E‑book - Zasady organizacji i kontrolowania robót związanych z zagospodarowaniem placu budowy
![Ilustracja przedstawia okładkę e‑booka. Widać zdjęcie mężczyzny rysującego szkic budynku. Poniżej tytuł: Zasady organizacji i kontrolowania robót związanych z zagospodarowaniem placu budowy. Poniżej dalszy tekst: e‑zasób Organizowanie i kontrolowanie robót związanych z zagospodarowaniem terenu budowy. Dla kwalifikacji BUD.14. Organizacja i kontrola robót budowlanych oraz sporządzanie kosztorysów wyodrębnionej w zawodzie technik budownictwa 311204](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1AbeSQE9UK4u/1701721936/2fFtB4YP6ASrFJS1gFXZouMkZTqKhNpy.png)
Spis treści
1. Przepisy i dokumenty związane z zagospodarowaniem placu budowy1. Przepisy i dokumenty związane z zagospodarowaniem placu budowy
1.1. Przepisy prawa budowlanego1.1. Przepisy prawa budowlanego
1.2 Prawo pracy a zagospodarowanie placu budowy1.2 Prawo pracy a zagospodarowanie placu budowy
1.3. Bezpieczeństwo i higiena pracy a zagospodarowanie placu budowy1.3. Bezpieczeństwo i higiena pracy a zagospodarowanie placu budowy
2. Dokumentacja budowy2. Dokumentacja budowy
2.1. Pozwolenie na budowę2.1. Pozwolenie na budowę
2.2. Projekt budowalny2.2. Projekt budowalny
2.3. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia2.3. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
2.4. Dziennik budowy2.4. Dziennik budowy
2.5. Książki obmiarów, projektu wykonawczego, projektu organizacji budowy2.5. Książki obmiarów, projektu wykonawczego, projektu organizacji budowy
2.6. Dokumentacja potwierdzająca jakość materiałów2.6. Dokumentacja potwierdzająca jakość materiałów
2.7. Protokoły odbiorów częściowych i końcowych2.7. Protokoły odbiorów częściowych i końcowych
3. Uczestnicy procesu budowlanego3. Uczestnicy procesu budowlanego
4. Umowy o roboty budowlane4. Umowy o roboty budowlane
5. Harmonogramy robót budowlanych5. Harmonogramy robót budowlanych
6. Metody organizacji pracy w budownictwie6. Metody organizacji pracy w budownictwie
7. Metody sieciowego planowania przedsięwzięć budowlanych7. Metody sieciowego planowania przedsięwzięć budowlanych
8. Zagospodarowanie terenu budowy, w tym: tablic informacyjnych, tymczasowych dróg na placu budowy8. Zagospodarowanie terenu budowy, w tym: tablic informacyjnych, tymczasowych dróg na placu budowy
9. Zaopatrzenie budowy w wodę, energię elektryczną, energię cieplną9. Zaopatrzenie budowy w wodę, energię elektryczną, energię cieplną
10. Obiekty administracyjne i socjalne na budowie10. Obiekty administracyjne i socjalne na budowie
11. Netografia11. Netografia
12. Bibliografia12. Bibliografia
1. Przepisy i dokumenty związane z zagospodarowaniem placu budowy
Budowa domu czy jakiegokolwiek budynku od podstaw to wcale niełatwe zadanie, warto się zatem do niego dobrze przygotować. Przed budową należy poznać podstawowe przepisy prawa budowlanego, prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Najpierw krótko omówmy, czym w ogóle są te pojęcia.
![Zdjęcie przedstawia budowę domu. Widać konstrukcję w stanie surowym, przy której znajduje się rusztowanie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1K6166YlDVK8/1701721937/E9C1qmqNekVCUrAdNPfjveQmvOzNJ44o.jpeg)
1. Prawo budowlane (Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414) to zbiór przepisów regulujących różne aspekty związane z budową, modernizacją i użytkowaniem obiektów budowlanych. Ustawa określa m.in. procedury związane z uzyskiwaniem pozwoleń na budowę, obowiązki inwestora, odpowiedzialność wykonawców, inspekcje budowlane, przepisy dotyczące jakości i bezpieczeństwa budowli, oraz postępowanie w przypadku naruszenia przepisów. Z tym dokumentem zapoznasz się tutaj: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19940890414/U/D19940414Lj.pdf.
2. Prawo pracy obejmuje przepisy dotyczące stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem. Reguluje ono takie kwestie jak zatrudnienie, warunki pracy, wynagrodzenie, urlopy, czas pracy, ochronę pracowników, zwolnienia oraz postępowanie w przypadku sporów pracowniczych. Prawo pracy ma na celu zapewnienie uczciwych warunków pracy i ochrony praw pracowników.
3. Bezpieczeństwo i higiena pracy to zbiór przepisów mających na celu zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Przepisy te regulują obowiązki pracodawców i pracowników w zakresie identyfikacji i minimalizacji zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników w miejscu pracy. Przepisy obejmują m.in. szkolenia dotyczące bezpieczeństwa, obowiązek stosowania środków ochrony osobistej, przepisy dotyczące ergonomii, zabezpieczeń maszyn i urządzeń, oraz procedury postępowania w przypadku wypadków lub sytuacji awaryjnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
1.1. Przepisy prawa budowlanego
W Polsce najważniejszymi aktami prawa budowlanego są:
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. To główne źródło prawa budowlanego w Polsce. Określa ona ogólne zasady i procedury dotyczące budownictwa, włączając w to uzyskiwanie pozwoleń na budowę, projektowanie i wykonawstwo, nadzór budowlany, użytkowanie i utrzymanie obiektów budowlanych oraz odpowiedzialność za naruszenie przepisów.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Określa szczegółowe wymagania techniczne dotyczące projektowania i budowy obiektów budowlanych, takie jak warunki stabilności, bezpieczeństwo przeciwpożarowe, izolacja termiczna, instalacje sanitarno‑techniczne, ochrona przed hałasem itp.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. To wcześniejsze rozporządzenie określające wymagania techniczne dotyczące budynków, które obecnie zostało zastąpione przez wspomniane wcześniej rozporządzenie z 2020 roku. Niemniej jednak, nadal ma znaczenie dla niektórych obiektów budowlanych, dla których postępowanie budowlane rozpoczęło się przed wejściem w życie nowego rozporządzenia.
![Ilustracja przedstawia mężczyznę wykonującego szkic przykładowego budynku.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RuMyopcjqZg89/1701721937/106cy1DsmeOltGORBFJP4Md7tRzQN1h8.jpeg)
Ważne jest również, aby pamiętać, że oprócz tych aktów prawa budowlanego istnieje wiele innych rozporządzeń, decyzji administracyjnych i norm technicznych, które regulują konkretne aspekty budownictwa w Polsce.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane zawiera kilka istotnych zapisów związanych z zagospodarowaniem placu budowy. Oto niektóre z najważniejszych zapisów:
Artykuł 29a: Projekt organizacji i zagospodarowania placu budowy. Inwestor jest zobowiązany do opracowania projektu organizacji i zagospodarowania placu budowy, który uwzględnia m.in. sposób zapewnienia bezpieczeństwa i porządku na placu budowy, dostęp do placu budowy, miejsca składowania materiałów, lokalizację budynków tymczasowych, drogi dojazdowe itp.
Artykuł 29b: Powiadomienie o rozpoczęciu robót budowlanych. Inwestor jest zobowiązany do złożenia powiadomienia o rozpoczęciu robót budowlanych organowi nadzoru budowlanego. Powiadomienie to powinno zawierać informacje o terminie rozpoczęcia robót budowlanych, charakterze robót, podmiocie odpowiedzialnym za nadzór budowlany itp.
Artykuł 29c: Nadzór nad organizacją i zagospodarowaniem placu budowy. Organ nadzoru budowlanego sprawuje nadzór nad organizacją i zagospodarowaniem placu budowy, w celu zapewnienia zgodności z przepisami prawa budowlanego. Organ ten może również wydawać decyzje nakładające na inwestora określone obowiązki w zakresie zagospodarowania placu budowy.
Artykuł 29d: Zamknięcie placu budow. Po zakończeniu robót budowlanych, inwestor jest zobowiązany do zamknięcia placu budowy. Zamknięcie to obejmuje m.in. usunięcie wszelkich urządzeń tymczasowych, materiałów, odpadów oraz przywrócenie terenu placu budowy do stanu poprzedniego lub zgodnego z przepisami prawa.
Niniejsze zapisy mają na celu zapewnienie odpowiedniego zarządzania i bezpieczeństwa na placu budowy oraz minimalizację wpływu budowy na otoczenie. Szczegółowe wymagania dotyczące zagospodarowania placu budowy mogą być określane w przepisach wykonawczych i lokalnych przepisach budowlanych, które są wydawane na podstawie ustawy Prawo budowlane.
Wszystkie wskazane wyżej artykuły mogą przydać się podczas zagospodarowania placu budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego. Poza tym istnieje kilka istotnych kwestii, o których należy pamiętać.
Projekt organizacji i zagospodarowania placu budowy. Inwestor jest zobowiązany do opracowania projektu organizacji i zagospodarowania placu budowy. Projekt ten powinien uwzględniać wszystkie niezbędne elementy, takie jak lokalizacja drogi dojazdowej, miejsca składowania materiałów, umiejscowienie budynków tymczasowych, zapewnienie dostępu do placu budowy dla służb ratowniczych itp.
Bezpieczeństwo i porządek na placu budowy. Zagospodarowanie placu budowy powinno zapewniać bezpieczne warunki pracy oraz porządek na placu budowy. Należy uwzględnić oznakowanie terenu, zabezpieczenie przed nieuprawnionym dostępem, wytyczenie tras ewakuacyjnych czy zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Ochrona środowiska i otoczenia. Zagospodarowanie placu budowy powinno uwzględniać ochronę środowiska i otoczenia. Należy unikać zanieczyszczania gleby, powietrza i wód, oraz stosować odpowiednie środki ochrony przed hałasem, pyłami i innymi szkodliwymi substancjami. Może być konieczne zastosowanie ekranów dźwiękochłonnych, płacht ochronnych lub barierek zabezpieczających.
Przepisy dotyczące sąsiedztwa. Zagospodarowanie placu budowy powinno uwzględniać przepisy dotyczące sąsiedztwa. Należy przestrzegać odpowiednich odległości od sąsiednich budynków, chronić istniejące infrastruktury i sieci, oraz minimalizować wpływ budowy na otoczenie, np. poprzez ograniczenie hałasu i wibracji.
Usunięcie urządzeń tymczasowych i rekultywacja terenu. Po zakończeniu robót budowlanych, inwestor jest zobowiązany do usunięcia wszelkich urządzeń tymczasowych, materiałów i odpadów. Należy przywrócić teren placu budowy do stanu poprzedniego lub zgodnego z wymogami przepisów prawa, a także zwrócić uwagę na ewentualne rekultywacje terenu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
1.2 Prawo pracy a zagospodarowanie placu budowy
Prawo pracy ma również pewne związki z zagospodarowaniem placu budowy.
![Zdjęcie przedstawia stół z rozłożonymi różnymi przykładowymi dokumentami. Przy stole siedzi kilka osób.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R11dnqqM7sM9q/1701721938/1cmMsFxmjuYG9bERGfVrqR46Fp33l8M5.jpeg)
Bezpieczne i higieniczne warunki pracy na placu budowy. Zapewnienie ich to obowiązek pracodawcy zgodnie z przepisami prawa pracy i bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy przestrzegać odpowiednich środków ochrony osobistej, takich jak hełmy, kamizelki odblaskowe, obuwie ochronne itp. Ponadto, należy zastosować się do przepisów dotyczących zabezpieczeń maszyn i urządzeń oraz ergonomii pracy.
Praca na wysokości. W przypadku prac wykonywanych na wysokości, takich jak prace na rusztowaniach, należy przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa pracowników. Należy dostosować się do wymogów dotyczących zabezpieczenia przed upadkiem, korzystania z odpowiedniego sprzętu ochronnego, przeprowadzania szkoleń w zakresie bezpiecznej pracy na wysokości itp.
Szkolenia i instruktaże. Pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie szkolenia i instruktaże dotyczące zagospodarowania placu budowy oraz związanych z tym czynności i zagrożeń. Pracownicy powinni być poinstruowani w zakresie bezpiecznego poruszania się po placu budowy, obsługi maszyn i urządzeń, postępowania w przypadku wypadków itp.
