Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w czarny sweter. Mężczyzna wpatruje się w wizjer kamery, która jest wyraźnie widoczna i znajduje się w centrum. Tło ilustracji oraz mężczyzna są rozmazani.
Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w czarny sweter. Mężczyzna wpatruje się w wizjer kamery, która jest wyraźnie widoczna i znajduje się w centrum. Tło ilustracji oraz mężczyzna są rozmazani.
Filmowanie
Operator filmowy, w trakcie kręcenia sceny, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Operator filmowy, w trakcie kręcenia sceny, licencja: CC BY 3.0.
Wprowadzenie
Film jest starannie zapisanym obrazem, ale znaczenie różni się od fotografii, głównie dlatego, że jest obrazem ruchomym. Mimo wielu podobieństw w operowaniu kamerą i aparatem fotograficznym, filmowanie daje większe możliwości i jednocześnie wymaga od osoby zapisującej obraz większej uwagi, ponieważ za ruchomym obrazem należy podążać, kontrolować wszelkie zmiany.
Aby sfilmować postać, obiekt, scenę, należy posłużyć się odpowiednimi środkami, poznać język filmu, jego tworzywo. Materiał zawiera wskazówki, jak skomponować scenę, stworzyć animację poklatkową. Zapoznanie się z jego treścią ułatwi wykonanie krótkiego, jednominutowego filmu.
Nauczysz się
określać, czym jest filmowanie;
określać znaczenie elementów języka filmowego w filmowaniu;
wskazywać i opisywać sposoby pracy z kamerą;
prezentować ustawienia kamery względem obiektu;
określać błędy popełniane podczas filmowania;
wykorzystywać w wypowiedzi pojęcia ważne w procesie filmowania;
planować pracę podczas tworzenia filmu;
wskazywać środki służące tworzeniu filmu ograniczonego czasem;
stosować w praktyce różne sposoby kadrowania, kąty widzenia oraz panoramy.
W tworzeniu obrazu filmowego ważną rolę ma filmowanie, które wymaga znajomości podstawowych zasad i zastosowania odpowiedniej techniki. Praca z kamerą to nie tylko uruchomienie przycisku „nagrywaj” lub „zapisz”. Zanim przystąpi się do działania, warto zapoznać się ze sposobami budowania obrazu i kadrowania, technikami tworzenia obrazu za pomocą różnych kątów widzenia, ruchami kamery, a także sposobem montażu filmowegoMontaż (filmowy)montażu filmowego. Warto też wiedzieć, co chcemy stworzyć – jaką konwencję będzie miał nasz film i jaką techniką będziemy go tworzyć.
Mówiąc o filmowaniu, należy rozróżnić poszczególne elementy składające się na obraz filmowy. KadrKadrKadr jest najmniejszym takim składnikiem, po nim są: ujęcieUjęcieujęcie, scenaScenariuszscena, sekwencjaSekwencjasekwencja.
RVUwlp1zjAzYn1
Ilustracja interaktywna przedstawia cztery taśmy filmowe o równej długości. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty W pierwszej taśmie znajduje się dwadzieścia kwadratów, które przedstawiają różne odcienie szarości oraz niebieskiego. Pod taśmą znajduje się napis kadry. Punkt interaktywny: 1. "Pojedynczy obraz zarejestrowany przez kamerę, najmniejsza, statyczna jednostka filmu". Druga taśma filmowa przedstawia cztery prostokąty w różnych odcieniach różu oraz prostokącie w kolorze pomarańczowym. Pod taśmą znajduje się napis ujęcia. Punkt interaktywny: 2. "Najmniejsza dynamiczna jednostka filmu , odcinek filmu nakręcony za jednym przyciśnięciem spustu kamery bez zatrzymywania, składa się z następujących po sobie kadrów, rejestrujących te zmiany". Trzecia taśma przedstawia dwa prostokąty w kolorze niebieskim oraz zielonym. Pod taśmą znajduje się napis sceny. Punkt interaktywny: 3 "Szereg następujących po sobie ujęć, fragment filmu złożony z kilku lub kilkunastu ujęć, cechujący się jednością miejsca i czasu". Czwarta taśma przedstawia jeden prostokąt w kolorze fioletowym. Pod taśmą znajduje się napis sekwencja. Punkt interaktywny 4: "Połączone w większe całości sceny, przedstawiające jakiś zamknięty fragment akcji filmowej, charakteryzujące się jednością akcji, często pozbawiona jedności miejsca i czasu".
Ilustracja interaktywna przedstawia cztery taśmy filmowe o równej długości. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty W pierwszej taśmie znajduje się dwadzieścia kwadratów, które przedstawiają różne odcienie szarości oraz niebieskiego. Pod taśmą znajduje się napis kadry. Punkt interaktywny: 1. "Pojedynczy obraz zarejestrowany przez kamerę, najmniejsza, statyczna jednostka filmu". Druga taśma filmowa przedstawia cztery prostokąty w różnych odcieniach różu oraz prostokącie w kolorze pomarańczowym. Pod taśmą znajduje się napis ujęcia. Punkt interaktywny: 2. "Najmniejsza dynamiczna jednostka filmu , odcinek filmu nakręcony za jednym przyciśnięciem spustu kamery bez zatrzymywania, składa się z następujących po sobie kadrów, rejestrujących te zmiany". Trzecia taśma przedstawia dwa prostokąty w kolorze niebieskim oraz zielonym. Pod taśmą znajduje się napis sceny. Punkt interaktywny: 3 "Szereg następujących po sobie ujęć, fragment filmu złożony z kilku lub kilkunastu ujęć, cechujący się jednością miejsca i czasu". Czwarta taśma przedstawia jeden prostokąt w kolorze fioletowym. Pod taśmą znajduje się napis sekwencja. Punkt interaktywny 4: "Połączone w większe całości sceny, przedstawiające jakiś zamknięty fragment akcji filmowej, charakteryzujące się jednością akcji, często pozbawiona jedności miejsca i czasu".
Ilustracja przedstawiająca podział na kadry, ujęcia, sceny, sekwencje, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Ilustracja przedstawiająca podział na kadry, licencja: CC BY 3.0.
Film jest zamkniętą kompozycyjnie całością, na którą składa się kilka lub kilkanaście sekwencji.
Kadr, ma swoje powiązania z fotografią oraz malarstwem i kompozycyjnie oparty jest na mocnych punktach widzenia. Jest to znana już od starożytności zasada „złotego środka”. Otrzymujemy ją, dzieląc obraz liniami poziomymi i pionowymi na dziewięć równych części. W miejscach przecięcia się linii znajdują się punkty, w których powinny pojawić się istotne dla kadru elementy – to na nich widz skupia uwagę.
R1D4FA6IJ8WXX
Ilustracja przedstawia plażę z palmami. Przy plaży znajduje się morze. W oddali po prawej stronie znajduje się drewniany dom. Na ilustracji znajdują się dwie poziome oraz dwie pionowe kreski, które tworzą linie podziału kadru. Dzielą ilustrację na dziewięć równych części. Na rogach środkowego prostokąta znajdują się kropki, które wyznaczają mocne punkty kadru. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty 1. Mocne punkty kadru., 2. Linie podziału kadru.
Ilustracja przedstawia plażę z palmami. Przy plaży znajduje się morze. W oddali po prawej stronie znajduje się drewniany dom. Na ilustracji znajdują się dwie poziome oraz dwie pionowe kreski, które tworzą linie podziału kadru. Dzielą ilustrację na dziewięć równych części. Na rogach środkowego prostokąta znajdują się kropki, które wyznaczają mocne punkty kadru. Dodatkowo na ilustracji zostały umieszczone interaktywne punkty 1. Mocne punkty kadru., 2. Linie podziału kadru.
