1511 – Michał Anioł Buonarroti namalował freskFreskfreskStworzenie Adama
1475‑1564 – lata życia Michała Anioła Buonarroti'ego
1
Scenariusz dla nauczyciela
Rq1ZvwE5PpRZu1
I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń: 1. zna i rozpoznaje następujące formy morfologiczne z zakresu gramatyki języka łacińskiego: i) formy czasowników nieregularnych: – esse i wybrane composita (possum,prosum, adsum, absum), – volo, nolo, – eo i wybrane composita (abeo, redeo, obeo), – fero i wybrane composita (affero, aufero, differo), – tollo, – fio, – verba defectiva: odi, memini, coepi, – verba deponentia i semideponentia.
Nauczysz się
wykazywać w praktyce znajomością czasownika fīō, fierī, factus sum;
rozwijać umiejętności czytania ze zrozumieniem tekstu w języku w języku łacińskim oraz odpowiadać na pytania związane z danym tekstem;
wypowiadać w języku łacińskim bazując na przeczytanym tekście.
czasownik fio, fieri, factus sum odmienia się jak czasowniki koniugacji IV
m5548ab6b04da78d6_0000000000004
staję się
m5548ab6b04da78d6_0000000000010
stajesz się
m5548ab6b04da78d6_0000000000011
staje się
m5548ab6b04da78d6_0000000000012
stajemy się
m5548ab6b04da78d6_0000000000013
stajecie się
m5548ab6b04da78d6_0000000000014
stają się
RYoIxftAt4reQ
Ćwiczenie 1
Fresk Stworzenie Adama
R141kxgpuy43z1
R2zC3rPKpuciT1
R1GEGsZ5qnIvi1
R149xtwMiiBVH1
R1WSpfW0CcTtW
Ćwiczenie 2
Fragment Księgi Rodzaju (Rdz 1, 1‑27)
RHerjrCq2cdJb
In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. Terra autem erat inānis1inānis et vacuā, et tenebræ2tenebræ erant super3superfaciem4faciemabyssī5abyssī, et spīritus Deī ferēbātur6ferēbātur super aquās. Dīxitque Deus: “Fīat7Fīatlūx8lūx”. Et facta est lūx. Et vidit Deus lucem quod esset bona: et divisit lucem ac tenebrās. Appellāvitque Deus lūcem Diem et tenebrās Noctem. Factumque est vesperē9vesperē et māne10māne, diēs ūnus. Dīxit quoque Deus: “Fīat firmāmentum11firmāmentum in mediō aquārum et dīvidat aquās ab aquīs”. Et fēcit Deus firmāmentum, dīvīsitque aquās, quæ erant sub firmāmentō, ab hīs, quæ erant super firmāmentum. Et factum est ita. Vocāvitque Deus firmāmentum, Cælum. Dīxit autem Deus: “Fīant lūmināria12lūmināria in firmāmentō cælī, ut dīvidant diem ac noctem”. Et factum est ita. Dīxit quoque Deus: “Prōdūcat13Prōdūcat terra animam14animam vīventem in genere15genere suō: iūmenta16iūmenta, et reptilia17reptilia, et bēstiās terræ secundum speciēs18speciēs suās”. Factumque est ita. Et ait19ait Deus: „Faciāmus hominem ad imāginem et similitūdinem20similitūdinem nostram”. Et creāvit Deus hominem ad imāginem suam, ad imāginem Deī creāvit illum; masculum et fēminam creāvit eōs.
fīō, fierī, factus sum – staję się, jestem robiony, robią mnie fīat – coniunctivus iussivus (rozkazu) → proponowany sposób tłumaczenia: niech się stanie!
Księga Rodzaju (1, 1‑27) - tekst skrócony dla potrzeb ucznia; zaczerpnięty ze strony http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova‑vulgata_vt_genesis_lt.html
m5548ab6b04da78d6_0000000000016
Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia była jednak jałowa i opustoszała, nad powierzchnią głębin panowały ciemności, a nad wodami unosił się Duch Święty. I rzekł Bóg: „Niech powstanie światłość”. I stała się światłość. I widział Bóg, że światłość była dobra: i oddzielił światłość od ciemności. I nazwał Bóg światłość Dniem, a ciemność Nocą. I tak zakończył się wieczór i poranek, dzień pierwszy. Rzekł także Bóg: „Niech powstanie sklepienie pośrodku wód i oddzieli wody od siebie”. I stworzył Bóg sklepienie i oddzielił wody, które były pod sklepieniem, od tych, które były nad sklepieniem. I tak się stało, a Bóg nazwał sklepienie Niebem. Rzekł następnie Bóg: „Niech powstaną gwiazdy na sklepieniu nieba, by oddzielały od siebie dzień i noc”. I tak się stało. Rzekł także Bóg: „Niechaj ziemia wyda różne istoty żyjące: bydło, gady i różne ziemskie zwierzęta różnych gatunków”. I tak się stało. I powiedział Bóg: „Stwórzmy człowieka na nasze obraz i podobieństwo”. I stworzył Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boga go stworzył; uczynił ich mężczyzną i kobietą.
Źródło: Biblia Tysiąclecia, Poznań 1965.
R1cIp3oKgwHII
Ćwiczenie 3
R292fyS6xioCk
Ćwiczenie 4
Omówienie drzeworytu V.LS
R1AcqlJsODamb1
R1dDxONK8owvb
Ćwiczenie 5
RFtcpyrjoK8nI
Ćwiczenie 6
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Do zdań w języku polskim dopasuj ich lacińskie tłumaczenia. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. a Duch Boży unosił się nad wodami. Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram.
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Do zdań w języku polskim dopasuj ich lacińskie tłumaczenia. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram. a Duch Boży unosił się nad wodami. Możliwe odpowiedzi: 1. et tenebræ erant super faciem abyssī,, 2. et spīritus Deī ferēbātur super aquās., 3. Terra autem erat inānis et vacuā:, 4. In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram.
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Do zdań w języku polskim dopasuj ich lacińskie tłumaczenia.
Terra autem erat inānis et vacuā:, et tenebræ erant super faciem abyssī,, In prīncipiō creāvit Deus cælum et terram., et spīritus Deī ferēbātur super aquās.
Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię.
Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem:
ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód,
a Duch Boży unosił się nad wodami.
RYWzaHisyP4vp
Ćwiczenie 7
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Dopasuj do przetłumaczonych na język polski zdań ich łacińskie odpowiedniki. Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. I stała się światłość Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem.
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Dopasuj do przetłumaczonych na język polski zdań ich łacińskie odpowiedniki. Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. I stała się światłość Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. Możliwe odpowiedzi: 1. Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., 2. Dīxitque Deus: Fīat lūx., 3. Et facta est lux., 4. Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem.
Poniżej zostało zamieszczone tłumaczenie przeczytanego wcześniej skróconego fragmentu Księgi Rodzaju. Zostało ono zaczerpnięte z Biblii Tysiąclecia. Dopasuj do przetłumaczonych na język polski zdań ich łacińskie odpowiedniki.
Dīxitque Deus: <i>Fīat lūx</i>., Et vīdit Deus lūcem quod esset bona: et dīvīsit lūcem ac tenebrās., Appellāvitque lūcem Diem, et tenebrās Noctem., Et facta est lux.
Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość!
I stała się światłość
Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności.
I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą.
RMOH0JsAFRAGG
Ćwiczenie 8
Rg06fkadtg0BQ
Ćwiczenie 9
Polecenie 1
Zapoznaj się z fragmentem książki Jana Parandowskiego Mitologia Greków i Rzymian zamieszczonym poniżej. Opisz po łacinie, w jaki sposób powstał świat według wierzeń starożytnych Greków i czym różni się ta wizja od przedstawionej we fragmencie Księgi Rodzaju.
Na początku był Chaos. Któż zdoła powiedzieć dokładnie, co to był Chaos? Niejedni widzieli w nim jakąś istotę boską, ale bez określonego kształtu. Inni — a takich było więcej — mówili, że to wielka otchłań. Z tej otchłani wyłoniły się dwa potężne bóstwa, pierwsza królewska para bogów: Uranos — Niebo i Gaja — Ziemia. Oni dali początek wielu pokoleniom bogów (…). Razem z bogami rodził się świat. Nad ziemią, która jako ląd stały wydobyła się z chaosu, świeciło młode słońce. (...) Po nieznanych wzgórzach błądziły rzadkie zwierzęta. Z wolna rzeczy zaczęły przybierać znajome kształty. (…) Gwiazdy lśniły w ciemnych przestworzach nocy. (…) O powstaniu rodu ludzkiego różne były podania: że wyszedł wprost z ziemi, wspólnej macierzy wszystkiego, co żyje; że lasy i góry wydały ludzi na podobieństwo drzew i skał; że ludzie pochodzą od bogów — tego mniemania byli zwłaszcza królowie.
R1KtiiSXdhCdP
m5548ab6b04da78d6_0000000000038
J. Parandowski, Mitologia Greków i Rzymian, rozdział Narodziny Świata, str. 24‑29, http://biblioteka.kijowski.pl/parandowski%20jan/jan‑parandowski‑mitologia.pdf
Słowniki
Słownik pojęć
Drzeworyt
Drzeworyt
1. technika graficzna polegająca na wyryciu rysunku w drewnianym klocku, pokryciu farbą i odbiciu na papierze; 2. odbitka wykonana tą techniką.
Fresk
Fresk
1. technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na wilgotnym podkładzie farbami zmieszanymi z wodą, pozwalająca na uzyskanie bardzo trwałych malowideł; alfresko, al fresco; 2. malowidło wykonane tą techniką.
Urizen
Urizen
w złożonej mitologii Williama Blake'a jest ucieleśnieniem konwencjonalnego rozumu i prawa. Zazwyczaj przedstawiany jest jako brodaty starzec.