Inspekcje i nadzór. Prawo pracy przewiduje inspekcje i nadzór nad przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Inspektorzy pracy mogą dokonywać kontroli placu budowy w celu sprawdzenia, czy pracodawca przestrzega wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz czy odpowiednie zabezpieczenia są wdrożone.
Organizacja czasu pracy. Prawo pracy reguluje również organizację czasu pracy na placu budowy. Należy przestrzegać przepisów dotyczących maksymalnej liczby godzin pracy, przerw w pracy, dni wolnych itp. Ważne jest, aby pracownicy mieli odpowiedni odpoczynek.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
1.3. Bezpieczeństwo i higiena pracy a zagospodarowanie placu budowy
Bezpieczeństwo i higiena pracy są nieodłącznymi elementami zagospodarowania placu budowy i są regulowane przez Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U.2003.47.401).
![Zdjęcie przedstawia mężczyznę na placu budowy w białym kasku i kamizelce odblaskowej.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RibxtlIcG2U57/1701721938/1DQAGXJtBMLUwSYJMoeu5T5c6f1j49dl.jpeg)
Najważniejsze zasady BHP związane z zagospodarowaniem placu budowy.
Ocena ryzyka zawodowego. Pracodawca ma obowiązek przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego na placu budowy. Ma to na celu identyfikację potencjalnych zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników oraz określenie środków ochrony niezbędnych do minimalizacji ryzyka.
Organizacja placu budowy. Plac budowy powinien być odpowiednio zorganizowany w celu zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Należy uwzględnić takie elementy jak oznakowanie miejsc niebezpiecznych, wytyczenie tras ewakuacyjnych, zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości, zapewnienie odpowiednich środków ochrony osobistej itp.
Szkolenia z zakresu BHP. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia te powinny obejmować zasady postępowania w przypadku zagrożeń, korzystanie z narzędzi i maszyn, właściwe podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów, pierwszą pomoc itp.
Wyposażenie w środki ochrony osobistej. Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednie środki ochrony osobistej, takie jak kaski ochronne, obuwie ochronne, odzież ochronna, okulary ochronne, rękawice itp. Pracownicy powinni być odpowiednio poinstruowani w zakresie korzystania z tych środków.
Kontrola i nadzór. Pracodawca jest odpowiedzialny za kontrolę i nadzór nad przestrzeganiem przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy. Może to obejmować regularne inspekcje, reagowanie na zgłaszane zagrożenia, podejmowanie działań naprawczych oraz sankcje w przypadku naruszeń.
![Zdjęcie przedstawia przykładowy znak informujący o niebezpieczeństwie grożącym na placu budowy. Wisi on na siatce. W tle widać maszyny pracujące na budowie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RxDGAaeLQjwMv/1701721938/16J8CyeEj3yCaDbiF3opptXFzIsDm4fj.jpeg)
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych – kluczowe kwestie związane z placem budowy:
Organizacja i oznakowanie placu budowy. Wymóg zapewnienia odpowiedniej organizacji placu budowy, wyznaczenie stref i oznakowanie miejsc niebezpiecznych, tras ewakuacyjnych, stref składowania materiałów itp.
Zapewnienie bezpiecznego dostępu. Zasady dotyczące zapewnienia bezpiecznego dostępu do placu budowy dla pracowników, dostawców, inspektorów itp. Mogą być wymienione konkretne wymagania dotyczące dróg dojazdowych czy przejść dla pieszych, dróg ewakuacyjnych.
Zapobieganie upadkom z wysokości. Wymogi dotyczące zabezpieczania miejsc pracy na wysokości, takie jak np. zastosowanie barier, rusztowań, liny asekuracyjne.
Organizacja ruchu na placu budowy. Zasady dotyczące organizacji ruchu wewnętrznego na placu budowy, w tym wyznaczanie dróg komunikacyjnych, miejsc parkingowych, oznakowanie dla pojazdów i pieszych itp.
Usytuowanie budynków tymczasowych. Określenie wymogów dotyczących lokalizacji i zagospodarowania budynków tymczasowych, takich jak zapewnienie odpowiednich odległości, odpowiednia wentylacja, zasilanie elektryczne itp.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Dokumentacja budowy
Dokumentacja budowy jest niezwykle istotnym elementem procesu budowlanego i służy do dokumentowania wszystkich etapów realizacji projektu. Obejmuje ona różne rodzaje dokumentów, które gromadzą informacje dotyczące projektu, wykonawstwa i ewentualnych zmian. Niżej opisane są najważniejsze pojęcia związane z dokumentacją budowy.
![Zdjęcie przedstawia monitor komputera. Widać na nim przykładowy projekt budowy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Xd6cWo5rvbB/1701721939/10vM2zRtXJ0RY0HUdrnl35IrgD1uioun.jpeg)
Pozwolenia na budowę (zwane również decyzją o pozwoleniu na budowę) jest oficjalnym dokumentem wydanym przez odpowiedni organ administracji publicznej, zazwyczaj przez miejscowy urząd lub starostwo powiatowe, uprawniającym do rozpoczęcia i przeprowadzenia konkretnego projektu budowlanego.
Projekt budowlany to dokumentacja techniczna, która opisuje szczegółowo projekt budowlany, w tym rysunki architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne, specyfikacje techniczne, obliczenia, kosztorysy itp. Projekt budowlany jest podstawą do uzyskania pozwolenia na budowę.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (plan BIOZ) to dokument, który ma na celu zapewnienie odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy. Jest on niezwykle istotny dla zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym oraz minimalizowania ryzyka dla pracowników i innych osób przebywających na placu budowy.
Dziennik budowy to dokument służący do rejestrowania informacji dotyczących postępu prac budowlanych. Jest on prowadzony przez kierownika budowy lub inną odpowiedzialną osobę, która ma obowiązek śledzenia i dokumentowania różnych aspektów budowy.
Książki obmiarów, projektu wykonawczego, projektu organizacji budowy obejmują rysunki wykonawcze, plany wykonawcze, specyfikacje techniczne, instrukcje montażu i instalacji, materiały związane z procesem budowy. Dokumentacja wykonawcza zawiera szczegółowe informacje niezbędne dla wykonawcy do poprawnej realizacji projektu.
Dokumentacja potwierdzająca jakość materiałów jest istotna w procesie zagospodarowania placu budowy. Zapewnienie odpowiedniej jakości materiałów ma bezpośredni wpływ na trwałość, bezpieczeństwo i jakość wykonania budynku.
Protokoły odbiorów częściowych i końcowych. Protokoły obejmują różne etapy budowy, takie jak rozpoczęcie prac, odbiór i przekazanie poszczególnych etapów, testy i próby, odbiory końcowe itp. Sprawozdania zawierają informacje o postępie prac, problemach napotkanych podczas budowy i podejmowanych działaniach. Dokumenty potwierdzające, że dany etap budowy został wykonany zgodnie z przepisami i spełnia określone standardy jakości. Mogą obejmować protokoły odbioru częściowego i odbioru końcowego, w tym badania laboratoryjne, pomiary, testy itp.
Dokumentacja budowy ma kluczowe znaczenie dla monitorowania postępu prac, zapewnienia zgodności z przepisami, rozstrzygania ewentualnych sporów i utrzymania historii projektu. Powinna być starannie gromadzona, przechowywana i dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron.
![Zdjęcie przedstawia sporządzanie przykładowego projektu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Qv6oqVS5m4K/1701721939/GoGbJD3MwKL2cnmsvrUwWrBbkfsV9j4t.jpeg)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.1. Pozwolenie na budowę
Pozwolenie na budowę ma na celu zapewnienie zgodności realizowanego projektu budowlanego z przepisami prawnymi oraz ochronę interesów inwestora i społeczności. Jest ważnym dokumentem, który potwierdza legalność rozpoczęcia i realizacji prac budowlanych.
Wymóg uzyskania pozwolenia. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego w Polsce, większość rodzajów budów wymaga uzyskania pozwolenia na budowę przed rozpoczęciem prac. Dotyczy to zarówno nowych budynków, jak i istotnych zmian lub rozbudowy istniejących budynków.
Procedura uzyskania pozwolenia. Procedura uzyskania pozwolenia na budowę zazwyczaj obejmuje składanie odpowiedniego wniosku wraz z kompletną dokumentacją projektową i opłatą skarbową. Organ administracji publicznej przeprowadza ocenę zgodności projektu z obowiązującymi przepisami budowlanymi, uwzględniając m.in. aspekty techniczne, urbanistyczne, środowiskowe itp.
Elementy wniosku o pozwolenie na budowę. Wniosek o pozwolenie na budowę powinien zawierać informacje takie jak dane inwestora, opis planowanego projektu, dokumentację projektową (np. rysunki, specyfikacje techniczne), analizy oddziaływania na środowisko (w niektórych przypadkach) oraz inne wymagane dokumenty.
Decyzja o pozwoleniu na budowę. Po przeprowadzeniu oceny wniosku, organ administracji publicznej wydaje decyzję o pozwoleniu na budowę. W przypadku pozytywnej decyzji, inwestor otrzymuje dokument, który upoważnia go do rozpoczęcia i kontynuowania prac budowlanych zgodnie z zaakceptowanym projektem. W przypadku negatywnej decyzji, inwestor może wnieść odwołanie lub dokonać niezbędnych zmian w projekcie w celu ponownego rozpatrzenia wniosku.
Ważność pozwolenia na budowę. Pozytywne pozwolenie na budowę zwykle jest ważne przez określony czas (np. 2 lata) od daty wydania. W tym czasie inwestor powinien rozpocząć i kontynuować prace zgodnie z zaakceptowanym projektem. Jeśli prace nie są rozpoczęte w określonym terminie lub są wstrzymane na dłuższy czas, pozwolenie może stracić ważność, a inwestor może być zobowiązany do złożenia nowego wniosku.
![Trzy kolejne grafiki przedstawiają wniosek o pozwolenie na budowę (PB‑1). Podstawa prawna artykuł 28 ustawa 1 w związku z artykułem 32 i 33 ustęp 2 i 2c ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane (Dziennik Ustaw z 2020 roku pozycja 1333 z późniejszymi zmianami). Punkt pierwszy: Organ administracji architektoniczno‑budowlanej. Poniżej miejsce na nazwę. Punkt dwa jeden. Dane inwestora. Punkt dwa dwa dane inwestora do korespondencji. Punkt trzeci dane pełnomocnika.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RJiV673cLG2Sh/1701721940/19IPykmAfgFzPeQQcUdum1F36hdi4fEI.png)
![Grafika przedstawia drugą stronę wniosku o pozwolenie na budowę. Widać miejsce na dane z punktu trzeciego z poprzedniej strony. Punkt czwarty: rodzaj zamierzenia budowlanego. Poniżej do wyboru: budowa nowego obiektu budowlanego, rozbudowa istniejącego obiektu budowlanego, nadbudowa istniejącego obiektu budowlanego, odbudowa obiektu budowlanego, wykonanie robót budowlanych innych niż wymienione. Punkt piąty: nazwa zamierzenia budowlanego. Punkt szósty: dane nieruchomości (miejsce wykonywania robót budowlanych). Punkt siódmy: oświadczenie w sprawie korespondencji elektronicznej (poniżej pola do wyboru wyrażam zgodę lub nie wyrażam zgody). Punkt ósmy: załączniki. Poniżej wymienione: oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pełnomocnictwo do reprezentowania inwestora, jeżeli inwestor działa przez pełnomocnika, potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej - jeżeli obowiązek uiszczenia takiej opłaty wynika z ustawy dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej, projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno‑budowlany (w postaci papierowej w 3 egzemplarzach albo w postaci elektronicznej).](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RS4Fg9pCjOq1d/1701721940/2gcSqEd4ZcU5EdYAePOkCZxjdj4gfOJt.png)
![Grafika przedstawia trzecią stronę wniosku o pozwolenie na budowę. Widać ostatni punkt z poprzedniej strony dotyczący załączników. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Poniżej punkt dziewiąty podpis inwestora lub pełnomocnika i data podpisu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RgnnvpRlwoCYW/1701721940/13d8N4g4uqH0CNEULxosvTajbmKKkgXt.png)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.2. Projekt budowalny
![Zdjęcie przedstawia stół z przykładowymi projektami budowlanymi. Obok na stole widać przybory typu ołówek, kalkulator, lupa, cyrkiel. Widać też żółty kask.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RcD65MTlBCkhM/1701721941/fYFN0nUvLGcoAZ5EY0U0xW15URHxTESu.jpeg)
Projekt budowlany stanowi zbór dokumentów i projektów stanowiących część dokumentacji budowy.