Mocne punkty obrazu wyznaczają najlepsze położenie najważniejszych elementów kadru, w tym wypadku palmy, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Mocne punkty obrazu wyznaczają najlepsze położenie najważniejszych elementów kadru, w tym wypadku palmy, fotografia, licencja: CC BY 3.0.
RBsmJmcQPYkaT
Ilustracja przedstawia Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”. Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską koszulę oraz wełnianą kamizelkę. W tle ilustracji znajdują się drzewa. Na ilustracji znajdują się dwie poziome oraz dwie pionowe kreski, które tworzą linie podziału kadru. Dzielą ilustrację na dziewięć równych części. Na rogach środkowego prostokąta znajdują się kropki, które wyznaczają mocne punkty kadru. W prawym górnym mocnym punkcie znajduje się twarz mężczyzny, a w dolnym środek klatki piersiowej. W lewym górnym mocnym punkcie znajdują się liście drzew, a w dolnym pień.
Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”, 2004, kompozycja oparta na zasadzie mocnego punktu widzenia, thelibertariancinephile.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”, fotografia, dostępny w internecie: https://thelibertariancinephile.com/2018/08/16/the-aviator-movie-review/ [dostęp 30.12.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Plany_filmowe
Plany filmowe
Kadr filmowy to nie tylko sposób rozplanowania elementów scenografii, dekoracji, postaci, ale także sposób ich ujęcia. Na to, co widoczne jest w kadrze wpływa odległość, jaka dzieli te obiekty od kamery w danym ujęciu. Odległości te nazywamy planamiPlanplanami filmowymi.
Polecenie 1
Kliknij na pogrubiony tekst, aby zapoznać się z cytatem.
R1Gk19UBIzdg7
Bliżej filmuFilm przemawia do nas swoimi obrazami, które zmieniają się jak w kalejdoskopie. Bohaterów widzimy w różnych miejscach, z bliska, z daleka, widzimy całe ich postacie bądź tylko patrzymy na ich twarze, oczy, usta lub ręce. (…) Jeśli twórca filmowy chce nam pokazać oczy swego bohatera, to pokazuje je na całą wielkość ekranu. Znika wtedy cała reszta postaci, pozostają tylko ogromne pełne wyrazu oczy. Kamera filmowa może zbliżyć się do nich na mniejszą odległość, zarejestrować je z pominięciem wszystkiego innego, a więc narzucić je nam z przemożną siłą. Może je również nagle porzucić, przenieść się na wpatrzony w nie inne oczy, pokazać znów te pierwsze, prowadząc dialog spojrzeń, wymowniejszy i pełniejszy od dialogu słów. Kamera może przecież pokazać wszystko w różnych planach, z różnych punktów widzenia, w ruchu i może sama się poruszać.
Bliżej filmuFilm przemawia do nas swoimi obrazami, które zmieniają się jak w kalejdoskopie. Bohaterów widzimy w różnych miejscach, z bliska, z daleka, widzimy całe ich postacie bądź tylko patrzymy na ich twarze, oczy, usta lub ręce. (…) Jeśli twórca filmowy chce nam pokazać oczy swego bohatera, to pokazuje je na całą wielkość ekranu. Znika wtedy cała reszta postaci, pozostają tylko ogromne pełne wyrazu oczy. Kamera filmowa może zbliżyć się do nich na mniejszą odległość, zarejestrować je z pominięciem wszystkiego innego, a więc narzucić je nam z przemożną siłą. Może je również nagle porzucić, przenieść się na wpatrzony w nie inne oczy, pokazać znów te pierwsze, prowadząc dialog spojrzeń, wymowniejszy i pełniejszy od dialogu słów. Kamera może przecież pokazać wszystko w różnych planach, z różnych punktów widzenia, w ruchu i może sama się poruszać.
Ryszard Doroba, Bliżej filmu, Warszawa 1980, s. 113–116. Tekst skrócony i zmodyfikowany. Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Ryszard Doroba, Bliżej filmu, 1980, s. 113–116, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1R20HCzZGeo81
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia las pokryty śniegiem. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia boisko do quidditcha - budowlę z wieloma wieżami oraz postać w pelerynie znajdującą się w powietrzu. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia góry oraz otaczające je morze. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia ogromny zielony las, usytuowany przy niewielkich górach. Między drzewami przebijają się zielone polany, widoczne jest niebieskie niebo. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu totalnego. Plan totalny - zwany także dalekim, pokazuje widok z większego dystansu, zazwyczaj topografię, pozbawioną ludzi bądź ukazujący ich w znacznej odległości. Zadaniem planu totalnego jest scharakteryzowanie miejsca akcji, często pojawia się więc przed zaprezentowaniem aktora, na początku filmu.
Kadry przestawiające plan totalny, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan totalny, licencja: CC BY 3.0.
R1YRfHRZjYHz61
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia jezioro, na którym znajdują się pływające lilie. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia wysokie szpiczaste góry, które są zasłonięte przez mgłę. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia rzekę, na której znajduje się most. W tle fotografii widać budynki oraz drzewa. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia dwóch mężczyzn w ciemnym pomieszczeniu Pomieszczenie oświetlone jest przez żarówki oraz dwie latarnie. Przed mężczyznami znajdują się komody, na których widać różne rysunki. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu ogólnego. Plan ogólny - ukazuje miejsce akcji z mniejszej odległości niż plan totalny – może być to plener, zagospodarowanie przestrzeni, wnętrze wraz z sylwetkami aktorów. Prezentuje miejsce, w którym funkcjonuje bohater, często pokazywany jest z jego punktu widzenia i trwa zazwyczaj krótko.
Kadry przestawiające plan ogólny, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan ogólny, licencja: CC BY 3.0.
R1GQkOeasTGso1
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia kobietę w balowej sukni. Kobieta stoi obok toaletki z lustrem. Fotografia jest czarno‑biała. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca postać ubraną w metalowy kombinezon oraz metalowy kask. W tle fotografii widać bardzo jasne światła. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia chłopaka ubranego w brązową marynarkę oraz koszulkę w paski. Za chłopcem znajduje się niebieska ściana. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie definicji planu amerykańskiego. Plan amerykański - Plan amerykański - różni się od pozostałych tym, że przede wszystkim ukazuje aktora, który zostaje ujęty w kadrze od kolan w górę. Często przedstawia postacie w działaniu, gestykulujące lub podczas rozmowy. Nazwa tego planu prawdopodobnie pochodzi od stosowanych ujęć w amerykańskich westernach, mających na celu pokazanie bohatera wraz z rewolwerami zamieszczonymi na pasie w kaburach.
Kadry przestawiające plan amerykański, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan amerykański, licencja: CC BY 3.0.
R1HVHLLrBleDU
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia trzy kobiety, za którymi znajdują się zielone krzewy. Dwie z kobiet trzymają się za ręce. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca mężczyznę i kobietę stojących naprzeciwko siebie. Oboje prowadzą rozmowę, przy której gestykulują. W tle fotografii znajduje się pokój z oknem zasłoniętym niebieską firaną. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia dziewczynkę ubraną w ciemną sukienkę oraz białą chustę na głowie. Dziewczynka spogląda w dół. W tle fotografii znajduje się ściana z oknem. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu średniego. Plan średni - to plan zastępujący plan amerykański, a ukazujący postać od pasa w górę. Korzysta się z niego podczas kręcenia dialogów. Ważną funkcję pełni w nim gestykulacja aktorów i mimika ich twarzy. Plan ten dotyczy także ustawienia postaci w pozycji stojącej z opuszczonymi wzdłuż ciała rękoma.
Kadry przestawiające plan średni, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan średni, licencja: CC BY 3.0.
