykorzystuje się środki transportu o różnej ładowności w zależności od masy i ilości przesyłek. W zależności od możliwości rozładunku lub załadunku u klienta wysyła się również samochody wyposażone np. w windę. Odbierane od nadawcy przesyłki paletowe dostarczane są przez służby pocztowe oddziałów WER bezpośrednio do adresatów lub do innych węzłów ekspedycyjno‑rozdzielczych w celu skierowania ich do doręczenia, w przypadku dużych odległości pomiędzy nadawcą a adresatem.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
8. Czynności realizowane w strefie ekspedycji
Dział ekspedycji to miejsce, z którego opracowane w oddziale WER przesyłki ekspediowane są w dalszą drogę do innych oddziałów WER lub placówek pocztowych.
Do zadań strefy ekspedycji należy:
odbiór sporządzonych odsyłek przeznaczonych do innych oddziałów WER,
przechowywanie gotowych ładunków oczekujących na załadunek,
przyjmowanie, przechowywanie i ekspediowanie ładunków pocztowych przechodowych,
formowanie i ekspediowanie ładunków pocztowych w opakowaniach zbiorczych zgodnie z planami wymiany poczty i kierowanie przesyłek do innych węzłów pocztowych w kraju i zagranicą lub do placówek pocztowych położonych na własnym obszarze działania,
załadunek do środków transportu,
prowadzenie ewidencji związanej z obrotem przesyłek, sporządzanie dokumentów i bieżąca kontrola.
Jak wynika z powyższego, do najważniejszych funkcji logistycznych, jakie spełnia WER, należą: zarządzanie zleceniami, zarządzanie transportem wewnętrznym, sortowaniem i rozdziałem przesyłek, pakowaniem, ekspediowaniem itp. Transport wewnętrzny ładunków pomiędzy poszczególnymi strefami odbywa się wytyczonymi do tego celu trasami i prowadzony jest przez wyspecjalizowane służby. Odpowiednie wytyczenie tras do przewozu przesyłek oraz dobra organizacja przewozów to konieczne warunki do zapewnienia ciągłości i wysokiej wydajności pracy wszystkich stanowisk, w tym uczestniczących w procesie sortowania i opracowywania przesyłek.


Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
9. Procesy obsługi przesyłek pocztowych
Usługi pocztowe to szczególna forma usług transportowych oraz komunikacyjnych. Polegają one na dystrybucji przesyłek pocztowych między określonymi punktami, czyli od nadawcy do adresata co przedstawia schemat nr 1 (łańcuch pocztowy).

Przesyłka pocztowa, czyli paczka lub list, to rzecz opatrzona adresem i oznaczeniem adresata, przyjęta przez operatora pocztowego w celu przemieszczenia i doręczenia jej adresatowi. Przesyłka pocztowa od momentu nadania do momentu doręczenia przechodzi określone fazy wymienione poniżej i przedstawione w schemacie nr 2:
gromadzenie,
rozdział wstępny (sortowanie),
przemieszczanie między węzłami,
rozdział w węzłach (sortowanie),
doręczanie.

