Projektowanie i konstruowanie elementów wierzchu obuwia
MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia – technik obuwnik 311916
Elementy wierzchu obuwia – projektowanie i opracowanie konstrukcyjne
PLANSZA/SCHEMAT/GRAFIKA INTERAKTYWNA
Spis treści
Szkice i rysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiegoSzkice i rysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiego
Szkice wzorów obuwia damskiego i męskiegoSzkice wzorów obuwia damskiego i męskiego
Rysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiegoRysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiego
Kopia środkowa kopytaKopia środkowa kopyta
Przygotowanie bryły kopyta do kopiowaniaPrzygotowanie bryły kopyta do kopiowania
Oznaczenie punktów pomocniczychOznaczenie punktów pomocniczych
Oklejenie kopyta taśmą modelarskąOklejenie kopyta taśmą modelarską
Naklejanie powłok taśmy na karton modelarskiNaklejanie powłok taśmy na karton modelarski
Wykonanie kopii środkowej kopytaWykonanie kopii środkowej kopyta
Wykonanie międzymodeluWykonanie międzymodelu
Wykonanie międzymodeluWykonanie międzymodelu
Naklejanie powłoki z naniesionym wzorem na kartonNaklejanie powłoki z naniesionym wzorem na karton
Korekta międzymodeluKorekta międzymodelu
Wykonanie modelu podstawowego wierzchu i podszewkiWykonanie modelu podstawowego wierzchu i podszewki
Wykonanie modelu podstawowego wierzchuWykonanie modelu podstawowego wierzchu
Wykonanie modelu podstawowego podszewkiWykonanie modelu podstawowego podszewki
Wzorniki elementów wierzchu i podszewkiWzorniki elementów wierzchu i podszewki
Rysunek złożeniowyRysunek złożeniowy
Dokumentacja projektowo‑konstrukcyjnaDokumentacja projektowo‑konstrukcyjna
Szkice i rysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiego
Zakres prac projektanta i konstruktora obuwia wymaga od niego przygotowania plastycznego, znajomości anatomii stopy oraz wiedzy z zakresu materiałoznawstwa, konstrukcji, techniki i technologii wytwarzania obuwia. To on śledzi trendy panujące w modzie, poszukując nowego pomysłu, szkicuje wzory oraz określa cechy zewnętrzne i linie wzoru. Prace początkowe nad projektem składają się z wielu etapów, a pierwszym z nich jest wykonanie szkiców i rysunków żurnalowych wzorów obuwia.
1. Szkice wzorów obuwia damskiego i męskiego
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Rysunki żurnalowe wzorów obuwia damskiego i męskiego
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Kopia środkowa kopyta
1. Przygotowanie bryły kopyta do kopiowania
Przygotowanie bryły kopyta do kopiowania polega na podziale bryły kopyta wzdłuż grzbietu podbicia i czubka oraz wzdłuż pięty na część przyśrodkową i zewnętrzną. W czubku przy grani oraz w górnej części grzbietu podbicia, możliwie na środku, na głębokość od 3 do 5 mm wbija się teksy. Elastyczną linię przykłada się krawędzią do teksów kolejno od strony przyśrodkowej i zewnętrznej, a następnie odrysowuje dwie linie możliwie najbliżej środka grzbietu kopyta. Do tego celu można użyć linii z tworzywa sztucznego, metalu lub paska kartonu. Uzyskane w taki sposób dwie linie pomocnicze wypośrodkowuje się. Podział wzdłuż grzbietu pięty wykonuje się w podobny sposób wbijając teksy w górnej części przy progu i w dolnej przy grani kopyta.
- Podział kopyta wzdłuż czubka i grzbietu podbicia.
- Podział kopyta wzdłuż grzbietu pięty.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Oznaczenie punktów pomocniczych
Na powierzchni kopyta oznacza się punkty orientacyjne. Na tylnej linii podziałowej oznacza się punkt wysokości cholewki, używając symbolu “W” oraz punkt największego wybrzuszenia pięty, używając symbolu “Z”. Punkt Z znajduje się w odległości około ⅓ wysokości pięty kopyta mierząc od podstawy kopyta. Na przedniej linii podziałowej oznacza się punkt podbicia, używając symbolu “P”. Punkt ten znajduje się w odległości około 13,3% długości linii przedniej podziałowej, mierząc od góry. Na tej samej linii przedniej podziałowej zaznacza się też punkt przedstopia, oznaczony symbolem “C”. Do wyznaczenia punktu przedstopia służą dwa punkty pomocnicze znajdujące się w najszerszym miejscu podstawy kopyta, w miejscu wypukłości małego i dużego palca. Punkty pomocnicze łączy się przez górną płaszczyznę kopyta za pomocą wąskiego paska kartonu i w miejscu przecięcia się linii łączącej te punkty z linią przednią podziałową oznacza się punkt przedstopia oznaczony symbolem “C”.