RP9UQjNsejQLK
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia mężczyznę podpierającego twarz ręką. Mężczyzna ubrany jest w czarną kurtkę oraz na głowie ma czarną czapkę z daszkiem. Mężczyzna ma na sobie okulary. Tło fotografii jest ciemne i rozmazane. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia kobietę rozmawiającą przez telefon. Kobieta ubrana jest w szlafrok oraz biały czepek na głowie. W tle fotografii znajduje się stojący na stoliku mały wiatrak. kobieta znajduje się w pokoju. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia chłopca trzymającego w ręku różdżkę. Chłopiec ubrany jest w koszulę oraz nosi okrągłe okulary. Chłopak znajduje się w pokoju. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia dwóch mężczyzn stojących obok siebie. Oboje ubrani są w kurtki. Przed nimi w lewym dolnym rogu znajduje się zamazana sylwetka człowieka, na którego spoglądają. W tle znajdują się murowane ściany. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji półzbliżenia. Półzbliżenie - pokazuje w kadrze popiersie postaci z miejscem wolnym nad głową. Często dekoracja w tle nie pełni istotnej roli, a uwaga odbiorcy skupia się na mimice i gestykulacji aktora.
Kadry przestawiające półzbliżenie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające półzbliżenie, licencja: CC BY 3.0.
R1SPq6tVvil7Q
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia kobietę ubraną w pomarańczowy skafander kosmiczny. Kobieta ma przerażony wyraz twarzy. Tło fotografii jest czarne. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca przestraszonego mężczyznę. Mężczyzna ubrany jest w ciemną kurtkę. W tle fotografii znajduje się ciemnoniebieskie rozmazane pomieszczenie. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia uśmiechniętą ciemnoskórą kobietę. Kobieta ma na sobie białą bluzkę oraz zielony kapelusz na głowie. W tle znajduje się rozmazane pomieszczenie. Nad fotografią na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji zbliżenia. Zbliżenie - to plan bliski, przedstawiający ujętą od szyi głowę postaci lub cały przedmiot bez wolnej przestrzeni ponad nimi. Dzięki temu widz skupia się na wyrazie twarzy lub wyglądzie ukazanego obiektu.
Kadry przestawiające zbliżenie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające zbliżenie, licencja: CC BY 3.0.
R1RrcYrTo1j0p
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia brązowe oko kobiety oraz jej nos. Za kobietą widoczne jest światło. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca rękę w czarnej rękawicy. W ręce znajduje się urządzenie z czerwonym przyciskiem. Tło fotografii jest czarne. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia mechaniczną rękę. Naprzeciwko niej znajdują się ludzkie ręce trzymające mechaniczne części. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie definicji detalu. Detal - jest największym zbliżeniem przedmiotu lub fragmentów ciała bohatera. Zajmuje zazwyczaj całą fotografie, a gdy pojawia się fragment tła, to jest ono nieznaczące. Detal skupia na sobie uwagę widza i często przypisuje się mu znaczenie symboliczne.
Kadry przestawiające detal, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające detal, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Kliknij na pogrubiony tekst, aby zapoznać się z cytatem.
R5KFuCf1SFvLB
Bliżej filmuZmienność planów wpływa na budowanie nastroju i dramaturgii sceny, służy wyrażeniu emocji. Kiedy akcja filmowa dopiero się zawiązuje, ważne jest pokazanie topografii miejsca, w której się rozegra i bohaterów, którzy będą w niej uczestniczyć. Ale później, kiedy sięga szczytów kulminacji dramaturgicznej, liczą się np. przerażone oczy, sięgająca po broń ręka, wycelowana lufa pistoletu, wypływająca z rany krew. (…) Jednocześnie zmienność planów nadaje filmowi rytym, płynność, falowanie, pulsację. Film żyje. Wciąga w akcję, przybliża do niej, oddala, każe patrzeć na swoich bohaterów z odległej perspektywy lub stawia nas z nimi oko w oko. Pozwala być wśród nich i przeżywać wszystko razem z nimi albo zadumać się nad ich losem z pozycji chłodnego obserwatora wydarzeń. Wszystko jest kwestią chwytów filmowych, takich, a nie innych środków wyrazowych języka filmowego.
Bliżej filmuZmienność planów wpływa na budowanie nastroju i dramaturgii sceny, służy wyrażeniu emocji. Kiedy akcja filmowa dopiero się zawiązuje, ważne jest pokazanie topografii miejsca, w której się rozegra i bohaterów, którzy będą w niej uczestniczyć. Ale później, kiedy sięga szczytów kulminacji dramaturgicznej, liczą się np. przerażone oczy, sięgająca po broń ręka, wycelowana lufa pistoletu, wypływająca z rany krew. (…) Jednocześnie zmienność planów nadaje filmowi rytym, płynność, falowanie, pulsację. Film żyje. Wciąga w akcję, przybliża do niej, oddala, każe patrzeć na swoich bohaterów z odległej perspektywy lub stawia nas z nimi oko w oko. Pozwala być wśród nich i przeżywać wszystko razem z nimi albo zadumać się nad ich losem z pozycji chłodnego obserwatora wydarzeń. Wszystko jest kwestią chwytów filmowych, takich, a nie innych środków wyrazowych języka filmowego.
Ryszard Doroba, Bliżej filmu, Warszawa 1980, s. 120–130. Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Ryszard Doroba, Bliżej filmu, 1980, s. 120–130, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Katy_widzenia_kamery
Kąty widzenia kamery
Nagrywając film, możemy wybrać dowolny punkt, w którym znajdzie się kamera – można ją umiejscowić naprzeciw postaci, powyżej lub poniżej niej. W przypadku filmowania z pozycji kamery ustawionej centralnie, naprzeciw postaci, a w zbliżeniach na poziomie jej wzroku, punkt widzenia będzie obiektywny. Zmiana punktu widzenia może wyrażać subiektywny stosunek twórcy filmu do bohatera, a jednocześnie wpływać na jego odbiór przez widza.
Perspektywa centralna to taka, w której kamera znajduje się naprzeciw postaci (naprzeciw jej oczu).
Ukazanie bohatera z dołu to perspektywa żabia, stosowana często w celu podkreślenia jego rangi, siły, dominacji, zdecydowania.
Jej odwrotnością jest perspektywa ptasia, czyli ujęcie z góry, sugerujące małość, przygnębienie, przegraną bohatera, nadające mu charakter ofiary.
RDrgPZMItPVIA1
Ilustracja przedstawia kąty widzenia kamery. Po lewej stronie ilustracji znajdują się trzy fotografie ustawione pionowo pod sobą. Na pierwszej fotografii znajduje się kobieta siedząca na ziemi w pomieszczeniu. Wokół niej znajdują się drewniane ławy. Kobieta znajduje się w ciemnym pomieszczeniu, który oświetlony jest tylko przez otwarte drzwi znajdujące się za kobietą. Na drugiej fotografii znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską kurtkę. W tle fotografii za mężczyzną znajduje się pusta przestrzeń. W oddali widoczne są drzewa oraz czerwony budynek. Na trzecim zdjęciu znajduje się grupa osób. Pięć jest zwróconych w lewą stronę, jedna stojąc klaszcze. Fotografia jest czarno biała. W środkowej części fotografii znajdują się wyjaśnienia do fotografii znajdujących się po lewej stronie. Kolejno od góry: perspektywa ptasia, kąt frontalny (centralny) oraz kąty niskie -perspektywa żabia. Z prawej strony ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca mężczyznę ubranego w niebieską koszulę oraz czarne spodnie. Wokół mężczyzny znajdują się rysunki pięciu kamer pokazujących różne perspektywy nagrywania mężczyzny. Od każdej z kamer poprowadzone są strzałki w stronę mężczyzny. Z kamery na dole wskazujące perspektywę żabią wychodzą niebieskie strzałki, pierwsza z nich wskazuje na buta mężczyzny, a druga na łydkę. Środkowa kamera wskazująca kąt frontalny ma poprowadzoną zieloną strzałkę w kierunku pasa mężczyzny. Pozostałe dwie kamery ukazujące perspektywę ptasią mają poprowadzone dwie pomarańczowe strzałki, jedna w kierunku szyi mężczyzny, a druga na górę jego głowy.
