Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RGlieuhVB3oBJ1

Formy taneczne. Tańce użytkowe i stylizowane

Ważne daty

1715‑1718 – Suity angielskie BWV 806‑811 Jan Sebastian Bach

1722‑1725 – Suity francuskie BWV 812‑817 Jan Sebastian Bach

1837 – Marsz żałobnySonaty fortepianowej b‑moll op. 35 Fryderyk Chopin

1838 – Polonezy op. 40 Fryderyk Chopin

1842 – uwertura do Snu nocy letniej ze słynnym Marszem weselnym Feliks Mendelssohn‑Bartholdy

1899 – Pawana na cześć Infantki (wersja fortepianowa) Maurice Ravel

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R7QJFvG9wQgly1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: Monika Biesaga, cc0.

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.

6. Klasycyzm. Uczeń:

5) omawia polską muzykę epoki klasycyzmu (pieśń patriotyczna, polonez, śpiewogra, wodewil) i jej reprezentantów (Maciej Kamieński, Jan Stefani, Michał Kleofas Ogiński, Józef Elsner, Karol Kurpiński).

7. Romantyzm. Uczeń:

1) charakteryzuje muzykę romantyczną w kontekście estetyki epoki:

d) dostrzega wątki narodowe w muzyce,

5) charakteryzuje polską muzykę romantyczną i jej reprezentantów (Fryderyk Chopin, Henryk Wieniawski, Stanisław Moniuszko, Ignacy Jan Paderewski, Władysław Żeleński, Zygmunt Noskowski).

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;

2. nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji, uzasadniając swoją wypowiedź;

3. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki;

4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:

a) elementy muzyki,

b) podstawowe techniki kompozytorskie,

c) cechy stylów muzycznych,

d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój,

e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in.;

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;

2. przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz.

Nauczysz się

rozróżniać formy taneczne oraz tańce użytkowe i stylizowane;

charakteryzować typowe dla tańców modele formalne;

rozróżniać tańce polskie, zagraniczne oraz tańce dawne;

wymieniać twórców wspomnianych tańców.

Taniec - ogólna charakterystyka

ROjoVu3DteioK1
Tańczące postaci, dreamstime.com, CC BY 3.0

Taniec to układ rytmicznych ruchów ciała, dopasowany do określonego akompaniamentu dźwiękowego. Muzyka taneczna początkowo służyła wyłącznie jako podkład dla ruchu, jednak na skutek wzbogacenia środków melodycznych, harmonicznych i formalnych, oddaliła się od użytkowego pierwowzoru. Taniec stał się samodzielnym gatunkiem muzycznym i w takiej postaci funkcjonuje do dziś – jako odrębny utwór lub część formy cyklicznej: suity, symfonii czy sonaty.

Podstawowe elementy tańców, stanowiące o ich odmiennym charakterze, to rytm, metrum i tempo. Zdecydowana większość utworów tanecznych posiada typowe dla siebie, powtarzające się, schematy rytmiczne.

Taniec - modele formalne

RH38G1xJLVIRJ1
Baletnice podczas tańca, online skills, CC BY 3.0

Tańce utrzymane są przeważnie w budowie okresowej i realizują wybrany model formy:

  • jednoczęściowa forma – jedna część, czyli jeden okres muzyczny; cechują ją małe rozmiary i jednolity charakter,

  • dwuczęściowa forma – dwie skontrastowane ze sobą pod względem tempa i charakteru części, czyli dwa okresy muzyczne,

  • trzyczęściowa forma – trzy części (trzy okresy muzyczne), z których skrajne bazują na tym samym materiale muzycznym, środkowa wprowadza kontrast tempa i charakteru,

  • wielka trzyczęściowa forma – trzy części, z których środkowa wprowadza kontrast; każdą z nich można podzielić na mniejsze segmenty (np. skrajne mogą stanowić trzyczęściowe formy pieśni, środkowa – dwuczęściową formę pieśni).

