R10b1ItdGSEuQ1
Ilustracja przedstawia fragment pejzażu z drzewami i budynkami w kolorach żółto-niebieskich. Na ilustracji znajduje się czarny pasek z tekstem: „Ekspresjonizm w Niemczech i działalność Die Brucke”.

Ekspresjonizm w Niemczech i działalność Die Brücke

Ważne daty

1905 – początek działalności grupy Die Brücke.

1906 – dwie pierwsze wystawy grupy w sali wystawowej drezdeńskiej fabryki lamp

1907 – trzecia wystawa grupy.

1910 – utworzenie stowarzyszenia Neue Sezession w Berlinie.

1913 – rozwiązanie grupy.

1

Scenariusz dla nauczyciela

RmnbGUQCJgIp6

Scenariusz zajęć do pobrania.

Scenariusz zajęć do pobrania.
Plik PDF o rozmiarze 76.42 KB w języku polskim

I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:

g) sztuki 1 połowy XX wieku (fowizm, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, formizm, koloryzm, abstrakcjonizm geometryczny i niegeometryczny, dadaizm, surrealizm, konstruktywizm, École de Paris, styl art déco,

5. charakteryzuje i opisuje sztukę powstałą w obrębie poszczególnych epok, kierunków i tendencji;

7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;

8. porównuje style i kierunki oraz ich wzajemne oddziaływania; uwzględnia źródła inspiracji, wpływ wydarzeń historycznych i kulturalnych oraz estetyki na cechy tych stylów;

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

określać ramy czasowowe ekspresjonizmu

charakteryzować działalność grupy Die Brücke;

wymieniać nazwiska najważniejszych twórców grupy Die Brücke;

opisywać tematykę, techniki i środki w wybranych dziełach.

Geneza ekspresjonizmu i prekursorzy

Ekspresjonizm jako ruch lub inna zorganizowana grupa artystyczna nigdy nie powstał. Nazwa natomiast pojawiła się w 1911 roku na wystawie Secesji Berlińskiej, gdzie nazwano tak twórczość między innymi Matisse’a i Picassa. Pojęcie to stosowano do całej gamy kierunków rozwijających się po impresjonizmie i w opozycji do niego. Jako przeciwieństwo XIX- wiecznego realizmu w nowej sztuce szukano wartości duchowych i antynaturalistycznego subiektywizmu. W latach 80. poprzedniego stulecia niektórzy malarze o rodowodzie impresjonistycznym, postanowili wyjść poza dotychczasowe osiągnięcia formalne, skupiające się jedynie na wizualnej stronie obrazów. Twórczość Paula Gauguina, Vincenta van Gogha i innych malarzy określanych jako postimpresjonistów stały się inspiracją dla awangardy początków XX w. Coraz częściej artyści poszukiwali nowych środków wyrazu. Wpływ sztuki pozaeuropejskiej, zwłaszcza drzeworytuDrzeworytdrzeworytu japońskiego i etnicznej sztuki Afryki, doprowadziły do rewizji, opartych na spuściźnie renesansu, poglądów dotyczących perspektywyPerspektywaperspektywy, kompozycji, syntezy i deformacji formy. Czerpiąc inspiracje z prac Gauguina, twórcy odchodzili od prób uzyskania iluzji przestrzeni na rzecz powrotu do płaszczyzny obrazu. Ekspresjonizm jest zatem wyzwoleniem wewnętrznej presji, którą tworzą: emocja, uczucie, doznanie, a której skutkiem jest dzieło sztuki. Bezpośrednimi prekursorami ekspresjonizmu byli: uważany za ojca ekspresjonizmu Vincent van Gogh, Henri Toulouse‑Lautrec i Edvard Munch. Malarze ci szczególnie wpłynęli na powstanie w Niemczech dwóch nieformalnych ugrupowań artystów: drezdeńskiej Die Brücke ( Most), działającej w latach 1905 - 1913 oraz monachijskiej grupy Der Blaue Reiter (Błękitny Jeździec). Die Brücke założyli 7 czerwca 1905 roku czterej studenci architektury: Ernst Ludwig Kirchner, Erich Heckel, Karl Schmidt‑Rottluff i Fritz Bleyl, redagując manifest o zerwaniu z akademizmem i wierze w przyszłość i nowy świat w malarstwie. Następnie dołączyli twórcy z wielu krajów Europy: Max Pechstein i Otto Mueller (Niemcy), Cuno Amiet (Szwajcaria), Akseli Gallen‑Kallela (Finlandia), Lambertus Zijl i Kees van Dongen (Holandia), Bohumil Kubiśta (Czechy) oraz na dwa lata Emil Nolde (Niemcy).

RZq4gGWemlhKz1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia czarno-biały drzeworyt Ernsta Ludwiga Kirchnera. Po lewej stronie znajduje się motyw graficzny z nazwą grupy artystycznej, a po prawej tekst manifestu w języku niemieckim. Dodatkowo na ilustracji zamieszczono informację: Punkt 1: Z wiarą w rozwój, w nowe pokolenie twórców i odbiorców sztuki, wzywamy całą młodzież: Jako młodzież niosąca przyszłość, pragniemy wywalczyć sobie wolność ramion i życia przeciw zasiedziałym starszym siłom. Każdy, kto bezpośrednio i szczerze oddaje to, co go pcha do twórczości, jest jednym z nas
Program ideowy grupy: drzeworyt Ernsta Ludwiga Kirchnera z roku 1906, abcdefghijklmn-pqrstuvwxyz.com, CC BY 3.0

Z Drezna do Berlina – cechy twórczości wybranych malarzy Die Brücke

Początkowo twórczość zgromadzonych w Die Brücke malarzy nie znalazła oddźwięku – dwie pierwsze wystawy w 1906 roku nie zostały zauważone, trzecia, w 1907 – wywołała skandal. Przychylność i zainteresowanie członkowie ugrupowania zdobyli dopiero w 1911 roku, po przeniesieniu się do Berlina i wstąpieniu do stowarzyszenie Neue Sezession i nawiązaniu kontaktu z czasopismem Der Sturm. Głównym tematem prac były portrety, pejzaże, akty, sceny uliczne. Malarze podejmowali problemy ludzkiej egzystencji, psychologizmu człowieka, akcentując subiektywne odczucia. W dziełach z okresu berlińskiego przedstawiali człowieka zagubionego wśród pędu miejskiego i anonimowego tłumu. Obraz Ernsta Ludwiga Kirchnera Berlińska scena uliczna jest reakcją malarza na fascynację Berlinem, który określał „symfonią wielkiego miasta”.

R1aA3Pyty0EyM1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Ernsta Ludwiga Kirchnera „Berlińska scena uliczna”. Ukazuje ludzi idących ulicą miasta. W centrum obrazu znajdują się dwie kobiety w kapeluszach z piórami. Jedna z nich ubrana jest w czerwoną suknię, druga w niebieską. Przed nimi stoi dwóch mężczyzn w cylindrach, ubranych w ciemno niebieskie stroje. Jeden z nich ma w ustach papieros, drugi stoi tyłem do widza . W tle widoczne są inne rozmazane, zdeformowane postacie i dwa konie. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: Punkt 1: Obraz przedstawia sztuczność wielkiej stolicy, osamotnienie przechodniów, ich anonimowość, co podkreśla ciasny kadr. Punkt 2: Centralne postacie to prostytutki, paradujące po ruchliwej ulicy. Punkt 3: Żywiołowość miasta została podkreślona przez środki formalne: ostre krawędzie, urywane pociągnięcia pędzla, mocny, czarny kontur, żywe kolory postaci, silne akcenty barwne (czerwień ubrań kobiet). Punkt 4: W postaciach obecna jest deformacja.
Ernst Ludwig Kirchner, „Berlińska scena uliczna”, 1913, Neue Galerie, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna

Sądzie Parysa Kirchner zamieszcza scenę z berlińskiego domu publicznego.

R1P1jwQEwSw1K1
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RpnLVeAiEIxbI1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Ernsta Ludwiga Kirchnera „Sąd Parysa” Ukazuje trzy nagie kobiety jedna za drugą . znajdujące się bardzo blisko siebie jedna za drugą. Znajdująca się po lewej stronie czesze włosy. Po prawej na kanapie siedzi mężczyzna i przypatruje się kobietom. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Kompozycja jest płaska. 2. Ciasny kadr postaci sprawia wrażenie zatłoczonego. 3. Ekspresję podkreśla deformacja i silny kontur. 4. Cienie zostały zastąpione szarymi kreskami.
Ernest Ludwig Kirchner, „Sąd Parysa”, 1912-1913, Wilhelm-Hack-Museum, Ludwigshafen, Niemcy, pinimg.com, CC BY 3.0

Ekspresjoniści niemieccy nawiązywali także do tematów religijnych, inspirując się sztuką ludową i drzeworytem., którego techniczne walory służyły formalnym środkom cechującym styl ugrupowania. Jego mocny kontur służył deformacji i podkreśleniu kontrastów. Drzeworyt Prorok Emila Nolde (właściwie Emil Hansen) z mocnymi, niemal plakatowymi efektami i o spojrzeniu pełnym uniesienia, prezentuje twarz pełną uduchowienia. Wpływ na powstanie grafiki miały osobiste doświadczenia artysty, który po trzy lata wcześniej przebytej chorobie doznał religijnej przemiany.

Rx5qi5s0CphGT1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia czarno-biały drzeworyt Emila Nolde „Prorok”. Ukazuje głowę mężczyzny o mocno podkreślonych i głęboko osadzonych oczach, z długa brodą i włosami. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Twarz jest ponura i przekazuje bezpośrednio głębokie emocje. 2. Wyraziste oczy, zmarszczone czoło, zapadnięte policzki i uroczyste oblicze wyrażają uczucia. 3. Kontrasty czerni i bieli postrzępione linie i faktura drewna oddają charakter ekspresjonizmu.
Emil Nolde, „Prorok”, 1912, Museum of Modern Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, moma.org, CC BY 3.0

W pracach malarskich Nolde podkreślał dramatyzm za pomocą ostrych, dysonansowych kolorów, faktury i konturu, nadając obrazom silny ładunek ekspresji. Do tradycji malarstwa sakralnego nawiązał w interpretacji tematu Ukrzyżowania. Malarz nawiązuje do ołtarzowego dzieła z Isenheim Mathiasa Grünewalda – podobnie jak u niego, cierpienie w obrazie Noldego jest główną treścią dzieła.

RMBX8pS5w5Kqv1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Emila Nolde „Ukrzyżowanie”. Ukazuje scenę ukrzyżowania Chrystusa wraz z dwoma łotrami, której towarzyszą dwie grupy osób. Krzyż z Chrystusem znajduje się po środku. Po lewej stronie stoją bliscy Jezusa, a po prawej oprawcy. Tło z lewej strony jest niebieskie a z prawej czerwone. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Nolde operuje uproszczeniami - kładzie płaską plamę barwną obwiedzioną konturem. 2. Inspiracje Grünewaldem widoczne są w kompozycji i zdeformowanym ciele Chrystusa. Mathias Grünewald, Ukrzyżowanie, środkowa część tryptyku z Isenheim, 1506-1515, Musée d'Unterlinden, Colmar, Francja, wikimedia.org, domena publiczna. 3. Pociągnięcia pędzla są gwałtowne i niewykończone. 4. Zamiast tradycyjnego światłocienia, pojawia się zielony kolor, jak u fowistów. 5. Chrystus jest osią symetrii – dzieli obraz na dwie części: po jednej znajdują się oprawcy i wiszący łotr, po drugiej bliscy Jezusa i skazaniec, który prosił o przebaczenie. Podział ten dotyczy także kolorów (niebieski i czerwony).
Emil Nolde, „Ukrzyżowanie”, 1912, Museum of the Nolde Foundation and the Ada and Emil Nolde, Neukirchen, Niemcy, http://modernistarthistory.blogspot.com, CC BY 3.0

Do najbardziej znanych dzieł Noldego należy tryptyk Maria Egipcjanka, z którego pochodzi scena zatytułowana W porcie Aleksandrii, stanowiąca jedną z trzech kwater całości (pozostałe to: NawrócenieŚmierć na pustyni). Malarz nawiązuje do średniowiecznej formy tryptyku, który ukazuje drogę Marii od portowej nierządnicy i grzesznicy do nawróconej kobiety, oddanej Bogu pustelnicy, żyjącej w pokucie.

R2Loh5rCZvKuS1
Ilustracja interaktywna o kształcie kwadratu przedstawia obraz Emila Nolde „Maria Egipcjanka” Ukazuje półnagą Egipcjankę tańczącą wśród trzech mężczyzn. W tle widać żaglówki na niebieskiej tafli wody. Wszystkie postacie są zdeformowane. Na ich twarzach pojawiają się uśmiechy. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Malarz stosuje uproszczony schemat postaci, deformuje ich kształty. 2. Kolory są nasycone i żywe, potęgują ekspresję. 3. Wyrazista faktura dodaje surowości przedstawionej scenie. 4. Erotyczna scena wymownie przedstawia Marię jako nierządnicę. 5. Mimika twarzy o groteskowym charakterze przypominają malunek dziecka.
Nolde Emil, „Maria Egipcjanka”, 1912, Kunsthalle, Hamburg, Niemcy, pinimg.com, CC BY 3.0

Brutalną ekspresją nacechowany jest plakat Oskara Kokoschki do własnej, jednoaktowej sztuki teatralnej Mörder, Hoffnung der Frauen (Morderca, nadzieja kobiet), której treścią jest walka płci, doprowadzająca do śmierci. Plakat nacechowany jest niespotykaną dotąd ekspresją, negującą wszelkie konwencje - malarz manipuluje chrześcijańską ikonografią Piety, dokonując reinterpretacji motywu biblijnego i przekładając go na szokującą i bulwersującą scenę.

RsihDRd9AZMoT1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia plakat Oskara Kokoschki „Pietà”. Ukazuje kobietę trzymającą zdeformowane nagie ciało mężczyzny. Na jej twarzy rysuje się dramat. Głowę ma przechyloną na bok. W tle znajduje się symbol słońca po lewej i księżyca po prawej stronie. Na plakacie zamieszczone zostały napisy z nazwiskiem autora i tytułem dramatu. Dodatkowo na ilustracji została zamieszczona informacja: 1. Ekspresjonistyczna wizja Kokoschki zniekształciła wizerunki postaci, pokazując martwe ciało o przerażającym kształcie wycieńczonych strzępów ludzkich. 2. Wyraźnie surowe napisy Kokoschki wzmacniają barbarzyństwo wydarzeń.
Oskar Kokoschka, „Pietà ”, 1909, Museum of Modern Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, moma.org, CC BY 3.0

Twórczość Ericha Heckela jest pełna udziwnień, deformacji, dysonansowych symbolicznych zestawień, tak charakterystycznych dla ekspresjonizmu. Szczególną uwagę kieruje na zagadnienie koloru i syntezy formy. Lina Franziska Fehrmann („Franzi”) to dziewczyna z sąsiedztwa, która cieszyła się popularnością jako modelka wśród członków ugrupowania.

R16fQDtpnr0Oz1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Ericha Heckela „Stojące dziecko”. Ukazuje stojąca nagą dziewczynę, ujęta w półpostaci, skierowaną w stronę widza. Jest namalowana jedną białą plamą z czarnym konturem. Tło wypełniają płaskie plamy: czerwone niebo, zielone wzgórza z czarnym drzewkiem. dół obrazu zajmuje czarny pas. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Poza i uśmiech Franzi wskazują na brak wstydu z powodu jej nagości. 2. Heckel za pomocą uproszczeń, białej plamy i mocnego konturu podkreślił chude, niedojrzałe ciało dziewczyny. 3. Blada nagość Franzi kontrastuje z czerwonymi i zielonymi płaskimi plamami tła. 4. Heckel wyrazistą linią akcentuje nos i łuki brwi.
Erich Heckel, „Stojące dziecko” („Franzi”) 1910, kolekcja prywatna, ngv.vic.gov.au, CC BY 3.0

Cechy formalne i ideowe  środowiska Die Brücke wpłynęły, pomimo rozpadu grupy w 1913 roku, na całe pokolenie artystów aktywnych w pierwszym trzydziestoleciu XX w. Zasługi w upowszechnieniu ich nowatorskiej estetyki przypadły wydawanemu do 1932 r. czasopismu Der Sturm. Ekspresjonizm objął nie tylko sztuki plastyczne, lecz również inne obszary: architekturę, muzykę, literaturę oraz film. Pomimo oczywistych różnic, wynikających z indywidualności poszczególnych artystów, ekspresjonistycznymi określa się zjawiska artystyczne, które samą formę dzieła wyrażają stany emocjonalne, przedstawiają silne afekty lub irracjonalne stany świadomości, a jednocześnie oddziałują na emocje odbiorcy.

Zadania

R1KZTEAodR8UD
Ćwiczenie 1
Wyjaśnij pojęcie drzeworyt.
Rytu7K7d0rqsU1
Ćwiczenie 2
Wymyśl pytanie na kartkówkę z bieżącej lekcji.
Rl3jcUduZT1n1
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij pojęcie miedzioryt.
Ru62GzTWhC5nE
Ćwiczenie 4
Wyjaśnij pojęcie akwaforta.
RO2u9jZNXOHSX
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij pojęcie akwatinta.
RWBSN8xXocRNJ
Ćwiczenie 6
Do najbardziej znanych dzieł Noldego należy?
RoDaam4dOcBT1
Ćwiczenie 7
Określ ramy czasowe ekspresjonizmu.
Polecenie 1
Zcharakteryzuj działalność grupy Die Brücke.
Zcharakteryzuj działalność grupy Die Brücke.
R1IWk9bS2PItA
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Słownik pojęć

Drzeworyt
Drzeworyt

technika graficzna (druk wypukły) polegająca na wycięciu rysunku w drewnianym klocku, pokryciu farbą i odbiciu na papierze; też: odbitka uzyskana tą techniką.

Perspektywa
Perspektywa

trójwymiarowość przedmiotów przedstawionych na płaszczyźnie zgodnie z prawami widzenia.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pl

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

Porębski M., Dzieje sztuki w zarysie. Wiek XIX i XX, tom 3, Arkady, Warszawa 1988.

Richardson T., Stangos N., Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Wyd. AiF, Warszawa 1980.