Ilustracja przedstawia fotokolaż, który składa się na portret młodej kobiety. Twarz kobiety stworzona jest z siedmiu różnych elementów. Główne fotografia to portret kobiety o falowanych blond włosach na turkusowym tle. Twarz sfotografowanej osoby jest niewidoczna, a jej elementy zastąpione są innymi fotografiami. Widoczne są dwie fotografie oczu – jedno zamknięte, z bardzo wyraźnym makijażem, w którym różowy cień pokrywa skórę od wewnętrznego kącika aż do zakończenia brwi; a drugie nieumalowane, uchwycone na czarno‑białej fotografii. Nad oczami widać zdjęcie przedstawiające fragment brwi wraz z czerwonym beretem. Pod nimi, na środku kolażu są dwie fotografie – jedna przedstawiająca kobietę, która ma otwarte, pomalowane czerwoną szminką usta, a w zębach trzyma ciemnoczerwoną wiśnię, kontrastującą z jej białymi zębami; a druga ukazująca bladą cerę oraz wąski nos. Na dole widać drugą biało‑czarną fotografię, na której długowłosa kobieta trzyma dłońmi swoje policzki.
Ilustracja przedstawia fotokolaż, który składa się na portret młodej kobiety. Twarz kobiety stworzona jest z siedmiu różnych elementów. Główne fotografia to portret kobiety o falowanych blond włosach na turkusowym tle. Twarz sfotografowanej osoby jest niewidoczna, a jej elementy zastąpione są innymi fotografiami. Widoczne są dwie fotografie oczu – jedno zamknięte, z bardzo wyraźnym makijażem, w którym różowy cień pokrywa skórę od wewnętrznego kącika aż do zakończenia brwi; a drugie nieumalowane, uchwycone na czarno‑białej fotografii. Nad oczami widać zdjęcie przedstawiające fragment brwi wraz z czerwonym beretem. Pod nimi, na środku kolażu są dwie fotografie – jedna przedstawiająca kobietę, która ma otwarte, pomalowane czerwoną szminką usta, a w zębach trzyma ciemnoczerwoną wiśnię, kontrastującą z jej białymi zębami; a druga ukazująca bladą cerę oraz wąski nos. Na dole widać drugą biało‑czarną fotografię, na której długowłosa kobieta trzyma dłońmi swoje policzki.
Fotokolaże, fotomontaże i kolaże
Fotokolaż, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Fotokolaż, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Wprowadzenie
Kolaże jako medium artystyczne były tworzone od XIII w., ale dopiero na początku XX wieku sztuka kolażu stała się sama w sobie. Francuski termin kolaż został ukuty przez Georgesa Braque'a [czyt. Żorża Braka] i Pabla Picassa [czyt. Pabla Pikasa], którzy wykorzystywali techniki kolażu w swoich kubistycznych obrazach. Kolaż był również popularny wśród artystów ruchu dadaistycznego. Z czasem wielu artystów włączyło artykuły modowe, reklamy i inne materiały z popkultury do kolaży w celu odejścia od tradycyjnej sztuki. FotomontażeFotomontażFotomontaże i fotokolażeFotokolaż fotokolaże wykonane cyfrowo oferują dziś nowy sposób eksploracji tego medium. Kolaż można wykonać z dowolnych materiałów – łączyć je swobodnie, nadawać dowolne znaczenie. Tak samo jest z fotokolażem. Aby go wykonać, wystarczy kilka zdjęć, ciekawy pomysł i trochę czasu. Każda koncepcja połączenia wyciętych ze zdjęć nowych „obrazów” jest możliwa nie tylko w sposób manualny. W świecie nowych technologii istnieje wiele programów do tworzenia fotograficznych kolaży, montaży, a także do rozbudowywania je o wprowadzone hasła, komentarze.
Nauczysz się
Definiować fotokolaż.
Przedstawiać funkcję fotokolażu.
Omawiać przykładowe fotokolaże.
Rozpoznawać fotokolaże wybranych twórców współczesnych.
Wykorzystywać narzędzia medialne w działaniu twórczym.
Techniczne możliwości i kreatywność fotomontażu – fotokolaż
Wojna przyczyniła się do spowolnienia, a nawet zaniechania eksperymentów z fotografią. Warto jednak zwrócić uwagę na fotografię Philippe’a Halsmana [czyt. Filipa Halsmana], prezentującą kontrowersyjnego artystę surrealistycznego, Salvadora Dalego[czyt. Salwadora Dalego], ale także zaskakującą wizualnie i budzącą podziw aż do dziś. Mężczyźni spotkali się w 1941 roku i rozpoczęli współpracę, której efektem jest „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus] z 1948 roku – praca, która ukazuje ideę usytuowania elementów lewitujących w przestrzeni.
RqnVM0GEASGXT
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Philippe Halsmana [czyt. Filipa Halsmana] pod tytułem „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus]. Dzieło prezentuje mężczyznę oraz trzy czarne koty w czasie skoku. Mężczyzną jest Salvador Dali [czyt. Salwador Dali], który podskakując pali fajkę. Jego brwi są uniesione, oczy szeroko otwarte, a na ustach mężczyzny, pod wąsami, widać uśmiech. Obok Dalego [czyt. Dalego] z lewej strony w powietrzu widoczne jest krzesło. Z prawej strony, naprzeciwko artysty, wyskakują trzy czarne koty, jeden zderza się ze strumieniem wody przechodzącym przez długość pomieszczenia. Za nimi widnieje sztaluga malarska, a z prawej strony – powieszony obraz.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Tytuł fotografii nawiązuje do pracy Dalego [czyt. Dalego] „Leda Atomica” [czyt. Leda Atomika] (znajdującej się po prawej stronie zdjęcia za kotami). Halsman [czyt. Halsman] przedstawił trzy latające koty, wodę wylaną z wiadra, sztalugi, podnóżek i Salvadora Dalí [czyt. Salwadora Dali] (wszystkich pozornie zawieszonych w powietrzu). Jest to nieretuszowana wersja fotografii, która została opublikowana w magazynie LIFE [czytaj: lajf] - widać jeszcze linki, do których przymocowane zostały sztalugi i obraz, rękę asystenta trzymającego krzesło oraz podpórkę podtrzymującą podnóżek.
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Philippe Halsmana [czyt. Filipa Halsmana] pod tytułem „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus]. Dzieło prezentuje mężczyznę oraz trzy czarne koty w czasie skoku. Mężczyzną jest Salvador Dali [czyt. Salwador Dali], który podskakując pali fajkę. Jego brwi są uniesione, oczy szeroko otwarte, a na ustach mężczyzny, pod wąsami, widać uśmiech. Obok Dalego [czyt. Dalego] z lewej strony w powietrzu widoczne jest krzesło. Z prawej strony, naprzeciwko artysty, wyskakują trzy czarne koty, jeden zderza się ze strumieniem wody przechodzącym przez długość pomieszczenia. Za nimi widnieje sztaluga malarska, a z prawej strony – powieszony obraz.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Tytuł fotografii nawiązuje do pracy Dalego [czyt. Dalego] „Leda Atomica” [czyt. Leda Atomika] (znajdującej się po prawej stronie zdjęcia za kotami). Halsman [czyt. Halsman] przedstawił trzy latające koty, wodę wylaną z wiadra, sztalugi, podnóżek i Salvadora Dalí [czyt. Salwadora Dali] (wszystkich pozornie zawieszonych w powietrzu). Jest to nieretuszowana wersja fotografii, która została opublikowana w magazynie LIFE [czytaj: lajf] - widać jeszcze linki, do których przymocowane zostały sztalugi i obraz, rękę asystenta trzymającego krzesło oraz podpórkę podtrzymującą podnóżek.
Philippe Halsman [czyt. Filip Halsman], „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus] fotokolaż, 1948 r., Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Philippe Halsman, Dali Atomicus, Fotokolaż, Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Salvador_Dali_A_(Dali_Atomicus)_09633u.jpg [dostęp 18.06.2021], domena publiczna.
Zainteresowanie kolażem fotograficznym nastąpiło w latach 80. ze względu na nasilone wydarzenia polityczne związane z ruchem antynuklearnymRuch antynuklearnyruchem antynuklearnym. Znaczna część montaży w tym czasie została zaprojektowana z myślą o banerach demonstracyjnych, których celem było zaangażowanie w bardzo graficzny i agresywny środek przekazu, co potwierdzają prace Petera Kennarda [czyt. pitera kenarda]. Artysta dekonstruuje, przebudowuje i nakłada obrazy, aby nadać im nowy sens. Jego fotomontaże, instalacjeInstalacjainstalacje stały się wszechobecne, zdobiąc ściany i przestrzenie w galeriach, muzeach; na ulicach i przestrzeniach publicznych, które nazywa artystycznym domem, w gazetach, książkach i czasopismach oraz na plakatach, ulotkach i afiszach. Prace Kennarda [czytaj: kenarda] wykonane do kampanii na rzecz rozbrojenia nuklearnego w latach 80. są powszechnie rozpoznawalnymi ikonami epoki. „Nieoficjalny artysta wojenny” przypomina również dzisiejszym aktywistom o sile sztuki jako politycznej ekspresji i jednoczącym głosie sprzeciwu.
RClp9JFjUTBHJ
Ilustracja przedstawia ciemne, czarno‑turkusowe tło, na którym znajduje się ludzka dłoń zgniatająca w pół pocisk balistyczny. Tło jest porysowane, z widocznymi wytartymi fragmentami. Dłoń, ukazana pośrodku obrazu, jest jasna, ale na skórze oraz pod widocznym paznokciem kciuka można zauważyć zabrudzenia. Pocisk, dwukrotnie dłuższy od dłoni, zgina się pod jej naporem.
Peter Kennard [czyt. Piter Kenard], „Zmiażdżony pocisk”, 1981 r., Muzeum Wojskowe Imperial War [czyt. Imperjal Łor], Londyn, Wielka Brytania, theguardian.com [czyt. degardian.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Peter Kennard, Zmiażdżony pocisk, Muzeum Wojskowe Imperial War, Londyn, dostępny w internecie: https://www.theguardian.com/artanddesign/2015/may/12/peter-kennard-review-imperial-war-museum [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Fotomontaz_sztuki_i_popkultury
Fotomontaż sztuki i popkultury
Choć pop‑art bardziej kojarzony jest z grupą nowojorskich artystów z lat 60., w tym z Andym Warholem [czyt. Endim Łorholem] i Royem Lichtensteinem [czyt. Rojem Liśtensztajnem], to najpierw pojawił się w Wielkiej Brytanii w powojennych latach 50. XX wieku. Hamilton[czyt. Hamilton], wykorzystując znalezione obrazy komiksów, pin‑upówPin‑up [czyt. pin‑ap]pin‑upów [czyt. pin‑apów] i różnych przedmiotów lub dóbr konsumpcyjnych rodem z Ameryki, tworzy nowe i lekceważące obrazy za pomocą kolażu i fotomontażu. Hamilton [czyt. Hamilton] w kolażu „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?” (1956) wykorzystuje obrazy wycięte z amerykańskich magazynów, aby stworzyć współczesne wnętrze z modnymi meblami i nowoczesnymi produktami domowymi, takimi jak telewizor, magnetofon i odkurzacz.