Tańce polskie – polonez, mazur

R1S5pPlBS9USY1
Polonez z filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Andrzeja Wajdy, polenvoornederlanders.nl, CC BY 3.0

W różnych regionach Polski wykonywano rozmaite tańce ludowe. Gdy zaczęli je tworzyć zawodowi kompozytorzy, uzyskały one wyższy poziom artystyczny, a ze względu na swoją rozpoznawalność w całym kraju nazwano je tańcami narodowymi. Do polskich tańców narodowych należą: polonez, mazur, oberek, kujawiak i krakowiak.

R5Bo7uM1BoX3o1
Rytm poloneza, online skills, CC BY 3.0

Ogromną popularnością cieszył się też pochodzący z Mazowsza mazur – żywiołowy taniec w metrum 3/4 o skomplikowanym podstawowym ruchu i wielu figurach, z licznymi przytupami. Dla tego tańca charakterystyczne są rytmy punktowane i akcentowanie słabej części taktu. Spośród wielu stylizowanych mazurów do najpiękniejszych należą utwory Stanisława Moniuszki z oper HalkaStraszny dwór.

Film pt. Tańce polskie – polonez, mazur

R1TWpq221nWpt
Film edukacyjny pt. „Tańce polskie – polonez, mazur”. Polonez. Najbardziej znanym polskim tańcem narodowym jest polonez – uroczysty taniec bez skocznych figur i obrotów, w metrum 3/4 i spokojnym tempie. Polonez posiada charakterystyczny układ rytmiczny: ósemka, dwie szesnastki, cztery ósemki. Jako taniec użytkowy, wykonywany był na dworach całej Europy. Stylizowane polonezy tworzyli między innymi Jan Sebastian Bach (Polonaise z II Suity orkiestrowej h‑moll BWV 1067), Ludwig van Beethoven (Polonez C‑dur na fortepian op. 89) i – przede wszystkim – Fryderyk Chopin (polonezy fortepianowe z opusów 26 i 40, Polonez As‑dur op. 43 czy Polonez‑Fantazja As‑dur op. 61). Mazur. Ogromną popularnością cieszył się też pochodzący z Mazowsza mazur – żywiołowy taniec w metrum 3/4 o skomplikowanym podstawowym ruchu i wielu figurach, z licznymi przytupami. Dla tego tańca charakterystyczne są rytmy punktowane i akcentowanie słabej części taktu. Spośród wielu stylizowanych mazurów do najpiękniejszych należą utwory Stanisława Moniuszki z oper Halka i Straszny dwór.
mdb87bcd7ec053144_0000000000007

Tańce polskie – oberek, kujawiak, krakowiak

Najszybszym narodowym tańcem polskim jest (także pochodzący z Mazowsza) oberek. To taniec wirowy w metrum 3/4 lub 3/8, z rytmem zbliżony do mazura. Typowe dla niego są synkopy i figuracyjna melodyka. Stylizowane oberki odnaleźć można w twórczości Fryderyka Chopina w formie mazurków, a także u Henryka Wieniawskiego (Oberek na skrzypce i fortepian op. 19) czy Grażyny Bacewicz (Oberek nr 1 na skrzypce i fortepian).

