Scenariusz lekcji – Etyka życia społecznego

Uczeń:

• Wie, co to jest sprawiedliwość i jakie są jej aspekty.

• Wie, co to jest sprawiedliwość rozdzielcza oraz sprawiedliwość wyrównawcza, wie również, kto jest twórcą tych pojęć.

• Wie, jakie posiadamy formuły sprawiedliwości rozdzielczej, czyli: formułę każdemu równo, każdemu według jego potrzeb, każdemu według wysiłku, każdemu według jego pracy, każdemu według jego zasług, każdemu według jego urodzenia.

• Wie, na jakie teorie można podzielić sprawiedliwość, czyli indywidualistyczną oraz wspólnotową.

• Wie, jakie znaczenie ma sprawiedliwość jako uprawnienia, a jakie – jako równość szans między ludźmi.

• Orientuje się we współczesnych problemach moralnych w świecie, czyli
  w aborcji, eutanazji, prawach jednostki, korupcji, nietolerancji, etycznym aspekcie ochrony środowiska oraz prawach zwierząt.

Uczeń:

• Potrafi powiedzieć, czym charakteryzuje się każda z formuł sprawiedliwości rozdzielczej.

• Potrafi powiedzieć, czym charakteryzują się teorie indywidualistyczne
  i wspólnotowe sprawiedliwości.

• Potrafi powiedzieć, jakie trzy zasady sprawiedliwego społeczeństwie funkcjonują współcześnie, czyli potrafi wypowiedzieć się na temat sprawiedliwego pozyskania, sprawiedliwego przekazania oraz sprawiedliwego dochodzenia praw.

• Potrafi omówić wszystkie problemy moralne współczesnego świata, ustosunkowując się do nich i podając, jeśli to możliwe, przypadki znane powszechnie.

Metoda i forma pracy

Praca z tekstem oraz odwoływanie się do znanych przypadków z telewizji, prasy, radia. Lekcja powinna mieć charakter wykładu połączonego z dyskusją.

Środki dydaktyczne

Podręcznik „Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony. Część pierwsza” autorstwa: Zbigniew Smutek, Janusz Maleska, Beata Surmacz, wydawnictwa OPERON.

Przebieg lekcji

• Nauczyciel przedstawia uczniom pojęcie sprawiedliwości, uwzględniając w tym poszanowanie praw drugiego człowieka, równe szanse między ludźmi oraz wobec uprawnień, sprawiedliwy podział majątku. Dodatkowo nauczyciel omawia sprawiedliwość w znaczeniu jej uprawnień (teoria, która ma za zadania sprawiedliwe rozdzielanie dóbr między ludźmi). Nauczyciel musi tutaj wspomnieć o sprawiedliwym pozyskaniu, przekazaniu oraz o dochodzeniu swoich praw. Następnie nauczyciel mówi
  o sprawiedliwości jako o równości między ludźmi, tzn. o równych szansach i wolnym wyborze każdego z ludzi.

• Kolejnym etapem jest przedstawienie uczniom przez nauczyciela, czym jest sprawiedliwość wyrównawcza i rozdzielcza, pojęcia stworzone przez Arystotelesa. Przy omawianiu sprawiedliwości nauczyciel musi zwrócić uwagę na jej formuły, czyli na: formułę każdemu równo, każdemu według jego potrzeb, każdemu według wysiłku, każdemu według jego pracy, każdemu według jego zasług, każdemu według jego urodzenia; Dodatkowo nauczyciel powinien w tym punkcie omówić funkcjonujące teorie sprawiedliwości, takie jak teorie indywidualistyczne oraz wspólnotowe.

• Następnym etapem jest omówienie problemów moralnych współczesnego świata. Nauczyciel powinien wspomnieć o zjawisku aborcji, dookoła którego wciąż jest bardzo dużo kontrowersji oraz o zjawisku eutanazji, które, choć coraz powszechniejsze, i tak spotyka się z ogromnym sprzeciwem wśród niektórych nacji czy społeczeństw. Nauczyciel musi także wspomnieć o prawach jednostki, które regulowane są przez system prawny danego państwa. Mówi także o zjawisku korupcji, za które odpowiedzialni są zarówno ci, którzy czerpią z niej korzyści materialne, jaki i ci, którzy się jej dopuszczają. Następnie muszą zostać omówione pojęcie nietolerancji oraz aspekt ochrony środowiska. Kolejne problemy do omówienia przez nauczyciela to prawa zwierząt oraz stosunek ludzi do tego problemu.

• Na koniec lekcji nauczyciel może wyrywkowo pytać uczniów z zagadnień przerobionych na lekcji w celu sprawdzenia i weryfikacji łatwości tematu oraz tego, czy uczniowie brali
  udział w zajęciach. Pytania przez niego zadawane mogą być wymyślane przez niego samego, ale może on także skorzystać z tych, które znajdują się na końcu tematu omówionego w podręczniku.

Bibliografia

Podręcznik „Wiedza o społeczeństwie. Zakres rozszerzony. Część pierwsza” autorstwa: Zbigniew Smutek, Janusz Maleska, Beata Surmacz, wydawnictwa OPERON

Załączniki

Do scenariusza zostaje dołączona prezentacja pod tym samym tytułem oraz dwa materiały pomocnicze do przeprowadzenia lekcji, którymi są tablica oraz karta praca pod tytułem „Formuły sprawiedliwości rozdzielczej”. Dzięki tym pomocom uczniowie powinni łatwiej przyswoić dany temat i zapamiętać go.

• Praca domowa: Uczniowie mają odpowiedzieć pisemnie na pytanie, „Z jakimi problemami moralnymi spotkamy się we współczesnym świecie?”. Uczniowie mają wymienić te problemy oraz krótko je opisać, a dodatkowo wybrać jeden i ustosunkować się do niego.