Europa jako wspólnota kulturowa – interpretacja wybranych esejów Zbigniewa Herberta i Zygmunta Kubiaka
Europa jako wspólnota kulturowa – interpretacja wybranych esejów Zbigniewa Herberta i Zygmunta Kubiaka
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna fragmenty esejów Z. Herberta i Z. Kubiaka,
wie, jakie są korzenie kultury europejskiej.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
wskazać w analizowanym tekście cechy gatunkowe eseju,
dostrzec uniwersalne wartości europejskie pochodzące z tradycji judeochrześcijańskiej, antycznej (grecko‑rzymskiej), nowożytnej,
sformułować własną opinię, przekonująco bronić swoich racji,
zadbać o kulturę słowa i poprawność językową wypowiedzi.
2. Metoda i forma pracy
Dyskusja
Rozmowa nauczająca
3. Środki dydaktyczne
Teksty wybranych esejów Z. Herberta i Z. Kubiaka.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Lekcję poprzedza praca domowa polegająca na lekturze wybranych esejów Zbigniewa Herberta z tomu Barbarzyńca w ogrodzie np*. Lascaux, Siena, Piero della Francesca* oraz Z Rzymu i z Neapolu, a także tekstu Zygmunta Kubiaka z książki Nowy brewiarz Europejczyka.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel zapisuje tytuł lekcji, a następnie inicjuje dyskusję poświęconą tematyce ciągłości tradycji europejskiej w eseistyce Herberta i Kubiaka. Kierunek pracy wyznaczają następujące pytania i polecenia:
Czy określenie Cz. Miłosza Rodzinna Europa można odnieść również do esejów omawianych pisarzy? Uzasadnijcie odpowiedź.
Jakie wartości są najbliższe Herbertowi, a jakie Kubiakowi?
Wypełnijcie kartę pracy ucznia (w dwóch częściach). Zaznaczcie innym kolorem zdania świadczące o subiektywizmie ocen pisarza.
Czy zgadzasz się poglądami przedstawionymi przez eseistów? Uzasadnij odpowiedź.
Jak wytłumaczylibyście popularność gatunku eseistycznego współcześnie?
Zinterpretujcie tytuły książek: Barbarzyńca w ogrodzie i Nowy brewiarz Europejczyka.
c) Faza podsumowująca
Zajęcia zamykamy prośbą o syntezę wniosków na temat obrazu kultury europejskiej w eseistyce obu pisarzy oraz o scharakteryzowanie języka i kompozycji esejów. Spostrzeżenia uczniów można zapisać w formie punktów na tablicy.
We wnioskach powinny się znaleźć takie informacje, jak: autorski zapis refleksji, często związanych z podróżami, kompozycja asocjacyjna, kompozycja otwarta, erudycyjność, środki stylistyczne itp.
5. Bibliografia
Herbert Z., Barbarzyńca w ogrodzie, Czytelnik, Warszawa 2004.
Kubiak Z., Z Rzymu i z Neapolu, [w:] tegoż Nowy brewiarz Europejczyka, Biblioteka „Więzi” Warszawa 2001, s. 56‑65.
Makowiecki A. i in., „Pamiętajcie o ogrodach…”. Literatura – kultura – język, cz. 3, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, WSiP, Warszawa 2003.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Autor | Zbigniew Herbert |
Miejsca odwiedzane przez pisarza | |
Wzmiankowane dzieła literackie i plastyczne | |
Historia | |
Autor | Zygmunt Kubiak |
Miejsca odwiedzane przez pisarza | |
Wzmiankowane dzieła literackie i plastyczne | |
Historia |
b) Zadanie domowe
Wykonaj polecenie 2 ze strony 415 w podręczniku (uczniowie ustosunkowują się w pisemnej wypowiedzi do sądu Z. Herberta: „Żadna wielkość nie da się oddzielić od tego, co ją podtrzymuje”; „[…] jak jestem obywatelem Ziemi, dzieckiem nie tylko Greków i Rzymian, ale prawie nieskończoności”).
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Lekcja przeznaczona jest dla klasy trzeciej liceum ogólnokształcącego z rozszerzonym programem języka polskiego.