Jest opracowany na podstawie poniższych przepisów:
Najważniejsze regulacje związane z projektem budowlanym zawarte są w ustawie Prawo budowlane.
Przepisy przejściowe zawarte w ustawie z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 poz. 471): stosowanie przepisów dot. sporządzania projektu budowlanego.
Przepisy przejściowe zawarte w ustawie z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 poz. 471): stosowanie przepisów dot. odstąpienia od zatwierdzonego projektu.
Podstawy prawne i informacje dot. uzgadniania projektu budowlanego (PZT, PAB i PT):
a) pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;
b) z wojewódzkim konserwatorem zabytków;
c) pod względem warunków higienicznych i zdrowotnych.
Projekt budowlany składa się z:
projektu zagospodarowania działki lub terenu;
projektu architektoniczno‑budowlany;
projektu techniczny;
oraz w zależności potrzeb – w przypadku drogi krajowej lub wojewódzkiej – oświadczenia właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogą, zgodnie z przepisami o drogach publicznych;
innych opinii, uzgodnień, pozwoleń wymienione w art. 33 ust. 2 pkt 1.
Ad. 1 projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych lub jej kopii, obejmuje:
a) określenie granic działki lub terenu,
b) usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, w tym sieci uzbrojenia terenu, oraz urządzeń budowlanych sytuowanych poza obiektem budowlanym,
c) sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków,
d) układ komunikacyjny i układ zieleni, ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich,
e) informację o obszarze oddziaływania obiektu;
Ad. 2 projekt architektoniczno‑budowlany obejmuje:
a) układ przestrzenny oraz formę architektoniczną istniejących i projektowanych obiektów budowlanych,
b) zamierzony sposób użytkowania obiektów budowlanych, w tym liczbę projektowanych do wydzielenia lokali, z wyszczególnieniem lokali mieszkalnych,
c) charakterystyczne parametry techniczne obiektów budowlanych,
d) opinię geotechniczną oraz informację o sposobie posadowienia obiektu budowlanego,
e) projektowane rozwiązania materiałowe i techniczne mające wpływ na otoczenie, w tym środowisko,
f) charakterystykę ekologiczną,
g) informację o wyposażeniu technicznym budynku, w tym projektowanym źródle lub źródłach ciepła do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej,
h) opis dostępności dla osób niepełnosprawnych, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osób starszych – w przypadku obiektów budowlanych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4,
i) informację o minimalnym udziale lokali mieszkalnych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4a – w przypadku budynków mieszkalnych wielorodzinnych,
j) postanowienie udzielające zgody na odstępstwo, o którym mowa w art. 9, jeżeli zostało wydane;
Ad. 3 projekt techniczny obejmuje:
a) projektowane rozwiązania konstrukcyjne obiektu wraz z wynikami obliczeń statyczno‑wytrzymałościowych,
b) charakterystykę energetyczną – w przypadku budynków,
c) projektowane niezbędne rozwiązania techniczne oraz materiałowe,
d) w zależności od potrzeb – dokumentację geologiczno‑inżynierską lub geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych,
e) inne opracowania projektowe.
![Grafika przedstawia pierwszą z dwóch stron projektu architektoniczno‑budowlanego. Widać na nim następujące pola. Dane inwestora, nazwa zamierzenia budowlanego (na przykład budowa budynku mieszkalnego wraz z zagospodarowaniem terenu i infrastrukturą towarzyszącą), adres i kategoria obiektu budowlanego, identyfikator działek ewidencyjnych. Poniżej tabela z następującymi kolumnami: zespół autorski (czyli projektanci), imię i nazwisko, specjalność i numer uprawnień budowlanych, zakres opracowania (na przykład architektura, konstrukcja, branża sanitarna, elektryczna lub drogowa), data opracowania i podpis.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RLMyl7J8uO6RZ/1701721941/1LA3Ytvg0ALlDIfk1IE236oeAjrH0cEd.png)
![Grafika przedstawia pierwszą z dwóch stron projektu architektoniczno‑budowlanego. Przedstawia ona załącznik. Widać tabelę z następującymi kolumnami: zespół autorski (czyli sprawdzający), imię i nazwisko, specjalność i numer uprawnień budowlanych, zakres opracowania (na przykład architektura, konstrukcja, branża sanitarna, elektryczna lub drogowa), data opracowania i podpis.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RzcGv7euUXfiC/1701721942/3xxBytKlyPdyuAOdr13DbCDMtAYP6ywz.png)
I. Dokumenty dołączone do projektu
Oświadczenie projektanta o sporządzeniu projektu architektoniczno‑budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej ze wskazaniem imion, nazwisk, numer uprawnień budowlanych lub numer decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych projektantów (i projektantów sprawdzających – jeśli występują) biorących udział w opracowaniu projektu.
Kopia decyzji o nadaniu projektantom wszystkich specjalności uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności, poświadczona za zgodność z oryginałem przez sporządzającego projekt.
Kopia decyzji o nadaniu projektantom sprawdzającym wszystkich specjalności uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności, poświadczona za zgodność z oryginałem przez sporządzającego projekt.
Kopia zaświadczenia o przynależności projektantów wszystkich specjalności do właściwej izby samorządu zawodowego.
Kopia zaświadczenia o przynależności projektantów sprawdzających wszystkich specjalności do właściwej izby samorządu zawodowego.
II. Część opisowa
Rodzaj i kategoria obiektu budowlanego.
Zamierzony sposób użytkowania oraz program użytkowy obiektu budowlanego.
Układ przestrzenny oraz forma architektoniczna obiektu.
Charakterystyczne parametry obiektu.
Opinia geotechniczna oraz informacja o sposobie posadowienia obiektu budowlanego.
Liczba lokali mieszkalnych i użytkowych.
Liczba lokali mieszkalnych dostępnych dla osób niepełnosprawnych.
Opis zapewnienia niezbędnych warunków do korzystania z obiektu przez osoby niepełnosprawne.
Parametry techniczne obiektu budowlanego charakteryzujące wpływ obiektu budowlanego na środowisko i jego wykorzystywanie oraz na zdrowie ludzi i obiekty sąsiednie.
Analiza technicznych, środowiskowych i ekonomicznych możliwości realizacji wysoce wydajnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło
Informacja o zasadniczych elementach wyposażenia budowlano‑instalacyjnego zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem.
Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej.
Informacja o zgodzie na odstępstwo, o którym mowa w art. 9 ustawy lub o zgodzie udzielonej w postanowieniu, o którym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej.
III. Część rysunkowa
Rzut parteru.
Rzut piętra.
Rzut dachu.
Przekrój a‑a budynku.
Przekrój b‑b budynku.
Elewacja południowa.
Elewacja północna.
Elewacja wschodnia.
Elewacja zachodnia.
Charakterystyczne przekroje drogi.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.3. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
Kluczowe elementy, które powinny być uwzględnione w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia budowy.
Identyfikacja zagrożeń. Plan powinien zawierać identyfikację potencjalnych zagrożeń związanych z pracami budowlanymi, takich jak prace na wysokości, prace związane z maszynami i urządzeniami, ryzyko upadku materiałów, niebezpieczne substancje chemiczne itp. Konieczne jest dokładne rozpoznanie wszystkich potencjalnych zagrożeń, które mogą wystąpić na placu budowy.
Środki zapobiegawcze i ochronne. Plan powinien określać konkretne środki, które zostaną podjęte w celu zapobieżenia zagrożeniom i ochrony zdrowia pracowników. Mogą to być takie działania jak stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej (np. hełmy, kaski, gogle, odzież ochronna), wyznaczenie bezpiecznych stref na placu budowy, stosowanie zabezpieczeń przeciwupadkowych, prowadzenie regularnych przeglądów technicznych sprzętu i narzędzi, odpowiednia organizacja ruchu na placu budowy itp.
Szkolenia i instruktaże. Plan powinien uwzględniać zapewnienie odpowiednich szkoleń i instruktaży dla pracowników, które pozwolą im na świadome i bezpieczne wykonywanie prac na placu budowy. Pracownicy powinni być odpowiednio przeszkoleni z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, obsługi urządzeń, postępowania w przypadku awarii i wypadków oraz innych istotnych zagadnień.
Organizacja i zarządzanie bezpieczeństwem. Plan powinien określać odpowiedzialność osób za zarządzanie bezpieczeństwem na placu budowy oraz procedury komunikacji i raportowania w przypadku zagrożeń i incydentów. Konieczne jest wyznaczenie osób odpowiedzialnych za monitorowanie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i wdrażanie działań poprawczych.
Kontrola i audyty bezpieczeństwa. Plan powinien zawierać zapisy dotyczące regularnych kontroli i audytów bezpieczeństwa na placu budowy w celu monitorowania przestrzegania zasad bez
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.4. Dziennik budowy
Dziennik budowy jest ważnym dokumentem, który pełni rolę narzędzia zarządzania i kontroli postępu prac. W dzienniku budowy muszą być uwzględnione podstawowe kwestie związane z rejestrowaniem informacji dotyczących postępu prac budowlanych.
Data i numer wpisu. Każdy wpis w dzienniku budowy powinien zawierać datę i unikalny numer identyfikacyjny, co umożliwia śledzenie i odnalezienie konkretnych informacji.
Opis wykonywanych prac. Dziennik budowy powinien zawierać szczegółowy opis prac, które zostały wykonane w danym dniu. Należy uwzględnić rodzaj prac, takie jak wznoszenie ścian, układanie fundamentów, montaż konstrukcji, instalacje, wykończenie itp.
Informacje o wykonawcach i podwykonawcach. Dziennik powinien zawierać informacje dotyczące firm wykonawczych i podwykonawczych, które brały udział w realizacji prac w danym dniu. Należy uwzględnić nazwę firmy, kontakty, daty rozpoczęcia i zakończenia ich udziału w budowie.
Dane dotyczące materiałów i dostaw. W dzienniku należy rejestrować informacje na temat dostaw materiałów budowlanych, takich jak rodzaj materiału, ilość, dostawca, daty dostaw itp. Jest to istotne dla monitorowania zapasów, kontrolowania jakości materiałów i rozliczania kosztów.
Zmiany i modyfikacje. W przypadku wprowadzania zmian w projekcie budowlanym, dziennik budowy powinien odzwierciedlać te zmiany. Należy opisać charakter zmiany, datę wprowadzenia oraz podjąć ewentualne działania naprawcze lub dostosowawcze.
Zgłoszone problemy i rozwiązania. Dziennik budowy powinien zawierać informacje na temat napotkanych problemów, usterek lub awarii oraz opisy podejmowanych działań naprawczych lub rozwiązań. Jest to ważne dla monitorowania bieżących problemów i zapewnienia ich skutecznego rozwiązania.
Podpisy i odbiory. W przypadku istotnych etapów budowy, takich jak odbiory częściowe lub końcowe, należy uwzględnić informacje dotyczące daty, osób odpowiedzialnych za odbiór i ich podpisy potwierdzające zgodność z wymaganiami.
