Efekt cieplarniany

1. Cele lekcji

Cel ogólny: Dostarczenie informacji o efekcie cieplarnianym.

a) Wiadomości

• Uczeń wie, co to jest efekt cieplarniany.

• Uczeń wie, jak uniknąć ocieplenia klimatu.

b) Umiejętności

• Uczeń potrafi podać skutki ocieplenia klimatu.

2. Metoda i forma pracy

Metoda pracy:

• Burza mózgów

• Wykład

Forma pracy:

• Grupowa

• Zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Materiały plastyczne (arkusz szarego papieru, flamastry)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Burza mózgów – Co to jest efekt cieplarniany?

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Co to jest efekt cieplarniany? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi na pytanie, a nauczyciel zapisuje je na arkuszu szarego papieru.

b) Faza realizacyjna

1. Wykład – O efekcie cieplarnianym słów kilka.

Nasza planeta jest ogrzewana przez ciepło słoneczne, a atmosfera kontroluje temperaturę. Równowaga ta jest obecnie zagrożona. Powierzchnia Ziemi oddaje ciepło, którego część jest absorbowana przez gazy w atmosferze. Powstrzymują one część ciepła przed ucieczką w przestrzeń kosmiczną. Dlatego zjawisko to nazwano efektem cieplarnianym. Efekt cieplarniany to proces zachodzący w atmosferze, powodujący ogrzewanie naszej planety oraz innych planet.

Atmosfera składa się z wielu gazów, ale niektóre występują w bardzo małej ilości. Gazy te nazywamy gazami cieplarnianymi. Są one bardzo ważne i produkowane w sposób naturalny przez Ziemię. Zaliczamy do nich dwutlenek węgla, parę wodną, metan, tlenki azotu i ozon. Utrzymanie stałej temperatury na Ziemi wymaga zachowania istniejącej pomiędzy nimi równowagi.

Zanieczyszczamy atmosferę zwiększającą się ilością gazów cieplarnianych. Paliwa kopalne takie jak ropa naftowa, węgiel czy gaz ziemny uwalniają do atmosfery dwutlenek węgla. Ścinanie drzew i spalanie drewna również powoduje powstanie dwutlenku węgla. W atmosferze występują także freony. Są to ważne gazy, które mogą zatrzymać ogromne ilości ciepła.

Podniesienie się temperatury na Ziemi o kilka stopni może spowodować zmiany klimatyczne. Jeśli stopnieją lody polarne, pingwinom i fokom zagrozi wyginięcie. Woda z topniejących lodowców Antarktydy i Grenlandii spłynie do morza. Na całym świecie poziom wód morze się podnieść, a tereny niżej położone zaleje woda. Zbiory i ziemia zostaną zniszczone. Wzrost temperatury spowoduje zmiany pogody na całym świecie. Jedne miejsca staną się bardziej suche, inne wilgotne. Zmiany te będą miały wpływ na uprawę roślin na całym świecie. Roślinom, zwierzętom i ludziom może być trudno przystosować się do nowych, zmienionych warunków. Ocieplenie oceanów będzie miało wpływ na życie wielu zwierząt, zamieszkujących morza i ich brzegi. Na przykład niedźwiedzie i foki będą musiały poszukać sobie nowych terenów łowieckich. Ucierpią nawet rośliny żyjące w oceanach. Ocieplenie klimatu może spowodować również zmniejszenie zbiorów pszenicy i ryżu. Są to dwa zboża stanowiące główne źródła żywności. Jeśli ich zabraknie, miliony ludzi będą głodować.

2. Burza mózgów – Jak uniknąć ocieplenia?

Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły. Zadaniem zespołów jest stworzenie listy – wskazówek, jak uniknąć ocieplenia. Gdy uczniowie zapiszą swoje pomysły na arkuszu szarego papieru, liderzy grup prezentują odpowiedzi na forum klasy. (Przykłady: korzystanie z alternatywnych źródeł energii np. wiatru, promieniowania słonecznego, zabezpieczenie domów przed utrata ciepła itp.). Ważna jest tutaj pomoc nauczyciela.

c) Faza podsumowująca

Praca w parach: Karta pracy – Minitest (załącznik 1).

Uczniowie dobierają się w pary. Nauczyciel każdej parze rozdaje karte pracy – Minitest. Czas na wypełnienie kart to około 10 minut. Po upływie czasu chętne pary prezentują swoje odpowiedzi.

5. Bibliografia

1. Bright M., Świat wokół nas. Efekt cieplarniany, Oficyna Wydawnicza Alma‑Press, Warszawa 1996.

2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Efekt_cieplarniany

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1.

Karta pracy – Minitest

1. Uzupełnij zdanie:

Gazy w atmosferze powstrzymują część ciepła przed ucieczką w przestrzeń kosmiczną. Zjawisko to nazywamy …………………………………………………………………………………………...

2. Zaznacz poprawne odpowiedzi:

Nasza planeta jest ogrzewana przez:

• ciepło słoneczne

• ciepłe powietrze

Gazy cieplarniane są produkowane przez Ziemię w sposób:

• sztuczny

• naturalny

Podniesienie się temperatury na Ziemi o kilka stopni:

• może spowodować zmiany klimatyczne na Ziemi

• nie spowoduje żadnych zmian

Ocieplenie klimatu spowoduje skutki:

• bardzo korzystne dla organizmów żywych

• bardzo niekorzystne dla organizmów żywych

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji jest przeznaczony dla klasy czwartej szkoły podstawowej. Scenariusz może służyć zarówno do prowadzenia zajęć świetlicowych, jak i podczas lekcji przyrody.