R13qgfKaZvxlv1
Rytm krakowiaka, online skills, CC BY 3.0

Film pt. Tańce polskie – oberek, kujawiak, krakowiak

RwKAKPVHoAM6N
Film edukacyjny pt. „Tańce polskie – oberek, kujawiak, krakowiak”. Polonez. Najbardziej znanym polskim tańcem narodowym jest polonez – uroczysty taniec bez skocznych figur i obrotów, w metrum 3/4 i spokojnym tempie. Polonez posiada charakterystyczny układ rytmiczny: ósemka, dwie szesnastki, cztery ósemki. Jako taniec użytkowy, wykonywany był na dworach całej Europy. Stylizowane polonezy tworzyli między innymi Jan Sebastian Bach (Polonaise z II Suity orkiestrowej h‑moll BWV 1067), Ludwig van Beethoven (Polonez C‑dur na fortepian op. 89) i – przede wszystkim – Fryderyk Chopin (polonezy fortepianowe z opusów 26 i 40, Polonez As‑dur op. 43 czy Polonez‑Fantazja As‑dur op. 61). Mazur. Ogromną popularnością cieszył się też pochodzący z Mazowsza mazur – żywiołowy taniec w metrum 3/4 o skomplikowanym podstawowym ruchu i wielu figurach, z licznymi przytupami. Dla tego tańca charakterystyczne są rytmy punktowane i akcentowanie słabej części taktu. Spośród wielu stylizowanych mazurów do najpiękniejszych należą utwory Stanisława Moniuszki z oper Halka i Straszny dwór.

Typowy dla muzyki polskiej taniec stylizowany, łączący cechy mazura, kujawiaka i oberka to mazurek. Utrzymany jest w metrum 3/4 lub 6/8, z charakterystycznymi rytmami synkopowanymi i silnymi akcentami na drugą, czasem trzecią część taktu. Jego tempo, w zależności od tańca, na jakim jest oparty, może być wolne (kujawiak), umiarkowane (mazur) lub szybkie (oberek). Forma stylizowanego mazurka daje możliwość jego niebywałego zróżnicowania. Mazurki komponował między innymi Karol Szymanowski, Oskar Kolberg i – przede wszystkim – Fryderyk Chopin.

mdb87bcd7ec053144_0000000000008

Tańce obce

ReY2U14emf7OY1
Zespół Pieśni i Tańca APIS, pszczelawola.edu.pl, CC BY 3.0

Wśród tańców zagranicznych szczególną popularnością cieszy się marszMarszmarsz – taniec w metrum parzystym, o rytmach punktowanych lub triolowych. W zależności od charakteru utrzymany jest w tempie żywym lub dostojnym. Jako taniec użytkowy, od wieków towarzyszył podniosłym uroczystościom, zwłaszcza wojskowym. Najpopularniejsze stylizowane marsze to Marsz weselny z uwertury Sen nocy letniej Feliksa Mendelssohna Bartholdyʼego oraz Marsz żałobnySonaty fortepianowej b‑moll op. 35 Fryderyka Chopina.

Rqrg5XYdbLaiy
Utwór muzyczny: Fryderyk Chopin - „Marsz żałobny” z „Sonaty fortepianowej. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się religijnym, hymnicznym charakterem.

Niesłabnącym zainteresowaniem cieszy się walcWalcwalc, czyli taniec wirowy o umiarkowanym tempie, w metrum 3/4, pochodzący prawdopodobnie od austriackiego lendlera. Początkowo był on tańcem podmiejskim, wykonywanym w podrzędnych lokalach, z czasem wkroczył do sal balowych mieszczan i arystokracji. Wśród licznych odmian walca wymienić należy wiedeński (żywe tempo, ruch wirowy), angielski (wolne tempo, romantyczna melodia) i rosyjski (melancholijny, często wykonywany przez orkiestrę dętą). Taniec ten, podobnie jak wcześniej wspomniany marsz, przeżywał swój renesans w epoce romantyzmu, gdzie często stanowił jedną z części cyklu symfonicznego. Za króla użytkowego walca uchodzi Johann Strauss. Walce stylizowane pisali między innymi Fryderyk Chopin (Walc a‑moll op. posth.) czy Hector Berlioz (walc z Symfonii Fantastycznej op. 14).

Spośród licznych tańców obcych wymienić należy jeszcze hiszpańskie boleroBolerobolero, węgierskiego czardaszaCzardaszczardasza, czeską polkęPolkapolkę i ukraińskiego kozakaKozakkozaka. Ich charakterystykę znajdziecie w dołączonym do lekcji słowniku pojęć.

Tańce dawne

RpKnJqXVJ17TR1
Para tańcząca menueta, earlydance.org, CC BY 3.0

Szczególny wpływ tańców na muzykę zauważalny był w epoce baroku. Dawne tańce, w większości pochodzenia ludowego, w stosunkowo krótkim czasie dotarły na dwory europejskie. Początkowo, ze względów użytkowych, łączone były w pary kontrastujące tempem (np. chodzony‑goniony czy pawana‑galiarda). Stopniowo zestawiano je w coraz większe układy, zwane suitami; zatraciły wtedy też swój użytkowy charakter.

Najpopularniejszym dawnym tańcem był menuet – starofrancuski taniec ludowy, później dworski, utrzymany w metrum trójdzielnym z charakterystycznym rytmem: półnuta, ćwierćnuta, ćwierćnuta, półnuta bądź półnuta, ćwierćnuta, półnuta, ćwierćnuta. Początkowo przyjmował formę dwuczęściową, później trzyczęściową, z kontrastującym odcinkiem środkowym (trio). Od klasycyzmu zaczął wchodzić w skład symfonii i sonaty. Menuety odnaleźć można między innymi w twórczości Jana Sebastiana Bacha (Menuet z II suity orkiestrowej h‑moll BWV 1067), Wolfganga Amadeusza Mozarta (trzecia część serenady Eine kleine Nachtmusik) czy Ludwiga van Beethovena (Menuet G‑dur WoO 10 nr 2).

Za chwilę wysłuchamy stylizacji dawnych tańców: menueta (na przykładzie III części serenady smyczkowej Eine kleine Nachtmusik Wolfganga Amadeusza Mozarta), bourée (na przykładzie V części III Suity na wiolonczelę C‑dur BWV Jana Sebastiana Bacha) oraz pawany (na przykładzie Pawany na cześć Infantki na fortepian solo Maurice Ravela). Po zakończeniu odtwarzania wymieńmy się spostrzeżeniami.

ROnsvKvzZEYg31
Utwór muzyczny: Wolfgang Amadeusz Mozart – „Eine kleine Nachtmusik” cz. III Menuetto – Allegretto. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wesołym charakterem.
R19UaRQs50UTe1
Utwór muzyczny: Jan Sebastian Bach – „III Suita na wiolonczelę” C-dur BWV 1009 cz. V – Bourée I. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1XTZYrfgWxB41
Utwór muzyczny: Maurice Ravel – „Pawana na cześć Infantki”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.

Tańce dworskie ukształtowały się pod koniec średniowiecza i były popularne aż do XVIII wieku. Choć w większości pochodzenia ludowego, w szybkim czasie dotarły na najbogatsze europejskie dwory europejskie. Największym zainteresowaniem cieszyły się we Włoszech, Francji i Anglii.
Najpopularniejsze z nich to:

  • Menuet to starofrancuski taniec ludowy, później dworski, utrzymany w metrum 3/4 i umiarkowanym tempie. Tańczono go parami. Składał się z kilku figur, między innymi: podanie prawej ręki, podanie lewej ręki i podanie dwóch rąk. Największą popularność menuet zdobył na dworze Ludwika XIV (II połowa XVII i początek XVIII wieku).

  • Pawana to taniec dworski pochodzenia hiszpańskiego, popularny w XVI i XVII wieku. Utrzymany był w metrum 2/4 lub 4/4 i wolnym tempie. Charakterystyczną cechą tańca był ruch wahadłowy - po kilku krokach w przód następowała ta sama liczba kroków w tył. Kroki taneczne pawany były powolne, uroczyste i przypominały chód pawia (stąd nazwa).

  • Gawot to starofrancuski taniec ludowy, później dworski i salonowy. Utrzymany był w umiarkowanym tempie i metrum 2/2 lub 4/4 z charakterystycznym przedtaktem. Kroki taneczne gawota cechowała niezwykła gracja i wdzięk.

  • Allemande to dworski taniec pochodzenia niemieckiego, od XVI wieku popularny także w Anglii, Francji i Niderlandach. Charakteryzował się parzystym metrum oraz wolnym tempem. Kroki taneczne Allemande były spokojne i wyważone.

  • Courante to francuski taniec dworski w szybkim tempie i metrum 3/2, 3/4 lub 6/4. Szczególnie popularny był w XVI wieku, w dwóch odmianach: francuskiej, pełnej gracji i wyważonej oraz włoskiej – bardziej żywiołowej i szybszej.

Podsumowanie

RxIpP4GMpMylh1
Para tańcząca walca, wikimedia.org, CC BY-SA 3.0

Tańce w muzyce można podzielić na użytkowe (służące do tańczenia) i stylizowane (przeznaczone do słuchania). Podstawowe elementy tańców to rytm, metrum i tempo; większość z nich posiada także charakterystyczne, powtarzające się schematy rytmiczne.

Do polskich tańców narodowych należą: polonez, mazur, oberek, kujawiak i krakowiak. Tańcem stylizowanym, łączącym cechy mazura, oberka i kujawiaka, jest mazurek. Stylizowane polskie tańce komponowali między innymi Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Grażyna Bacewicz i Ludomir Różycki.

Wśród tańców innych narodów za najpopularniejsze – zarówno jako utwory użytkowe, jak i stylizowane – uchodzą marsz i walc. Marsze tworzyli między innymi Feliks Mendelssohn‑Bartholdy czy Fryderyk Chopin, zaś walce – Johann Strauss.

Najbardziej znanym dawnym tańcem był starofrancuski menuet, w czasach baroku wchodzący w skład suity, zaś od XVIII wieku stanowiący część symfonii lub sonaty. Stylizowane menuety komponowali między innymi Jan Sebastian Bach, Wolfgang Amadeusz Mozart czy Ludwig van Beethoven.