![Trzy kolejne grafiki przedstawiają trzy strony dziennika budowy. Na pierwszej stronie widnieją takie pola jak numer, wydany dnia, inwestor, zadanie/rodzaj, adres budowy, zgłoszenie robót niewymagających pozwolenia na budowę z dnia, numer. Poniżej punkt pierwszy wewnętrzny dziennik budowy ma zastosowanie również do robót rozbiórkowych, montażowych i specjalnych.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1OldRaYud9Xp/1701721942/2YX3aOe6SEl6ia9OtMQzABQ9s0VI3GdH.png)
![Druga strona dziennika budowy posiada takie informacje jak: wewnętrzny dziennik budowy numer, oryginał lub kopia (do wyboru), punkt a: wykonawca, punkt b: kierownik budowy, miejsce na wpisanie, posiadający uprawnienia budowlane numer, miejsce na wpisanie, w miejsce na wpisanie, specjalności miejsce na wpisanie, podejmuje się pełnić obowiązki kierownika budowy ze świadomością odpowiedzialności karnej i zawodowej w dniu. Poniżej podpis. Poniżej punkt c: kierownicy robót. Poniżej tabelka z kolumnami: liczba porządkowa, rodzaj robót, tytuł zawodowy imię, nazwisko, numer, specjalność i zakres rzeczowy uprawnień budowlanych, data i podpis. Punkt D: inspektorzy nadzoru inwestorskiego. Poniżej tabela z następującymi kolumnami: liczba porządkowa, tytuł zawodowy, imię, nazwisko, numer, specjalność i zakres rzeczowy uprawnień budowlanych, data i podpis. Punkt e: inspektorzy nadzoru autorskiego. Poniżej tabela z następującymi kolumnami: liczba porządkowa, tytuł zawodowy, imię, nazwisko, numer, specjalność i zakres rzeczowy uprawnień budowlanych, data i podpis.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RHpH9HoOK7QaU/1701721943/1reF6732FrFequxsWbtGbQhF2loybeGQ.png)
![Grafika przedstawia trzecią stronę dziennika budowy. U góry: wewnętrzny dziennik budowy numer, obok oryginał lub kopia (do wyboru). Poniżej tabela z kolumnami: data wpisu, imię i nazwisko oraz stanowisko dokonującego wpisu, uwagi, stwierdzenia, polecenia upoważnionych organów, jednostek i osób. Pod tabelą miejsce na podpis.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R12M2Rb73ezDM/1701721943/1fBWSYgGPLC1BVmXm1fdCHqLpzuJQZyQ.png)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.5. Książki obmiarów, projektu wykonawczego, projektu organizacji budowy
![Grafika przedstawia dokument księga obmiaru robót. Widać na nim pola na pieczęć, numer, zakres od do, informacje o budowie, obiekcie, robotach, przedsiębiorstwie wykonującym, inwestorze bezpośrednim, generalnym wykonawcy, kierowniku obiektu lub robót.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RZMQX0ZaFfAL9/1701721944/2EoQI5PZyEcnUKdj8Q90pvP140NGS9aA.png)
Książka obmiarów to inaczej księga obmiaru robót, jest dokumentem, załącznikiem do dziennika budowy, za którego sporządzenie odpowiada wykonawca. Księga pozwala na rozliczenie faktycznego wykonania każdego elementu robót i stanowi podstawę zapłaty za wykonane prace. Książki obmiarów zawierają informacje, zasady i metody dotyczące obmiarów w budownictwie. Obmiary są procesem określania ilości i rozmiarów materiałów oraz robót budowlanych potrzebnych do realizacji danego projektu budowlanego. Książki obmiarów mają na celu dostarczenie informacji na temat technik i procedur stosowanych przy sporządzaniu obmiarów. Są tu informacje dotyczące oznaczania i klasyfikowania elementów budowlanych, jednostek miary stosowanych w obmiarach, norm i wytycznych dotyczących sporządzania obmiarów oraz zasad szacowania ilości materiałów i robót. Zawierają wzory obmiarów, które mogą być wykorzystane przez inżynierów, architektów, kierowników budowy i innych specjalistów w branży budowlanej.
Książka projektu wykonawczego (dokumentacja wykonawcza) to kompleksowy zbiór dokumentów technicznych, rysunków i specyfikacji dotyczących realizacji konkretnego projektu budowlanego. Jest to szczegółowa dokumentacja, która opisuje wszystkie niezbędne informacje techniczne i wykonawcze, które są potrzebne do skutecznego wdrożenia projektu. Książka projektu wykonawczego jest tworzona na podstawie wcześniejszej dokumentacji projektowej, takiej jak projekt architektoniczny i projekt konstrukcyjny. Książka projektu wykonawczego stanowi niezwykle istotny element w procesie realizacji projektu budowlanego. Zapewnia jasne i precyzyjne wskazówki dla wykonawców, umożliwiając im skuteczne i zgodne z projektem wdrożenie wszystkich działań budowlanych.Składa się z szeregu dokumentów, są w niej m.in.:
Rysunki wykonawcze: zawierają szczegółowe informacje graficzne, takie jak plany, przekroje, detale konstrukcyjne i instalacyjne, które wskazują, jakie elementy należy zbudować i jak mają być wykonane.
Specyfikacje techniczne: określają wymagania techniczne dotyczące materiałów, jakości wykonania, metody montażu, norm i przepisów, których należy przestrzegać podczas realizacji projektu.
Opisy techniczne: zawierają szczegółowe opisy i instrukcje dotyczące procesów i metod wykonawczych, narzędzi i sprzętu, które będą wykorzystywane na placu budowy.
Kalkulacje ilościowe: precyzyjnie określają ilości materiałów, robocizny i innych zasobów potrzebnych do wykonania poszczególnych prac budowlanych.
Harmonogramy robót: przedstawiają planowany czas wykonania poszczególnych etapów budowy oraz ustalają kolejność i sekwencję działań.
Projekt organizacji budowy to dokumentacja zawierająca szczegółowe informacje na temat organizacji i zarządzania placem budowy. Jest to plan, który opisuje zasady i procedury dotyczące organizacji prac budowlanych, koordynacji zasobów, zapewnienia bezpieczeństwa, harmonogramu działań oraz nadzoru nad postępem prac. Projekt organizacji budowy obejmuje następujące elementy:
Organizacja placu budowy: określa, jak teren budowy będzie zorganizowany, w tym rozmieszczenie stanowisk roboczych, magazynów, placów składowych, dostęp do infrastruktury, a także miejsca parkingowe i drogi dojazdowe.
Harmonogram robót: przedstawia planowany czas wykonania poszczególnych etapów budowy oraz ustala kolejność i sekwencję działań, uwzględniając zależności między nimi i ograniczenia czasowe.
Zarządzanie zasobami: opisuje, w jaki sposób będą zarządzane zasoby na placu budowy, takie jak materiały budowlane, maszyny, narzędzia i siła robocza. Określa również procedury zamawiania, odbioru i kontrolowania jakości materiałów.
Bezpieczeństwo i ochrona: uwzględnia środki i procedury mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracowników na placu budowy, takie jak przepisy BHP, oznakowanie bezpieczeństwa, szkolenia z zakresu bezpieczeństwa, a także monitorowanie ryzyka i zarządzanie sytuacjami awaryjnymi.
Koordynacja podwykonawców: jeśli na placu budowy pracuje wiele podwykonawców, projekt organizacji budowy definiuje zasady ich współpracy i koordynacji, aby zapewnić efektywne wykorzystanie zasobów i zgodność z harmonogramem.
Nadzór i kontrola: określa procedury i zasady nadzoru nad postępem prac, kontrolę jakości, sporządzanie raportów, rozwiązywanie problemów oraz komunikację między różnymi podmiotami zaangażowanymi w projekt budowlany.
Projekt organizacji budowy ma na celu zapewnić sprawną realizację projektu budowlanego, maksymalizując efektywność, bezpieczeństwo i zgodność z wymaganiami. Jest to istotny dokument dla kierowników budowy, inżynierów, architektów i innych profesjonalistów odpowiedzialnych za zarządzanie i nadzór nad placem budowy.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.6. Dokumentacja potwierdzająca jakość materiałów
Dokumentacja potwierdzająca jakość materiałów budowlanych jest istotna w procesie zagospodarowania placu budowy.
Certyfikaty i deklaracje zgodności. Producent lub dostawca materiałów powinien dostarczyć certyfikaty lub deklaracje zgodności, które potwierdzają, że materiały spełniają odpowiednie normy i standardy jakości. Te dokumenty powinny być dostępne na placu budowy i przechowywane w sposób umożliwiający ich weryfikację.
Odbiory i badania laboratoryjne. Niektóre materiały budowlane, takie jak beton, stali czy izolacje, mogą wymagać przeprowadzenia badań laboratoryjnych w celu potwierdzenia ich właściwości i jakości. Dokumentacja powinna zawierać wyniki tych badań oraz informacje dotyczące instytucji lub laboratorium, które je przeprowadziło.
Specyfikacje techniczne. W przypadku większych projektów budowlanych, specyfikacje techniczne określają wymagania dotyczące materiałów budowlanych. Dokumentacja powinna zawierać szczegółowe informacje dotyczące rodzaju materiału, parametrów technicznych, norm i standardów, zgodnie z którymi materiał został wyprodukowany.
Przechowywanie i oznakowanie materiałów. Ważne jest odpowiednie przechowywanie materiałów na placu budowy, aby zapobiec ich uszkodzeniom lub zanieczyszczeniom. Dokumentacja powinna uwzględniać wytyczne dotyczące przechowywania i oznakowania materiałów oraz sposobu, w jaki mają być chronione przed czynnikami atmosferycznymi, wilgocią lub innymi szkodliwymi warunkami.
Kontrola jakości. W trakcie realizacji prac budowlanych, inspektorzy lub specjaliści ds. kontroli jakości mogą przeprowadzać regularne inspekcje i kontrole, aby monitorować jakość stosowanych materiałów. Wyniki tych kontroli powinny być odpowiednio dokumentowane i udokumentowane w dzienniku budowy.
Reklamacje i zgłaszanie usterek. W przypadku stwierdzenia wadliwych materiałów lub usterek, dokumentacja powinna zawierać procedury zgłaszania reklamacji, wymiany materiałów lub podjęcia działań naprawczych. Odpowiednie działania powinny być udokumentowane w celu zapewnienia poprawy jakości materiałów i eliminacji ryzyka dla placu budowy.
Zapewnienie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej jakość materiałów budowlanych jest kluczowe dla efektywnego zagospodarowania placu budowy i realizacji budowy zgodnie z wymaganiami jakościowymi.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2.7. Protokoły odbiorów częściowych i końcowych
Protokoły odbiorów częściowych i końcowych budowy są dokumentami, które służą do potwierdzenia, że określone etapy budowy zostały zrealizowane zgodnie z wymaganiami i specyfikacjami. Odbiory częściowe dotyczą sprawdzenia i zaakceptowania poszczególnych etapów budowy, podczas gdy odbiór końcowy odbywa się po zakończeniu całego projektu. Poniżej przedstawiam krótkie omówienie tych protokołów:
Protokół odbioru częściowego budowy: jest sporządzany, gdy dany etap budowy zostaje ukończony, na przykład po zakończeniu prac na jednym piętrze budynku lub wykonaniu określonej części infrastruktury. Protokół odbioru częściowego określa zakres wykonanych prac, zgodność z projektem, jakość wykonania oraz wszelkie uwagi lub wady wymagające poprawek. Jest to dokumentacja potwierdzająca, że dany etap budowy spełnia określone standardy i jest gotowy do przejścia do kolejnej fazy.
Protokół odbioru końcowego budowy: po zakończeniu całego projektu budowlanego przeprowadza się odbiór końcowy, który ma na celu potwierdzenie, że całość projektu została zrealizowana zgodnie z wymaganiami. Protokół odbioru końcowego obejmuje dokładne sprawdzenie wszystkich elementów budynku lub infrastruktury, w tym stanu technicznego, jakości wykonania, zgodności z projektem, przepisami i normami. Na tym etapie sprawdza się również funkcjonalność systemów i instalacji oraz przeprowadza wszelkie niezbędne testy i pomiary. W protokole odbioru końcowego uwzględnia się również wszelkie zgłoszone wady, które powinny zostać naprawione przed finalnym zatwierdzeniem projektu.