1. Gromadzenie
Etap ten polega na zbieraniu przesyłek z placówek pocztowych nadawczych i gromadzeniu ich w WER, celem pierwszego sortowania.
2. Sortowanie w WER nadawczym
Faza ta dzieli się na sortowanie automatyczne i sortowanie ręczne. W placówkach pocztowych, w których nadawane są przesyłki pocztowe odbywa się sortowanie wstępne. W dalszej kolejności przesyłki trafiają do oddziałów WER, gdzie przechodzą kolejny etap sortowania. Sortowanie końcowe natomiast to przekazanie przesyłek pocztowych do końcowych punktów oddawczych.
3. Przemieszczanie (transport)
Faza związana z logistyką dostaw. Jest to proces bardzo złożony i powiązany między sobą w ściśle określone procedury. W czasie tego samego transportu dokonuje się z jednej strony dostawa przesyłek np. do WER, a z drugiej odbiór przesyłek przeznaczonych do wyekspediowania z WER.
4. Sortowanie w WER oddawczym
Faza ta dotyczy sortowania przesyłek w węzłach ekspedycyjno‑rozdzielczych i polega na automatycznym i elektronicznym opracowaniu przesyłek. W trakcie tego procesu dokonuje się sortowania przesyłek na rejony doręczeń, sortuje się przesyłki do dalszego opracowania, wydziela się przesyłki do opracowania ręcznego i przygotowuje do wyekspediowania.
5. Doręczanie
Faza dostarczenia przesyłek do adresata jest ostatnim ogniwem w łańcuchu powiązań pocztowych. Przesyłka pocztowa po przejściu wcześniejszych faz: nadania, gromadzenia, sortowania w placówkach pocztowych, przemieszczania, sortowania w oddziałach WER, po odbyciu ostatniego transportu zostaje doręczona do miejsca docelowego, czyli do adresata.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
10. Opracowywanie przesyłek listowych w Wydziałach Ekspedycyjno‑Rozdzielczych
W procesie technologicznym przesyłania przesyłek listowych, jak i w innych procesach pocztowych, istotne znaczenie ma jakość procesu. Miarą tej jakości jest m. in. czas przebiegu przesyłki od nadawcy do adresata. Najbardziej czasochłonnym etapem w procesie opracowywania przesyłek listowych jest etap ich sortowania. Jest to etap, który wymaga od służb pocztowych wiele staranności i sprawnego działania.
Szczególnie ważny element w procesie sortowania przesyłek listowych stanowi mechanizacja i automatyzacja procesu. Polega ona głównie na stosowaniu technologicznych środków, które głównie mają na celu ułatwienia pracy i zachowanie terminowości przebiegu przesyłek.
Typowy system sortowania przesyłek listowych składa się z dwóch faz wspomaganych fazą wideokodowania Schemat nr 3 przedstawia schemat blokowy systemu sortowania przesyłek listowych.

Pierwsza faza sortowania listów polega na wstępnej selekcji przesyłek listowych na standardowe oraz o niestandardowych kształtach i wymiarach, przeznaczone do opracowania ręcznego. Druga faza to zastosowanie maszyny czytającej z modułem optycznego rozpoznawania znaków (OCR z ang. Optical Character Recognition), która służy do rozpoznawania znaków i tekstu drukowanego lub odręcznego. Maszyna sortuje i grupuje korespondencję do wybranych obszarów, tzw. rejonów doręczeń i pocztowych urzędów oddawczych.
Maszyny do automatycznego opracowywania przesyłek listowych funkcjonują jako niezależne segmenty:
maszyna rozdzielająca i licująco‑stemplująca CFC (rysunek nr 2),
zintegrowana maszyna czytająca z wideokodowaniem IRV (z ang. Integrated Reading Video), gdzie za pomocą modułu optycznego rozpoznawania znaków OCR system automatycznie odczytuje adres (rysunek nr 3),
maszyna do rozdziału szczegółowego FSM (rysunek nr 4),
maszyna do rozdziału przesyłek typu flat FSS (system automatycznego, precyzyjnego sortowania listów dla każdego listonosza; oznacza to, że listonosz przesyłki otrzymane z rozdziału maszynowego będzie mógł otrzymać ułożone już wg trasy i przed wyjściem w teren nie będzie musiał robić tego każdorazowo ręcznie).





W przypadku, kiedy moduł OCR nie może odczytać danych adresowych, obraz przesyłki listowej trafia do sekcji wideokodowania (rysunek nr 5). Sekcja ta stanowi zespół stanowisk ręcznego kodowania, wspomagających odczyt automatyczny. Na tym stanowisku pracownik odczytuje kod pocztowy, wprowadza go do systemu i przesyłka jest dalej sortowana automatycznie.


Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Opracowywanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
11. Klasyfikacja stanu przesyłki ze względu na proces odczytu adresu
Wymagania dotyczące przesyłki listowej, bloku adresowego oraz dostosowanie znaczków pocztowych zostały ściśle sprecyzowane i uregulowane w obowiązujących przepisach pocztowych.
Prawidłowo wyglądające pole adresowe powinno zawierać następujące elementy:
pomiędzy poszczególnymi wierszami bloku adresowego nie powinno być pozostawionych odstępów,
początki wierszy w bloku adresowym powinny znajdować się w jednej linii,
nie należy używać podkreśleń,
kod pocztowy powinien być wpisany we właściwym miejscu,
wiersze adresu nie mogą przebiegać ukośnie,
w przypadku zastosowania kopert z okienkami, adres musi być widoczny w okienku w całości.
Rysunek nr 6 przedstawia wzór prawidłowo zaadresowanej koperty.

W zintegrowanej maszynie czytającej IRV z modułem OCR i z wideokodowaniem odbywa się automatyczne czytanie adresu przesyłki listowej (rysunek nr 7).

Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Opracowywanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
12. Opracowywanie paczek w Wydziałach Ekspedycyjno‑Rozdzielczych
Proces sortowania paczek rozpoczyna się od dostarczenia paczek do właściwego oddziału WER. W pierwszej kolejności paczki trafiają do strefy recepcji. Przenoszone są z wozów dostawczych ręcznie lub przy użyciu wózków i kontenerów przejezdnych, a także z pomocą taśmociągów - pasów transmisyjnych itp. Ze strefy recepcji paczki przewożone są do sortowni. Tam dokonywana jest pierwsza segregacja i na taśmociąg trafiają tylko paczki o standardowych wymiarach. Wszystkie paczki gabarytowe i niestandardowe przekazywane są do opracowania ręcznego.
Po umieszczeniu paczek na taśmociągu komputer skanuje przesuwające się paczki i dzięki specjalnym ramionom i zapadkom kieruje je na właściwe sekcje pod względem lokalizacji (miast). Paczki przekazywane są w te miejsca specjalnymi „ześlizgami”. Przy „ześlizgach” czekają pracownicy, którzy odbierają „spadające” paczki i umieszczają je na wózkach i kontenerach przejezdnych. W ten sposób przygotowuje się paczki do dalszego transportu na terenie WER. Kolejnym miejscem jest strefa ekspedycji. Odbiór paczek z sortowni odbywa się zgodnie z wewnętrznym planem wymiany danego oddziału WER.
Środkami transportu wewnętrznego paczki przewożone są do działu ekspedycji, czyli do miejsca skąd zostaną zabrane do transportu - tym razem na zewnątrz. Przesyłki są kierowane do dalszego przewozu przez Kursy Pocztowe Samochodowe (KPS). Jest to podróż skierowana do konkretnych miejsc, z których będą już bezpośrednio dostarczone odbiorcom.
Fotografia nr 9 i 10 przedstawia nowoczesne sortery paczek pracujące w oddziałach WER.


Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Sortowanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
13. Ręczne opracowywanie przesyłek
W przypadku nierozpoznanych przesyłek (np. nieczytelne dane adresowe) system odsyła je do pracowników, którzy odpowiedzialni są za ręczne naniesienie danych. Trudność w rozszyfrowywaniu danych powoduje, że czynności te bywają czasochłonne. Do dalszej realizacji w systemie automatycznego opracowania mogą trafiać tylko przesyłki z poprawnie zidentyfikowanymi danymi.
Ręcznego opracowania wymagają również przesyłki niestandardowe: o nieregularnych kształtach, dużym ciężarze czy zawierające delikatne przedmioty (z naklejką „Ostrożnie”), zwierzęta, rośliny itp. Czynniki te powodują, że przesyłki nie mogą podlegać automatycznemu procesowi sortowania.
Pracownicy obsługi w WER, magazynierzy czy kierowcy wózków przejezdnych muszą zachować szczególną ostrożność przy transporcie tego typu paczek, aby nie doszło do ich uszkodzeń lub uszkodzeń innych przesyłek. Rysunki nr 8, 9, 10 przedstawiają przykłady paczek niestandardowych.



