Film + Sprawdź się
Opisz tajny układ w Jaworowie. Jakie były jego skutki.
Wyjaśnij, dlaczego Jan III Sobieski zawiódł się na Francji i porzucił plan sojuszu z tym państwem. Jaki wybrał inny kierunek polityki zagranicznej?
Zapoznaj się z poniższym tekstem i na jego podstawie wykonaj kolejne polecenia.
Najjaśniejszy Król Polski, podawszy do wiadomości J.K. Arcychrześcijańskiej Mości [...] pobudki, dla których widzi się zmuszonym uwolnić z rąk elektora brandenburskiego Prusy Książęce, dawne lenno Polskie, którego niezależność lennik ten sobie przywłaszczył za panowania zmarłego króla Kazimierza, gdy władca ten był w stanie wojny ze Szwecją i Moskwą; gdy zaś J.K. Arcychrześcijańska Mość również ma powody do skargi na postępowanie wymienionego tu elektora brandenburskiego, a zarazem została powiadomiona o potrzebie pomocy, jakiej oczekuje Król i Pan w wykonaniu [...] swego zamiaru tak potrzebnego dla ustalenia pokoju w Polsce, [...] przesłał natychmiast [...] swemu ambasadorowi pełnomocnictwo do zorganizowania i przyrzeczenia w jego imieniu temuż Królowi - odnośnie przedsięwzięcia przyłączenia Prus Książęcych - natychmiastowej pomocy i gwarancji niżej wymienionej, skoro tenże będzie w możności to przedsięwzięcie przeprowadzić. Tak więc wymieniony pan ambasador, mocą władzy udzielonej przez J.K. Arcychrześcijańską Mość, obiecuje [...] wypłacić temuż Królowi w ciągu jednego roku od dnia rozpoczęcia akcji kwotę dwustu tysięcy talarów dobrej monety. [Obiecuje również] dalej wypłacać [...] taki sam zasiłek [...], jak długo trwać będzie wojna z elektorem brandenburskim.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi, a następnie dokończ zdania.
Źródło A
Fragment listu Jana III Sobieskiego do żony, MarysieńkiOznajmiłem przed wczorem Wci sercu memu, żeśmy zaczęli znowu traktować; teraz oznajmuję, że już kończymy traktat. [...] Ukrainy większą nam wracają część [...]. O Podole, [...] nie miał pasza pozwolenia traktować [...]. Jasyr pobrany wszystek wracają. Tatarowie żadnych zagonów puszczać nie mają. [...] Ostatek opowie Krogulecki ustnie, czemu się tu przypatrzył, że dłuższa ulica nasza ogrodu jaworowskiego, niżeli pole albo miejsce między naszymi a ich wałem i obozem.
Źródło B
Fragment tekstu przymierzaPrzymierze pod opieką papieża trwać ma aż do stałego i chwalebnego pokoju.
[...]
Jedna strona bez drugiej pokoju zawrzeć nie może.
[...]
Cesarz utrzymywać będzie w Węgrzech 60 000 wojska, król polski w Polsce 40 000.
[...]
Kiedy wojska działać zaczną, starać się będzie każde ze swej strony czynić na nieprzyjacielu zdobycze w Węgrzech, na Podolu i Ukrainie.
Cesarz daje Polakom 200 000 talarów, aby prędzej przygotowali się do wojny.
Źródło C
Fragment traktatuW obliczu tej pomocy, którą J.K. Arcychrześcijańska Mość ofiarowała i przyrzekła [...] Królowi Panu, tenże Król i Pan chcąc wykazać swoją wdzięczność [...], zobowiązuje się ze swej strony niniejszym traktatem do wykonania następujących artykułów:
do otwartego wypowiedzenia wojny elektorowi brandenburskiemu, skoro tylko zawrze pokój z Portą i do nie zawierania z nim pokoju bez zgody J.K. Arcychrześcijańskiej Mości,
do zezwolenia i popierania w całym swym państwie na pobór i wyjście wojsk do służby J.K. Arcychrześcijańskiej Mości i nie zezwolić na to żadnemu z jej wrogów, czy to bezpośrednio czy pośrednio.
Źródło D
Fragment przymierza1. Przymierze zaczepne między cesarzem, Polską i Rzplitą trwać będzie aż do ukończenia wojny [...].
2. Protektorem i gwarantem onego jest papież i jego następcy.
[...]
6. Cesarz wchodząc do tego przymierza, jako król czeski, węgierski i austriacki arcyksiążę, obowiązuje do niego te królestwa i dziedziczne państwa. Podobnież król polski z Koroną i W. Księstwem Litewskim, Rzplita [tj. Rzeczpospolita] wenecka ze wszystkimi swymi posiadłościami do niego przystępują.
[...]
8. Cesarz i król polski obiecują działać na lądzie potężnymi wojskami, Rzplita wenecka liczną flotą na morzu tudzież wojskiem w Dalmacji, o ile ich siły dozwolą aż do zawarcia chwalebnego z pomocą Bożą pokoju.