![Grafika przedstawia przykładowy protokół odbioru częściowego. Widać na nim następujące informacje. Miejsce i data. Numer protokołu. Miejsce na dane umowy, w ramach której wykonywane były roboty, czyli numer umowy, data spisania. Dalej nazwa zadania, przekazanie placu budowy nastąpiło dnia, roboty rozpoczęto dnia, roboty zakończono dnia, roboty zgłoszono do odbioru. Odbierający dane inspektora nadzoru, w obecności dane kierownika budowy. Po dokonaniu wizualnej oceny wykonanych robót oraz po przeanalizowaniu dokumentów, stwierdza co następuje. Punkt pierwszy w zakresie zgodności z dokumentacją kontraktową - zgodnie z dokumentacją kontraktową lub niezgodnie z dokumentacją kontraktową (niepotrzebne skreślić). Punkt drugi w zakresie zgodności z dziennikiem budowy i dokumentacją: zgodnie lub niezgodnie. Integralną część stanowi zestawienie wykonanych robót będący załącznikiem do niniejszego protokołu. Punkt trzeci w zakresie prawidłowości wykonanych robót pod względem technicznym i technologicznym: zgodnie z warunkami specyfikacji technicznej lub niezgodnie. Punkt kolejny ustalenie wartości robót częściowych: punkt a wartość netto umowa robót, punkt b wartość netto robót częściowych, punkt c podatek vat 23 procent. Dalej wartość brutto robót częściowych z vat. Słownie. Niniejszy protokół sporządzono w trzech jednobrzmiących egzemplarzach. Na tym protokół zakończono i podpisano. Poniżej miejsca na podpisy odbierającego i osoby, w której obecności było podpisane.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R3Kj0oszaSAWv/1701721944/GfrUrUqjpeeX3nhbZHrFjftMvcXEwd9g.png)
Protokoły odbiorów częściowych i końcowych budowy są ważnymi dokumentami, które potwierdzają zgodność z wymaganiami i jakość wykonania projektu budowlanego. Są sporządzane przez odpowiednie podmioty, takie jak kierownik budowy, inspektorzy nadzoru budowlanego lub inżynierowie odpowiedzialni za nadzór i kontrolę projektu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Uczestnicy procesu budowlanego
W procesie budowlanym uczestniczy wiele różnych podmiotów, które mają swoje zadania i odpowiedzialności związane zarówno z samym procesem budowy, jak i zagospodarowaniem placu budowy.
![Zdjęcie przedstawia mężczyznę w kasku i kamizelce odblaskowej. Trzyma on projekt budowy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1XhOan3a9K14/1701721945/2jqtwHrUJN6k2KruySV2yJ8SWl0QT5WV.jpeg)
Inwestor: osoba lub firma, która zamawia i finansuje projekt budowlany. Inwestor jest odpowiedzialny za zagospodarowanie placu budowy, podejmuje decyzje dotyczące organizacji prac, koordynuje działania różnych podmiotów i monitoruje postęp prac.
Zadania inwestora:
Planowanie i opracowanie projektu: współpracuje z architektami i inżynierami, aby opracować projekt budowlany zgodnie z jego wymaganiami i oczekiwaniami. Inwestor może angażować się w proces projektowania, podejmując decyzje dotyczące układu pomieszczeń, funkcjonalności, estetyki i innych aspektów projektu.
Finansowanie projektu: jest odpowiedzialny za zapewnienie odpowiednich środków finansowych na realizację projektu budowlanego. To inwestor pokrywa koszty zakupu nieruchomości, projektowania, materiałów, robót budowlanych, wynagrodzeń pracowników i innych związanych z budową wydatków.
Wybór wykonawców i podwykonawców: ma za zadanie wybrać odpowiednich wykonawców i podwykonawców do realizacji projektu. Może to obejmować przetargi, negocjacje umów, ocenę kompetencji i doświadczenia wykonawców oraz nadzór nad ich pracą.
Nadzór nad postępem prac: monitoruje postęp prac budowlanych, zarówno pod względem czasowym, jak i jakościowym. Zapewnia, że prace są wykonywane zgodnie z harmonogramem i wymaganiami, a także podejmuje działania korygujące w przypadku opóźnień lub niespełnienia jakościowych standardów.
Zapewnienie zgodności z przepisami i normami: dba o przestrzeganie obowiązujących przepisów, norm budowlanych oraz wszelkich wymogów prawnych i regulacji dotyczących budowy. Odpowiada za uzyskanie niezbędnych pozwoleń i certyfikatów, a także współpracuje z odpowiednimi organami nadzoru i inspekcji.
Zarządzanie budżetem: kontroluje budżet projektu, monitoruje wydatki i podejmuje decyzje dotyczące alokacji środków finansowych. Zapewnia, że koszty budowy są kontrolowane, a wydatki są zgodne z ustalonym planem.
Kierownik budowy: osoba odpowiedzialna za nadzór nad całym procesem budowy. Kierownik budowy planuje, koordynuje i nadzoruje prace budowlane, w tym zagospodarowanie placu budowy. Nadzoruje organizację prac, monitoruje harmonogram, zarządza zasobami i dba o przestrzeganie przepisów i norm budowlanych.
Zadania kierownika budowy:
Planowanie i organizacja prac: jest odpowiedzialny za opracowanie harmonogramu prac, który uwzględnia kolejność i sekwencję działań, terminy wykonania poszczególnych etapów oraz zależności między nimi. Planuje również wykorzystanie zasobów, takich jak materiały budowlane, maszyny i siła robocza.
Nadzór nad postępem prac: monitoruje postęp prac na placu budowy, zapewniając, że są wykonywane zgodnie z harmonogramem i spełniają ustalone standardy jakości. Regularnie sprawdza stan realizacji poszczególnych etapów budowy, rozwiązuje problemy i podejmuje działania korygujące w przypadku opóźnień lub niespójności.
Koordynacja podwykonawców i dostawców: współpracuje z podwykonawcami i dostawcami, koordynując ich działania i zapewniając, że prace są wzajemnie zsynchronizowane. Monitoruje jakość wykonania prac podwykonawców, sprawdza zgodność z projektem i ustalonymi standardami, oraz kontroluje terminowość dostaw materiałów.
Zarządzanie zespołem: nadzoruje zespół pracowników budowlanych i technicznych. Koordynuje ich działania, zapewnia odpowiednie przeszkolenie, deleguje zadania i monitoruje wydajność pracy. Jest odpowiedzialny za utrzymanie dobrej atmosfery i współpracy w zespole oraz rozwiązywanie ewentualnych konfliktów.
Kontrola jakości i zgodności: dba o przestrzeganie przepisów budowlanych, norm i wymagań projektowych. Prowadzi regularne kontrole jakości wykonania prac, weryfikuje zgodność z projektem i specyfikacjami technicznymi. W razie potrzeby, inicjuje poprawki i naprawy, aby zapewnić wysoką jakość budowy.
Bezpieczeństwo i BHP: ma obowiązek dbania o bezpieczeństwo pracowników na placu budowy. Zapewnia przestrzeganie przepisów dotyczących BHP, organizuje szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i monitoruje ryzyko wypadków i incydentów.
Komunikacja i raportowanie: utrzymuje regularny kontakt z inwestorem, projektantem, inspektorem nadzoru budowlanego i innymi zainteresowanymi stronami. Informuje o postępach prac, zgłasza ewentualne problemy i przedstawia raporty dotyczące realizacji projektu.
Projektant: osoba lub firma odpowiedzialna za opracowanie projektu architektonicznego, konstrukcyjnego, instalacyjnego itp. Projektant współpracuje z innymi uczestnikami procesu budowlanego, takimi jak inwestor i kierownik budowy, w celu zaprojektowania i dostosowania zagospodarowania placu budowy do wymagań projektu.
Zadania projektanta:
Projektowanie: opracowuje projekty architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne lub inne, w zależności od specyfiki budowy. Przygotowuje plany, rysunki techniczne, specyfikacje, wytyczne i inne dokumenty, które określają szczegóły budowy.
Zgodność z przepisami i normami: musi zapewnić, że projekt jest zgodny z obowiązującymi przepisami, regulacjami i normami technicznymi. Uwzględnia lokalne przepisy budowlane, wymogi dotyczące bezpieczeństwa, dostępności, energooszczędności i inne kwestie techniczne.
Współpraca z innymi specjalistami: często współpracuje z innymi specjalistami, takimi jak inżynierowie konstrukcyjni, elektrycy, hydraulicy, projektanci wnętrz itp. Wspólnie opracowują kompleksowy projekt budowlany, uwzględniając różne aspekty i potrzeby inwestora.
Konsultacje z inwestorem: komunikuje się z inwestorem w celu zrozumienia jego wymagań, preferencji i oczekiwań dotyczących projektu. Ustala cele, funkcjonalność i estetykę budowli oraz dostosowuje projekt do indywidualnych potrzeb inwestora.
Optymalizacja projektu: poszukuje optymalnych rozwiązań technicznych i kosztowych, które zapewnią efektywność i funkcjonalność budynku. Rozważa różne rozwiązania, materiały, technologie, uwzględniając aspekty ekonomiczne, ekologiczne i estetyczne.
Nadzór nad realizacją projektu: często uczestniczy w procesie budowlanym, monitorując realizację projektu i współpracując z kierownikiem budowy i innymi wykonawcami. Udziela wyjaśnień dotyczących projektu, udziela wsparcia technicznego i dokonuje ewentualnych zmian lub dostosowań projektowych.
Dokumentacja techniczna: przygotowuje kompletną dokumentację techniczną, która jest niezbędna dla wykonawców do przeprowadzenia budowy. Dokumentacja zawiera szczegółowe informacje, rysunki, specyfikacje techniczne, materiały itp.
Podwykonawcy: specjalistyczne firmy wykonawcze, które realizują konkretne zadania budowlane, takie jak prace ziemne, instalacje elektryczne, hydrauliczne, itp. Podwykonawcy odpowiedzialni są za przeprowadzenie prac zgodnie z wytycznymi projektu i w ramach ustalonych terminów. W ramach zagospodarowania placu budowy mogą odpowiedzialni za przygotowanie terenu, montaż tymczasowych instalacji, dostawę materiałów i inne działania.
Wykonawca instalacji elektrycznych: zajmuje się instalacją i podłączaniem systemów elektrycznych w budynkach, takich jak oświetlenie, gniazdka elektryczne, instalacje telekomunikacyjne i inne urządzenia elektryczne.
Wykonawca instalacji sanitarnych: odpowiada za instalację i podłączanie systemów sanitarnych, takich jak instalacje wodno‑kanalizacyjne, systemy grzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne.
Wykonawca konstrukcji stalowych: specjalizuje się w montażu i konstrukcji elementów stalowych, takich jak ramy budynków, konstrukcje dachowe, klatki schodowe i inne elementy metalowe.
Wykonawca instalacji alarmowych i bezpieczeństwa: zajmuje się instalacją systemów alarmowych, monitoringu, kontroli dostępu, systemów przeciwpożarowych i innych rozwiązań związanych z bezpieczeństwem budynku.
Wykonawca prac wykończeniowych: odpowiada za wykończenie wnętrz budynku, takie jak malowanie, układanie podłóg, montaż sufitów, instalacja stolarki otworowej, montaż mebli itp.
Wykonawca instalacji elektronicznych i telekomunikacyjnych: specjalizuje się w instalacji systemów domofonowych, wideodomofonowych, sieci komputerowych, systemów audio‑wideo, instalacji telewizyjnych i innych rozwiązań elektronicznych.
Wykonawca robót ziemnych i drogowych: odpowiada za prace związane z przygotowaniem terenu pod budowę, w tym wykopy, nasypy, układanie infrastruktury drogowej, układanie chodników, parkingów itp.
Wykonawca prac betoniarskich: specjalizuje się w wykonywaniu prac związanych z betonowaniem, takich jak wylewanie fundamentów, ścian, stropów, schodów itp.
Wykonawca prac dekarskich: zajmuje się pokrywaniem dachów, montażem systemów rynnowych, izolacją dachów, montażem okien dachowych i innych elementów dachowych.
Wykonawca prac ogólnobudowlanych: może być odpowiedzialny za różne prace ogólnobudowlane, takie jak wykonywanie murów, tynkowanie, układanie izolacji, montaż ścianek działowych i inne prace związane z konstrukcją budynku.
Inspektor nadzoru budowlanego: osoba lub firma odpowiedzialna za kontrolę i nadzór nad jakością wykonania prac budowlanych. Inspektor nadzoru budowlanego monitoruje postęp prac, sprawdza zgodność z projektem i przepisami budowlanymi, a także dba o przestrzeganie norm bezpieczeństwa i BHP na placu budowy.
Zadania inspektora nadzoru budowlanego:
Kontrola dokumentacji: inspektor nadzoru sprawdza i analizuje dokumentację związana z projektem budowlanym, w tym projekty wykonawcze, plany, specyfikacje techniczne, zezwolenia budowlane itp. Upewnia się, że dokumentacja jest kompletna i zgodna z obowiązującymi przepisami.
Inspekcje na placu budowy: inspektor przeprowadza regularne inspekcje na placu budowy, aby monitorować postęp prac, zgodność z dokumentacją projektową i przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa. Sprawdza jakość wykonania prac, zgodność z normami technicznymi, stosowanie odpowiednich materiałów i technologii.