Trudność sprawia czasami zapakowanie przesyłek o nieregularnych kształtach, z uwagi na konieczność zachowania bezpieczeństwa transportu. Przesyłki takie powinny być zapakowane w taki sposób, aby zabezpieczyć je (i inne przesyłki) przed uszkodzeniem i umożliwić bezpieczny przewóz.
Poprawne zapakowanie i opisanie przesyłek ułatwiają sprawne sortowanie i ich opracowywanie w Wydziałach Ekspedycyjno‑Rozdzielczych.
Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Opracowywanie przesyłek”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
14. Przykładowe dokumenty sporządzane w procesie sortowania i opracowywania przesyłek
Kartka adresowa wiązanki listowej
Do każdej wiązanki musi być dołączona kartka adresowa wiązanki listowej zawierająca:
adres wiązanki;
odcisk datownika lub inne oznaczenie urzędu sporządzającego;
podpis pracownika odpowiedzialnego za skład wiązanki, podpis pracownika może być zastąpiony stempelkiem identyfikującym.
Nazwę urzędu należy podać wielkimi, drukowanymi literami.
Kartki adresowe wiązanki listowej stosuje się do przesyłek, które mogą być umieszczone w wiązankach. Wiązanki dzieli się według formatu ( przesyłki standardowe, duże koperty i inne przesyłki).

Karta odsyłkowa
Kartę odsyłkową sporządza się dla każdej wybranej odsyłki z kartą.
Jeżeli w planowanej stałej odsyłce z kartą nie ma przesyłek rejestrowanych, to kartę oznacza się jako próżną, wpisując wyraz „próżna” w poprzek kolumn karty.
Rejestracja szczegółowa w karcie odsyłkowej powinna odbywać się na podstawie informacji odczytanych z przesyłki poprzez wpisanie ich w odpowiednie kolumny karty odsyłkowej.
Rejestracja sumaryczna polega na wpisaniu ogólnej liczby odprawianych lub przekazywanych przesyłek i przedmiotów. Natomiast rejestracja szczegółowa dotyczy przesyłek wartościowych czy przesyłek kurierskich i polega na szczegółowym - pojedynczym zapisaniu każdej przesyłki do karty odsyłkowej.

Wykaz ładunku
Obok karty odsyłkowej drugim najważniejszym dokumentem zdawczym w obrocie pocztowym jest wykaz ładunku.
Wykaz ładunku sporządza się dla każdej odprawy ładunku. Jeżeli w planowanej odprawie i w przypadkach przewidzianych planem wymiany poczty nie występują przedmioty ładunku wówczas sporządza się wykaz próżny.

Chorągiewka adresowa do odsyłek
Chorągiewki stosuje się do adresowania odsyłek w workach.
Kolor i kształt chorągiewki adresowej zależą od rodzaju zawartości worka. Oznaczenia na chorągiewce z kolei zależą od kategorii przesyłek przekazywanych w odsyłkach.