Kąty widzenia kamery, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kąty widzenia kamery, licencja: CC BY 3.0.
Punkty_widzenia_kamery
RChNhdx000SXC
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Punkty widzenia kamery - perspektywa centralna, ptasia, żabia".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Punkty widzenia kamery - perspektywa centralna, ptasia, żabia".
Punkty widzenia kamery - perspektywa centralna, ptasia, żabia, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Punkty widzenia kamery - perspektywa centralna, ptasia, żabia, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
Wyjaśnij, czemu służy ukazywanie postaci sfilmowanej z perspektywy ptasiej? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R13lXdM9y381v
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4
Określ sytuację, w której można wykorzystać filmowanie z zastosowaniem perspektywy żabiej. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RXetyfJ9jc7Sf
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
Określ sytuację, w której można wykorzystać filmowanie z zastosowaniem perspektywy ptasiej. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RyOttDMpdqkXT
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5
Wykonaj fotografie pokazujące dwa ujęcia – z perspektywy żabiej i ptasiej.
Na emocjonalne angażowanie wrażliwości odbiorcy szczególnie wpływa ustawienie kamery z pozycji głównego bohatera, co sprawia, że rozgrywające się na planie wydarzenia rejestrowane są z jego puntu widzenia. Taką metodę nazwa się kamerą subiektywną. Widz wtedy utożsamia się z bohaterem, staje się bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń.
R14mWbqFQVqIk
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Kamera subiektywna".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Kamera subiektywna".
Kamera subiektywna, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kamera subiektywna, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Kamera subiektywna, licencja: CC BY 3.0.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Kamera subiektywna".
Filmowanie_dialogow
Filmowanie dialogów
Podczas filmowania dialogu należy pamiętać o tym, że kolejne ujęcia muszą do siebie pasować. Rozmówcy powinni być filmowani z jednej strony, a pozycja kamery nie może przekroczyć pozornej osi, na której się znajdują.
Taka reguła nazywa się regułą 180°. Kamery nie można ustawiać poza osią akcji, gdyż w filmie postacie zamieniłyby się miejscami i widz zostałby wprowadzony w błąd.
R1QpIKblA8L9a1
Ilustracja przedstawia schemat filmowania dialogów w filmie. Na ilustracji znajdują się dwie osoby stojące naprzeciwko siebie. Z prawej strony znajduje się kobieta ubrana w szarą bluzkę. Z lewej strony znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską koszulkę. Wokół osób znajdują się cztery kamery z numerami, do których przydzielony jest opis rozmieszczenia kamer oraz funkcje pełnione przez nie. Pierwsza kamera znajduję się pod mężczyzną i kobietą - dokładnie pomiędzy nimi i filmuje obie postacie – kobietę po prawej i mężczyznę po lewej stronie. Druga kamera znajduje się za prawym ramieniem mężczyzny i skierowana jest na kobietę i filmuje zbliżenie na mówiącą kobietę z pozycji mężczyzny (filmowanie przez jego ramię). Trzecia kamera znajduje się za lewym ramieniem kobiety i skierowana jest na mężczyznę. Filmuje zbliżenie na mówiącego mężczyznę z pozycji kobiety (filmowanie przez jej ramię). Ostatnia kamera znajduje się za prawym ramieniem kobiety i wskazuje na mężczyznę. Jest ustawiona niewłaściwie – przekroczenie osi spowoduje zamianę miejsc postaci w kadrze.
Ilustracja przedstawia schemat filmowania dialogów w filmie. Na ilustracji znajdują się dwie osoby stojące naprzeciwko siebie. Z prawej strony znajduje się kobieta ubrana w szarą bluzkę. Z lewej strony znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską koszulkę. Wokół osób znajdują się cztery kamery z numerami, do których przydzielony jest opis rozmieszczenia kamer oraz funkcje pełnione przez nie. Pierwsza kamera znajduję się pod mężczyzną i kobietą - dokładnie pomiędzy nimi i filmuje obie postacie – kobietę po prawej i mężczyznę po lewej stronie. Druga kamera znajduje się za prawym ramieniem mężczyzny i skierowana jest na kobietę i filmuje zbliżenie na mówiącą kobietę z pozycji mężczyzny (filmowanie przez jego ramię). Trzecia kamera znajduje się za lewym ramieniem kobiety i skierowana jest na mężczyznę. Filmuje zbliżenie na mówiącego mężczyznę z pozycji kobiety (filmowanie przez jej ramię). Ostatnia kamera znajduje się za prawym ramieniem kobiety i wskazuje na mężczyznę. Jest ustawiona niewłaściwie – przekroczenie osi spowoduje zamianę miejsc postaci w kadrze.
Schemat przedstawiający filmowanie dialogów w filmie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Schemat przedstawiający filmowanie dialogów w filmie, licencja: CC BY 3.0.
Ruchy_kamery
Ruchy kamery
Dynamiczny obraz filmowy może zostać utworzony nie tylko za pomocą zmiany położenia kamery, ale także poprzez jej ruch, realizowany za pomocą:
Kliknij na pogrubiony tekst, aby zapoznać się z cytatem.
R6sTY5a61FEOs
Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcjiW zbliżeniu rozrasta się przestrzeń, w zdjęciach zwolnionych rozciąga się ruch. W powiększeniach chodzi o wydobycie całkowicie nowych ukształtowań strukturalnych materii, a w zdjęciach zwolnionych ważne jest wykrywanie w znanych ruchach takich, których zupełnie nie znamy. Kamera wkracza ze swymi środkami pomocniczymi w postaci spojrzeń z dołu lub z góry, przerw i wyodrębnień, zwolnień i przyspieszeń, powiększeń i zmniejszeń. Kamera wtajemnicza nas w pozostające poza świadomością zjawiska optyczne.
Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcjiW zbliżeniu rozrasta się przestrzeń, w zdjęciach zwolnionych rozciąga się ruch. W powiększeniach chodzi o wydobycie całkowicie nowych ukształtowań strukturalnych materii, a w zdjęciach zwolnionych ważne jest wykrywanie w znanych ruchach takich, których zupełnie nie znamy. Kamera wkracza ze swymi środkami pomocniczymi w postaci spojrzeń z dołu lub z góry, przerw i wyodrębnień, zwolnień i przyspieszeń, powiększeń i zmniejszeń. Kamera wtajemnicza nas w pozostające poza świadomością zjawiska optyczne.
Walter Benjamin, Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji, [w:] Estetyka i film, red. Alicja Helman, Warszawa 1972, s. 168. Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Źródło: Walter Benjamin, Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji, [w:] Estetyka i film, red. Alicja Helman, 1972, s. 168, Warszawa, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Podczas jazdy kamera umieszczona jest na wózku lub dowolnym środku transportu (aucie, pociągu itp.). Może zatem wykonywać:
odjazdOdjazdodjazd, gdy oddala się od obiektu (otrzymywany w wyniku zmiany planu z bliższego na dalszy);
RcU3yP0tVikA8
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Odjazd kamery".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Odjazd kamery".
Odjazd kamery, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Odjazd kamery, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Jazda równoległa, licencja: CC BY 3.0.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Jazda równoległa".
Podczas filmowania kamera może wykonywać także ruch wokół własnej osi, nazwany panoramąPanoramapanoramą.
Dzięki panoramie poziomej kamera porusza się w jednej linii poziomej, często pokazuje tło akcji lub postacie w konkretnych realiach, podkreślając wpływ wnętrza lub otoczenia na zachowanie bohaterów.
Rtm7dxGn0jXLD
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pozioma".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pozioma".
Panorama pozioma, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Panorama pozioma, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Panorama pozioma, licencja: CC BY 3.0.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pozioma".
Gwałtowne, dynamiczne przejście panoramiczne w poziomie określa się szwenkiemSzwenkszwenkiem. Panorama pozioma również dynamizuje akcję filmu, wprowadza dramaturgię do sceny.
R3sOLvRjJOZ3t
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Szwenk".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Szwenk".
Szwenk, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Szwenk, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Panorama pionowa, licencja: CC BY 3.0.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pionowa".
Panoramy
RQ04tLeajd66z
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pozioma i pionowa".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Panorama pozioma i pionowa".
Panorama pozioma i pionowa, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Panorama pozioma i pionowa, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 7
Wyjaśnij, dlaczego Twoim zdaniem sposób operowania kamerą nosi nazwę panorama. Co znaczy ujęcie panoramiczne? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1WAqIfQbHjoC
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8
Wymień kilka błędów, które mogą być popełniane podczas filmowania z zastosowaniem panoramy.
RaFGGgWl6CKLJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 8
Wykorzystując kamerę w Twoim telefonie komórkowym, nagraj dwa filmy – jeden z zastosowaniem panoramy poziomej, drugi - pionowej. Zastanów się, co sprawiło Ci największą trudność podczas nagrywania.
Polecenie 9
Odpowiedz, jakie, Twoim zdaniem możliwości daje zastosowanie w filmie panoramy pionowej, a jakie panoramy poziomej? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
R1alOq6ORNdQ8
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Operator kamery może zrezygnować z mocowania jej na statywieStatywstatywie i kręcić „z ręki”. Dzięki temu obraz staje się dynamiczny, żywy, podążą za szybką akcją filmu. Filmowanie z ręki to czynność wymagająca jednak od operatora niezwykłej umiejętności i prowadzenia kamery w perfekcyjny i pewny sposób.
RruwcsW2DWpka
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Filmowanie z ręki".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Filmowanie z ręki".
Filmowanie „z ręki”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kręcenie „z ręki”, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Kręcenie „z ręki”, licencja: CC BY 3.0.
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Filmowanie z ręki".
Animacja_poklatkowa
Animacja poklatkowa
Poza filmowaniem kamerą, można stworzyć film ze zdjęć. Taka technika nazywa się animacją poklatkową. Technika poklatkowa polega na umieszczeniu obiektów na nieruchomym tle i wykonaniu serii zdjęć, rejestrujących każdy, nawet najmniejszy ruch. Obiektami mogą być zarówno obiekty 3D – figurki z plasteliny, klocki, modele, przedmioty codziennego użytku a także 2D - rysunki, obrazy, różne kształty, wycinanki z papieru itp.
Animacja_poklatkowa_krok_po_kroku
Rzrr0I4SmmdC1
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Animacja poklatkowa krok po kroku".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Animacja poklatkowa krok po kroku".
Animacja poklatkowa krok po kroku, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Animacja poklatkowa krok po kroku, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 10
Wyjaśnij, czym jest animacja. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.
RF1sQrmRw1geX
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 11
Odpowiedz, na co trzeba zwrócić uwagę podczas wykonywania zdjęć do animacji. Jakiego błędu nie należy popełnić?
RMayqzfv0panP
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 12
Opisz jak mogłaby wyglądać animacja reklamowa dowolnego produktu.
Jak zacząć tworzyć własne filmy? Najważniejszy jest pomysł. Jeśli już się pojawi, wystarczy opowiedzieć obrazem swoja historię, zaplanować ujęcia i dźwięk. Nie trzeba mieć profesjonalnej kamery, wystarczy aparat fotograficzny lub telefon komórkowy. Poćwicz ujęcia, plany, pobudź wyobraźnię. Pierwszy film nie musi być długi. Możesz na początek wykonać mini dokument, a nawet nagrać pojedynczą sekwencję, a nawet scenę złożoną z kilku ujęć. Ważne, aby Twoje ujęcia były wykonane właściwie, zanim przystąpisz do montażu.
Jak_zrobic_minutowy_film
Rou9UKaY3kSwx
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Jak zrobić minutowy film?".
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany "Jak zrobić minutowy film?".
Jak zrobić minutowy film?, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Jak zrobić minutowy film?, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 13
Napisz scenopis minutowego filmu na temat wydarzenia związanego z kulturą lokalną.
RZCp0w9Uxr8xN
(Uzupełnij)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 13
Napisz scenopis minutowego filmu na temat wydarzenia związanego z kulturą lokalną. Rozrysuj w dowolnym programie graficznym wszystkie scenyScenasceny, korzystając ze storyboardówStoryboard (scenorys)storyboardów.
RGoNzc8xCFYOt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 14
Stwórz z grupą rówieśników 3‑4 osobowy zespół i razem nagrajcie 60‑sekundowy film oparty na jednym z opracowanych scenariuszyScenariuszscenariuszy/storyboardów. Podzielcie się czynnościami i sporządźcie plan waszej pracy. Zapiszcie poniżej wszystkie informacje.
R1CzAbFlYMeGg
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 15
Wymień dwie trudności powstałe podczas montażu filmu. Odpowiedz, w jaki sposób udało się pokonać problemy.
Rvny9WQ5P4f6O
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Podsumowanie
Podsumowanie
Filmowanie przydatne jest w wielu dziedzinach życia i zawodach. Umiejętności tworzenia filmu można wykorzystać nie tylko w tworzeniu filmu pełnometrażowego, ale także m.in. etiudy filmowej, reklamy wizualnej, reportażu filmowego, teledysku. W codziennym życiu umiejętności związane z filmowaniem pomogą zrealizować filmy na użytek prywatny czy dla zleceniodawców organizujących okolicznościowe imprezy. Jednak pamiętać należy, że filmowanie to proces złożony, oparty także na teoretycznej wiedzy, przydatnej także w fotografii.
Cwiczenia
Ćwiczenia
R1aj0ggR0Ucqk
Ćwiczenie 1
Która jednostka filmowa jest najmniejsza? Zaznacz poprawną odpowiedź.
Która jednostka filmowa jest najmniejsza? Zaznacz poprawną odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rl7JZ6Xm8OVX71
Ćwiczenie 1
Zaznacz właściwą odpowiedź, będącą dokończeniem stwierdzenia, że poniższy kadr ukazuje:
Zaznacz właściwą odpowiedź, będącą dokończeniem stwierdzenia, że poniższy kadr ukazuje:
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RxU4G4laqB5L3
Ćwiczenie 2
Wersja alternatywna ćwiczenia: Który z planów pokazuje widok z większego dystansu? Poprawną odpowiedź zaznacz poniżej. Możliwe odpowiedzi: 1. Plan średni, 2. Plan Amerykański, 3. Plan totalny, 4. Plan ogólny
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1VELstDqRYdn1
Ćwiczenie 2
Dopasuj kadr do odpowiedniej nazwy perspektywy.
Dopasuj kadr do odpowiedniej nazwy perspektywy.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1Lmhwsnh9Izc
Ćwiczenie 3
Wersja alternatywna ćwiczenia: Która z perspektyw stosuję się do podkreślenia siły i dominacji ukazanego bohatera? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Perspektywa centralna, 2. Perspektywa ptasia, 3. Perspektywa żabia
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3
Obejrzyj fragment filmu i odpowiedz, jakie dwa terminy związane z jazdą kamery zostały zastosowane w ujęciu.
R5w6ZYMD07Ked
Film do ćwiczenia nr 3, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Film do ćwiczenia nr 3, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Film do ćwiczenia nr 3, licencja: CC BY 3.0.
RUa3rAzeN2kl6
Odpowiedź: Dwa terminy związane z jazdą kamery zastosowane w ujęciu to: Tu uzupełnij oraz Tu uzupełnij
Odpowiedź: Dwa terminy związane z jazdą kamery zastosowane w ujęciu to: Tu uzupełnij oraz Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1AvuKUA5cdG0
Ćwiczenie 4
Wersja alternatywna ćwiczenia: Plan amerykański: Możliwe odpowiedzi: 1. ukazuje aktora, który zostaje ujęty w kadrze od kolan w górę, 2. pokazuje w kadrze popiersie aktora, z miejscem wolnym nad głową, 3. ukazuje aktora, który zostaje ujęty w kadrze od pasa w górę, 4. przedstawia ujętą od szyi głowę postaci
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1FW4gsObgKCi1
Ćwiczenie 4
Odpowiedz, o jakim planie jest mowa poniżej. Wpisz jego nazwę pod definicją. Zwany jest dalekim, pokazuje widok z większego dystansu, zazwyczaj topografię pozbawioną ludzi bądź ukazujący ich w znacznej odległości. Jego zadaniem jest scharakteryzowanie miejsca akcji, często pojawia się więc przed zaprezentowaniem aktora, na początku filmu. Odpowiedź: Plan Tu uzupełnij
Odpowiedz, o jakim planie jest mowa poniżej. Wpisz jego nazwę pod definicją. Zwany jest dalekim, pokazuje widok z większego dystansu, zazwyczaj topografię pozbawioną ludzi bądź ukazujący ich w znacznej odległości. Jego zadaniem jest scharakteryzowanie miejsca akcji, często pojawia się więc przed zaprezentowaniem aktora, na początku filmu. Odpowiedź: Plan Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RlaSmwYrRHVSX
Ćwiczenie 5
Wersja alternatywna ćwiczenia: Jak określa się gwałtowne, dynamiczne przejście w poziomie? Zaznacz poprawną odpowiedź Możliwe odpowiedzi: 1. Ujęcie, 2. Panorama pozioma, 3. Szwenk, 4. Montaż
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RnWRUnAyrVcLB1
Ćwiczenie 5
Nazwij w ukazane w kadrach filmu rodzaje planów.
Nazwij w ukazane w kadrach filmu rodzaje planów.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rfu1cenWmUypc
Ćwiczenie 6
Wersja alternatywna ćwiczenia: Ułóż jednostki filmowe od najmniejszej do największej. Elementy do uszeregowania: 1. sekwencje, 2. ujęcia, 3. sceny, 4. kadry
Wersja alternatywna ćwiczenia: Ułóż jednostki filmowe od najmniejszej do największej. Elementy do uszeregowania: 1. sekwencje, 2. ujęcia, 3. sceny, 4. kadry
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 6
Obejrzyj film i wybierz terminy związane z techniką filmowania, które zostały w nim wykorzystane.
RIDhvRgZxXt4q
Film do ćwiczenia nr 6, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Film do ćwiczenia nr 6, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online-skills, Film do ćwiczenia nr 6, licencja: CC BY 3.0.
R1IU1gEmCTeKn
Możliwe odpowiedzi: 1. Zbliżenie, 2. Detal, 3. Ujęcie z lotu ptaka, 4. Ujęcie z perspektywy żabiej, 5. Plan totalny, 6. Panorama
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
Z pomocą drugiej osoby nagraj spotkanie dwóch osób. Spróbuj nagrać następujące ujęcia:
postacie idą drogą lub ulicą, są całe widoczne, a w tle widoczny jest pejzaż (może być pejzaż miejski),
ujęcie przedstawia dłonie postaci w geście powitania. Zapisz gotowy film na dysk komputera lub w chmurze i nazwij wszystkie ujęcia.
Rl09BeV4YD5aJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W pierwszej scenie należy użyć planu ogólnego.
planu ogólnego,
detalu.
3
Ćwiczenie 7
Nagraj spotkanie dwóch osób, stosując następujące ujęcia:
postacie idą drogą lub ulicą, są całe widoczne, a w tle widoczny jest pejzaż (może być pejzaż miejski),
postacie ujęte są od kolan w górę, idą naprzeciw siebie, trzymając dłonie w kieszeniach, podchodzą i wyjmują dłonie na powitanie,
postacie witają się ze sobą, podając sobie dłonie, ujęte są od pasa w górę,
ujęcie przedstawia postacie patrzące się na siebie z uśmiechem, ujęte od klatki piersiowej,
ujęcie przedstawia dłonie postaci w geście powitania.
Zapisz gotowy film na dysk komputera lub w chmurze i nazwij wszystkie ujęcia.
RJ1y8QHjWaCWV
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
W pierwszej scenie należy użyć planu ogólnego.
W ujęciach należy użyć kolejno:
planu ogólnego,
planu amerykańskiego,
planu średniego,
półzbliżenia,
detalu.
3
Ćwiczenie 8
Z pomocą drugiej osoby nagraj telefonem komórkowym film zawierający relację z wystawy lub wydarzenia artystycznego, w którym wziąłeś udział. Zamieść w nim autorski komentarz lub sąd. Zaprezentuj swój film i dodaj stosowny komentarz, w którym opiszesz cechy obrazu filmowego, uwzględniając swoje sugestie co do sposobu nagrania.
Swój film wgraj na dysk komputera lub zapisz w chmurze.
Komentarz do nagranej sceny oraz sposobu pracy zapisz poniżej.
R15RZEWZOGVd2
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Komentarz autorski jest subiektywny i zawiera ocenę wystawy, więc należy zastosować w nim słownictwo o charakterze wartościującym. Nagrywając film, zwróć uwagę na jego czas. Musisz mieć tyle materiału, aby sporządzić krótką relację, czyli wszystkie elementy z wydarzenia muszą w nim się znaleźć. Nagraj więc więcej, by potem, podczas montażu dokonać selekcji nagranych fragmentów.
Uwaga: odpowiedzi ucznia są subiektywne, powinien mówić o własnych doświadczeniach i sposobie pracy.
Nagrany film jest dynamiczny, zawiera krótkie ujęcia, w których znajdują się najważniejsze sceny z wydarzenia. Relacja jest reportażem, więc musi opowiadać o tematyce przedstawienia artystycznego, więc podczas montażu usuń te fragmenty, z których nie wynika właściwe odczytanie tematu. Pamiętaj też, aby komentarz był krótki i pomagał w zrozumieniu treści, nie zamieszaj w nim własnych sądów, opinii - to nie jest recenzja. Jeśli Twój film został sporządzony według wskazówek, to znaczy, że jest gotowy.
3
Ćwiczenie 8
Nagraj „z ręki” telefonem komórkowym film zawierający relację z wystawy lub wydarzenia artystycznego, w którym wziąłeś udział. Zamieść w nim autorski komentarz lub sąd. Zaprezentuj swój film i dodaj komentarz, w którym opiszesz cechy obrazu filmowego, uwzględniając swoje sugestie co do sposobu nagrania.
Swój film zamieść na dysku komputera lub w chmurze.
Komentarz do nagranej sceny oraz sposobu pracy umieść poniżej.
R111A5lEjG9O2
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Komentarz autorski jest subiektywny i zawiera ocenę wystawy, więc należy zastosować w nim słownictwo o charakterze wartościującym. Nagrywając film, zwróć uwagę na jego czas. Musisz mieć tyle materiału, aby sporządzić krótką relację, czyli wszystkie elementy z wydarzenia muszą w nim się znaleźć. Nagraj więc więcej, by potem, podczas montażu dokonać selekcji nagranych fragmentów.
Uwaga: odpowiedzi ucznia są subiektywne, powinien mówić o własnych doświadczeniach i sposobie pracy.
Nagrany film jest dynamiczny, zawiera krótkie ujęcia, w których znajdują się najważniejsze sceny z wydarzenia. Relacja jest reportażem, więc musi opowiadać o tematyce przedstawienia artystycznego, więc podczas montażu usuń te fragmenty, z których nie wynika właściwe odczytanie tematu. Pamiętaj też, aby komentarz był krótki i pomagał w zrozumieniu treści, nie zamieszaj w nim własnych sądów, opinii - to nie jest recenzja. Jeśli Twój film został sporządzony według wskazówek, to znaczy, że jest gotowy.
Słownik pojęć
Jazda
Jazda
ruch kamery filmowej umieszczonej na specjalnym wózku.
Kadr
Kadr
zdjęcie fotograficzne zarejestrowane na klatce filmowej, będące najmniejszą cząstką ruchomego obrazu filmowego.
Makieta
Makieta
1. model czegoś wykonany w zmniejszonej skali; 2. fragment dekoracji teatralnej lub filmowej imitujący autentyczny przedmiot lub budowlę.
Montaż (filmowy)
Montaż (filmowy)
etap powstawania dzieła filmowego, jeden z podstawowych środków wyrazu sztuki filmowej.
Najazd
Najazd
ruch kamery filmowej umieszczonej na specjalnym wózku w kierunku filmowanego obiektu, przybliżający go.
Odjazd
Odjazd
ruch kamery filmowej umieszczonej na specjalnym wózku oddalający filmowany obiekt.
Panorama
Panorama
horyzontalny lub wertykalny ruch kamery wokół własnej osi.
Plan
Plan
sposób postrzegania przez kamerę filmowanego obiektu w stosunku do otaczającego go tła, czyli inaczej kadr filmowy.
Rekwizyt
Rekwizyt
przedmiot potrzebny w przedstawieniu teatralnym lub na planie filmowym, związany z akcją sztuki albo filmu.
Scena
Scena
fragment filmu składający się przynajmniej z jednego lub kilku ujęć, zachowujący jedność czasu, miejsca i akcji.
Scenariusz
Scenariusz
materiał literacki stanowiący podstawę do realizacji filmu, spektaklu teatralnego, programu telewizyjnego; plan przebiegu akcji, zarys sytuacji i postaci.
Scenopis
Scenopis
plan realizacji filmu sporządzony na podstawie scenariusza przez reżysera i operatora, zawierający szczegółowy opis kolejnych ujęć.
Sekwencja
Sekwencja
dramaturgicznie zamknięty, stanowiący pewną całość fragment filmu, złożony z poszczególnych scen, odpowiadający aktowi w dramacie.
Statyw
Statyw
podstawa służąca do ustawiania różnych aparatów lub kamery.
Storyboard (scenorys)
Storyboard (scenorys)
inaczej scenorys, scenopis obrazkowy. Składa się na niego seria obrazów i szkiców, będących wskazówkami dla reżyserów, scenografów, operatorów, aktorów i montażystów, podczas prac nad produkcją filmową. Scenorys jest wykonywany przez specjalnego rysownika określanego w branży filmowej i reklamowej, jako storyboardzista. Storyborad można nazwać też komiksem. Jest uzupełnieniem scenariusza.
Szwenk
Szwenk
szybki obrót kamery filmowej lub telewizyjnej w czasie filmowania, umożliwiający pokazanie równoczesnych momentów akcji.
Ujęcie
Ujęcie
najmniejsza ruchoma cząstka dzieła filmowego, jeden z podstawowych elementów jego dramaturgii; odcinek taśmy filmowej z obrazem filmowanym od startu kamery do momentu jej zatrzymania; też: scena utrwalona na takim odcinku taśmy filmowej.
Slownik_pojec
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych, Wydawnictwo Ars Nova, Poznań 1994.
Syska R (red)., Słownik filmu, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010.
Notatki ucznia
R1NQGDOY5hrwt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Galeria
Galeria
R679O4TeJ7KRe
Ilustracja przedstawia plaże z palmami. Przy plaży znajduje się morze. W oddali po prawej stronie znajduje się drewniany dom. Na ilustracji znajdują się poziome oraz pionowe kreski, które tworzą linie podziału kadru. Na rogach środkowego prostokąta znajdują się kropki, które wyznaczają mocne punkty kadru.
Mocne punkty obrazu wyznaczają najlepsze położenie najważniejszych elementów kadru, w tym wypadku palmy, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Mocne punkty obrazu wyznaczają najlepsze położenie najważniejszych elementów kadru, w tym wypadku palmy, fotografia, licencja: CC BY 3.0.
RBsmJmcQPYkaT
Ilustracja przedstawia Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”. Na ilustracji znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską koszulę oraz wełnianą kamizelkę. W tle ilustracji znajdują się drzewa. Na ilustracji znajdują się dwie poziome oraz dwie pionowe kreski, które tworzą linie podziału kadru. Dzielą ilustrację na dziewięć równych części. Na rogach środkowego prostokąta znajdują się kropki, które wyznaczają mocne punkty kadru. W prawym górnym mocnym punkcie znajduje się twarz mężczyzny, a w dolnym środek klatki piersiowej. W lewym górnym mocnym punkcie znajdują się liście drzew, a w dolnym pień.
Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”, 2004, kompozycja oparta na zasadzie mocnego punktu widzenia, thelibertariancinephile.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Leonardo di Caprio w kadrze z filmu „Aviator”, fotografia, dostępny w internecie: https://thelibertariancinephile.com/2018/08/16/the-aviator-movie-review/ [dostęp 30.12.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1R20HCzZGeo8
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia las pokryty śniegiem. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia boisko do quidditcha - budowlę z wieloma wieżami oraz postać w pelerynie znajdującą się w powietrzu. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia góry oraz otaczające je morze. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia ogromny zielony las, usytuowany przy niewielkich górach. Między drzewami przebijają się zielone polany, widoczne jest niebieskie niebo. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu totalnego. Plan totalny - zwany także dalekim, pokazuje widok z większego dystansu, zazwyczaj topografię, pozbawioną ludzi bądź ukazujący ich w znacznej odległości. Zadaniem planu totalnego jest scharakteryzowanie miejsca akcji, często pojawia się więc przed zaprezentowaniem aktora, na początku filmu.
Kadry przestawiające plan totalny, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan totalny, licencja: CC BY 3.0.
R1YRfHRZjYHz6
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia jezioro, na którym znajdują się pływające lilie. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia wysokie szpiczaste góry, które są zasłonięte przez mgłę. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia rzekę, na której znajduje się most. W tle fotografii widać budynki oraz drzewa. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia dwóch mężczyzn w ciemnym pomieszczeniu Pomieszczenie oświetlone jest przez żarówki oraz dwie latarnie. Przed mężczyznami znajdują się komody, na których widać różne rysunki. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu ogólnego. Plan ogólny - ukazuje miejsce akcji z mniejszej odległości niż plan totalny – może być to plener, zagospodarowanie przestrzeni, wnętrze wraz z sylwetkami aktorów. Prezentuje miejsce, w którym funkcjonuje bohater, często pokazywany jest z jego punktu widzenia i trwa zazwyczaj krótko.
Kadry przestawiające plan ogólny, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan ogólny, licencja: CC BY 3.0.
R1GQkOeasTGso
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia kobietę w balowej sukni. Kobieta stoi obok toaletki z lustrem. Fotografia jest czarno‑biała. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca postać ubraną w metalowy kombinezon oraz metalowy kask. W tle fotografii widać bardzo jasne światła. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia chłopaka ubranego w brązową marynarkę oraz koszulkę w paski. Za chłopcem znajduje się niebieska ściana. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie definicji planu amerykańskiego. Plan amerykański - Plan amerykański - różni się od pozostałych tym, że przede wszystkim ukazuje aktora, który zostaje ujęty w kadrze od kolan w górę. Często przedstawia postacie w działaniu, gestykulujące lub podczas rozmowy. Nazwa tego planu prawdopodobnie pochodzi od stosowanych ujęć w amerykańskich westernach, mających na celu pokazanie bohatera wraz z rewolwerami zamieszczonymi na pasie w kaburach.
Kadry przestawiające plan amerykański, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan amerykański, licencja: CC BY 3.0.
R1HVHLLrBleDU
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia trzy kobiety, za którymi znajdują się zielone krzewy. Dwie z kobiet trzymają się za ręce. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca mężczyznę i kobietę stojących naprzeciwko siebie. Oboje prowadzą rozmowę, przy której gestykulują. W tle fotografii znajduje się pokój z oknem zasłoniętym niebieską firaną. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia dziewczynkę ubraną w ciemną sukienkę oraz białą chustę na głowie. Dziewczynka spogląda w dół. W tle fotografii znajduje się ściana z oknem. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji planu średniego. Plan średni - to plan zastępujący plan amerykański, a ukazujący postać od pasa w górę. Korzysta się z niego podczas kręcenia dialogów. Ważną funkcję pełni w nim gestykulacja aktorów i mimika ich twarzy. Plan ten dotyczy także ustawienia postaci w pozycji stojącej z opuszczonymi wzdłuż ciała rękoma.
Kadry przestawiające plan średni, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające plan średni, licencja: CC BY 3.0.
RP9UQjNsejQLK
Ilustracja przedstawia cztery fotografie na białym tle. Fotografia w lewym górnym rogu przedstawia mężczyznę podpierającego twarz ręką. Mężczyzna ubrany jest w czarną kurtkę oraz na głowie ma czarną czapkę z daszkiem. Mężczyzna ma na sobie okulary. Tło fotografii jest ciemne i rozmazane. Fotografia w lewym dolnym rogu przedstawia kobietę rozmawiającą przez telefon. Kobieta ubrana jest w szlafrok oraz biały czepek na głowie. W tle fotografii znajduje się stojący na stoliku mały wiatrak. kobieta znajduje się w pokoju. Fotografia w prawym górnym rogu przedstawia chłopca trzymającego w ręku różdżkę. Chłopiec ubrany jest w koszulę oraz nosi okrągłe okulary. Chłopak znajduje się w pokoju. Fotografia w prawym dolnym rogu przedstawia dwóch mężczyzn stojących obok siebie. Oboje ubrani są w kurtki. Przed nimi w lewym dolnym rogu znajduje się zamazana sylwetka człowieka, na którego spoglądają. W tle znajdują się murowane ściany. Na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji półzbliżenia. Półzbliżenie - pokazuje w kadrze popiersie postaci z miejscem wolnym nad głową. Często dekoracja w tle nie pełni istotnej roli, a uwaga odbiorcy skupia się na mimice i gestykulacji aktora.
Kadry przestawiające półzbliżenie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające półzbliżenie, licencja: CC BY 3.0.
R1SPq6tVvil7Q
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia kobietę ubraną w pomarańczowy skafander kosmiczny. Kobieta ma przerażony wyraz twarzy. Tło fotografii jest czarne. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca przestraszonego mężczyznę. Mężczyzna ubrany jest w ciemną kurtkę. W tle fotografii znajduje się ciemnoniebieskie rozmazane pomieszczenie. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia uśmiechniętą ciemnoskórą kobietę. Kobieta ma na sobie białą bluzkę oraz zielony kapelusz na głowie. W tle znajduje się rozmazane pomieszczenie. Nad fotografią na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie znaczenia definicji zbliżenia. Zbliżenie - to plan bliski, przedstawiający ujętą od szyi głowę postaci lub cały przedmiot bez wolnej przestrzeni ponad nimi. Dzięki temu widz skupia się na wyrazie twarzy lub wyglądzie ukazanego obiektu.
Kadry przestawiające zbliżenie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające zbliżenie, licencja: CC BY 3.0.
R1RrcYrTo1j0p
Ilustracja przedstawia trzy fotografie na białym tle. Fotografia po lewej stronie ilustracji przedstawia brązowe oko kobiety oraz jej nos. Za kobietą widoczne jest światło. W dolnej środkowej części ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca rękę w czarnej rękawicy. W ręce znajduje się urządzenie z czerwonym przyciskiem. Tło fotografii jest czarne. Fotografia po prawej stronie ilustracji przedstawia mechaniczną rękę. Naprzeciwko niej znajdują się ludzkie ręce trzymające mechaniczne części. Nad fotografiami na środku ilustracji znajduje się wyjaśnienie definicji detalu. Detal - jest największym zbliżeniem przedmiotu lub fragmentów ciała bohatera. Zajmuje zazwyczaj całą fotografie, a gdy pojawia się fragment tła, to jest ono nieznaczące. Detal skupia na sobie uwagę widza i często przypisuje się mu znaczenie symboliczne.
Kadry przestawiające detal, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kadry przestawiające detal, licencja: CC BY 3.0.
RDrgPZMItPVIA
Ilustracja przedstawia kąty widzenia kamery. Po lewej stronie ilustracji znajdują się trzy fotografie ustawione pionowo pod sobą. Na pierwszej fotografii znajduje się kobieta siedząca na ziemi w pomieszczeniu. Wokół niej znajdują się drewniane ławy. Kobieta znajduje się w ciemnym pomieszczeniu, który oświetlony jest tylko przez otwarte drzwi znajdujące się za kobietą. Na drugiej fotografii znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską kurtkę. W tle fotografii za mężczyzną znajduje się pusta przestrzeń. W oddali widoczne są drzewa oraz czerwony budynek. Na trzecim zdjęciu znajduje się grupa osób. Pięć jest zwróconych w lewą stronę, jedna stojąc klaszcze. Fotografia jest czarno biała. W środkowej części fotografii znajdują się wyjaśnienia do fotografii znajdujących się po lewej stronie. Kolejno od góry: perspektywa ptasia, kąt frontalny (centralny) oraz kąty niskie -perspektywa żabia. Z prawej strony ilustracji znajduje się fotografia przedstawiająca mężczyznę ubranego w niebieską koszulę oraz czarne spodnie. Wokół mężczyzny znajdują się rysunki pięciu kamer pokazujących różne perspektywy nagrywania mężczyzny. Od każdej z kamer poprowadzone są strzałki w stronę mężczyzny. Z kamery na dole wskazujące perspektywę żabią wychodzą niebieskie strzałki, pierwsza z nich wskazuje na buta mężczyzny, a druga na łydkę. Środkowa kamera wskazująca kąt frontalny ma poprowadzoną zieloną strzałkę w kierunku pasa mężczyzny. Pozostałe dwie kamery ukazujące perspektywę ptasią mają poprowadzone dwie pomarańczowe strzałki, jedna w kierunku szyi mężczyzny, a druga na górę jego głowy.
Kąty widzenia kamery, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kąty widzenia kamery, licencja: CC BY 3.0.
R18pqVUiCLhVE
Ilustracja przedstawia schemat filmowania dialogów w filmie. Na ilustracji znajdują się dwie osoby stojące naprzeciwko siebie. Z prawej strony obrazka znajduje się kobieta ubrana w szarą bluzkę. Z lewej strony znajduje się mężczyzna ubrany w niebieską koszulkę. Wokół osób znajdują się cztery kamery z numerami, do których przydzielony jest opis rozmieszczenia kamer oraz funkcje pełnione przez nie.
Schemat przedstawiający filmowanie dialogów w filmie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Schemat przedstawiający filmowanie dialogów w filmie, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Bibliografia
Helman A., Estetyka i film, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1972.
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych, Wydawnictwo Ars Nova, Poznań 1994.
Kluszczyński R., Film, video, multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej, Wydawnictwo Rabid, Warszawa 1999.
Listewnik G., Język filmu. Charakterystyka obszarów i terminologii związanej z procesem produkcji filmowej [w:] Multimedia design. Metody, techniki i narzędzia, red. M. Chrząścik, Wydawnictwo WSP, Warszawa 2015.
Mascelli J., 5 tajników warsztatu filmowego, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2016.
Syska R (red)., Słownik filmu, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010.
Winiarski M., Planowanie produkcji filmu fabularnego, Wydawnictwo PIB, Radom 2007.