Kontrola jakości: inspektor nadzoru budowlanego sprawdza jakość wykonania prac budowlanych. Przeprowadza pomiary, testy i badania, aby upewnić się, że wszystkie elementy budynku są zgodne z wymaganiami jakościowymi i spełniają ustalone standardy.
Zapewnienie zgodności z przepisami: inspektor nadzoru dba o przestrzeganie przepisów budowlanych, przepisów dotyczących bezpieczeństwa pracy, przepisów ochrony środowiska itp. Zapewnia, że wszystkie prace budowlane są zgodne z wymogami prawnymi i regulacyjnymi.
Współpraca z wykonawcami i podwykonawcami: inspektor nadzoru budowlanego współpracuje z głównym wykonawcą, podwykonawcami i innymi uczestnikami procesu budowlanego. Komunikuje się z nimi w celu rozwiązywania problemów, wyjaśniania wątpliwości i zapewnienia zgodności z przepisami i wymaganiami.
Sporządzanie raportów: inspektor przygotowuje raporty z przeprowadzonych inspekcji, w których opisuje stwierdzone uchybienia, niedociągnięcia lub naruszenia. Raporty są ważnym narzędziem informacyjnym dla inwestora, kierownika budowy i innych zainteresowanych stron, aby podjąć odpowiednie działania naprawcze.
Doradztwo techniczne: inspektor nadzoru budowlanego pełni również rolę doradczą w kwestiach technicznych. Udziela informacji i porad dotyczących rozwiązań technicznych, materiałów budowlanych, metod wykonawczych itp.
Dostawcy materiałów: firmy dostarczające materiały budowlane, takie jak beton, stal, cegły, itp. Dostawcy materiałów są odpowiedzialni za dostarczenie wysokiej jakości materiałów zgodnych z wymaganiami projektu. W ramach zagospodarowania placu budowy mogą być odpowiedzialni za dostawę, składowanie i kontrolę jakości materiałów.
Zadania dostawców materiałów:
Zamówienia i dostawy: przyjmują zamówienia od głównego wykonawcy lub inwestora, a następnie odpowiedzialni są za przygotowanie i zorganizowanie dostawy potrzebnych materiałów na plac budowy. Muszą upewnić się, że materiały są zgodne z określonymi specyfikacjami i normami jakościowymi.
Kontrola jakości: muszą zapewnić wysoką jakość dostarczanych materiałów. Przed wysyłką dokonują kontroli jakości, aby upewnić się, że materiały spełniają wymagania techniczne i są wolne od wad. Mogą również dostarczać certyfikaty jakości lub deklaracje zgodności.
Zarządzanie zapasami: muszą zarządzać swoimi zapasami w celu utrzymania odpowiednich poziomów i zapewnienia ciągłości dostaw. Monitorują zapotrzebowanie na materiały, przewidując czasami dostawy, aby uniknąć opóźnień na placu budowy.
Koordynacja dostaw: muszą skoordynować dostawy z głównym wykonawcą lub kierownikiem budowy. Ustalają dogodne terminy dostaw, aby umożliwić ciągłość prac budowlanych i uniknąć opóźnień.
Obsługa reklamacji: w przypadku jakichkolwiek wad, uszkodzeń lub niezgodności z zamówieniem, dostawcy materiałów są odpowiedzialni za obsługę reklamacji. Muszą reagować na zgłoszenia reklamacyjne, ustalać przyczyny problemu i podjąć działania naprawcze, takie jak wymiana wadliwych materiałów czy dostarczenie brakujących elementów.
Współpraca z innymi uczestnikami budowy: dostawcy materiałów muszą ścisle współpracować z innymi uczestnikami procesu budowlanego, takimi jak projektanci, inspektorzy nadzoru, kierownicy budowy itp. Wspólnie ustalają wymagania dotyczące materiałów, terminy dostaw i wszelkie inne szczegóły związane z logistyką i zapotrzebowaniem na materiały.
Dbałość o dokumentację i rachunkowość: dostawcy materiałów muszą utrzymywać odpowiednią dokumentację dotyczącą zamówień, dostaw, faktur i innych dokumentów związanych z procesem dostaw. Muszą również prowadzić rachunkowość związane z transakcjami i płatnościami.
Wspomniani uczestnicy procesu budowlanego współpracują ze sobą, aby zapewnić sprawną realizację projektu budowlanego i odpowiednie zagospodarowanie placu budowy. Ich wspólna praca i koordynacja są niezbędne dla osiągnięcia sukcesu projektu budowlanego.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Umowy o roboty budowlane
Umowy o roboty budowlane są pisemnymi umowami zawieranymi pomiędzy inwestorem (zamawiającym) a wykonawcą (przedsiębiorcą budowlanym) w celu określenia warunków i zasad realizacji konkretnego projektu budowlanego. Umowy te regulują prawa i obowiązki obu stron, ustalają terminy, warunki finansowe oraz szczegółowe zakresy prac budowlanych.
![Zdjęcie przedstawia mężczyznę w kasku i kamizelce odblaskowej trzymającego przykładowy dokument.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1R3ARvnALIjm/1701721945/2K7XiPtIEz3ldQGJjI98b8KYpqrhisEU.jpeg)
Opis projektu: umowa powinna zawierać szczegółowy opis projektu budowlanego, włączając w to zakres prac, specyfikacje techniczne, plany, rysunki i inne dokumenty projektowe. Opis powinien być wystarczająco precyzyjny, aby wyraźnie określić, co ma być wykonane.
Czas wykonania: umowa określa termin rozpoczęcia i zakończenia prac budowlanych. Może obejmować również etapy realizacji projektu oraz wyznaczone terminy dla poszczególnych faz lub etapów.
Warunki płatności: umowa ustala warunki finansowe, w tym kosztorys robót, formę płatności (np. raty, płatność za etapy) oraz terminy płatności. Mogą być również określone warunki dotyczące rozliczenia ewentualnych dodatkowych prac lub zmian w projekcie.
Gwarancje i rękojmie: umowa może zawierać postanowienia dotyczące gwarancji jakości wykonanych prac oraz rękojmi za wady, określając warunki, zakres i terminy obowiązywania tych zabezpieczeń.
Zmiany i dodatki: umowa powinna zawierać postanowienia dotyczące możliwości wprowadzania zmian w projekcie budowlanym oraz warunki dotyczące dodatkowych prac, które mogą być wykonane poza pierwotnym zakresem umowy.
Odpowiedzialność stron: umowa określa odpowiedzialność każdej ze stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie swoich obowiązków. Może również zawierać postanowienia dotyczące rozwiązywania sporów, mediacji lub arbitrażu w przypadku sporów pomiędzy stronami.
Postanowienia ogólne: umowa może zawierać inne postanowienia dotyczące ubezpieczeń, ochrony danych, poufności informacji, prawa właściwego, wypadków losowych itp.
![Na trzech kolejnych grafikach ukazana jest przykładowa umowa o roboty budowlane. Na pierwszej stronie widać następujące dane. Zawarta w dniu miedzy inwestorem a wykonawcą (pola na wpisanie danych). Paragraf pierwszy. Inwestor zleca, a wykonawca zobowiązuje się do wykonania zgodnie z dostarczoną przez inwestora dokumentacją i sztuką budowlaną (pole na wpisanie obiektu) na działce (pole na wpisanie adresu). Paragraf drugi. Punkt pierwszy teren budowy zostanie protokolarnie przekazany wykonawcy w terminie (miejsce na datę). Punkt drugi. Rozpoczęcie robót nastąpi najpóźniej w ciągu (miejsce na liczbę) dni od przekazania wykonawcy terenu budowy i niezbędnych dokumentów. Punkt trzeci zakończenie robót nastąpi w ciągu (miejsce na liczbę) od przekazania terenu budowy wykonawcy. O zakończeniu robót wykonawca powiadomi inwestora. Punkt czwarty. Odbiór końcowy nastąpi w formie protokołu w terminie (miejsce na liczbę) dni od otrzymania przez inwestora zawiadomienia o zakończeniu robót. O terminie odbioru robót inwestor zawiadomi wykonawcę pisemnie lub faksem. Punkt piąty: w razie stwierdzenia wad przy odbiorze końcowym zostaną one zaznaczone w protokole wraz z terminem ich usunięcia przez wykonawcę. Jeżeli protokół stwierdzający wady nie będzie zawierał takiego terminu, wykonawca będzie obowiązany usunąć wady w ciągu (miejsce na liczbę) dni od daty sporządzenia protokołu. Paragraf trzeci. Zlecenie robót dodatkowych odbywać się będzie w formie aneksu do umowy, w którym strony określą termin ich ukończenia. Jeżeli aneks przewidujący roboty dodatkowe nie będzie określał terminu ich ukończenia, wykonawcę obowiązywać będzie termin ustalony w paragrafie drugim ustępu 3 umowy. Paragraf czwarty. Roboty wykonane zostaną z materiałów dostarczonych przez (miejsce na wpisanie) oraz przy użyciu maszyn i narzędzi (miejsce na wpisanie). Paragraf piąty. W celu wykonania obiektu, o którym mowa w paragrafie pierwszym umowy, inwestor zobowiązuje się udostępnić wykonawcy energię elektryczną oraz wodę, przekazać dziennik budowy, a także zapewnić nadzór inwestorski.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RzMf8uWO9xlP4/1701721946/1OxY2S0r9CCNxnlf31XJVnknThFj6uFA.png)
![Na drugiej stronie przykładowej umowy o roboty budowlane widać następujące dane. Paragraf szósty. Jeżeli w trakcie wykonywania robót zaistnieją jakiekolwiek przyczyny niezależne od wykonawcy, ze względu na które termin zakończenia robót nie może być dotrzymany, wykonawca niezwłocznie powiadomi o nich na piśmie lub faksem inwestora pod rygorem utraty prawa powoływania się na owe okoliczności w razie niedotrzymania terminu zakończenia robót. Paragraf siódmy. Punkt pierwszy. Za wykonanie obiektu, o którym mowa w paragrafie pierwszym umowy, inwestor zapłaci wykonawcy za wynagrodzenie w wysokości. Punkt drugi. Kwota wynagrodzenia, o której mowa w ustępie pierwszym, może ulec zmianom w zależności od korekty zakresu robót dokonanej aneksem od umowy. Punkt trzeci. Wypłata wynagrodzenia nastąpi w następujący sposób (miejsce na wpisanie). Paragraf ósmy. Punkt pierwszy. W przypadku niedotrzymania przez Wykonawcę terminu zakończenia robót zapłaci on inwestorowi karę umowną w wysokości (miejsce na wpisanie) za każdy dzień zwłoki. Punkt drugi. W przypadku niedotrzymania przez Wykonawcę terminu usunięcia wad stwierdzonych w protokole odbioru zapłaci on inwestorowi karę umowną w wysokości (miejsce na wpisanie) za każdy dzień zwłoki. Punkt trzeci. W przypadku niedotrzymania przez Inwestora terminu przekazania terenu robót zapłaci ona wykonawcy karę umowną w wysokości (miejsce na wpisanie) za każdy dzień zwłoki. Punkt czwarty. W przypadku niedotrzymania przez inwestora terminu wyznaczenia i dokonania odbioru końcowego robót zapłaci on wykonawcy karę umowną w wysokości (miejsce na wpisanie) za każdy dzień zwłoki. Punkt piąty. W razie odstąpienia od umowy przez którąkolwiek ze stron z przyczyn niezawinionych przez drugą ze stron, strona odstępująca od umowy obowiązana jest zapłacić drugiej stronie karę umowną w wysokości stu procent wynagrodzenia określonego w paragrafie siódmym ustęp pierwszy umowy. Paragraf dziewiąty. Punkt pierwszy kierownikiem budowy będzie. Punkt drugi inspektorem nadzoru z ramienia inwestora będzie. Paragraf dziesiąty. Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Paragraf jedenasty. W sprawach nieregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego i prawa budowlanego.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1P8zp2PDtSuJ/1701721947/222qj9cCTC0CCsVrgMEm4QLPCSK9Vvhe.png)
![Na trzeciej stronie przykładowej umowy o roboty budowlane widać następujące dane. Paragraf dwunasty. Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Poniżej miejsca na podpisy inwestora i wykonawcy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1KOJwkJP8Znb/1701721947/WmNkv10QbOAe1fHvpENB3kXr1IE6HXDK.png)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Harmonogramy robót budowlanych
Harmonogram robót budowlanych jest szczegółowym planem, który określa sekwencję i terminy wykonania poszczególnych prac budowlanych w ramach projektu. Jest to ważne narzędzie zarządzania projektem, które umożliwia monitorowanie postępu prac, koordynację zadań oraz oszacowanie czasu potrzebnego do ukończenia projektu.