Więcej na ten temat dowiesz się w materiale multimedialnym: „Dokumentacja obowiązująca w procesie przyjmowania przesyłek i przygotowywanie ich do odprawy”.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
15. Podsumowanie
Dzięki sortowniom wyposażonym w wysokiej jakości maszyny pocztowe, rozdział przesyłek przebiega w sposób sprawny i szybki. Sprawność tych urządzeń sprawia, że przesyłki przewożone przez Pocztę Polską docierają do odbiorców w coraz krótszym czasie. Warto podkreślić, że dobrze działające sortownie są gwarancją szybkiego dostarczenia przesyłek. Obecnie w Polsce jest 14 oddziałów WER podległych Poczcie Polskiej z zaawansowanymi technologicznie sorterami, które zlokalizowane są z reguły na obrzeżach dużych miast. Sortownie te są kluczowymi miejscami w procesie zachodzącym między odbiorem, a dostarczeniem przesyłek.
Warto pamiętać również o tym, że pomimo dużego zaawansowania technologicznego, w sortowniach pracuje również bardzo dużo osób, wykonujących pracę, której nawet najnowocześniejsze maszyny nie są w stanie zastąpić. Prace te, to głównie ręczne przenoszenie paczek czy też ręczne opracowywanie przesyłek pocztowych w przeznaczonych do tego punktach, a także kontrola nad całością procesu. Dzięki połączeniu pracy człowieka ze sprawnością maszyn cały proces sortowania oraz przygotowywania przesyłek do opracowania i odprawy przebiega w sposób płynny i kontrolowany.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
16. Podstawy prawne
USTAWA z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 1041).
Uchwała Nr 258/2020 Zarządu Poczty Polskiej S.A. z dnia 22 grudnia 2020 roku zmieniająca uchwałę w sprawie Regulaminu świadczenia usług powszechnych oraz w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego Regulaminu świadczenia usług powszechnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
17. Wykaz ilustracji
Wydział Ekspedycyjno‑Rozdzielczy w Lisim Ogonie k. Bydgoszczy
Schemat terminala/sortowni w WER
Stanowisko kontenerów w WER
Gniazdo corlett w WER
Maszyna do sortowania listów
Dział przesyłek paletowych
Strefa Spedycji w WER
Bramy wyjazdowe ze Strefy Spedycji WER
Dystrybucja przesyłek pocztowych (łańcuch pocztowy)
Fazy przepływu przesyłek od fazy nadania do fazy doręczenia
Schemat blokowy systemu sortowania przesyłek pocztowych
CFC – Rozdzielacz formatowy‑licownik‑stemplownik
Zintegrowana maszyna czytająca z modułem OCR i z wideokodowaniem IRV
Zintegrowana maszyna czytająca z modułem OCR i z wideokodowaniem IRV
FSM - Maszyna do rozdziału szczegółowego
Stanowisko kontenerów przy maszynie do rozdziału szczegółowego
VCD Stanowisko wideokodowania
Stanowisko skanowania
Wzór prawidłowego adresowania przesyłki listowej
Maszyna do sortowania listów z modułem OCR
Nowoczesny sorter paczek - zdjęcie nr 1
Nowoczesny sorter paczek - zdjęcie nr 2
Przesyłka niestandardowa - zdjęcie nr 1
Przesyłka niestandardowa - zdjęcie nr 2
Przesyłka niestandardowa - zdjęcie nr 3
Wzór kartki adresowej wiązanki listowej
Wzór karty odsyłkowej sporządzanej odręcznie na gotowym druku
Wzór wykazu ładunku
Wzór chorągiewki adresowej do odsyłek
Przykład chorągiewki adresowej do odsyłek wartościowych
Wzór chorągiewki adresowej do odsyłek z kartą
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
18. Netografia
Strona Poczty Polskiej: www.poczta-polska.pl
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
19. Bibliografia
Frąś J., Siwkowski M., Matulewski M., Zarządzanie dystrybucją usług na rynku pocztowym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” Nr 855/2015, Szczecin.
Droździel P., Siłuch D., Nikoniuk J., Organizacja centrum logistycznego na przykładzie Węzła Ekspedycyjno‑Rozdzielczego Poczty Polskiej w Lublinie, „Logistyka” 2014/3, Poznań.
Miciak M., Wiatr R., Talaśka T., Andrysiak T., Sieć Badawcza Łukasiewicza, Analiza problemów rozpoznawania przesyłki pocztowej w systemach logistycznych, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2016.
Miciak M., Wiatr R., Boniecki R., Adaptacyjna metoda uczenia maszynowego w systemach klasyfikacji i sortowania przesyłek pocztowych, Zakład Inżynierii Poczty, Wydział Telekomunikacji i Elektroniki, Uniwersytet Techniki Przyrodniczej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016.
Wiatr R., Miciak M., Problemy identyfikacji danych adresowych w automatycznym procesie sortowania przesyłek, Zakład Inżynierii Poczty, Wydział Telekomunikacji i Elektroniki, Uniwersytet Techniki Przyrodniczej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016.
Wiatr R., Miciak M., Kryteria sprawności pocztowych systemów technicznych w zakresie rozdziału przesyłek, Zakład Inżynierii Poczty, Wydział Telekomunikacji i Elektroniki, Uniwersytet Techniki Przyrodniczej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016.