Ważne daty

Klasyczny, czyli jaki?

Po okresie wielkiego przepychu nastał czas perfekcyjnego piękna. Powrócono do starożytnych koncepcji, a kolejną próbą przywrócenia ponadczasowych, starożytnych ideałów piękna była epoka klasycyzmuKlasycyzmklasycyzmu.

Słowo klasycyzm swoje źródło ma w starożytnym Rzymie, gdzie mianem civis classicus określano obywateli należących do najwyższej klasy społecznej. Dla pozostałych Rzymian stanowili wzór zachowania, cnót i postawy obywatelskiej. Od tego momentu termin „klasyczny” oznaczał doskonałość i mistrzostwo. Stąd właśnie mowa o „klasycznych proporcjach”, przyjmując, że określone w ten sposób zjawiska uznajemy za typowe, tradycyjne i doskonałe. W okresie klasycyzmu koncepcje w sztuce ponownie nawiązują do starożytności. Wcześniej do czasów starożytnych odwoływano się już w renesansie. Potem nastał barok, w którym dominowała różnorodność, i przepych. Klasycyzm uznawany jest więc za kolejną próbę przywrócenia ponadczasowych, starożytnych ideałów piękna.

Klasycyzm objawił się przede wszystkim w architekturze, malarstwie, rzeźbie i muzyce. Nowo powstające gmachy i budowle zawierały elementy architektury greckiej i rzymskiej. W dziedzinie rzeźby powróciła tematyka mitologiczna, w malarstwie bardzo duże znaczenie zyskała tematyka historyczna.

Klasycy wiedeńscy

Mianem klasyków wiedeńskich określa się trzech kompozytorów tworzących w okresie klasycyzmu tj. Józefa Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz Ludwiga van Beethovena. Nazwa wiedeńscy wzięła się od miejsca, w którym żyli i tworzyli kompozytorzy.

R1J474wQEl0oI

3 obrazy na każdym przedstawiony jeden z 3 klasyków wiedeńskich. Na pierwszym obrazie Joseph Haydn. Mężczyzna w średnim wieku, twarz pociągła, wyrazisty nos, wąskie usta, ciemne oczy. Na głowie biała peruka na wysokości ucha ułożone loki. Ubrany jest w białą koszulę z żabotem i ciemny surdut. W prawej ręce, pod lewym ramieniem trzyma książkę. Na drugim obrazie Wolfgang Amadeusz Mozart. Dość młody mężczyzna, raczej drobnej postury, twarz raczej pociągła, dość duży nos, wąskie usta, niebieskie oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki, z tyłu pozostałe włosy związane kokardą. Ubrany w białą koszulę z żabotem i czerwony surdut. Na trzecim obrazie Ludwig van Beethoven. Starszy mężczyzna, twarz raczej kwadratowa, wyraźnie zarysowana szczęka, wysokie czoło, ciemne oczy, smutne usta. Włosy siwe, średniej długości. Pod szyją biała apaszka, widoczne są też żółta kamizelka i brązowy surdut.

Józef Haydn urodził się w 1732 r. w małej wiosce w Austrii. Chłopięce lata spędził w Wiedniu, gdzie śpiewał w chórze katedry św. Stefana. Uczył się  śpiewu, gry na fortepianie i skrzypcach, a także zaczął komponować. Nauczał, grywał w zespołach, a przede wszystkim uzupełniał swoje wykształcenie. W roku 1761 rozpoczął służbę na dworze książąt. Prowadził tam orkiestrę i teatr operowy. Służbę na dworze książąt pełnił prawie 30 lat. W 1790 r. Haydn przeniósł się do Wiednia. Odbył dwie długie i pełne sukcesów podróże artystyczne do Londynu. Przez krótki czas był nauczycielem Beethovena. Ostatnie lata swojego życia spędził głównie w Wiedniu, gdzie zmarł w 1809 r.

R17oxXWkFqUu5

Na ilustracji interaktywnej portret Josepha Haydna. Na obrazie mężczyzna w średnim wieku, twarz pociągła, wyrazisty nos, wąskie usta, brązowe oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki. Ubrany jest w białą koszulę z żabotem i ciemny surdut. W prawej ręce, pod lewym ramieniem trzyma bogato zdobioną książkę, być może są to nuty. Siedzi na ciemnoczerwono-brązowym fotelu. Tło jest brązowo-czerwone. Światło pada na twarz i lewe ramię mężczyzny. W centrum obrazu znajduje się punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawia się tekst: „Haydn tworzył niemal wszystkie gatunki i formy muzyczne uprawiane w tym czasie. Przełomową rolę odegrał w dziejach muzyki instrumentalnej. Bywa nazywany „ojcem symfonii”, których skomponował 104. Haydn uważany jest także za „ojca kwartetu”. Tworzył także utwory fortepianowe. Twórczość wokalno-instrumentalna to przede wszystkim opery, oratoria, msze i inne utwory religijne.”