![Zdjęcie przedstawia dwóch robotników pochylających się nad przykładowym harmonogramem robót.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RBkxyIdtu1Jzn/1701721948/UdLSnXN6CdXAnKWUtzRVEquJLGFglsH.jpeg)
Lista zadań: zawiera szczegółową listę zadań, które należy wykonać w ramach projektu budowlanego. Każde zadanie jest opisane i przypisane do odpowiedniej kategorii lub sekcji.
Zależności między zadaniami: uwzględnia zależności między zadaniami, czyli określa, które zadania muszą być ukończone przed rozpoczęciem innych. Na podstawie tych zależności można ustalić kolejność i sekwencję prac.
Czas trwania zadań: każdemu zadaniu przypisywany jest szacowany czas trwania, czyli określony czas potrzebny do jego wykonania. Czas trwania może być podany w dniach, tygodniach lub miesiącach, w zależności od skali projektu.
Terminy rozpoczęcia i zakończenia: planowane terminy rozpoczęcia i zakończenia każdego zadania. Terminy te mogą być przedstawione jako konkretne daty lub okresy czasu, a także uwzględniać przewidywane opóźnienia lub elastyczność.
Milestones (kamienie milowe): mogą być uwzględnione kamienie milowe, czyli kluczowe punkty w projekcie o szczególnym znaczeniu. Kamienie milowe są ważnymi terminami lub etapami, które oznaczają osiągnięcie określonego postępu w projekcie.
Zasoby i personel: może uwzględniać przypisanie zasobów i personelu do poszczególnych zadań. W ten sposób można określić, które zasoby są wymagane w danym czasie i w jakim zakresie.
Monitorowanie postępu: harmonogram jest narzędziem monitorowania postępu prac. Można porównać rzeczywisty postęp z zaplanowanym harmonogramem i zidentyfikować ewentualne opóźnienia lub różnice. Na tej podstawie można podjąć odpowiednie działania korygujące.
Harmonogram robót budowlanych jest ważnym elementem planowania i zarządzania projektem budowlanym. Zapewnia strukturę czasową, umożliwia koordynację zadań oraz pozwala na śledzenie postępu prac.
![Grafika przedstawia przykładowy harmonogram wykonania robót. Widać na nim następujące informacje. Przedmiot postępowania, nazwa i adres wykonawcy. Poniżej tabela z kolumnami: liczba porządkowa, wyszczególnienie robót (przygotowanie placu budowy, przebudowa lub budowa, odtworzenie, sporządzanie dokumentacji odbiorowej wraz z dostarczeniem geodezyjnej mapy powykonawczej. Trzecia i czwarta kolumna są na wpisanie okresu. Pod tabelą miejsce na miejscowość i datę oraz podpisy osób upoważnionych.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RNrRHs33ZgoBj/1701721949/Jr6ODJBywsAb6yo5GQ98ZYw0OUg5uRGT.png)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
6. Metody organizacji pracy w budownictwie
W budownictwie istnieje wiele różnych metod organizacji pracy, które mają na celu zapewnienie efektywnego i sprawnego przebiegu projektów budowlanych. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje na temat kilku popularnych metod organizacji pracy w budownictwie.
![Zdjęcie przedstawia dwóch mężczyzn przyglądających się przykładowemu rysunkowi związanemu z budową.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1AEcGsbFsCZJ/1701721950/1qEZSgu4wsrhIvQJj2MiSFy8bPtQb3XY.jpeg)
Metoda tradycyjna: to najbardziej powszechna i tradycyjna metoda organizacji pracy w budownictwie. Opiera się na sekwencyjnym wykonywaniu poszczególnych etapów budowy, takich jak przygotowanie terenu, fundamenty, ściany, dach itd. Każdy etap jest wykonywany po kolei, a prace zależą od ukończenia poprzednich zadań.
Metoda równoległa: polega na równoczesnym wykonywaniu różnych etapów budowy. Oznacza to, że niektóre prace mogą rozpocząć się nawet przed zakończeniem innych. Dzięki temu można zaoszczędzić czas i przyspieszyć proces budowlany.
Metoda blokowa: polega na podziale projektu na mniejsze bloki lub sekcje. Każdy blok jest oddzielnym zadaniem do wykonania, które może być realizowane niezależnie od innych bloków. Pozwala to na równoległe działanie zespołów i przyspieszenie budowy.
Metoda Lean Construction: podejście oparte na zasadach Lean Manufacturing, które ma na celu eliminację marnotrawstwa, optymalizację procesów i zwiększenie efektywności. Metoda ta polega na ciągłym doskonaleniu procesów, eliminowaniu opóźnień, skracaniu czasu cyklu i zapewnieniu jak największej wartości dla klienta.
Metoda Just‑in‑Time (JIT): zakłada dostarczanie materiałów i zasobów dokładnie wtedy, gdy są one potrzebne na placu budowy. Pozwala to uniknąć nadmiaru zapasów i minimalizować koszty magazynowania. Jest to szczególnie przydatne w przypadku projektów o krótkim czasie trwania.
Metoda modułowa: polega na prefabrykacji lub modularyzacji elementów konstrukcyjnych przed dostawą na plac budowy. Elementy są produkowane w kontrolowanych warunkach fabrycznych, co pozwala na oszczędność czasu i zwiększenie jakości wykonania.
Metoda zespołów samodzielnych (self‑performing teams): polega na tworzeniu zespołów, które są odpowiedzialne za wykonanie różnych etapów budowy. Zespoły te posiadają różne specjalizacje i są samodzielne w swoich zadaniach, co przyspiesza proces budowlany i poprawia komunikację wewnątrz zespołu.
Wybór odpowiedniej metody organizacji pracy w budownictwie zależy od specyfiki projektu, celów, harmonogramu oraz dostępnych zasobów. W praktyce często stosuje się różne kombinacje metod w zależności od potrzeb i warunków realizacji projektu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
7. Metody sieciowego planowania przedsięwzięć budowlanych
Sieciowe planowanie przedsięwzięć budowlanych jest jednym z najczęściej stosowanych narzędzi w zarządzaniu projektami budowlanymi. Opiera się na technikach, takich jak metoda ścieżki krytycznej (Critical Path Method, CPM) lub metoda diagramu Gantta, które pozwalają na planowanie, harmonogramowanie i zarządzanie zadaniami w projekcie budowlanym. Poniżej przedstawiam kilka głównych metod sieciowego planowania przedsięwzięć budowlanych:
Metoda ścieżki krytycznej (CPM): polega na identyfikacji i analizie ścieżki krytycznej w projekcie budowlanym. Ścieżka krytyczna to sekwencja zadań, które mają najdłuższy łączny czas trwania i określają minimalny czas potrzebny do ukończenia projektu. Metoda CPM umożliwia określenie najwcześniejszych i najpóźniejszych terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych zadań, identyfikację zadań krytycznych oraz analizę wpływu opóźnień na czas trwania całego projektu.
Metoda diagramu Gantta: jest narzędziem wizualizacji harmonogramu projektu budowlanego. Polega na przedstawieniu zadań w postaci pasków na osi czasu, gdzie można odczytać terminy rozpoczęcia i zakończenia każdego zadania. Diagram Gantta ułatwia zrozumienie kolejności i sekwencji zadań oraz umożliwia monitorowanie postępu prac.
Metoda Program Evaluation and Review Technique (PERT): jest techniką sieciowego planowania, która uwzględnia szacowane czasy trwania zadań z pewnym stopniem niepewności. Metoda ta wykorzystuje trzy szacunki czasu dla każdego zadania: czas optymistyczny (minimalny), czas pesymistyczny (maksymalny) i czas najbardziej prawdopodobny. Na podstawie tych szacunków można obliczyć prawdopodobne czasy trwania projektu i identyfikować zadania krytyczne.
Metoda metodyki Agile: oparta na interacyjnym podejściu, Agile pozwala na elastyczne reagowanie na zmieniające się warunki i wymagania projektu. Zamiast tworzenia sztywnego harmonogramu, w Agile projekt jest podzielony na krótkie iteracje (sprinty), w których wykonywane są kolejne zadania. To umożliwia szybką adaptację do zmian i zwiększa elastyczność w realizacji projektu.
Metody sieciowego planowania przedsięwzięć budowlanych mają na celu usprawnienie harmonogramowania i zarządzania projektami budowlanymi. Wybór odpowiedniej metody zależy od specyfiki projektu, dostępnych narzędzi i zasobów, a także preferencji i wymagań zespołu zarządzającego projektem.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
8. Zagospodarowanie terenu budowy, w tym: tablic informacyjnych, tymczasowych dróg na placu budowy
Zagospodarowanie terenu budowy jest ważnym elementem procesu budowlanego i obejmuje wiele aspektów, w tym tablice informacyjne oraz tymczasowe drogi na placu budowy.
![Grafika przedstawia wzór tablicy informacyjnej. Znajdują się na niej następujące informacje: budowa, adres, numer pozwolenia, nadzór budowlany, inwestor, wykonawca, kierownik budowy, kierownik robót, inspektor nadzoru, projektant. Poniżej telefony alarmowe, 997 policja, 998 straż, 999 pogotowie, 112 ogólny numer alarmowy. Poniżej okręgowa inspekcja pracy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R5CAfDkuqyi6V/1701721950/2Nm3zx4hA9Yi7eD1oy6p5xPsK7IjKDpK.png)
Tablice informacyjne: są umieszczane na terenie budowy w celu przekazania istotnych informacji dla pracowników, dostawców i osób odwiedzających plac budowy. Mogą zawierać takie informacje jak nazwa projektu, dane kontaktowe głównego wykonawcy, numery telefonów alarmowych, zasady bezpieczeństwa, harmonogram prac, instrukcje dotyczące poruszania się na placu budowy, ostrzeżenia dotyczące niebezpiecznych obszarów itp. Tablice informacyjne są istotne dla utrzymania porządku i bezpieczeństwa na placu budowy oraz dostarczania niezbędnych informacji wszystkim zainteresowanym stronom. Na tablicach znajdują się następujące informacje:
Nazwa projektu: wskazanie nazwy lub identyfikatora projektu budowlanego.
Dane kontaktowe: podanie informacji kontaktowych, takich jak numer telefonu do głównego wykonawcy lub osoby odpowiedzialnej za zarządzanie placem budowy.
Harmonogram prac: przedstawienie planowanego harmonogramu prac, w tym daty rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych etapów.
Zasady bezpieczeństwa: wyróżnienie głównych zasad bezpieczeństwa obowiązujących na placu budowy, takich jak obowiązek noszenia kasków ochronnych, zachowanie odpowiednich środków ostrożności, identyfikacja stref bezpiecznych itp.
Ostrzeżenia: informowanie o potencjalnych zagrożeniach na placu budowy, takich jak obecność wykopów, pracujących maszyn, wysokich obiektów itp.
Numery telefonów alarmowych: podanie numerów telefonów do służb ratunkowych lub odpowiednich organów nadzoru, które należy kontaktować w razie awarii lub wypadku.
Wytyczne dotyczące ruchu: przedstawienie zasad dotyczących poruszania się na placu budowy, takich jak wskazane trasy komunikacji dla pieszych, zakaz wjazdu dla nieupoważnionych pojazdów itp.
Informacje o projektowanych rozwiązaniach: przedstawienie informacji o planowanych rozwiązaniach konstrukcyjnych lub technicznych, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie placu budowy lub bezpieczeństwo.
![Zdjęcie przedstawia system drogi tymczasowej. Widać betonowe płyty ułożone jedna przy drugiej.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1cEfVyNuqkFI/1701721951/1rNCEMJS0kObUsw3uLgsqBx6iHyrD40m.jpg)
Tymczasowe drogi na placu budowy: są tworzone na placu budowy w celu zapewnienia dostępu dla pojazdów budowlanych i innych maszyn. Mogą być wykorzystywane do transportu materiałów, sprzętu, narzędzi oraz umożliwiają poruszanie się pracowników po terenie budowy. Tymczasowe drogi muszą być odpowiednio zaplanowane i zrealizowane, aby zapewnić bezpieczne poruszanie się i minimalizować wpływ na otaczające środowisko. Mogą być wykonane z tymczasowych nawierzchni, takich jak kruszywo, płotki drewniane lub elementy prefabrykowane.