- Położenie punktów pomocniczych w najszerszym miejscu ściółki.
- Położenie punktów pomocniczych na przedniej linii podziałowej.
- Położenie punktów pomocniczych na tylnej linii podziałowej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Oklejenie kopyta taśmą modelarską
- Oklejanie kopyta taśmą
Na przedniej linii podziałowej w części czubka nakłada się symetrycznie wąski pasek taśmy o szerokości 10 milimetrów i długości od 35 do 40 milimetrów. Pasek zabezpiecza kopię przed pękaniem w czasie zdejmowania jej z kopyta i naklejania na karton modelarski. W celu zabezpieczenia czubka nakleja się drugi pasek szerokości około 5 milimetrów równo z granią kopyta. Oklejanie całej górnej powierzchni kopyta rozpoczyna się od czubka w kierunku pięty.
Paski taśmy nakłada się wzajemnie na siebie połową szerokości. W miejscach największych wypukłości, czyli czubka i pięty, można stosować wąskie paski szerokości. Nadmiar taśmy wystający poza grań i próg usuwa się nożem modelarskim.
Na powłokę wykonaną z taśmy przenosi się wszystkie punkty charakterystyczne oznaczone na kopycie oraz położenie linii palców. Taśmę nacina się wzdłuż linii podziałowej przedniej i tylnej otrzymując dwie powłoki taśmy - zewnętrzną i przyśrodkową.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Naklejanie powłok taśmy na karton modelarski
Otrzymane formy z taśmy mają kształt przestrzenny, ponieważ kopyto jest bryłą. Przed przyklejeniem ich do kartonu wykonuje się odpowiednie korekty ułatwiające spłaszczanie. Od najwyższego punktu grzbietu kopyta odmierza się w dół po linii podziałowej przedniej 20 mm i oznacza punkt symbolem “T”. Przez ten punkt rysuje się na powłoce z taśmy linię równoległą do naniesionej wcześniej linii palców. W połowie odległości pomiędzy oznaczonymi liniami wyprowadza się trzecią linię równoległą do pozostałych. Powstałe linie nacina się na krawędziach od dołu i od góry, zachowując w połowie ich długości 5 mm spojenie. Naklejanie każdej powłoki rozpoczyna się od części piętowej w kierunku czubka. W trakcie naklejania na karton linie przecięcia najczęściej nachodzą na siebie w górnej części, a w dolnej linie przecięcia rozchodzą się. Miejsca zachodzące na siebie powinny być symetrycznie rozłożone. Każdą część taśmy należy dokładnie wygładzić.
- Korekta ułatwiająca spłaszczanie.
- Naklejanie powłoki na karton.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Wykonanie kopii środkowej kopyta
- Wykreślanie środkowej kopii kopyta
Na kartonie modelarskim rysuje się obrys kopii jednej ze stron, na przykład strony zewnętrznej. Kopię przyśrodkową nakłada się na zewnętrzną w taki sposób, aby punkty oznaczone symbolem “C” pokrywały się w obu kopiach, a punkty wysokości pięty, oznaczone symbolem “W”, znajdowały się na tym samym poziomie. Ewentualnie mogą się też pokrywać. Po obrysowaniu kopii przyśrodkowej dokonuje się wypośrodkowania linii nałożonych na siebie konturów kopii bocznych w miejscu górnej linii podziałowej, tylnej linii podziałowej oraz dolnej tylko w części pięty i ewentualnie czubka.
Linie w przedstopiu i śródstopiu oddalone więcej niż 3 milimetry od siebie pozostawia się zgodnie z konturami kopii bocznych.
Kopię wycina się wzdłuż linii konturów zewnętrznych. Kopię nacina się w dolnej części na odcinku przedstopia i śródstopia, w miejscu zachowania różnicy obrysów pomiędzy stroną zewnętrzną i przyśrodkową. Nacięcie ułatwia dokładne odrysowanie obydwu kopii.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wykonanie międzymodelu
1. Linie pomocnicze i wzór rozrysowany na kopycie
- Linie pomocnicze ułatwiające projektowanie
Po wykonaniu kopii środkowej linie projektowanego wzoru obuwia przenosi się na bryłę kopyta. W tym celu na kopycie oznacza się trzy linie pomocnicze ułatwiające projektowanie. Pierwsza linia powstaje przez połączenie punktu przedstopia, oznaczonego symbolem “C” z punktem najdalej wysuniętym na zewnątrz bryły w najszerszym miejscu ściółki. Drugą otrzymuje się przez połączenie punktu wysokości cholewki z punktem znajdującym się w połowie linii pierwszej.
Linię trzecią wykorzystuje się przy projektowaniu obuwia derbowego - jest równoległa do pierwszej i jej położenie uzależnione jest od wysokości główki obłożyny.
Przy zastosowaniu asymetrii linie wzoru rysuje się na stronie zewnętrznej i przyśrodkowej kopyta.
W czasie rysowania wzoru na bryle kopyta należy zwracać uwagę na proporcje poszczególnych elementów, szczegóły kroju cholewki, budowę anatomiczną stopy, możliwości rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych określonego pomysłu wzorniczego.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Naklejanie powłoki z naniesionym wzorem na karton
- Naklejanie powłoki taśmy z narysowanym wzorem na karton
Linie wzoru obuwia można przenosić na płaszczyznę za pomocą kalki technicznej lub taśmy modelarskiej. W przypadku użycia taśmy modelarskiej kopyto okleja się wyłącznie po liniach naniesionego wzoru. Taśmę nacina się po liniach wzoru i zdejmuje z kopyta zaczynając od czubka w kierunku pięty. Następnie powłokę taśmy ze wzorem nakleja się na karton modelarski.
Linie wzoru obuwia naklejone na karton zaznacza się na wzorniku kopii pośrodkowej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Korekta międzymodelu
W metodzie włoskiej projektowania charakterystycznymi elementami są korekty międzymodelu, wykonywane w zależności od typu obuwia. Są to rozszerzenia i zwężenia dolnych i górnych brzegów kopii z wrysowanym wzorem, poprawiające dopasowanie cholewki do bryły kopyta i stopy. Poniżej przedstawione zostały korekty stosowane w czółenku, obuwiu derbowym i przyszewkowym.
W przypadku czółenka damskiego korekta polega na nacięciu i rozchyleniu dolnego obrysu międzymodelu na trzech liniach wyznaczonych wcześniej do spłaszczania kopii na 1,5 mm na każdej linii, przy zachowaniu w połowie ich długości 5 mm spojenia. W niektórych wzorach wystarczy nacięcie na linii palców i rozchylenie dolnego obrysu na 5 mm.
W obuwiu derbowym nacięcie prowadzi się po główce obłożyny do jej naroża, następnie w dół po linii równoległej do linii palców. W środku pozostawia się odcinek łączący o szerokości 1,5 mm. Korekta polega na rozchyleniu dolnego obrysu na 4 mm w obuwiu męskim, 3 mm w damskim i 2 mm w dziecięcym. W momencie rozchylania dolnego obrysu następuje zbliżenie główki derbu do czubka obuwia.
W obuwiu przyszewkowym nacięcie prowadzi się wzdłuż linii palców i rozchyla dolny obrys na 8 mm w obuwiu męskim, 4 mm w damskim i 2 mm w dziecięcym, pozostawiając odcinek 1,5 mm nie nacięty w punkcie oznaczonym symbolem C. W miejscu połączenia przyszwy z obłożyną dodaje się do obrysu przyszwy 5 mm, przy obuwiu męskim, 4 mm damskim i 3 mm w dziecięcym.
Po wykonaniu korekty powstałą szczelinę zakleja się taśmą samoprzylepną po obydwu stronach międzymodelu.
Linie wzoru z międzymodelu przenosi się na obrys kopii środkowej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wykonanie modelu podstawowego wierzchu i podszewki
1. Wykonanie modelu podstawowego wierzchu
- Wykonanie modelu podstawowego wierzchu
Przygotowany międzymodel odrysowuje się na kartonie modelarskim, pamiętając o przeniesieniu wszystkich linii charakterystycznych dla projektowanego wzoru.
Linię przekroju przyszwy prowadzi się przez punkt oznaczony symbolem “C” i punkt największej wypukłości czubka kopii. Wewnątrz projektuje się naddatki do łączenia poszczególnych elementów, uzależnione od rodzaju materiału cholewki, obszyć ozdobnych czy perforacji.
W części pięty wykonuje się dodatkową korektę, polegającą na przesunięciu najwyższego punktu pięty w kierunku czubka o 2,5 lub 3 milimetry. W obuwiu dziecięcym punkt przesunąć można o 2 milimetry. Z tego punktu wyprowadza się nowy łuk pięty, który łączy się ze starym w połowie jego wysokości. Powoduje to dokładniejsze przyleganie cholewki do części piętowej kopyta.
Do dolnego obrysu dodaje się naddatki do ćwiekowania, których wielkość jest uzależniona od parku maszynowego zakładu, rodzaju materiału wierzchniego oraz kroju obuwia.
Przy wyznaczaniu naddatków należy pamiętać o zróżnicowaniu dolnych obrysów strony zewnętrznej i przyśrodkowej w części śródstopia i przedstopia.
Tak przygotowany model podstawowy wycina się po zewnętrznym obrysie, wewnątrz nacina się linie wzoru w taki sposób, aby można było wprowadzić ołówek w celu odrysowania wszystkich elementów.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Wykonanie modelu podstawowego podszewki
- Model podstawowy podszewki
Model podstawowy podszewki opracowuje się w oparciu o model podstawowy wierzchu. Na kartonie odrysowuje się linie z modelu wierzchu, zaznaczając kontury wszystkich elementów. Następnie wewnątrz obrysu projektuje się kształt elementów podszewkowych w taki sposób, aby linie łączenia elementów wierzchu i podszewki mijały się względem siebie lub krzyżowały w połowie swojej długości. W przypadku pokrycia linii łączenia elementów wierzchu i podszewki może nastąpić zgrubienie materiału powodujące dyskomfort użytkowania.
Przy projektowaniu podszewek stosuje się różne rozwiązania konstrukcyjne, zależne od typu obuwia i jego przeznaczenia oraz materiału wierzchu.
Najczęściej stosowane rozwiązania konstrukcyjne dotyczą podszewek skórzanych i tekstylno‑skórzanych.
a) na zakładkę,
b) przez zszywanie.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wzorniki elementów wierzchu i podszewki
Wzorniki elementów wierzchu opracowuje się na podstawie narysowanego i wyciętego modelu podstawowego wierzchu. Do przenoszenia linii elementów cholewki z modelu można stosować dwa sposoby. Narysowane linie elementów można oznaczać cienkim nakłuwakiem, miejsca nakłuć przenosić na podłożony karton i wycinać linie według oznaczeń. Drugi sposób polega na nacięciu wzornika podstawowego w miejscach oznaczonych linii, podłożeniu kartonu i odrysowaniu elementów.
Opracowanie wzorników rozpoczyna się od tych elementów, które przy łączeniu naszywa się na inne elementy. W przypadku obuwia derbowego najpierw wycina się obłożynę, potem przyszwę i pozostałe elementy. Opracowując wzorniki do obuwia przyszewkowego prace rozpoczyna się od przyszwy.
Wzorniki odrysowane bezpośrednio z modelu podstawowego noszą nazwę wzorników podstawowych, natomiast wzorniki uzupełnione naddatkami na łączenie i wykończenie elementów - takie jak zszywanie, naszywanie, zawijanie i tym podobne - noszą nazwę wzorników wierzchu lub wzorników wykonawczych.
Wzorniki elementów podszewki opracowuje się w oparciu o model podstawowy podszewki. Stosuje się takie same zasady jak w przypadku wzorników wierzchu.
Wzorniki elementów wzmacniających cholewkę, takie jak międzypodszewki, podnoski i zakładki, projektuje się w oparciu o wzorniki wierzchu odpowiednio zmniejszając elementy.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Rysunek złożeniowy
Jest to rysunek oparty na bazie rysunku technicznego. Stanowi zestawienie wszystkich opracowanych do danej cholewki wzorników wierzchu, podszewki i międzypodszewki.
Oznaczenia znajdujące się na wzornikach przenosi się na rysunek, stosując zasady rysunku technicznego. Linie poszczególnych elementów oznacza się:
Wykonanie rysunku złożeniowego rozpoczyna się od wykreślenia wzorników podstawowych cholewki wybranego wzoru. W tym celu na kartonie modelarskim rysuje się linię prostą, na której układa się wzornik podstawowy przyszwy w taki sposób, aby oś przekroju przyszwy pokrywała się z narysowaną linią. Po odrysowaniu tego wzornika pozostałe elementy podstawowe układa się w taki sposób, jak w modelu podstawowym. Przy rysowaniu elementów należy stosować odpowiednie rodzaje linii.
Kolejną czynnością jest rysowanie wzorników wierzchu, podszewki i międzypodszewki.
Wzorniki te nakłada się na wzorniki podstawowe zgodnie z zasadami ich konstrukcji.
Należy pamiętać, aby na wykreślone wzorniki nanieść wszystkie oznaczenia, które zostały wprowadzone w momencie ich projektowania - ślady ząbków, nakłuwaków i nożyków.
Wielkości ząbków, nożyków, naddatków, zmniejszeń, nałożeń elementów należy zwymiarować zgodnie z zasadami rysunku technicznego.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Dokumentacja projektowo‑konstrukcyjna
Dokumentacja projektowo‑konstrukcyjna obejmuje czynności:
Wykonanie szkiców i rysunków żurnalowych
Wykonanie kopii środkowej kopyta
Wykonanie międzymodelu
Wykonanie modelu podstawowego wierzchu
Wykonanie modelu podstawowego podszewki
Wykonanie wzorników wierzchu, podszewki i elementów wzmacniających
Wykonanie rysunku złożeniowego
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści