Elektrony w atomie

1. Czy elektrony w atomie poruszają się w dowolnym miejscu w przestrzeni wokół jądra?

Elektrony zajmują w atomie przestrzeń wokół jądra. Poruszają się w niej z dużą szybkością i w różnych kierunkach. Mówi się o nich, że tworzą chmurę elektronową.

Przestrzeń w atomie zajmowana przez elektrony jest ogromna w stosunku do objętości, jaką zajmuje jądro atomowe. Co nie oznacza jednak, że każdy z elektronów porusza się swobodnie w każdym punkcie tej przestrzeni. Okazuje się, że elektrony poruszają się tylko w ograniczonych obszarach, które zostały nazwane powłokami elektronowymi. W ich obrębie elektrony poruszają się z dużą szybkością i we wszystkich kierunkach. Liczba powłok elektronowych w atomach jest różna i uzależniona od liczby elektronów. Największe znane nam atomy mają siedem powłok, a najmniejsze – jedną.

Elektrony, które poruszają się na różnych powłokach, mają inną energię. Im bliżej jądra atomowego znajduje się elektron, tym jest ona niższa. I przeciwnie – im dalej od jądra atomowego znajduje się elektron, tym jego energia jest wyższa.

REN89HNcLTckp

W filmie ukazano budowę atomu, rozmieszczenie powłok elektronowych w atomie oraz porównanie energii elektronów występujących na poszczególnych powłokach.

W filmie ukazano budowę atomu, rozmieszczenie powłok elektronowych w atomie oraz porównanie energii elektronów występujących na poszczególnych powłokach.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/REN89HNcLTckp

W filmie ukazano budowę atomu, rozmieszczenie powłok elektronowych w atomie oraz porównanie energii elektronów występujących na poszczególnych powłokach.

Powłoki elektronowe nie mają fizycznego odzwierciedlenia w budowie atomu. To przede wszystkim energia danego elektronu oraz obecność pozostałych elektronów decydują, w jakim obszarze wokół jądra będzie się on poruszał. W przestrzeni wokół jądra nie ma żadnych fizycznych barier, które utrzymywałyby elektron na określonej powłoce.

2. Ile elektronów może znajdować się na powłokach?

Powłokom elektronowym w atomie nadano symbole literowe, zgodnie z alfabetem, od K do Q. Powłoka najbliżej jądra (pierwsza) oznaczona jest literą K. Następne to: L, M, N, O, P, Q.

Na każdej z nich może znajdować się określona liczba elektronów. Na przykład na pierwszej powłoce mogą przebywać tylko dwa elektrony, a na trzeciej aż osiemnaście. Im dalej od jądra atomu znajduje się powłoka, tym więcej elektronów może pomieścić. Maksymalną liczbę elektronów, jaka może znajdować się na powłoce, opisuje wzór:

w którym n oznacza numer powłoki.

Polecenie 2

Przypisz symbole powłok oraz maksymalną liczbę elektronów w obrębie danej powłoki.

R15dWf08RAEBr

Schemat przedstawiający poszczególne powłoki oraz liczbę elektronów na danej powłoce.

R1Dhh8cMMFJ6F

Tabela zawierająca informacje o symbolach powłok i maksymalnych liczbach elektronów.

Tabela zawierająca informacje o symbolach powłok i maksymalnych liczbach elektronów.

Polecenie 2

Zapisz maksymalną liczbę elektronów, jaka może znajdować się na podanych powłokach.

R1Oj6mKSdpt6D

K Tu uzupełnij L Tu uzupełnij M Tu uzupełnij N Tu uzupełnij

K Tu uzupełnij L Tu uzupełnij M Tu uzupełnij N Tu uzupełnij

3. Jak rozmieszczone są elektrony w atomie?

Rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach nazywa się konfiguracją elektronowąkonfiguracja elektronowakonfiguracją elektronową. Jej zapis poznamy na przykładach. Przedstawienie konfiguracji elektronowej atomu rozpoczniemy od atomu helu, który ma dwa elektrony. Mogą one przebywać na pierwszej powłoce K. Tę informację możemy zaprezentować na kilka sposobów, więc przedstawiono je w tabeli.

Sposoby prezentacji konfiguracji elektronowej

Sposób zapisu konfiguracji elektronowej	Ogólne zasady zapisu konfiguracji elektronowej wybranym sposobem	Konfiguracja elektronowa atomu helu
Zapis z użyciem nawiasów kwadratowych	W nawiasie kwadratowym wymieniamy kolejno liczby elektronów, które znajdują się na powłokach: pierwszej, drugiej i kolejnych. Liczby te oddzielamy przecinkami.	$\left[2\right]$
Zapis z użyciem symboli powłok	Podajemy symbole zajętych przez elektrony powłok. Z prawej strony każdego symbolu, w indeksie górnym, zapisujemy liczbę elektronów, które znajdują się na powłoce.	KIndeks górny 22
Zapis w postaci schematu	Na schemacie modelu atomu zaznaczamy ładunek jądra równy liczbie protonów. Rysujemy powłoki elektronowe jako półokręgi, podpisujemy je ich symbolami. Następnie zaznaczamy ilość elektronów na poszczególnych powłokach.	R15MKLinHvfxD Ilustracja przedstawiająca schemat rozmieszczenia elektronów w atomie helu. Po lewej stronie narysowane jest jądro w postaci małego niebieskiego koła. Po prawej, za pomocą linii stanowiącej wycinek większego okręgu, zaznaczona jest powłoka elektronowa oznaczona pod spodem literą K. Obok powłoki znajduje się napis: 2e minus, oznaczający liczbę elektronów na powłoce.

R1cRdnklls0cI

W filmie określono liczbę elektronów w atomie tlenu oraz ukazano rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach. Konfigurację tę przedstawiono także przy użyciu symboli powłok oraz wykorzystując zapis w nawiasach kwadratowych.

W filmie określono liczbę elektronów w atomie tlenu oraz ukazano rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach. Konfigurację tę przedstawiono także przy użyciu symboli powłok oraz wykorzystując zapis w nawiasach kwadratowych.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1cRdnklls0cI

W filmie określono liczbę elektronów w atomie tlenu oraz ukazano rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach. Konfigurację tę przedstawiono także przy użyciu symboli powłok oraz wykorzystując zapis w nawiasach kwadratowych.

Konfiguracja elektronowa atomu krzemu ${}_{14}\text{Si}$

Zapis z użyciem nawiasów kwadratowych:
$\left[2, 8, 4\right]$

Zapis z użyciem symboli powłok:
KIndeks górny 2²LIndeks górny 8⁸MIndeks górny 4⁴

Zapis w postaci schematu:

R1H7lmY3vwMvp

Ilustracja przedstawiająca schemat rozmieszczenia elektronów w atomie krzemu. Po lewej stronie narysowane jest jądro w postaci niebieskiego małego koła z napisanym plus 14 wewnątrz. Po prawej, za pomocą linii stanowiących wycinki większych okręgów, zaznaczone są powłoki elektronowe, które podpisane są, licząc od jądra w prawo, literami K, L i M. Nad literą K znajduje się oznaczenie 2e minus, określające liczbę elektronów na powłoce. Oznaczenia nad literami L i M to kolejno 8e minus i 4e minus.

Dla zainteresowanych

Bardziej szczegółowym sposobem opisu elektronów w atomie jest zapis konfiguracji elektronowej w systemie podpowłokowym.

RwEZxgZuQ9UBd

Na ilustracji przedstawiono schemat wyjaśniający, jak rozmieszczone są elektrony w atomie. Z lewej strony znajduje się rysunek jądra atomu oraz otaczających go trzech powłok, opisanych kolejno od wewnątrz: K, L, M. Mają one kolor niebieski. Od jądra atomu wychodzi czarna strzałka w dół, która prowadzi do rysunku składającego się jedynie z jądra atomu i niebieskiej powłoki K. Od tego rysunku odchodzi kolejna strzałka w prawo, wskazująca na rysunek bardzo podobny do poprzedniego, jednak składający się jedynie z niebieskiej powłoki. Jest on podpisany: orbital $1\text{s}$. Poniżej tych trzech rysunków znajduje się tekst: Powłoka $1$ (K) składa się z jednej podprzestrzeni w kształcie sfery, którą oznaczamy symbolem s, a ponieważ jest ona elementem powłoki pierwszej zapisujemy ją jako $1\text{s}$. Dodatkowo, od pierwszego rysunku odchodzi strzałka skierowana w prawa stronę, prowadząca do niebieskiego kółka, podpisanego: L, od którego odchodzą $4$ strzałki. Pierwsza z nich wskazuje małe niebieskie kółko podpisane: orbital $2\text{s}$. Druga strzałka prowadzi do niebieskiego obiektu, kształtem przypominającego wydłużoną ósemkę, podpisanego: orbital $2\text{p}$. Trzecia strzałka wskazuje obiekt identyczny jak poprzedni, jednak ułożony w pozycji poziomej, podpisany: orbital $2\text{p}$. Ostatnia strzałka również prowadzi do obiektu o takim samym kształcie, ułożonego pod ukosem, podpisanego: orbital $2\text{p}$. Pod rysunkami znajduje się następujący tekst: Powłoka $2$ (L) składa się z czterech podprzestrzeni (orbitali). Pierwsza z nich przyjmuje kształt sfery, podobnie jak w powłoce pierwszej. Orbital ten zapisujemy jako $2\text{s}$. Kolejne trzy podprzestrzenie, czyli orbitale, przyjmują kształt ósemek. Różnią się jedynie orientacją w przestrzeni. Nazywamy je orbitalami $2\text{p}$. Formalnie rzecz ujmując, orbitale s (np. $1\text{s}$ i $2\text{s}$) same również tworzą podpowłoki s. Podsumowując, w powłokach wyróżniamy podpowłoki, które dzielą się na orbitale.

Na ilustracji przedstawiono schemat wyjaśniający, jak rozmieszczone są elektrony w atomie. Z lewej strony znajduje się rysunek jądra atomu oraz otaczających go trzech powłok, opisanych kolejno od wewnątrz: K, L, M. Mają one kolor niebieski. Od jądra atomu wychodzi czarna strzałka w dół, która prowadzi do rysunku składającego się jedynie z jądra atomu i niebieskiej powłoki K. Od tego rysunku odchodzi kolejna strzałka w prawo, wskazująca na rysunek bardzo podobny do poprzedniego, jednak składający się jedynie z niebieskiej powłoki. Jest on podpisany: orbital $1\text{s}$. Poniżej tych trzech rysunków znajduje się tekst: Powłoka $1$ (K) składa się z jednej podprzestrzeni w kształcie sfery, którą oznaczamy symbolem s, a ponieważ jest ona elementem powłoki pierwszej zapisujemy ją jako $1\text{s}$. Dodatkowo, od pierwszego rysunku odchodzi strzałka skierowana w prawa stronę, prowadząca do niebieskiego kółka, podpisanego: L, od którego odchodzą $4$ strzałki. Pierwsza z nich wskazuje małe niebieskie kółko podpisane: orbital $2\text{s}$. Druga strzałka prowadzi do niebieskiego obiektu, kształtem przypominającego wydłużoną ósemkę, podpisanego: orbital $2\text{p}$. Trzecia strzałka wskazuje obiekt identyczny jak poprzedni, jednak ułożony w pozycji poziomej, podpisany: orbital $2\text{p}$. Ostatnia strzałka również prowadzi do obiektu o takim samym kształcie, ułożonego pod ukosem, podpisanego: orbital $2\text{p}$. Pod rysunkami znajduje się następujący tekst: Powłoka $2$ (L) składa się z czterech podprzestrzeni (orbitali). Pierwsza z nich przyjmuje kształt sfery, podobnie jak w powłoce pierwszej. Orbital ten zapisujemy jako $2\text{s}$. Kolejne trzy podprzestrzenie, czyli orbitale, przyjmują kształt ósemek. Różnią się jedynie orientacją w przestrzeni. Nazywamy je orbitalami $2\text{p}$. Formalnie rzecz ujmując, orbitale s (np. $1\text{s}$ i $2\text{s}$) same również tworzą podpowłoki s. Podsumowując, w powłokach wyróżniamy podpowłoki, które dzielą się na orbitale.

Przynależność elektronu do określonej powłoki określa jego poziom energetyczny. W obrębie jednego poziomu energetycznego istnieją podpoziomy, czyli podpowłoki.

Dla przykładu: w obrębie pierwszej powłoki istnieje jedna podpowłoka, w obrębie drugiej dwie podpowłoki, a w obrębie trzeciej są trzy. W zapisie konfiguracji elektronowej w systemie podpowłokowym symbol powłoki zastąpiono jej numerem, dla powłoki K to $1$, dla L – $2$, itd.

$$\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}1\to \mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{d}\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}\mathrm{t}\mathrm{y}\mathrm{p}\mathrm{u}\text{s}$$

$$\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}2\to \mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{d}\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}\mathrm{t}\mathrm{y}\mathrm{p}\mathrm{u}\text{s}\mathrm{o}\mathrm{r}\mathrm{a}\mathrm{z}\text{p}$$

$$\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}3\to \mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{d}\mathrm{p}\mathrm{o}\mathrm{w}ł\mathrm{o}\mathrm{k}\mathrm{a}\mathrm{t}\mathrm{y}\mathrm{p}\mathrm{u}\text{s},\text{p}\mathrm{o}\mathrm{r}\mathrm{a}\mathrm{z}\text{d}$$

W obrębie podpowłoki s mogą znajdować się maksymalnie 2 elektrony. Natomiast w obrębie podpowłoki typu p maksymalnie 6 elektronów, a w obrębie podpowłoki typu d – $10$ elektronów.

Numer powłoki	Symbol powłoki	Maksymalna liczba elektronów w obrębie powłoki	Liczba podpowłok	Symbole podpowłok	Maksymalna liczba elektronów w obrębie danej podpowłoki
$1$	K	$2$	$1$	s	$2$
$2$	L	$8$	$2$	s, p	$\text{s}-2$ $\text{p}-6$
$3$	M	$18$	$3$	s, p, d	$\text{s}-2$ $\text{p}-6$ $\text{d}-10$

Dla atomu wodoru, leżącego w pierwszym okresie układu okresowego, zapis konfiguracji w systemie podpowłokowym wygląda następująco:

RXlYHtCNrKjCj

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomu wodoru w systemie podpowłokowym. W nawiasie kwadratowym ${}_1\mathrm{H}$. Następnie dwukropek, a za nim jeden ${\mathrm{s}}^1$. Pierwsza liczba podpisana jest jako numer powłoki, mała litera s podpisana jest jako symbol podpowłoki, a jedynka w indeksie górnym podpisana jest jako liczba elektronów znajdujących się na podpowłoce.

Analogicznie sytuacja wygląda dla atomu helu. Jednak atom ten ma dwa elektrony walencyjneelektrony walencyjneelektrony walencyjne.

RFwZMI6CM49LY

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomu helu w systemie podpowłokowym. W nawiasie kwadratowym umieszczono ${}_2\mathrm{He}$. Za nawiasem jest dwukropek, a następnie zapis jeden ${\mathrm{s}}^2$.

W obrębie drugiej powłoki istnieją dwie podpowłoki – typu s oraz typu p. Poniżej przedstawiono zapis konfiguracji elektronowej w systemie podpowłokowym dla atomów litu oraz berylu, które leżą w drugim okresie układu okresowego. Zauważ, że zapis elektronów w obrębie pierwszej powłoki jest identyczny, jak dla pierwiastków pierwszego okresu.

R1as660EHIAL6

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomu litu w systemie podpowłokowym. W nawiasie kwadratowym zapisano ${}_3\mathrm{Li}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^1$. Jeden ${\mathrm{s}}^2$ to zapis elektronowy w obrębie pierwszej powłoki i podpowłoki. Dwa ${\mathrm{s}}^1$ to zapis elektronów walencyjnych w obrębie drugiej powłoki i podpowłoki, gdzie dwa oznacza numer powłoki, na której znajdują się elektrony walencyjne, s to symbol podpowłoki, na której znajdują się elektrony walencyjne, a jeden w indeksie górnym to liczba elektronów walencyjnych.

Atom berylu ma elektrony walencyjne, co uwzględnia się w indeksie górnym symbolu podpowłoki, w obrębie której znajdują się elektrony.

R1O4zkQbrP1YN

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomu berylu w systemie podpowłokowym. W nawiasie kwadratowym zapisano ${}_4\mathrm{Be}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$.

Ponieważ już wiesz, że w obrębie podpowłoki typu s mogą znajdować się maksymalnie 2 elektrony, to kolejne będą znajdowały się w obrębie podpowłoki typu p, ale wciąż na tej samej powłoce. Zatem zapis konfiguracji elektronowej w systemie podpowłokowym dla atomu boru będzie wyglądał więc następująco:

RuyXqEsPT2KZE

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomu boru w systemie podpowłokowym. W nawiasie kwadratowym zapisano ${}_5\mathrm{B}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^1$.

Atom boru ma trzy elektrony walencyjne. Wobec tego dwa z nich znajdują się w obrębie podpowłoki typu s, a jeden w obrębie podpowłoki typu p.

Analogicznie sytuacja wygląda dla pozostałych pierwiastków drugiego okresu.

RGEfKO19kxxoJ

Ilustracja przedstawia zapis konfiguracji elektronowej atomów węgla, azotu, tlenu, fluoru i neonu w systemie podpowłokowym. Atom węgla: w nawiasie kwadratowym ${}_6\mathrm{C}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^2$. Atom azotu: w nawiasie kwadratowym ${}_7\mathrm{N}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^3$. Atom tlenu: w nawiasie kwadratowym ${}_8\mathrm{O}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^4$. Atom fluoru: w nawiasie kwadratowym ${}_9\mathrm{F}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^5$. Atom neonu: w nawiasie kwadratowym ${}_{10}\mathrm{Ne}$. Za nawiasem dwukropek, a następnie jeden ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{s}}^2$ dwa ${\mathrm{p}}^6$.

Zapis konfiguracji elektronowej w systemie podpowłokowym pierwiastków kolejnych okresów poznasz w dalszym etapie nauki.

4. Czy elektrony ostatniej powłoki są ważne?

Elektrony, które znajdują się najdalej od jądra atomowego, są najsłabiej przez to jądro przyciągane i często oddziałują na elektrony innych atomów. Można o nich w przenośni powiedzieć, że reprezentują atom na zewnątrz. Decydują o właściwościach atomu i nazywane są elektronami walencyjnymi, a powłoka, na której się znajdują, to powłoka walencyjna. Pozostałe elektrony nazywane są elektronami rdzenia atomowego.

Atomy mogą mieć różną liczbę elektronów walencyjnych (od 1 do 12). Dla pierwiastków chemicznych z grup od 1. do 12. liczba elektronów walencyjnych jest równa numerowi grupy. Ale dla pierwiastków chemicznych grup od $13.$ do $18.$, liczbę elektronów walencyjnych oblicza się, odejmując od numeru grupy liczbę $10$ (wyjątek stanowi hel, który ma 2 elektrony walencyjne).

Na przykład sód znajduje się w 1. grupie układu okresowego, więc liczba jego elektronów wynosi $1$. Natomiast selen znajduje się w $16$. grupie układu okresowego, więc liczba jego elektronów wynosi $6$. Czasami, w przypadku większych atomów, rolę elektronów walencyjnych – oprócz elektronów ostatniej powłoki – pełnią równocześnie niektóre elektrony przedostatniej powłoki.

RH3mytlYxajbe

W filmie wyjaśniono, w jaki sposób odległość elektronów od jądra wpływa na siłę, z jaką są one przez nie przyciągane. Przedstawiono również rolę elektronów walencyjnych, a także omówiono ich położenie oraz liczbę w atomach helu i tlenu.

W filmie wyjaśniono, w jaki sposób odległość elektronów od jądra wpływa na siłę, z jaką są one przez nie przyciągane. Przedstawiono również rolę elektronów walencyjnych, a także omówiono ich położenie oraz liczbę w atomach helu i tlenu.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RH3mytlYxajbe

W filmie wyjaśniono, w jaki sposób odległość elektronów od jądra wpływa na siłę, z jaką są one przez nie przyciągane. Przedstawiono również rolę elektronów walencyjnych, a także omówiono ich położenie oraz liczbę w atomach helu i tlenu.

Podsumowanie

• Elektrony w atomie poruszają się w ściśle określonej przestrzeni wokół jądra
  (w obszarach zwanych powłokami elektronowymi).

• Każda powłoka może pomieścić ograniczoną liczbę elektronów ($2{\text{n}}^2$, n – numer powłoki).

• Liczba powłok elektronowych jest równa numerowi okresu, w którym znajduje się dany pierwiastek.

• Rozmieszczenie elektronów w atomie nazywa się konfiguracją elektronową.

• Elektrony najdalej oddalone od jądra nazywamy elektronami walencyjnymi – zazwyczaj zajmują one ostatnią powłokę (zwaną wtedy powłoką walencyjną), ale czasami mogą zajmować częściowo również przedostatnią powłokę.

• Dla pierwiastków chemicznych znajdujących się w grupach od $1$. do $12$., liczba elektronów walencyjnych jest równa numerowi grupy. Dla pierwiastków chemicznych grup od $13$. do $18$., liczbę elektronów walencyjnych oblicza się, odejmując od numeru grupy liczbę $10$ (wyjątek stanowi hel, który ma 2 elektrony walencyjne).

Słownik

Ćwiczenia

Pokaż ćwiczenia:

1

Ćwiczenie 1

Jak zmienia się energia elektronów ze wzrostem odległości od jądra? Wstaw właściwe wyrażenie.

R1ZZBzP0xeBUp

Schemat odległości powłok elektronowych od jądra.

RMUSLyDgLEGva

Wraz ze wzrostem odległości od jądra energia elektronu

Wraz ze wzrostem odległości od jądra energia elektronu

R1IyKu8jvnMnc1

Ćwiczenie 1

Jak zmienia się energia elektronów w zależności od odległości od jądra? Wybierz właściwe wyrażenie. Możliwe odpowiedzi: 1. rośnie, 2. maleje, 3. nie zmienia się

1

Ćwiczenie 2

R12K4G8ig4Hnk

zadanie interaktywne

Wskaż nieprawidłowe zapisy konfiguracji elektronowej dla atomu pierwiastka o liczbie atomowej Z = 18.

• [1, 8, 2]
• [2, 2, 8]
• [8, 8, 2]
• [2, 8, 8]

1

Ćwiczenie 3

R6VwwXIzHhrUQ

zadanie interaktywne

Wskaż zapis, który przedstawia konfigurację elektronową atomu pierwiastka chemicznego o liczbie atomowej 17.

• ${\text{K}}^{\text{2}}{\text{L}}^{\text{8}}{\text{M}}^{\text{7}}$
• ${\text{K}}^{\text{8}}{\text{L}}^{\text{2}}{\text{M}}^{\text{7}}$
• ${\text{K}}^{\text{7}}{\text{L}}^{\text{8}}{\text{M}}^{\text{2}}$
• ${\text{K}}^{\text{7}}{\text{L}}^{\text{10}}$

2

Ćwiczenie 4

Dopasuj oznaczenie literowe powłok elektronowych w atomie oraz podaj maksymalną liczbę elektronów, które mogą się na nich znajdować. Uzupełnij tabelę, wybierając elementy z listy.

RlRTBozl3MrCs

Schemat przedstawiający poszczególne powłoki elektronowe oraz jądro.

RD4UxeE5t0dNg

Tabela zawierająca informacje o symbolach powłok i maksymalnej liczbie elektronów.

Tabela zawierająca informacje o symbolach powłok i maksymalnej liczbie elektronów.

2

Ćwiczenie 4

Połącz w pary symbole powłok elektronowych z maksymalną liczbą elektronów, jaka może się na nich znajdować.

RkJTMreiSlGAx

K Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 L Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 M Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 N Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18

K Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 L Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 M Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18 N Możliwe odpowiedzi: 1. 32, 2. 3, 3. 2, 4. 18

2

Ćwiczenie 5

Uzupełnij konfigurację elektronową sodu ${}_{11}\mathrm{Na}$.

RHJyioIO7zKW5

Schemat przedstawiający poszczególne powłoki elektronowe oraz jądro.

R1gxbuVCnFMYK

Dostępne opcje do wyboru: ${}^{18}$, ${}^1$, ${}^4$, ${}^8$, ${}^6$, ${}^2$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

Dostępne opcje do wyboru: ${}^{18}$, ${}^1$, ${}^4$, ${}^8$, ${}^6$, ${}^2$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

21

Ćwiczenie 5

Zapisz konfigurację elektronową sodu ${}_{11}\text{Na}$.

R1MGtTJjkEIUI

Odpowiedź: (Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Atom sodu zawiera jeden elektron walencyjny.

Pokaż odpowiedź

${\mathrm{K}}^2{\mathrm{L}}^8{\mathrm{M}}^1$

2

Ćwiczenie 6

Uzupełnij konfigurację elektronową siarki ${}_{16}\mathrm{S}$.

RMqITQ8yd6dMB

Schemat przedstawiający poszczególne powłoki elektronowe oraz jądro.

RnmCYcN1biX5x

Dostępne opcje do wyboru: ${}^8$, ${}^6$, ${}^{18}$, ${}^{10}$, ${}^4$, ${}^2$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

Dostępne opcje do wyboru: ${}^8$, ${}^6$, ${}^{18}$, ${}^{10}$, ${}^4$, ${}^2$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

21

Ćwiczenie 6

Zapisz konfigurację elektronową siarki ${}_{16}\text{S}$.

R1AxIwJWphRgO

Odpowiedź: (Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Atom siarki zawiera sześć elektronów walencyjnych.

Pokaż odpowiedź

${\mathrm{K}}^2{\mathrm{L}}^8{\mathrm{M}}^6$

2

Ćwiczenie 7

Uzupełnij konfigurację elektronową chloru ${}_{17}\text{Cl}$.

R19SsvoHqif3P

Schemat przedstawiający poszczególne powłoki elektronowe oraz jądro.

R1Ae3QjPvO41q

Dostępne opcje do wyboru: ${}^8$, ${}^2$, ${}^5$, ${}^4$, ${}^7$, ${}^{18}$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

Dostępne opcje do wyboru: ${}^8$, ${}^2$, ${}^5$, ${}^4$, ${}^7$, ${}^{18}$. Polecenie: . $\mathrm{K}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{L}$ luka do uzupełnienia $\mathrm{M}$ luka do uzupełnienia

21

Ćwiczenie 7

Zapisz konfigurację elektronową chloru ${}_{17}\text{Cl}$, wykorzystując symbole powłok.

R14EXLpBGbGUF

Odpowiedź: (Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Atom chloru zawiera siedem elektronów walencyjnych.

Pokaż odpowiedź

${\mathrm{K}}^2{\mathrm{L}}^8{\mathrm{M}}^7$

2

Ćwiczenie 8

R2jLeJr9xah8Y

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

Określ prawdziwość zdań.

	Prawda	Fałsz
Im bliżej jądra znajduje się dana powłoka elektronowa w atomie, tym więcej elektronów może ją tworzyć.	□	□
Zapis [2, 8, 2] przedstawia konfigurację elektronową atomu, który zawiera dwanaście elektronów.	□	□
Tylko w przypadku pierwszych dwóch powłok elektronowych obowiązuje reguła, według której elektrony mogą tworzyć kolejną powłokę dopiero po wypełnieniu powłoki niższej maksymalną liczbą elektronów.	□	□
Elektrony walencyjne znajdują się zawsze na pierwszej od jądra atomowego powłoce elektronowej.	□	□

2

Ćwiczenie 9

RZmQC7ypvYX47

zadanie interaktywne

zadanie interaktywne

3

Ćwiczenie 10

Atom of which chemical element has the following electron configuration?

$${\mathrm{K}}^2{\mathrm{L}}^8{\mathrm{M}}^8$$

R9ueb1bWbMduv

Możliwe odpowiedzi: 1. ${}_{19}\mathrm{K}$, 2. ${}_{20}\mathrm{Ca}$, 3. ${}_{18}\mathrm{Ar}$, 4. ${}_{21}\mathrm{Sc}$

3

Ćwiczenie 11

Which element has the most valence electrons?

RqyYQzdWa2Ef2

Możliwe odpowiedzi: 1. phosphorus, 2. helium, 3. calcium, 4. beryllium, 5. chlorine, 6. sulfur, 7. nitrogen

Bibliografia

Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa 2020.

Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewski P., Podręcznik dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Kielce 2020.