![Grafika przedstawia przykładowy projekt zagospodarowania terenu budowy. Widać budynki z lotu ptaka. Są podpisane ich nazwy oraz wymiary.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R17tnI0D8GdKw/1701721951/YEkxQmNeGYthfjX7JUdH65Q42QAMJ2rr.png)
Podczas zagospodarowania terenu budowy należy również uwzględnić inne aspekty, takie jak:
Strefy magazynowe: przeznaczone na przechowywanie materiałów, narzędzi i sprzętu budowlanego.
Strefy parkingowe: przeznaczone na parkowanie pojazdów pracowników i dostawców.
Strefy odpadowe: przeznaczone na składowanie i segregację odpadów generowanych podczas prac budowlanych.
Strefy robocze: obszary, gdzie odbywają się konkretne prace budowlane, takie jak fundamenty, konstrukcje, instalacje itp.
Strefy bezpieczeństwa: oznakowane obszary, gdzie obowiązują szczególne zasady bezpieczeństwa, takie jak wyłączony dostęp dla osób postronnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
9. Zaopatrzenie budowy w wodę, energię elektryczną, energię cieplną Zaopatrzenie budowy w wodę, energię elektryczną i energię cieplną jest niezwykle istotne dla sprawnego przebiegu prac budowlanych.
W przypadku zaopatrzenia budowy w wodę, energię elektryczną i energię cieplną, ważne jest przestrzeganie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i wytycznych. Należy skonsultować się z odpowiednimi dostawcami usług, takimi jak dostawcy wody, dostawcy energii elektrycznej czy specjaliści ds. instalacji, aby zapewnić odpowiednie rozwiązania techniczne i zgodność z przepisami.
Woda
![Zdjęcie przedstawia płynącą z kranu wodę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RWrM6i1ll7PDO/1701721952/RAF2YVBL3BJrHatU4Nmd83grPq2Q1rNA.jpg)
Podłączenie do sieci wodociągowej. Jeśli na terenie budowy istnieje dostęp do sieci wodociągowej, można skorzystać z podłączenia tymczasowego przyłącza wodnego.
Tymczasowe źródła wody. W przypadku braku dostępu do sieci wodociągowej, konieczne może być skorzystanie z tymczasowych źródeł wody, takich jak zbiorniki wodne czy cysterny.
System kanalizacyjny. Również należy zapewnić odpowiedni system odprowadzania ścieków i kanalizacji sanitarno‑technicznej.
Analiza potrzeb. Na początku procesu budowlanego należy dokładnie ocenić zapotrzebowanie na wodę na placu budowy. Wziąć pod uwagę ilość pracowników, rodzaj wykonywanych prac oraz inne czynniki wpływające na zużycie wody.
Tymczasowe zbiorniki wodne. W przypadku braku dostępu do sieci wodociągowej lub gdy istnieje konieczność przenośnego zaopatrzenia w wodę, można zastosować tymczasowe zbiorniki wodne. Zbiorniki te mogą być uzupełniane za pomocą dostaw wody lub z lokalnych źródeł wodnych.
System dystrybucji wody. W ramach zaopatrzenia budowy w wodę należy zaplanować system dystrybucji wody na placu budowy. Może to obejmować rury, zawory, kraniki i inne elementy umożliwiające łatwy dostęp do wody w różnych miejscach na terenie budowy.
Zapewnienie jakości wody. Woda dostarczana na plac budowy powinna spełniać odpowiednie standardy jakości. Należy monitorować jakość wody i regularnie przeprowadzać testy, aby upewnić się, że jest bezpieczna do użytku.
Zapewnienie higieny. Na placu budowy należy zapewnić odpowiednie warunki sanitarno‑higieniczne. W tym celu można zainstalować tymczasowe toalety, umywalki i prysznice, które będą dostępne dla pracowników.
Odprowadzanie ścieków. W przypadku generowania ścieków na placu budowy, należy zaplanować system odprowadzania i utylizacji ścieków zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Energia elektryczna
![Zdjęcie przedstawia słupy energetyczne.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RZhtMT5CMGgoM/1701721953/9hFetdAz4XBv8IiMxyPvPWMvc5TJB8mU.jpg)
Podłączenie do sieci energetycznej. W przypadku dostępu do sieci energetycznej, można skorzystać z tymczasowego przyłącza elektrycznego.
Generator prądotwórczy. W sytuacji, gdy brak jest dostępu do sieci, można zastosować generator prądotwórczy jako źródło zasilania.
Podłączenie tymczasowe. Na placu budowy można skorzystać z tymczasowego przyłącza elektrycznego, które zapewni zasilanie energią elektryczną przez określony czas trwania prac budowlanych. Tego rodzaju przyłącze jest często realizowane we współpracy z lokalnym dostawcą energii elektrycznej.
Kontakt z dostawcą energii elektrycznej. Przed rozpoczęciem budowy, należy skontaktować się z lokalnym dostawcą energii elektrycznej w celu uzyskania informacji na temat procedur i wymagań dotyczących podłączenia tymczasowego na placu budowy. Dostawca energii elektrycznej pomoże w ustaleniu odpowiednich kroków do podjęcia i uzgodni szczegóły techniczne oraz finansowe.
Określenie mocy przyłączeniowej. W zależności od zapotrzebowania na energię elektryczną na budowie, konieczne jest określenie mocy przyłączeniowej. Warto uwzględnić planowane urządzenia, maszyny oraz inne obciążenia elektryczne, aby dostępna moc była wystarczająca do obsługi tych urządzeń.
Instalacja rozdzielni i zabezpieczeń. Na placu budowy należy zainstalować tymczasowe rozdzielnice elektryczne oraz zabezpieczenia, aby umożliwić podłączenie urządzeń i maszyn oraz zapewnić bezpieczne korzystanie z energii elektrycznej. Rozdzielnice powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i standardami elektrycznymi.
Bezpieczeństwo elektryczne. W przypadku podłączenia tymczasowego na budowie, należy przestrzegać wszystkich przepisów bezpieczeństwa elektrycznego. To oznacza, że wszelkie instalacje i przewody elektryczne powinny być odpowiednio zabezpieczone, a personel budowy powinien być odpowiednio przeszkolony w zakresie bezpiecznego korzystania z energii elektrycznej.
Energia cieplna
![Zdjęcie przedstawia odkręcanie gałki od kaloryfera.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RdtgkEo8brc5g/1701721954/pKT1eiyE0zh1eLCWS3dEM7fG0QTOrze9.jpg)
System ogrzewania. W okresie zimowym lub w przypadku konieczności podgrzewania wody, może być wymagane zapewnienie tymczasowego systemu ogrzewania, takiego jak piece na olej opałowy, podgrzewacze wody czy elektryczne grzejniki.
Piece na paliwo stałe. Jednym z popularnych rozwiązań jest wykorzystanie pieców na paliwo stałe, takich jak piece na drewno, węgiel czy brykiety. Piece te mogą zapewniać ciepło do ogrzewania pomieszczeń na budowie.
Piece na olej opałowy. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie pieców na olej opałowy. Takie piece są wygodne w obsłudze i mogą zapewnić skuteczne ogrzewanie budynków na placu budowy.
Grzejniki elektryczne. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy mniejszych budowach, można zastosować grzejniki elektryczne. Są one łatwe w instalacji i mogą zapewnić lokalne źródło ciepła w różnych pomieszczeniach.
Podgrzewacze wody. Jeśli na budowie występuje potrzeba podgrzewania wody, można zainstalować tymczasowe podgrzewacze wody, które dostarczą ciepłą wodę do użytku.
Pompy ciepła. W przypadku bardziej zaawansowanych rozwiązań, można rozważyć zastosowanie pomp ciepła. Pompy ciepła wykorzystują energię z otoczenia (np. powietrza, gruntu) do podgrzewania budynków lub wody.
Izolacja budynków. Aby maksymalnie wykorzystać dostarczoną energię cieplną, istotne jest odpowiednie izolowanie budynków na budowie. Izolacja termiczna pozwala utrzymać ciepło wewnątrz budynku i zmniejsza straty ciepła.
Bezpieczeństwo. Bezpieczne korzystanie z urządzeń i instalacji związanych z energią cieplną jest niezwykle ważne. Należy przestrzegać obowiązujących przepisów i norm bezpieczeństwa oraz regularnie kontrolować stan techniczny i prawidłowe działanie urządzeń.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
10. Obiekty administracyjne i socjalne na budowie
![Zdjęcie przedstawia przykładowe tymczasowe obiekty administracyjne lub socjalne dla pracowników budowy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R16ivGYrz36k2/1701721955/26BwBKBrJf20kPCSuyQlF8TNcLkNK61j.jpg)
Podczas realizacji budowy, istotne jest zapewnienie odpowiednich obiektów administracyjnych i socjalnych dla pracowników. Oto kilka typowych obiektów, które można uwzględnić na placu budowy:
Biuro administracyjne: obiekt administracyjny służy do prowadzenia działań biurowych i zarządzania projektem. Może to być tymczasowy budynek, kontener lub moduł biurowy, w którym znajdują się pomieszczenia biurowe, sala konferencyjna, recepcja i inne miejsca pracy.
Pomieszczenia socjalne: pracownicy budowy potrzebują odpowiednich pomieszczeń socjalnych do odpoczynku i spożywania posiłków. Mogą to być stołówki, świetlice, czy pomieszczenia rekreacyjne wyposażone w stoły, krzesła, lodówki, kuchenki mikrofalowe i czajniki, gdzie pracownicy mogą zjeść posiłek i wypocząć.
Szatnie i toalety: ważne jest zapewnienie odpowiednich szatni, gdzie pracownicy mogą przechowywać swoje ubrania i sprzęt. Ponadto, należy zapewnić wystarczającą ilość toalet dla pracowników, w tym toalety dla mężczyzn, kobiet oraz przystosowane dla osób niepełnosprawnych.
Punkty sanitarno‑higieniczne: na budowie powinny być dostępne punkty sanitarno‑higieniczne, takie jak umywalki z bieżącą wodą, mydło i ręczniki papierowe. Zapewnienie odpowiednich warunków higieny jest kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Pomieszczenia medyczne: w zależności od skali i rodzaju prac budowlanych, można rozważyć dostępność pomieszczeń medycznych lub punktów pierwszej pomocy. Mogą być wyposażone w podstawowe wyposażenie medyczne i przeszkolony personel, który może udzielić podstawowej pomocy medycznej w przypadku wypadku lub nagłego zachorowania.
Parking i miejsca postojowe: ważne jest zapewnienie odpowiedniej ilości miejsc parkingowych dla pracowników, zarówno dla samochodów osobowych, jak i dla pojazdów budowlanych. Dostępne miejsca postojowe powinny być zaplanowane w taki sposób, aby umożliwić sprawną logistykę i przepływ pojazdów na placu budowy.
Infrastruktura techniczna: obiekty administracyjne i socjalne na budowie powinny być odpowiednio podłączone do dostaw wody, energii elektrycznej oraz systemów kanalizacyjnych, aby zapewnić niezbędną infrastrukturę techniczną.
Przy projektowaniu i realizacji obiektów administracyjnych i socjalnych na placu budowy należy przestrzegać lokalnych przepisów budowlanych oraz norm bezpieczeństwa i higieny pracy. Ważne jest również regularne utrzymanie i czyszczenie tych obiektów, aby zapewnić odpowiednie warunki pracy i komfort pracowników.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
11. Netografia
Portal internetowy Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, www.piib.org.pl;
Portal internetowy Inżyniera Budownictwa, www.inzynierbudownictwa.pl;
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
12. Bibliografia
Dąbrowska A., Pisarczyk S., Nośność podłoża gruntowego fundamentów bezpośrednich, Oficyna wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2019.
Jaworski K., Podstawy organizacji budowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
Maj T., Organizacja i technologia robót stanu surowego, WSiP, Warszawa 2013.
Maj T., Rysunek techniczny, WSiP, Warszawa 2019.
Panas J. (red.), Poradnik majstra budowlanego, Arkady, Warszawa 2012.
Tauszyński K., Budownictwo z technologią, WSiP, Warszawa, 2004.
Starosolski W., Konstrukcje żelbetowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Szymkowiak A. (red.), Poradnik kierownika budowy, Wydawnictwo Forum, Poznań 2012.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści