E‑BOOK – Skóry futerkowe stosowane do wytwarzania wyrobów futrzarskich
SPIS TREŚCI
WprowadzenieWprowadzenie
Charakterystyka skóry surowej futerkowejCharakterystyka skóry surowej futerkowej
2.1. Budowa histologiczna tkanki skórnej2.1. Budowa histologiczna tkanki skórnej
2.2. Skład chemiczny skóry surowej2.2. Skład chemiczny skóry surowej
2.3. Budowa włosa2.3. Budowa włosa
2.4. Budowa okrywy włosowej2.4. Budowa okrywy włosowej
2.5. Topografia skóry futrzarskiej2.5. Topografia skóry futrzarskiej
Podział i charakterystyka skór futerkowychPodział i charakterystyka skór futerkowych
Wady i uszkodzenia skór futerkowychWady i uszkodzenia skór futerkowych
1. WPROWADZENIE
Skóry futrzarskie od wieków były przedmiotem zainteresowania człowieka ze względu na swoje właściwości użytkowe i dużą wartość. Zaspokajały różne ludzkie potrzeby – nie tylko doskonale chroniły przed zimnem, lecz były też wykorzystywane do sygnalizowania statusu materialnego i władzy. Ponadto funkcjonowały jako tak zwane płacidła – używano ich tak, jak współcześnie używamy pieniędzy: do płacenia za różne towary.
W obecnych czasach futro przestało być oznaką władzy czy dostojeństwa. Dzięki rozwojowi hodowli zwierząt futerkowych oraz podniesieniu stopy życiowej społeczeństwa stało się produktem łatwiej dostępnym, a osiągnięcia technologów futrzarstwa spowodowały lepsze wykorzystanie istniejących już surowców futrzarskich.
Większość skór futerkowych dostępna na świecie pochodzi z hodowli pod nadzorem, co przekłada się na fakt, że spełniają wysokie standardy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. Nie stanowią zagrożenia dla otoczenia i są w pełni biodegradowalne. Są czystym, naturalnym materiałem wykorzystywanym w branży modowej.
Jednym z ważniejszych walorów naturalnych skór futerkowych jest ich korzystny wpływ na organizm człowieka. Oprócz ochrony przed utratą ciepła, są antyalergiczne oraz pozwalają skórze swobodnie oddychać.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. CHARAKTERYSTYKA SKÓRY SUROWEJ FUTERKOWEJ
2.1. Budowa histologiczna tkanki skórnej
Skóra jest warstwą graniczną między ustrojem żywym a otaczającym go środowiskiem. W życiu zwierzęcia spełnia szereg funkcji:
przyjmuje wpływy czynników zewnętrznych fizycznych, chemicznych i biologicznych;
ulega działaniu bodźców wewnętrznego środowiska dochodzących przez układ krwionośny, limfatyczny, nerwowy;
chroni ciało zwierzęcia przed wpływami zewnętrznymi;
tworzy przegrodę chroniącą ustrój przed utratą wody, elektrolitów i innych związków;
reguluje wymianę ciepła między organizmem a środowiskiem, umożliwiając wydzielanie nadmiaru ciepła lub chroniąc przed jego utratą;
jest narządem czucia w zakresie dotyku, bólu, ciepła;
jest organem wydalniczym ze względu na posiadane gruczoły łojowe i potowe.
Skóra zwierząt składa się z trzech odrębnych warstw różniących się między sobą budową, składem chemicznym i spełnianymi funkcjami. Są to naskórek, skóra właściwa i tkanka podskórna. Ilustruje to rys. 1.
Naskórek jest cienką, najbardziej zewnętrzną warstwą tkanki skórnej. Pełni funkcję płaszcza ochronnego skóry. Jego warstwa zbudowana jest z komórek mających zdolności dzielenia się – w miarę tworzenia się nowych, wcześniej powstałe komórki stopniowo przesuwają się w kierunku powierzchni skóry. Przyjmują bardziej płaski wygląd, zmniejszają się, a osiągnąwszy warstwę zewnętrzną naskórka – rogowacieją, łuszczą się i odpadają w postaci łupieżu. U większości zwierząt naskórek stanowi 1‑4% grubości skóry.
Skóra właściwa tworzy główną masę skóry zwierzęcej i znajduje się między naskórkiem i warstwą podskórną. Najważniejszym elementem budowy strukturalnej skóry właściwej jest tkanka włóknista, złożona głównie z włókien kolagenowych, poprzeplatanych rzadką siatką przestrzenną włókien elastycznych i retikulinowych. Dwie zasadnicze warstwy skóry właściwej to:
warstwa dolna, zwana siatkową;
warstwa górna, zwana termostatyczną.
Warstwa termostatyczna stanowi górną, leżącą bezpośrednio pod naskórkiem część skóry właściwej. Sięga do głębokości końców korzeni włosa, czyli do 25‑50% grubości całej skóry właściwej. Warstwa termostatyczna składa się z włókien kolagenowych, tworzących gęstą i delikatną siatkę przestrzenną, jakby naturalną włókninę. W górnej części warstwy termostatycznej siatka ta jest bardzo gęsta i spleciona jest z włókien układających się prawie równolegle do powierzchni skóry. Ta część skóry właściwej nosi nazwę błony licowej lub lica skóry. Warstwa termostatyczna zawiera jeszcze inne elementy, jak np. przewody gruczołów potowych i łojowych, brodawki włosowe, naczynia krwionośne i limfatyczne oraz włókienka nerwowe. Elementy te rozluźniają znacznie tkankę włóknistą warstwy termostatycznej i tym samym mają wpływ na jej wytrzymałość i rozciąganie.
Warstwa siatkowa jest dolną, przymięsną częścią skóry. Włókna w tej warstwie są grubsze i bardziej zwarte niż w warstwie termostatycznej. Z tego też względu warstwa siatkowa wykazuje zawsze większą wytrzymałość mechaniczną. Jej dokładne właściwości wytrzymałościowe zależą przede wszystkim od liczby obecnych w niej włókien, a także od sposobu ich przeplatania się.
Warstwa podskórna składa się z dwóch części – warstwy tłuszczowej i mięśniowej. Grubość warstwy tłuszczowej, znajdującej się między skórą właściwą i warstwą mięśniową, zależy od gatunku zwierzęcia i sposobów jego odżywiania. Warstwa tłuszczowa – jak sama nazwa wskazuje – odznacza się wysoką zawartością tkanki tłuszczowej. Warstwa mięśniowa zaś, położona bezpośrednio pod warstwą tłuszczową, składa się z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Grubość tkanki podskórnej zależy od takich czynników, jak gatunek zwierzęcia, jego płeć, wiek, czas uboju oraz sposoby odżywiania. Warstwa podskórna jako bezużyteczna, jest usuwana w czasie przygotowywania skóry do wyprawy.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.2. Skład chemiczny skóry surowej
Skład chemiczny skóry surowej przedstawiono na rys. 2.
Białka są najważniejszym składnikiem skóry. Zarówno tkanka skórna, jak i okrywa włosowa skóry futerkowej zbudowane są z białek. W skład skóry surowej wchodzą białka włókniste (strukturalne) i bezpostaciowe (globularne). Pierwsze z nich tworzą włóknistą strukturę skóry i są jej podstawowym tworzywem. Drugie wypełniają przestrzenie międzywłókniste. Do najważniejszych białek włóknistych tkanki skórnej należą kolagen, elastyna i retikulina. Głównym białkiem włóknistym włosów jest natomiast keratyna.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.3. Budowa włosa
Włos składa się z dwóch podstawowych części:
korzenia włosa – części tkwiącej w tkance skórnej;
trzonu włosa – części wystającej ponad powierzchnię skóry.
Dolna część włosa, tzw. korzeń, jest osadzona w torebce włosowej, której wewnętrzne ścianki są zbudowane z tkanki naskórkowej otoczonej tkanką skóry właściwej.
Dolna, poszerzona cześć korzenia włosa, zwana cebulką włosową, jest źródłem powstawania włosa. Komórki narastają i rozwijają się ku górze wzdłuż kierunku włosa, dostarczając materiału wyjściowego dla coraz bardziej zrogowaciałych i obumierających komórek górnej części. Gdy włos kończy swój wzrost, górne komórki cebulki zaczynają powoli zamierać – rogowacieją, a w ślad za tym włos traci łączność z cebulką i wypada. Zjawisko to nazywamy linieniem. Dolna część cebulki pozostaje nadal żywotna i jest źródłem powstawania nowego włosa. Ważną częścią składową cebulki jest pochewka umieszczona u dołu, w którą wchodzi brodawka, stanowiąca wyrostek skóry właściwej. Wraz z naczyniami krwionośnymi, limfatycznymi i nerwami przenika ona głęboko do wnętrza cebulki.
Torebka włosowa położona jest w warstwie skóry właściwej pod różnym kątem do jej powierzchni. Głębokość osadzenia włosa zależy od wielu czynników: gatunku zwierzęcia, typu samego włosa, pory roku, części topograficznej skóry itp.
Włos ościsty jest osadzony głębiej niż włos puchowy. Ponadto w okresie linienia włos jest osadzony głębiej niż w czasie jego pełnej dojrzałości. Gruczoły łojowe umieszczone są tuż obok torebki włosowej, a pod nimi jest położony mięsień przywłosowy, który jednym końcem przyczepiony jest do dolnej części torebki włosowej, drugim zaś przechodzi stopniowo we włókna kolagenowe skóry właściwej. Na skutek tego zwierzę może zjeżyć sierść i ściągnąć skórę. Włos wyrasta w różnych kierunkach w zależności od topografii skóry – na grzbiecie układa się w kierunku od łba do ogona, na bokach skośnie w dół ku tyłowi, a na brzuchu w dół ku linii środkowej podbrzusza.
Najistotniejszą częścią włosa jest trzon, czyli ta część włosa, która wystaje ponad powierzchnię skóry. Trzon włosa zwęża się ku górze, co daje mu spiczaste zakończenie. Forma trzonu włosa zwierząt futerkowych jest bardzo zróżnicowana i zależy nie tylko od gatunku zwierzęcia i rodzaju włosa, lecz także od miejsca topografii skóry. Typowe są cztery podstawowe formy trzonu włosów, które zostały przedstawione na rys. 5.
Badania przekroju poprzecznego trzonu włosa wykazują, że w większości przypadków składa się on z trzech podstawowych warstw, ułożonych współśrodkowo, które pokazano na rys. 6.
Kształt łusek nie jest jednakowy i zmienia się w zależności od gatunku zwierzęcia oraz rodzaju włosa, a nawet od miejsca, w którym się znajdują.
Od charakteru powierzchni łuski, kształtu brzegów i jej wielkości zależy nie tylko połysk włosa (im jest drobniejsze są łuski, tym jest silniejszy), lecz także zdolność do filcowania się. Od układu łuski zależy w pewnym stopniu także sprężystość włosa.
Grubość warstwy korowej u różnych gatunków zwierząt jest różna i od niej zależy w pierwszym rzędzie wytrzymałość mechaniczna włosa. Im kora jest grubsza, tym włos jest bardziej wytrzymały, a wyroby trwalsze w noszeniu. Najbardziej łamliwy włos mają skóry reniferów, saren, królików i zajęcy.
Warstwa rdzeniowa (rdzeń) zajmuje środek włosa i przylega do warstwy korowej. Zbudowana jest z niedużych, zrogowaciałych, cienkościennych komórek różnego kształtu. W przestrzeniach międzykomórkowych znajduje się znaczna ilość powietrza, a we włosach niektórych gatunków zwierząt (np. renifera) powietrze znajduje się także w samych komórkach. Rozmieszczenie komórek rdzenia zmienia się w zależności od grubości i formy włosa. Dzięki zawartości powietrza włosy wykazują zdolność izolacji cieplnej skóry. We włosach cienkich (puchowych) brak jest komórek rdzenia lub ciągną się one środkiem włosa jednym rzędem; mogą także być przerywane. We włosach grubych, ościstych i przewodnich rdzeń ciągnie się kilkoma rzędami, zwiększając się w najszerszym miejscu włosa, by na samym końcu zupełnie zaniknąć. Od budowy rdzenia zależy wiele właściwości włosa. Przede wszystkim stopień rozwoju i budowa rdzenia ma duży wpływ na ciepłochronne właściwości skóry futrzarskiej. Rozwój rdzenia ma też duży wpływ na właściwości wytrzymałościowe włosa – im grubszy rdzeń, tym gorsze są właściwości mechaniczne włosa.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.4. Budowa okrywy włosowej
Okrywa włosowa zwierząt futerkowych składa się z włosów różniących się długością, grubością i budową mikroskopową.
Okrywa włosowa ssaków dzieli się na włosy czuciowe (wibrysy) głowy, tułowia i kończyn oraz okrywę właściwą. Ta z kolei dzieli się na trzy rodzaje włosów pokrywowych – włosy przewodnie, włosy ościste rzędów I–VII oraz włosy termostatyczne. Wśród włosów termostatycznych wyróżnia się włosy puchowe rzędu I i II. Na rysunku nr 8 pokazano strukturę okrywy włosowej skór futrzarskich.
Włosy przewodnie i ościste, jako włosy wystające ponad włosy puchowe, stanowią tzw. okrywę zewnętrzną, a włosy puchowe stanowią tzw. podszycie. Zróżnicowanie okrywy włosowej zależy m.in. od jej gęstości, topografii i warunków bytowania zwierzęcia. U większości zwierząt lądowych okrywa włosowa jest najgęstsza na grzbiecie, gdzie też znajduje się największa liczba kategorii włosów ościstych.
U zwierząt lądowo‑wodnych najgęstsza okrywa znajduje się na stronie brzusznej. Tak jest w przypadku np. bobra lub nutrii. Ponadto istnieje pewna prawidłowość między liczbą włosów puchowych i liczbą włosów pokrywowych. Rozmieszczenie włosów na powierzchni skóry może być pojedyncze i grupowe. Rozróżnia się grupy proste, pęczki i grupy złożone.
W grupach prostych każdy włos położony w rzędzie ma swój otwór. W środku rzędu, między włosami puchowymi, położony jest włos ościsty lub przewodni. W układzie pęczkowym grupa włosów puchowych wraz z jednym włosem ościstym wychodzi z jednego otworu, przy czym każdy włos ma samodzielną torebkę włosową. Grupy złożone składają się z kilku pęczków włosów puchowych umieszczonych wokół jednego włosa przewodniego.
Poszczególne gatunki zwierząt mają rozmaite rozmieszczenie włosów – rozmieszczenie pojedyncze występuje np. u kreta; grupy proste – u owiec, kóz, koni, bydła i innych zwierząt kopytnych; pęczki spotyka się u niektórych gryzoni, np. susła, świstaka; grupy złożone spotykamy u zająca, królika, wiewiórki oraz u większości drapieżnych zwierząt futerkowych. Na tej podstawie można po usunięciu włosa zidentyfikować pochodzenie surowca. Włosy mogą wyrastać z torebek pierwotnych lub wtórnych oraz ich pochodnych. Należy podkreślić, że proporcje oraz właściwości fizyczne i chemiczne włosów pierwotnych i wtórnych są różne.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.5. Topografia skóry futrzarskiej
Jakość okrywy włosowej i tkanki skórnej skóry futrzarskiej jest różna w różnych miejscach skóry. Oznacza to, że zależy od jej topografii. Poszczególne części skóry odznaczają się bowiem różnym stopniem rozwoju okrywy włosowej, różnią się gęstością, zabarwieniem itp. Dodatkowo tkanka skórna – jej budowa oraz grubość poszczególnych warstw – jest różna w zależności od tego, na którym obszarze skóry występuje.
Wspólną cechą wszystkich skór naturalnych jest ich nieregularny kształt i zróżnicowana struktura – zarówno między poszczególnymi rodzajami, jak i w poszczególnych miejscach topograficznych danego rodzaju. Zależy to głównie od wieku zwierzęcia, miejsca i klimatu jego życia, pogłowia, sposobu karmienia i innych okoliczności.
Te różne właściwości poszczególnych części topograficznych skóry są brane pod uwagę przy jej wykorzystaniu w kuśnierstwie. Na rys. 8. przedstawiono nazwy topograficznych części skóry futrzarskiej zdjętej systemem workowym, a na rys. 9. nazwy poszczególnych części skóry zdjętej systemem płaskim.
 Rys. 8. Nazwy topograficznych części skóry futrzarskiej zdjętej systemem workowym: a) strona grzbietowa, b) strona brzuszna Źródło: Duda I., Skóry surowe futrzarskie, wyd. AE, Kraków 1992, s. 33. |  Rys. 9. Nazwy topograficznych części skóry futrzarskiej zdjętej systemem płaskim (patrząc od strony uwłosionej) Źródło: Duda I., Skóry surowe futrzarskie, wyd. AE, Kraków 1992, s. 33. |
Skóra zdjęta workowo dzieli się na dwie strony:
stronę grzbietową – część grzbietową łącznie z połową obydwu boków;
stronę brzuszną – część brzuszną łącznie z połową obydwu boków.
Wzdłuż środka grzbietu od czubka głowy do nasady ogona biegnie linia grzbietowa, zaś środkiem podbrzusza, wzdłuż od pyszczka do otworu odbytowego biegnie linia brzuszna (biała linia).
Niektóre skóry mają tak zróżnicowane właściwości na grzbiecie i brzuszku, że są konfekcjonowane oddzielnie, tzn. osobno brzuszki i osobno grzbiety (np. nutrie, piżmaki itp.) po rozcięciu skóry po bokach. W niektórych przypadkach wydziela się jeszcze boczek i grzbieto‑brzuszek.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. PODZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA SKÓR FUTERKOWYCH
Podstawowym surowcem kuśnierskim są gotowe skóry futrzarskie.
Charakterystyka przykładowych skór futerkowych z poszczególnych grup:
Skóry z lisów. Z futrzarskiego punktu widzenia, zwykle wyróżnia się trzy grupy skór:
lisów rudych,
lisów pospolitych,
lisów polarnych.
Cechą charakterystyczną lisów polarnych jest wybitnie gęsta okrywa włosowa, a zwłaszcza włosy puchowe. Włosy ościste są rzadkie, miękkie, z połyskiem i tylko nieznacznie występują ponad podszycie. Wśród lisów polarnych wyróżnia się lisa niebieskiego i białego. Barwa ta jest bardzo zróżnicowana – od bardzo ciemnej charakteryzującej się grafitowo‑czarnym woalem prawie całkowicie kryjącym stalowo‑szare pokrycie z odcieniem niebieskim, aż do barwy okrywy bardzo jasnej, charakteryzującej się lekko zaznaczonym ciemnym woalem występującym wzdłuż linii grzbietu, kontrastującym z podszyciem jasnoniebieskim.
Skóry owcze i jagnięce pozyskiwane są ze zwierząt tego gatunku, charakteryzujących się ogromną różnorodnością. Histologia skór owczych jest charakterystyczna i w wysokim stopniu zależy od wieku i rasy zwierząt, ich płci, odżywiania, części topograficznej itp. Skóra właściwa bardzo wyraźnie dzieli się na warstwę termostatyczną i siatkową – do tego stopnia, że w produkcie gotowym w niektórych przypadkach dochodzi bardzo łatwo do oddzielania się warstwy termostatycznej. Grubość tej warstwy wynosi od 50 do 80%, a warstwy siatkowej 20‑50% łącznej grubości skóry. U owiec merynosowych stosunek tych dwóch warstw wynosi 50/50. Ponadto grubość skóry jest różna w różnych miejscach. Im cieńsza i delikatniejsza jest wełna, tym delikatniejsza jest tkanka skórna.
Do celów futrzarskich mogą być wykorzystywane skóry ze zwierząt o różnej budowie i właściwościach okrywy włosowej i tkanki skórnej. Wszystkie znajdują zastosowanie w przemyśle futrzarskim, gdzie, po dokonaniu klasyfikacji wg przeznaczenia, garbuje się je i uszlachetnia zależnie od właściwości okrywy włosowej i tkanki skórnej. Ten bardzo bogaty asortyment skór zwykle dzieli się w futrzarstwie na kilka grup:
skóry wyporków;
skóry jagniąt kilkudniowych (karakułów i smuszek);
skóry jagniąt kilkutygodniowych i kilkumiesięcznych;
skóry owcze.
Skóry karakułowe są to skóry pochodzące z jagniąt rasy karakuł, zabitych 1‑7 dni po urodzeniu, których okrywa włosowa występuje w postaci charakterystycznych loków na całej powierzchni skór. Odznaczają się tym, że ich okrywa włosowa jest w różnym stopniu jedwabista, błyszcząca i pokryta różnymi lokami na całej powierzchni skóry.
Skóry owiec – o wykorzystaniu i przeznaczeniu skór owczych i jagnięcych decydują właściwości okrywy włosowej, tj. grubość i długość włosów, zróżnicowanie okrywy, jej gęstość i topografia oraz właściwości tkanki skórnej – jej grubość, zwartość, wytrzymałość, występowanie wad i uszkodzeń oraz topografia tych właściwości.
Przyjmuje się zasadę, że jeżeli okrywa włosowa jest delikatna, odpowiednio gęsta i długa, a tkanka skórna cienka i rzadka, skóry o takich właściwościach przeznaczane są do uszlachetniania okrywy włosowej poprzez jej strzyżenie, barwienie, prasowanie, polofiksowanie itp. Jeżeli natomiast okrywa włosowa nie nadaje się do uszlachetnienia, a tkanka skórna jest odpowiednio zwarta i silna, bez wad i uszkodzeń – tego rodzaju skóry przeznaczane są do produkcji welurów czy skór typu napalan (polegającej na uszlachetnianiu tkanki skórnej od strony mizdry). W tym przypadku jakość okrywy włosowej odgrywa rolę drugorzędną, gdyż wyroby z takich skór noszone są włosem do wewnątrz.
Skóry fok – w futrzarstwie największe znaczenie mają tylko skóry z młodych fok, a głównie z foki:
grenlandzkiej (Phoca groenlandica);
pospolitej (Phoca vitttlina);
kaspijskiej (Phoca caspica);
bajkalskiej (Phoca sibirica), a także skóry z drugiej rodziny ssaków morskich, zwanych uchatkami, a wśród nich foki uchatki (Callorhinus tirsimis L.) zwanej kotikiem zwyczajnym i kurylskiej (Otoes curilensis).
Obecnie foki podlegają ochronie i rygorystycznym ustawom łowieckim, co pozwala na utrzymanie stałej liczebności ich stad. Cechą charakterystyczną okrywy włosowej skór fok są tzw. pęczki włosów – jest ich około 15 na 1 mmIndeks górny 22. Pęczki te składają się z centralnie położonego włosa rdzeniowego, dookoła którego znajduje się 35‑40 włosów puchowych. W pobliżu cebulki włosa rdzeniowego znajduje się kilka gruczołów łojowych, natomiast prawie brak jest mięśni włosowych. Ogólna liczba włosów puchowych i pokrywowych przypadających na 1 mmIndeks górny 22 wynosi 571. Włos puchowy odznacza się właściwościami hydrofobowymi, jest jednolity, miękki i ma duży połysk. Na stronie brzusznej włosy są nieco krótsze niż na grzbietowej. Poszczególne włosy puchowe i pokrywowe przypominają w pewnym stopniu typ włosa norki lub wydry. Włos pokrywowy jest płaski, wydłużony, sztywny; na ogół zawiera znaczną ilość pigmentu. Puchowy jest wyraźnie delikatny, częściowo falisty i odznacza się mniejszą zawartością melaniny niż włos pokrywowy.
Skóry perkozów – perkozy żyją nad jeziorami, stawami i rzekami. Dostarczają cennych skór, pochodzących z wielu odmian tych ptaków, np. perkoza dużego, zwanego nurkiem dwuczubym lub nurkiem czubatym. Strona grzbietowa perkoza jest bura; przednia część szyi, pierś i brzuszek są srebrzystobiałe i lśniące nieco jak jedwab. U innych odmian brzuszek ma zabarwienie marmurowo‑szare. W futrzarstwie wykorzystuje się skórę z szyi i brzuszka pokrytych bardzo gęstym, sprężystym i miękkim pierzem. Skóry z brzuszków (bez usuwania piór) można wykorzystywać do produkcji kołnierzy, nakryć głowy (damskich) oraz kurtek i płaszczyków dziecięcych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. WADY I USZKODZENIA SKÓR FUTERKOWYCH
Każda skóra futrzarska wyprawiona poddawana jest ocenie mającej na celu ustalenie jej jakości i wielkości. Ważnym elementem oceny skór futerkowych jest system punktacji wad i uszkodzeń. Wadami skór futrzarskich nazywamy cechy, które obniżają ich wartość użytkową. Na wady składają się:
wady strukturalne tkanki skórnej;
cechy ujemne okrywy włosowej;
brak właściwości wymaganych w obowiązujących normach przedmiotowych, na przykład brak profilu lub odpowiedniej wielkości.
Wady mogą powstawać na skutek uszkodzenia mechanicznego, biologicznego, chemicznego lub termicznego. Mogą one wystąpić:
za życia zwierzęcia − powodowane są chorobami, zranieniami, złymi warunkami hodowli;
podczas uboju, konserwacji i magazynowania jako surowca;
w trakcie procesów technologicznych wyprawy i uszlachetniania;
pod wpływem nieprzestrzegania odpowiednich zasad transportu i magazynowania skór gotowych.
Wady, które obniżają wartość skór w sposób nieznaczny, określane są jako wady niepoliczalne i mogą być wadami dopuszczalnymi. Wady obniżające istotnie jakość skór określane są jako policzalne, a wady dyskwalifikujące skóry jako nieprzydatne dla futrzarstwa są wadami niedopuszczalnymi.
Bibliografia
Burzyński Cz., Suliga A., Kuśnierstwo, Cz.1. wyd. WSiP, Warszawa 1986.
Duda I., Skóry surowe futrzarskie, wyd. AE, Kraków 1992.
Sadowski T., Materiałoznawstwo dla kuśnierzy, wyd. WSiP, Warszawa 1985.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Powiązane materiały multimedialne
Galeria zdjęć: „Materiały pomocnicze w kuśnierstwie”Galeria zdjęć: „Materiały pomocnicze w kuśnierstwie”
Wirtualne laboratorium: “Ocena właściwości wytzymałościowych skór futerkowych”Wirtualne laboratorium: “Ocena właściwości wytzymałościowych skór futerkowych”
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści