Friedrich Engels

Zasady komunizmu

Jakie będą następstwa ostatecznego zniesienia własności prywatnej? [...] Dzięki temu, że społeczeństwo odbierze z rąk prywatnych kapitalistów użytkowanie wszystkich sił wytwórczych i środków komunikacji, jak też wymianę i podział produktów, i będzie zarządzało nimi według planu wynikającego z istniejących zasobów i potrzeb całego społeczeństwa, zostaną usunięte przede wszystkim wszelkie ujemne następstwa rozwoju wielkiego przemysłu, które dziś z nimi się wiążą. Ustaną kryzysy; rozszerzona produkcja, prowadząca w obecnym ustroju [...] do nadprodukcji i będąca [...] przyczyną nędzy, [...] będzie musiała przybrać jeszcze znacznie szersze rozmiary. Nadmiar produkcji, przekraczający aktualne potrzeby społeczeństwa, zamiast stwarzać nędzę, zapewni zaspokojenie potrzeb ogółu, stworzy nowe potrzeby i zarazem środki ich zaspokajania. Stanie się on warunkiem i bodźcem dalszego postępu i będzie realizował ów postęp, nie powodując za każdym razem, jak to się dotąd dzieje, zakłóceń porządku społecznego.

[...] Społeczeństwo będzie więc wytwarzało tyle produktów, że pozwoli mu to zorganizować podział tak, żeby potrzeby wszystkich członków społeczeństwa były zaspokojone. Tym samym zbyteczny stanie się podział społeczeństwa na różne, wrogie sobie klasy. Podział taki będzie nie tylko zbyteczny, ale i niemożliwy do pogodzenia z nowym ustrojem. [...] Wychowanie pozwoli młodym ludziom szybko opanować cały system produkcji, da im możność przechodzenia po kolei z jednej gałęzi produkcji do drugiej, gdy ich do tego pobudzą potrzeby społeczeństwa lub własne skłonności. Uwolni ich ono tym samym od jednostronności, jaką narzuca każdej jednostce obecny podział pracy. W ten sposób społeczeństwo zorganizowane na zasadach komunistycznych da swoim członkom możność wszechstronnego zastosowania wszechstronnie rozwiniętych zdolności. [...] Zaniknie również przeciwieństwo między miastem a wsią. Ci sami ludzie, a nie dwie różne klasy, trudnić się będą pracą na roli i w przemyśle. Już z czysto materialnych powodów stanowi to konieczny warunek komunistycznego zrzeszenia. Rozproszenie ludności rolniczej na wsi i nadmierne stłoczenie ludności przemysłowej w wielkich miastach – to stan rzeczy odpowiadający jedynie niskiemu stopniowi rozwoju.

Włodzimierz Iljicz Lenin

Państwo a rewolucja

Obalić panowanie burżuazji może tylko proletariat jako odrębna klasa, którą ekonomiczne warunki bytu przygotowują do obalenia burżuazji, której dają one moc dokonania tego. [...] Tylko proletariat – dzięki swej roli ekonomicznej w wielkiej produkcji – zdolny jest być wodzem ogółu mas pracujących i wyzyskiwanych, które burżuazja wyzyskuje, uciska, gnębi nieraz nie mniej, lecz jeszcze bardziej niż proletariuszy, które jednak nie są zdolne do samodzielnej walki o swoje wyzwolenie.

Nauka o walce klasowej, zastosowana przez Marksa w kwestii państwa i rewolucji socjalistycznej, prowadzi nieuchronnie do uznania politycznego panowania proletariatu, jego dyktatury, to znaczy władzy nie dzielonej z nikim, a opartej bezpośrednio na sile zbrojnej mas. Obalenie burżuazji może być urzeczywistnione jedynie dzięki przekształceniu proletariatu w klasę panującą, która potrafi zdławić nieunikniony, zaciekły opór burżuazji oraz zorganizować dla nowego ustroju gospodarczego ogół mas pracujących i wyzyskiwanych.

Proletariatowi niezbędna jest władza państwowa, scentralizowana organizacja siły, organizacja przemocy, zarówno po to, by zdławić opór wyzyskiwaczy, jak i po to, by kierować olbrzymimi masami ludności, chłopstwem, drobną burżuazją, półproletariuszami, przy „montowaniu” gospodarki socjalistycznej. Wychowując partię robotniczą, marksizm wychowuje awangardę proletariatu, która potrafi wziąć władzę i poprowadzić cały lud do socjalizmu, organizować nowy ustrój i nadawać mu kierunek, być nauczycielem, kierownikiem, wodzem ogółu mas pracujących i wyzyskiwanych. [...] Skoro jednak proletariatowi potrzebne jest państwo jako specjalna organizacja przemocy przeciw burżuazji, to stąd sam przez się wynika wniosek, że nie do pomyślenia jest stworzenie takiej organizacji bez uprzedniego zniesienia, bez zburzenia tej machiny państwowej, którą dla siebie stworzyła burżuazja. [...]

[...] przemilczanie kwestii stosunku rewolucji proletariackiej do państwa nie mogło nie odegrać olbrzymiej roli w czasie, kiedy państwa, ze swoim [...] aparatem wojskowym, zamieniły się w potwory wojenne, mordujące miliony ludzi.