Na ilustracji interaktywnej portret Josepha Haydna. Na obrazie mężczyzna w średnim wieku, twarz pociągła, wyrazisty nos, wąskie usta, brązowe oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki. Ubrany jest w białą koszulę z żabotem i ciemny surdut. W prawej ręce, pod lewym ramieniem trzyma bogato zdobioną książkę, być może są to nuty. Siedzi na ciemnoczerwono-brązowym fotelu. Tło jest brązowo-czerwone. Światło pada na twarz i lewe ramię mężczyzny. W centrum obrazu znajduje się punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawia się tekst: „Haydn tworzył niemal wszystkie gatunki i formy muzyczne uprawiane w tym czasie. Przełomową rolę odegrał w dziejach muzyki instrumentalnej. Bywa nazywany „ojcem symfonii”, których skomponował 104. Haydn uważany jest także za „ojca kwartetu”. Tworzył także utwory fortepianowe. Twórczość wokalno-instrumentalna to przede wszystkim opery, oratoria, msze i inne utwory religijne.”

1

1. Haydn tworzył niemal wszystkie gatunki i formy muzyczne uprawiane w tym czasie. Przełomową rolę odegrał w dziejach muzyki instrumentalnej. Bywa nazywany „ojcem symfonii”, których skomponował 104. Haydn uważany jest także za „ojca kwartetu”. Tworzył także utwory fortepianowe. Twórczość wokalno-instrumentalna to przede wszystkim opery, oratoria, msze i inne utwory religijne.

Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się 27 stycznia 1756 roku w Salzburgu. Gdy miał cztery lata, rozpoczął u swego ojca naukę muzyki, zaś w rok później zaczął komponować. Dzieciństwo Mozarta upłynęło na ciągłych podróżach koncertowych. W wieku trzynastu lat Mozart został mianowany na pierwszego skrzypka w nadwornej orkiestrze arcybiskupa Hieronymusa von Colloredo w Salzburgu. Kilka lat później opuścił Salzburg i osiedlił się w Wiedniu. W epoce klasycyzmu był to bardzo ryzykowny krok, ponieważ jego sytuacja była zależna od gustów zamożnych arystokratów i mieszczan. Nad życiem Mozarta zawisły czarne chmury – jego sztuka nie budziła już takich zachwytów jak niegdyś, nie był już bowiem „cudownym dzieckiem”, jego występy przestały być sensacją, a prawdziwych miłośników muzyki, zdolnych docenić wielkość talentu kompozytora było niewielu. Skomplikowana sytuacja życiowa nie wpłynęła jednak na osłabienie sił twórczych. Jego muzyka wciąż była pogodna, optymistyczna, pełna harmonii i równowagi. Mozart miał słabe zdrowie, w różnych okresach swojego życia cierpiał m.in. na przewlekłe zapalenie krtani, ospę, zapalenie wątroby, zatrucia pokarmowe, bóle głowy i zębów. Naukowcy cały czas sprzeczają się co do przyczyn śmierci kompozytora. Powstało blisko 120 teorii na ten temat. Choroba, która w 15 dni doprowadziła go do śmierci, objawiała się gorączką, bólem głowy, obfitymi potami, postępującym obrzękiem całego ciała. Nagła śmierć Mozarta stała się przyczyna powstania wielu legend –  z nich najbardziej popularna jest teza o otruciu Mozarta przez Salieriego (co stało się kanwą sztuki Petera Shaffera, która następnie była podstawą scenariusza filmu biograficznego Milosa Formana Amadeusz). Ciało Mozarta złożono w nie oznaczonym zbiorowym grobie na cmentarzu St. Marxer w Wiedniu.

RIxyCs5PFhI6t

Na ilustracji interaktywnej portret Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na obrazie dość młody mężczyzna, raczej drobnej postury, twarz raczej pociągła, dość duży nos, wąskie usta, niebieskie oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki, z tyłu pozostałe włosy związane kokardą. Ubrany w białą koszulę z koronkowym żabotem i czerwony surdut. Tło obrazu ciemne, światło pada na połowę twarzy mężczyzny. W centralnej części obrazu umieszczony jest punkt interaktywny - po jego naciśnięciu pojawia się tekst: Twórczość Mozarta jest niezwykle bogata, co tłumaczy się rzadką cechą talentu, jaką był obdarzony: przystępując do komponowania utworu miał w wyobraźni obraz całości gotowy w najdrobniejszych szczegółach. Tworzył z niezwykłą łatwością i szybkością, co potwierdzone jest faktem, że w rękopisach Mozarta brak skreśleń i poprawek, tak charakterystycznych dla większości kompozytorów. Komponował przede wszystkim opery, a także utwory religijne, pieśni, arie, symfonie, koncerty."

Na ilustracji interaktywnej portret Wolfganga Amadeusza Mozarta. Na obrazie dość młody mężczyzna, raczej drobnej postury, twarz raczej pociągła, dość duży nos, wąskie usta, niebieskie oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki, z tyłu pozostałe włosy związane kokardą. Ubrany w białą koszulę z koronkowym żabotem i czerwony surdut. Tło obrazu ciemne, światło pada na połowę twarzy mężczyzny. W centralnej części obrazu umieszczony jest punkt interaktywny - po jego naciśnięciu pojawia się tekst: Twórczość Mozarta jest niezwykle bogata, co tłumaczy się rzadką cechą talentu, jaką był obdarzony: przystępując do komponowania utworu miał w wyobraźni obraz całości gotowy w najdrobniejszych szczegółach. Tworzył z niezwykłą łatwością i szybkością, co potwierdzone jest faktem, że w rękopisach Mozarta brak skreśleń i poprawek, tak charakterystycznych dla większości kompozytorów. Komponował przede wszystkim opery, a także utwory religijne, pieśni, arie, symfonie, koncerty."

1

1. Twórczość Mozarta jest niezwykle bogata, co tłumaczy się rzadką cechą talentu, jaką był obdarzony: przystępując do komponowania utworu miał w wyobraźni obraz całości gotowy w najdrobniejszych szczegółach. Tworzył z niezwykłą łatwością i szybkością, co potwierdzone jest faktem, że w rękopisach Mozarta brak skreśleń i poprawek, tak charakterystycznych dla większości kompozytorów. Komponował przede wszystkim opery, a także utwory religijne, pieśni, arie, symfonie, koncerty.

Ludwig  van  Beethoven urodził się w Bonn w 1770 roku. Pierwszym muzykiem w rodzinie Beethovenów był dziadek kompozytora, który zdobył posadę nadwornego muzyka w pałacu arcybiskupa. Ojciec Beethovena był także nadwornym muzykiem i to właśnie on zaczął uczyć muzyki utalentowanego syna. Pierwszy publiczny koncert Beethoven wykonał w wieku ośmiu lat. W późniejszym czasie przeprowadził się do Wiednia – największego ośrodka muzycznego ówczesnych czasów. W wieku 27 lat dokonał przerażającego odkrycia – jego słuch zaczął słabnąć. Lekarze nie potrafili mu pomóc. Do tej pory towarzyski, ograniczył kontakty z ludźmi, stopniowo zaczął wycofywać się z czynnego życia koncertowego. Narastająca głuchota pozwalała kompozytorowi tylko na ograniczony kontakt z otoczeniem za pomocą tzw. zeszytów konwersacyjnych, służących do zapisywania pytań i odpowiedzi. Umarł, mając lat 56.

RuBlga1OgtSeh

Na ilustracji interaktywnej portret Ludwiga van Beethovena. Na obrazie starszy mężczyzna, twarz raczej kwadratowa, wyraźnie zarysowana szczęka, wysokie czoło, ciemne, brązowe oczy są skierowane ku górze, smutne usta. Włosy siwe, średniej długości. Pod szyją biała apaszka, widoczne są też żółta kamizelka i brązowy surdut. Tło jasnobrązowe. W centralnej części obrazu umieszczono punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawia się tekst: Szczególną pozycję w twórczości Beethovena zajmuje muzyka symfoniczna (dziewięć symfonii, uwertury, koncerty), fortepianowa (sonaty, ronda, wariacje) i kameralna.

Na ilustracji interaktywnej portret Ludwiga van Beethovena. Na obrazie starszy mężczyzna, twarz raczej kwadratowa, wyraźnie zarysowana szczęka, wysokie czoło, ciemne, brązowe oczy są skierowane ku górze, smutne usta. Włosy siwe, średniej długości. Pod szyją biała apaszka, widoczne są też żółta kamizelka i brązowy surdut. Tło jasnobrązowe. W centralnej części obrazu umieszczono punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawia się tekst: Szczególną pozycję w twórczości Beethovena zajmuje muzyka symfoniczna (dziewięć symfonii, uwertury, koncerty), fortepianowa (sonaty, ronda, wariacje) i kameralna.

1

1. Szczególną pozycję w twórczości Beethovena zajmuje muzyka symfoniczna (dziewięć symfonii, uwertury, koncerty), fortepianowa (sonaty, ronda, wariacje) i kameralna.

Przykłady polskiej muzyki okresu klasycyzmu

Maciej Kamieński

R1AuSMlD93M9q

Na ilustracji interaktywnej portret Macieja Kamieńskiego. Praca czarno-biała. Mężczyzna w średnim wieku, twarz raczej kwadratowa, spory nos, niewielkie usta. Włosy długie falowane, krótka grzywka. Ubrany w koszulę z kołnierzykiem, pod szyją zawiązana apaszka, na wierzchu surdut z ozdobnymi guzikami. W centrum obrazu umieszczony jest punkt interaktywny. Po naciśnięciu punktu pojawia się napis: „Maciej Kamieński, (ur. 13 października 1734, zm. 25 stycznia 1821 w Warszawie) – polski kompozytor słowackiego pochodzenia. Swoje młode lata spędził w Sopronie, gdzie zdobył wykształcenie muzyczne; w 1760 przeniósł się do Wiednia. Niecałe dwa lata później osiadł w Warszawie, gdzie zyskał sławę jako nauczyciel gry na fortepianie. Pochowany został na Powązkach w Warszawie. Kamieński tworzył opery, msze i oratoria. Do najważniejszych jego dzieł zalicza się: Nędza uszczęśliwiona (1778), Prostota cnotliwa (1779), Zośka, czyli wiejskie zaloty (1779)”.

Na ilustracji interaktywnej portret Macieja Kamieńskiego. Praca czarno-biała. Mężczyzna w średnim wieku, twarz raczej kwadratowa, spory nos, niewielkie usta. Włosy długie falowane, krótka grzywka. Ubrany w koszulę z kołnierzykiem, pod szyją zawiązana apaszka, na wierzchu surdut z ozdobnymi guzikami. W centrum obrazu umieszczony jest punkt interaktywny. Po naciśnięciu punktu pojawia się napis: „Maciej Kamieński, (ur. 13 października 1734, zm. 25 stycznia 1821 w Warszawie) – polski kompozytor słowackiego pochodzenia. Swoje młode lata spędził w Sopronie, gdzie zdobył wykształcenie muzyczne; w 1760 przeniósł się do Wiednia. Niecałe dwa lata później osiadł w Warszawie, gdzie zyskał sławę jako nauczyciel gry na fortepianie. Pochowany został na Powązkach w Warszawie. Kamieński tworzył opery, msze i oratoria. Do najważniejszych jego dzieł zalicza się: Nędza uszczęśliwiona (1778), Prostota cnotliwa (1779), Zośka, czyli wiejskie zaloty (1779)”.

1

1. Maciej Kamieński, (ur. 13 października 1734, zm. 25 stycznia 1821 w Warszawie) – polski kompozytor słowackiego pochodzenia.
Swoje młode lata spędził w Sopronie, gdzie zdobył wykształcenie muzyczne; w 1760 przeniósł się do Wiednia. Niecałe dwa lata później osiadł w Warszawie, gdzie zyskał sławę jako nauczyciel gry na fortepianie. Pochowany został na Powązkach w Warszawie.

Kamieński tworzył opery, msze i oratoria. Do najważniejszych jego dzieł zalicza się:
Nędza uszczęśliwiona (1778)
Prostota cnotliwa (1779)
Zośka, czyli wiejskie zaloty (1779)

Sześć lat po pierwszym rozbiorze (1778) odbyła się premiera pierwszej polskiej opery z muzyką Macieja Kamieńskiego i librettem Wojciecha Bogusławskiego. Nędza uszczęśliwiona uchodziła do niedawna za pierwszą polską operę. Spektakl składa się z dwóch aktów i rozgrywa się w osiemnastowiecznej polskiej wsi.

Pierwszy akt opowiada o tym, jak to wieśniaczka Anna próbuje wydać za mąż swoją córkę Kasię bogatemu mieszczaninowi Janowi. Kasia darzy jednak uczuciem ubogiego Antka, który mieszka w tej samej wiosce. Katarzyna rozumie intencje matki i nie chce się jej sprzeciwiać. Zrozpaczony Antek udaje się do dziedzica wioski i prosi go o pomoc.

W drugim akcie Katarzyna waha się i informuje Jana, że swoją rękę mu odda, ale jej uczucia nadal będą skierowane do Antka. Anna, matka Katarzyny widząc działania swojej córki postanawia wymyślić historię, o tym, że  przygotowuje się już do wyjścia z domu na żebraczą tułaczkę, ponieważ ich sytuacja będzie tragiczna, jeżeli Kasia nie zdecyduje się poślubić Jana. W międzyczasie pojawia się wysłannik dziedzica i oznajmia, iż dobry pan, postanowił pomóc Kasi i Antkowi, aby mogli założyć własne gospodarstwo i szczęśliwie żyć ze sobą. Ostatecznie Jan rezygnuje z ręki Katarzyny i wprasza się na wesele.

RGfFnF0P59rUP

Na ilustracji interaktywnej portret Karola Kurpińskiego. Na obrazie dość młody mężczyzna. Twarz raczej okrągła, średni nos i dość duże usta. Krótkie włosy i obfite bokobrody. Portret jest czarno-biały. Mężczyzna ma pod szyją zawiązaną białą apaszkę, ciemną kamizelkę i ciemny surdut. W centrum znajduje się punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawi się napis: „Karol Kazimierz Kurpiński (urodzony w 1785 we Włoszakowicach, zmarł 18 września 1857 w Warszawie), polski kompozytor okresu klasycyzmu, dyrygent i pedagog. Pierwszym nauczycielem Karola był jego ojciec, który edukował go w grze na skrzypcach, organach i podstawach kompozycji. W wieku 12 lat, został organistą w kościele w Sarnowie pod Rawiczem, u swojego wuja, księdza proboszcza Karola Wańskiego. W 1800 jego drugi wuj, wiolonczelista Roch Wański zaproponował mu pracę jako drugi skrzypek w orkiestrze na dworze starosty Feliksa Polanowskiego w Moszkowie. Po zlikwidowaniu kapeli w 1808 Kurpiński przeprowadził się do Lwowa, gdzie przez dwa lata utrzymywał się z lekcji gry na fortepianie. W 1810 Kurpiński zamieszkał w Warszawie. Tam, dzięki rekomendacji Józefa Elsnera i Jana Nepomucena Szczurowskiego dostał propozycję pracy jako drugi dyrygent orkiestry Teatru Narodowego. Funkcję dyrygenta Karol Kurpiński pełnił przez 30 lat, najpierw wraz z Elsnerem, później (od 1824) samodzielnie. Lata 1810-1820 są uznawane za okres najobfitszej twórczości operowej oraz działalności publicystycznej Kurpińskiego. Jego debiut kompozytorski przypadł 4 grudnia 1810 kantatą ku czci Napoleona. W maju 1811 miała premierę jego pierwsza opera: „Dwie chatki”. W 1820 rozpoczął wydawanie i sprzedaż czasopisma muzycznego pod tytułem: „Tygodnik Muzyczny”, w którym publikował artykuły na temat estetyki, historii muzyki, recenzował opery i koncerty. Niestety, po półtora roku pismo przestało się ukazywać z powodu braku czytelników. W 1823 wyjechał jako stypendysta rządu w ośmiomiesięczną podróż po Europie w celu zaznajomienia się z organizacją teatrów operowych w Zachodniej Europie i przeniesienia ich osiągnięć na grunt sceny warszawskiej. Z podróży tych zachował się dziennik.”

Na ilustracji interaktywnej portret Karola Kurpińskiego. Na obrazie dość młody mężczyzna. Twarz raczej okrągła, średni nos i dość duże usta. Krótkie włosy i obfite bokobrody. Portret jest czarno-biały. Mężczyzna ma pod szyją zawiązaną białą apaszkę, ciemną kamizelkę i ciemny surdut. W centrum znajduje się punkt interaktywny, po jego naciśnięciu pojawi się napis: „Karol Kazimierz Kurpiński (urodzony w 1785 we Włoszakowicach, zmarł 18 września 1857 w Warszawie), polski kompozytor okresu klasycyzmu, dyrygent i pedagog. Pierwszym nauczycielem Karola był jego ojciec, który edukował go w grze na skrzypcach, organach i podstawach kompozycji. W wieku 12 lat, został organistą w kościele w Sarnowie pod Rawiczem, u swojego wuja, księdza proboszcza Karola Wańskiego. W 1800 jego drugi wuj, wiolonczelista Roch Wański zaproponował mu pracę jako drugi skrzypek w orkiestrze na dworze starosty Feliksa Polanowskiego w Moszkowie. Po zlikwidowaniu kapeli w 1808 Kurpiński przeprowadził się do Lwowa, gdzie przez dwa lata utrzymywał się z lekcji gry na fortepianie. W 1810 Kurpiński zamieszkał w Warszawie. Tam, dzięki rekomendacji Józefa Elsnera i Jana Nepomucena Szczurowskiego dostał propozycję pracy jako drugi dyrygent orkiestry Teatru Narodowego. Funkcję dyrygenta Karol Kurpiński pełnił przez 30 lat, najpierw wraz z Elsnerem, później (od 1824) samodzielnie. Lata 1810-1820 są uznawane za okres najobfitszej twórczości operowej oraz działalności publicystycznej Kurpińskiego. Jego debiut kompozytorski przypadł 4 grudnia 1810 kantatą ku czci Napoleona. W maju 1811 miała premierę jego pierwsza opera: „Dwie chatki”. W 1820 rozpoczął wydawanie i sprzedaż czasopisma muzycznego pod tytułem: „Tygodnik Muzyczny”, w którym publikował artykuły na temat estetyki, historii muzyki, recenzował opery i koncerty. Niestety, po półtora roku pismo przestało się ukazywać z powodu braku czytelników. W 1823 wyjechał jako stypendysta rządu w ośmiomiesięczną podróż po Europie w celu zaznajomienia się z organizacją teatrów operowych w Zachodniej Europie i przeniesienia ich osiągnięć na grunt sceny warszawskiej. Z podróży tych zachował się dziennik.”

1

1. Karol Kazimierz Kurpiński (urodzony w 1785 we Włoszakowicach, zmarł 18 września 1857 w Warszawie), polski kompozytor okresu klasycyzmu, dyrygent i pedagog.

Pierwszym nauczycielem Karola był jego ojciec, który edukował go w grze na skrzypcach, organach i podstawach kompozycji. W wieku 12 lat, został organistą w kościele w Sarnowie pod Rawiczem, u swojego wuja, księdza proboszcza Karola Wańskiego. W 1800 jego drugi wuj, wiolonczelista Roch Wański zaproponował mu pracę jako drugi skrzypek w orkiestrze na dworze starosty Feliksa Polanowskiego w Moszkowie. Po zlikwidowaniu kapeli w 1808 Kurpiński przeprowadził się do Lwowa, gdzie przez dwa lata utrzymywał się z lekcji gry na fortepianie. W 1810 Kurpiński zamieszkał w Warszawie. Tam, dzięki rekomendacji Józefa Elsnera i Jana Nepomucena Szczurowskiego dostał propozycję pracy jako drugi dyrygent orkiestry Teatru Narodowego. Funkcję dyrygenta Karol Kurpiński pełnił przez 30 lat, najpierw wraz z Elsnerem, później (od 1824) samodzielnie. Lata 1810-1820 są uznawane za okres najobfitszej twórczości operowej oraz działalności publicystycznej Kurpińskiego. Jego debiut kompozytorski przypadł 4 grudnia 1810 kantatą ku czci Napoleona. W maju 1811 miała premierę jego pierwsza opera: Dwie chatki. W 1820 rozpoczął wydawanie i sprzedaż czasopisma muzycznego pod tytułem: „Tygodnik Muzyczny”, w którym publikował artykuły na temat estetyki, historii muzyki, recenzował opery i koncerty. Niestety, po półtora roku pismo przestało się ukazywać z powodu braku czytelników.

W 1823 wyjechał jako stypendysta rządu w ośmiomiesięczną podróż po Europie w celu zaznajomienia się z organizacją teatrów operowych w Zachodniej Europie i przeniesienia ich osiągnięć na grunt sceny warszawskiej. Z podróży tych zachował się dziennik.

Karol Kurpiński uznawany jest za kompozytora przełomu klasycyzmu i romantyzmu. Łączył klasyczne elementy z polskim folklorem muzycznym. W centrum jego zainteresowań znajdowały się opery. Z 27 wystawionych przez niego dzieł scenicznych, zachowało się 18. Tematyką jego oper były często błahe historie miłosne, tematyka historyczna, ludowa i fantastyczna. Wpływ Josepha Haydna i Wolfganga Amadeusza Mozarta jest w muzyce Kurpińskiego bardzo wyraźny. To od nich polski kompozytor przejmował wzory formalne, instrumentację, brzmienie.

Kurpiński tworzył utwory orkiestrowe, fortepianowe, pieśni, kantaty, opery, balety oraz utwory religijne. Jednym z najważniejszych utworów jest Koncert klarnetowy B‑dur.

RzNDnt2SkKlq6

Na ilustracji interaktywnej portret Józefa Elsnera. Na obrazie mężczyzna w średnim wieku. Twarz raczej okrągła, średni nos i dość duże usta. Krótkie włosy i niewielkie bokobrody. Portret jest czarno-biały. Mężczyzna ma pod szyją zawiązaną białą apaszkę, Ubrany jest w ciemny surdut. W centrum znajduje się punkt interaktywny po jego naciśnięciu pojawi się napis:Józef Elsner (urodzony 1 czerwca 1769 w Grodkowie, zmarł 18 kwietnia 1854 w Elsnerowie) – polski kompozytor pochodzenia niemieckiego, pedagog, i nauczyciel Fryderyka Chopina. Od najmłodszych lat interesował się muzyką, i śpiewał w chórze kościelnym. W wieku 12 lat został wysłany do gimnazjum we Wrocławiu, gdzie uczył się gry na skrzypcach, śpiewu oraz basso continuo. Rok później bo w 1782 w kościele św. Wojciecha we Wrocławiu został wykonany jego motet Ave Maria gratiae plena na dwa głosy solowe z towarzyszeniem instrumentów. Jesienią 1791 przeniósł się do Brna na posadę skrzypka w orkiestrze teatralnej. Wiosną 1792 zamieszkał we Lwowie i objął tam stanowisko kapelmistrza teatru, w którym wystawił dwie swoje opery. Od 1795 zaczął współpracować z Wojciechem Bogusławskim - dyrektorem niemieckiego teatru lwowskiego. Od tego momentu Elsner komponował opery polskie do tekstów Bogusławskiego. W tym samym czasie zainteresował się polską muzyką ludową. W roku 1799 Elsner przeniósł się na stałe ze Lwowa do Warszawy. Do roku 1824 prowadził operę w Teatrze Narodowym. W latach 1802–1825 pisał recenzje i artykuły do czasopism polskich. W latach 1821-31 Elsner otworzył trzy szkoły muzyczne, każda prezentowała inny poziom nauczania, wśród nich była Szkoła Główna Muzyki. W niej właśnie uczył się Fryderyk Chopin, któremu wystawił słynną ocenę: — szczególna zdatność, geniusz muzyczny.

Na ilustracji interaktywnej portret Józefa Elsnera. Na obrazie mężczyzna w średnim wieku. Twarz raczej okrągła, średni nos i dość duże usta. Krótkie włosy i niewielkie bokobrody. Portret jest czarno-biały. Mężczyzna ma pod szyją zawiązaną białą apaszkę, Ubrany jest w ciemny surdut. W centrum znajduje się punkt interaktywny po jego naciśnięciu pojawi się napis:Józef Elsner (urodzony 1 czerwca 1769 w Grodkowie, zmarł 18 kwietnia 1854 w Elsnerowie) – polski kompozytor pochodzenia niemieckiego, pedagog, i nauczyciel Fryderyka Chopina. Od najmłodszych lat interesował się muzyką, i śpiewał w chórze kościelnym. W wieku 12 lat został wysłany do gimnazjum we Wrocławiu, gdzie uczył się gry na skrzypcach, śpiewu oraz basso continuo. Rok później bo w 1782 w kościele św. Wojciecha we Wrocławiu został wykonany jego motet Ave Maria gratiae plena na dwa głosy solowe z towarzyszeniem instrumentów. Jesienią 1791 przeniósł się do Brna na posadę skrzypka w orkiestrze teatralnej. Wiosną 1792 zamieszkał we Lwowie i objął tam stanowisko kapelmistrza teatru, w którym wystawił dwie swoje opery. Od 1795 zaczął współpracować z Wojciechem Bogusławskim - dyrektorem niemieckiego teatru lwowskiego. Od tego momentu Elsner komponował opery polskie do tekstów Bogusławskiego. W tym samym czasie zainteresował się polską muzyką ludową. W roku 1799 Elsner przeniósł się na stałe ze Lwowa do Warszawy. Do roku 1824 prowadził operę w Teatrze Narodowym. W latach 1802–1825 pisał recenzje i artykuły do czasopism polskich. W latach 1821-31 Elsner otworzył trzy szkoły muzyczne, każda prezentowała inny poziom nauczania, wśród nich była Szkoła Główna Muzyki. W niej właśnie uczył się Fryderyk Chopin, któremu wystawił słynną ocenę: — szczególna zdatność, geniusz muzyczny.

1

1. Józef Elsner (urodzony 1 czerwca 1769 w Grodkowie, zmarł 18 kwietnia 1854 w Elsnerowie) – polski kompozytor pochodzenia niemieckiego, pedagog, i nauczyciel Fryderyka Chopina.

Od najmłodszych lat interesował się muzyką, i śpiewał w chórze kościelnym. W wieku 12 lat został wysłany do gimnazjum we Wrocławiu, gdzie uczył się gry na skrzypcach, śpiewu oraz basso continuo. Rok później bo w 1782 w kościele św. Wojciecha we Wrocławiu został wykonany jego motet Ave Maria gratiae plena na dwa głosy solowe z towarzyszeniem instrumentów. Jesienią 1791 przeniósł się do Brna na posadę skrzypka w orkiestrze teatralnej. Wiosną 1792 zamieszkał we Lwowie i objął tam stanowisko kapelmistrza teatru, w którym wystawił dwie swoje opery. Od 1795 zaczął współpracować z Wojciechem Bogusławskim - dyrektorem niemieckiego teatru lwowskiego. Od tego momentu Elsner komponował opery polskie do tekstów Bogusławskiego. W tym samym czasie zainteresował się polską muzyką ludową.
W roku 1799 Elsner przeniósł się na stałe ze Lwowa do Warszawy. Do roku 1824 prowadził operę w Teatrze Narodowym. W latach 1802–1825 pisał recenzje i artykuły do czasopism polskich. W latach 1821-31 Elsner otworzył trzy szkoły muzyczne, każda prezentowała inny poziom nauczania, wśród nich była Szkoła Główna Muzyki. W niej właśnie uczył się Fryderyk Chopin, któremu wystawił słynną ocenę: — szczególna zdatność, geniusz muzyczny.

Elsner tworzył msze, oratoria, kantaty, balety, opery, koncerty, symfonie oraz drobne utwory orkiestrowe i instrumentalne.

Zadania

Twórczość Józefa Haydna

Twórczość Wolfganga Amadeusza Mozarta.

Polecenie 3

Wysłuchaj lub zapoznaj się z opisem poniższego utworu oraz zwróć uwagę na charakterystyczne elementy utworu. Spróbuj określić w jakim nastroju jest ten utwór - smutny, wesoły, energiczny, etc.

R5Sz4E8VhX9tb

Ilustracja interaktywna składająca się z grafiki i punktu interaktywnego. Grafika przedstawia postać Królowej Nocy wg Moritza von Schwinda. Przedstawił on Królową Nocy jako kobietę podobną do greckich bogiń. W zwiewnych, obfitych szatach, przewiązanych tasiemkami, z bardzo długimi włosami i prostą koroną na głowie. Postać znajduje się na tronie w tle widać księżyc. W centralnym punkcie grafiki umieszczono punkt interaktywny. Po jego naciśnięciu można uruchomić nagranie. Na nagraniu "Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet" autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Arię wykonuje bardzo wysoki głos żeński - sopran koloraturowy, aria jest bardzo trudna, oszałamiająca, zawiera bardzo trudne do zaśpiewania powtarzające się bardzo wysokie dźwięki. Na tym nagraniu utwór wykonany jest z akompaniamentem fortepianu. Utwór jest energiczny, pełen zapału, szybki, porywający.

Ilustracja interaktywna składająca się z grafiki i punktu interaktywnego. Grafika przedstawia postać Królowej Nocy wg Moritza von Schwinda. Przedstawił on Królową Nocy jako kobietę podobną do greckich bogiń. W zwiewnych, obfitych szatach, przewiązanych tasiemkami, z bardzo długimi włosami i prostą koroną na głowie. Postać znajduje się na tronie w tle widać księżyc. W centralnym punkcie grafiki umieszczono punkt interaktywny. Po jego naciśnięciu można uruchomić nagranie. Na nagraniu "Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet" autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Arię wykonuje bardzo wysoki głos żeński - sopran koloraturowy, aria jest bardzo trudna, oszałamiająca, zawiera bardzo trudne do zaśpiewania powtarzające się bardzo wysokie dźwięki. Na tym nagraniu utwór wykonany jest z akompaniamentem fortepianu. Utwór jest energiczny, pełen zapału, szybki, porywający.

1

1. Utwór: Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet, autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta
Wykonawca: Muzycy z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy {audio}

R16XVoI4pIn97

---

Twórczość instrumentalna Beethovena

Słownik pojęć

Źródła:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1awuzID3Pexi

Obraz: Thomas Hardy, „Portrait of Joseph Haydn”. Dzieło przedstawia portret kompozytora, na którym artysta trzyma księgę w rękach. Muzyk ma na sobie czarny ubiór, pod którym znajduje się biała koszula. Włosy Haydna mają siwy kolor oraz wystylizowane są na fryzurę z epoki, w której kompozytor tworzył.

R1HDdoqQJdNmg1

Obraz przedstawiający portret kompozytora Wolfganga Amadeusza Mozarta. Dzieło zostało namalowane przez Barbarę Krafft. Na obrazie dość młody mężczyzna, raczej drobnej postury, twarz raczej pociągła, dość duży nos, wąskie usta, niebieskie oczy. Na głowie biała peruka, na wysokości ucha ułożone loki, z tyłu pozostałe włosy związane kokardą. Ubrany w białą koszulę z koronkowym żabotem i czerwony surdut. Tło obrazu: ciemne światło pada na połowę twarzy mężczyzny.

Rqw6F2ploiCwO

Obraz: Joseph Karl Stieler, „Portret Ludwiga van Beethovena podczas komponowania Missa Solemnis”. Dzieło przedstawia kompozytora podczas pisania utworu. Na obrazie można zobaczyć muzyka, który ubrany jest w czarny strój, z czerwoną apaszką oraz białą koszulą. Artysta ma siwe i lekko kręcone włosy.

RVFW56ZFUQFGe

Portret Macieja Kamieńskiego, wykonany w technice litografii.

R1LezlCjZ3hUO

Portret przedstawia postać Karola Kurpińskiego wykonany w technice litografii.

RdBb7iNMLXZuu

Portret Józefa Elsnera wykonany w technice litografii.

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

A. Kolb, Mozart, przeł. M. L. Kalinowski, Warszawa 1990.

G. R. Marek, Beethoven: biografia geniusza, Warszawa 1976.

J. Habela, Słowniczek muzyczny , Kraków 1988.

K. Geiringer, Haydn, Kraków 1985.