Zadania

Rb33gzHmg5uz2
Ćwiczenie 1
Określ zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Dzieła oparte na rytmach tanecznych, lecz bardziej rozbudowane i skomplikowane, służące do słuchania, nazywamy tańcami stylizowanymi. 2. Utwory taneczne utrzymane są zwykle w budowie ewolucyjnej. 3. Tańce zawierają charakterystyczne dla siebie, powtarzające się schematy rytmiczne. 4. W muzyce tanecznej najważniejszymi czynnikami są metrum, rytm i tempo. 5. Utwory taneczne są mało różnorodne i wykazują wiele podobieństw pod względem metrum i rytmu.
R11ogz41pQIWO
Ćwiczenie 2
Tańce najczęściej utrzymane są w tzw. formie pieśniowej. Przyporządkuj typ formy do właściwej definicji. Wielka trzyczęściowa forma pieśni. Możliwe odpowiedzi: 1. składa się z jednej części, na którą przypada jeden okres muzyczny. Cechuje się jednolitym charakterem i małymi rozmiarami. 2. składa się z trzech części – trzech okresów muzycznych. Części skrajne bazują na tym samym materiale muzycznym, część środkowa jest skontrastowana pod względem tempa, tonacji i charakteru. 3. składa się z dwóch części, na które przypadają dwa okresy. Części przeważnie są skontrastowane ze sobą pod względem tempa, tonacji i charakteru. 4. składa się z trzech części, skrajne z nich bazują na tym samym materiale muzycznym, środkowa wprowadza kontrast. Wewnątrz części wyznaczyć można mniejsze fragmenty, np. części pierwsza i trzecia mogą stanowić dwie odrębne trzyczęściowe formy pieśni, zaś część środkowa – dwuczęściową formę pieśni. Dwuczęściowa forma pieśni. Możliwe odpowiedzi: 1. składa się z jednej części, na którą przypada jeden okres muzyczny. Cechuje się jednolitym charakterem i małymi rozmiarami. 2. składa się z trzech części – trzech okresów muzycznych. Części skrajne bazują na tym samym materiale muzycznym, część środkowa jest skontrastowana pod względem tempa, tonacji i charakteru. 3. składa się z dwóch części, na które przypadają dwa okresy. Części przeważnie są skontrastowane ze sobą pod względem tempa, tonacji i charakteru. 4. składa się z trzech części, skrajne z nich bazują na tym samym materiale muzycznym, środkowa wprowadza kontrast. Wewnątrz części wyznaczyć można mniejsze fragmenty, np. części pierwsza i trzecia mogą stanowić dwie odrębne trzyczęściowe formy pieśni, zaś część środkowa – dwuczęściową formę pieśni. Trzyczęściowa forma pieśni. Możliwe odpowiedzi: 1. składa się z jednej części, na którą przypada jeden okres muzyczny. Cechuje się jednolitym charakterem i małymi rozmiarami. 2. składa się z trzech części – trzech okresów muzycznych. Części skrajne bazują na tym samym materiale muzycznym, część środkowa jest skontrastowana pod względem tempa, tonacji i charakteru. 3. składa się z dwóch części, na które przypadają dwa okresy. Części przeważnie są skontrastowane ze sobą pod względem tempa, tonacji i charakteru. 4. składa się z trzech części, skrajne z nich bazują na tym samym materiale muzycznym, środkowa wprowadza kontrast. Wewnątrz części wyznaczyć można mniejsze fragmenty, np. części pierwsza i trzecia mogą stanowić dwie odrębne trzyczęściowe formy pieśni, zaś część środkowa – dwuczęściową formę pieśni. Jednoczęściowa forma pieśni. Możliwe odpowiedzi: 1. składa się z jednej części, na którą przypada jeden okres muzyczny. Cechuje się jednolitym charakterem i małymi rozmiarami. 2. składa się z trzech części – trzech okresów muzycznych. Części skrajne bazują na tym samym materiale muzycznym, część środkowa jest skontrastowana pod względem tempa, tonacji i charakteru. 3. składa się z dwóch części, na które przypadają dwa okresy. Części przeważnie są skontrastowane ze sobą pod względem tempa, tonacji i charakteru. 4. składa się z trzech części, skrajne z nich bazują na tym samym materiale muzycznym, środkowa wprowadza kontrast. Wewnątrz części wyznaczyć można mniejsze fragmenty, np. części pierwsza i trzecia mogą stanowić dwie odrębne trzyczęściowe formy pieśni, zaś część środkowa – dwuczęściową formę pieśni.
RDW2zntBcNNhb
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj nazwy polskich tańców narodowych do właściwych opisów: Krakowiak. Możliwe odpowiedzi: 1. pochodzi z Mazowsza. Jest najszybszym z tańców polskich. Utrzymany w metrum 3/4 lub 3/8, z charakterystycznym ruchem wirowym, obrotowym, 2. pochodzi z Kujaw. Jest tańcem spokojnym, powolnym, o trójdzielnym metrum i smętnej melodii, często w tonacji molowej. 3. pochodzi z Mazowsza. Jest tańcem bardzo żywiołowym, o skomplikowanym kroku podstawowym i wielu figurach. Utrzymany w takcie 3/4 z charakterystycznymi rytmami punktowanymi i akcentowaniem słabej części taktu. 4. pochodzi z Małopolski. Jest jedynym polskim tańcem, utrzymanym w metrum parzystym. Cechuje go żywe tempo i synkopowany rytm. 5. najbardziej znany polski taniec, popularny na dworach całej Europy. Utrzymany w spokojnym tempie, w metrum 3/4. Cechuje go uroczysty charakter i brak występowania obrotów. Mazur. Możliwe odpowiedzi: 1. pochodzi z Mazowsza. Jest najszybszym z tańców polskich. Utrzymany w metrum 3/4 lub 3/8, z charakterystycznym ruchem wirowym, obrotowym, 2. pochodzi z Kujaw. Jest tańcem spokojnym, powolnym, o trójdzielnym metrum i smętnej melodii, często w tonacji molowej. 3. pochodzi z Mazowsza. Jest tańcem bardzo żywiołowym, o skomplikowanym kroku podstawowym i wielu figurach. Utrzymany w takcie 3/4 z charakterystycznymi rytmami punktowanymi i akcentowaniem słabej części taktu. 4. pochodzi z Małopolski. Jest jedynym polskim tańcem, utrzymanym w metrum parzystym. Cechuje go żywe tempo i synkopowany rytm. 5. najbardziej znany polski taniec, popularny na dworach całej Europy. Utrzymany w spokojnym tempie, w metrum 3/4. Cechuje go uroczysty charakter i brak występowania obrotów. Oberek. Możliwe odpowiedzi: 1. pochodzi z Mazowsza. Jest najszybszym z tańców polskich. Utrzymany w metrum 3/4 lub 3/8, z charakterystycznym ruchem wirowym, obrotowym, 2. pochodzi z Kujaw. Jest tańcem spokojnym, powolnym, o trójdzielnym metrum i smętnej melodii, często w tonacji molowej. 3. pochodzi z Mazowsza. Jest tańcem bardzo żywiołowym, o skomplikowanym kroku podstawowym i wielu figurach. Utrzymany w takcie 3/4 z charakterystycznymi rytmami punktowanymi i akcentowaniem słabej części taktu. 4. pochodzi z Małopolski. Jest jedynym polskim tańcem, utrzymanym w metrum parzystym. Cechuje go żywe tempo i synkopowany rytm. 5. najbardziej znany polski taniec, popularny na dworach całej Europy. Utrzymany w spokojnym tempie, w metrum 3/4. Cechuje go uroczysty charakter i brak występowania obrotów. Polonez. Możliwe odpowiedzi: 1. pochodzi z Mazowsza. Jest najszybszym z tańców polskich. Utrzymany w metrum 3/4 lub 3/8, z charakterystycznym ruchem wirowym, obrotowym, 2. pochodzi z Kujaw. Jest tańcem spokojnym, powolnym, o trójdzielnym metrum i smętnej melodii, często w tonacji molowej. 3. pochodzi z Mazowsza. Jest tańcem bardzo żywiołowym, o skomplikowanym kroku podstawowym i wielu figurach. Utrzymany w takcie 3/4 z charakterystycznymi rytmami punktowanymi i akcentowaniem słabej części taktu. 4. pochodzi z Małopolski. Jest jedynym polskim tańcem, utrzymanym w metrum parzystym. Cechuje go żywe tempo i synkopowany rytm. 5. najbardziej znany polski taniec, popularny na dworach całej Europy. Utrzymany w spokojnym tempie, w metrum 3/4. Cechuje go uroczysty charakter i brak występowania obrotów. Kujawiak. Możliwe odpowiedzi: 1. pochodzi z Mazowsza. Jest najszybszym z tańców polskich. Utrzymany w metrum 3/4 lub 3/8, z charakterystycznym ruchem wirowym, obrotowym, 2. pochodzi z Kujaw. Jest tańcem spokojnym, powolnym, o trójdzielnym metrum i smętnej melodii, często w tonacji molowej. 3. pochodzi z Mazowsza. Jest tańcem bardzo żywiołowym, o skomplikowanym kroku podstawowym i wielu figurach. Utrzymany w takcie 3/4 z charakterystycznymi rytmami punktowanymi i akcentowaniem słabej części taktu. 4. pochodzi z Małopolski. Jest jedynym polskim tańcem, utrzymanym w metrum parzystym. Cechuje go żywe tempo i synkopowany rytm. 5. najbardziej znany polski taniec, popularny na dworach całej Europy. Utrzymany w spokojnym tempie, w metrum 3/4. Cechuje go uroczysty charakter i brak występowania obrotów.
R1Mcj3Pv79NvB
Ćwiczenie 4
Każdemu z poniższych tańców przyporządkuj kraj, z którego pochodzi: Menuet Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Marsz Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Gigue Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Saltarello Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Bolero Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Polonez Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Czardasz Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry Polka Możliwe odpowiedzi: 1. Włochy, 2. Francja, 3. Niemcy, 4. Czechy, 5. Hiszpania, 6. Polska, 7. Anglia, 8. Węgry
R1DHVKCM4vrVN1
Ćwiczenie 5
Wyjaśnij pojęcie Czardasz.
R16xdt3pbcczR
Ćwiczenie 6
Każdemu z poniższych tańców przyporządkuj jego autora: Pawana na śmierć Infantki Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel Walc z Symfonii Fantastycznej Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel Mazur z opery Halka Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel Krakowiak z baletu Pan Twardowski Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel Menuet z Eine kleine Nachtmusik Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel Marsz z opery Sonaty fortepianowej b-moll Możliwe odpowiedzi: 1. Hector Berlioz, 2. Wolfgang Amadeusz Mozart, 3. Fryderyk Chopin, 4. Stanisław Moniuszko, 5. Ludomir Różycki, 6. Maurice Ravel
RMmby8EqzTAhA
Ćwiczenie 7
Wskaż, jak nazywamy zbiór tańców, różniących się charakterem, tempem, metrum i rytmem. Możliwe odpowiedzi: 1. balet, 2. suita, 3. sonata, 4. burleska

Słownik pojeć

Bolero
Bolero

Hiszpański taniec ludowy w tempie umiarkowanym i metrum 3/4 o charakterystycznym rytmiemdb87bcd7ec053144_0000000000014rytmie.

Czardasz
Czardasz

Ludowy taniec węgierski w takcie parzystym, składający się z dwóch części – powolnej, o melancholijnym, patetycznym charakterze, zwykle w tonacji molowej i metrum 4/4 (lassan) oraz bardzo szybkiej, gwałtownej, w takcie 2/4 (friska).

Kozak
Kozak

Ukraiński taniec ludowy mężczyzn, opierający się na przysiadach, podskokach i wyrzutach nóg do przodu. Utrzymany w żywym, stopniowo przyspieszanym tempie i metrum 2/4.

Marsz
Marsz

Taniec w metrum parzystym, o rytmach punktowanych lub triolowych. W zależności od charakteru utrzymany jest w tempie żywym lub dostojnym.

Polka
Polka

Czeski taniec ludowy w metrum 2/4 i szybkim tempie, o charakterystycznym układzie rytmicznym.

Walc
Walc

Taniec wirowy o umiarkowanym tempie, w metrum 3/4. Początkowo wykonywany w podrzędnych lokalach, z czasem wkroczył do sal balowych mieszczan i arystokracji. Wśród licznych odmian walca wymienić należy wiedeński (żywe tempo, ruch wirowy), angielski (wolne tempo, romantyczna melodia) i rosyjski (melancholijny, wykonywany przez orkiestrę dętą).

mdb87bcd7ec053144_0000000000014
mdb87bcd7ec053144_0000000000015
mdb87bcd7ec053144_0000000000016
mdb87bcd7ec053144_0000000000017

Biblioteka muzyczna

ROnsvKvzZEYg31
R19UaRQs50UTe1
R1XTZYrfgWxB41
Rqrg5XYdbLaiy
Przewiń
Głośność

    Bibliografia

    J. Habela, Słowniczek muzyczny

    P. Orawski, Lekcje Muzyki II. Rozkwit baroku

    portal internetowy Muzykoteka Szkolna