RqowsniDGTlry
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. Działo przedstawia salon domu, w którym przebywa kobieta i mężczyzna, oboje prawie nadzy. Mężczyzna jest atletycznej budowy, przedstawiony został tylko w białych slipach. W prawej dłoni niczym paletkę trzyma wielkiego lizaka z napisem Tootsie Pop. Mężczyzna stoi bokiem, w lekkim rozkroku, patrząc prosto. Na jego twarzy widoczny jest nieznaczny uśmiech. Z prawej strony, na kanapie, siedzi kobieta, której piersi okryte są jedynie okrągłymi nakładkami. Jedną dłonią trzyma swoją lewą pierś, a drugą podtrzymuje kapelusz kształtem przypominający klosz lampy. W pokoju widoczny jest także telewizor, magnetofon szpulowy oraz liczne plakaty i afisze. Z lewej strony, na schodach, można zauważyć kobietę odkurzającą w czerwonej sukni. Postaci są czarno-białe, jednak większość przedstawionych elementów salonu to ciepłe odcienie żółci oraz czerwieni. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Kolaż przedstawia prężącego mięśnie kulturystę w środku salonu, który trzyma w ręce niczym rakietę wielki lizak z napisem Tootsie Pop [czytaj: tutsi pop] (uwagę przykuwa przede wszystkim drugie słowo) i nagą kobietę na kanapie. Można powiedzieć, że jest to wizerunek współczesnego Adama i Ewy. W salonie widzimy symbole nowoczesnego życia: szpulowy magnetofon, telewizor, odkurzacz, komiks oprawiony jak obraz, a nawet puszkę szynki konserwowej jako znak dobrobytu. (źródło: https://www.rp.pl/artykul/1097836-Richard-Hamilton-w-Londynie.html)
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. Działo przedstawia salon domu, w którym przebywa kobieta i mężczyzna, oboje prawie nadzy. Mężczyzna jest atletycznej budowy, przedstawiony został tylko w białych slipach. W prawej dłoni niczym paletkę trzyma wielkiego lizaka z napisem Tootsie Pop. Mężczyzna stoi bokiem, w lekkim rozkroku, patrząc prosto. Na jego twarzy widoczny jest nieznaczny uśmiech. Z prawej strony, na kanapie, siedzi kobieta, której piersi okryte są jedynie okrągłymi nakładkami. Jedną dłonią trzyma swoją lewą pierś, a drugą podtrzymuje kapelusz kształtem przypominający klosz lampy. W pokoju widoczny jest także telewizor, magnetofon szpulowy oraz liczne plakaty i afisze. Z lewej strony, na schodach, można zauważyć kobietę odkurzającą w czerwonej sukni. Postaci są czarno-białe, jednak większość przedstawionych elementów salonu to ciepłe odcienie żółci oraz czerwieni. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Kolaż przedstawia prężącego mięśnie kulturystę w środku salonu, który trzyma w ręce niczym rakietę wielki lizak z napisem Tootsie Pop [czytaj: tutsi pop] (uwagę przykuwa przede wszystkim drugie słowo) i nagą kobietę na kanapie. Można powiedzieć, że jest to wizerunek współczesnego Adama i Ewy. W salonie widzimy symbole nowoczesnego życia: szpulowy magnetofon, telewizor, odkurzacz, komiks oprawiony jak obraz, a nawet puszkę szynki konserwowej jako znak dobrobytu. (źródło: https://www.rp.pl/artykul/1097836-Richard-Hamilton-w-Londynie.html)
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”, 1956 r., Muzeum Sztuki, Tybinga, Niemcy, l0wrih4f.wordpress.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?, Fotokolaż, Muzeum Sztuki, Tybinga, dostępny w internecie: https://l0wrih4f.wordpress.com/2014/11/17/richard-hamilton-1922-2011/ [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Fotograficzny_remake_slynnego_kolazu_pop_artu
Fotograficzny remake słynnego kolażu pop‑artu
„Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” to remakeRemake [czyt. rimejk]remake [czyt. rimejk] kolażu stworzonego przez Hamiltona [czyt. Hamiltona] w 1956 roku. W 1992 roku BBC [czytaj: bibisi] zaprosiło Hamiltona do udziału w serii półgodzinnych programów zatytułowanych QED [czyt. kju i di]. Jego rolą w slocieSlotslocie zatytułowanym „Sztuka i żetony” było zademonstrowanie wykorzystania przez artystę komputera do generowania sztuki. Postanowił odtworzyć doświadczenie tworzenia kolażu z 1956 roku w sposób odpowiedni dla lat 90., przerabiając obraz tak, aby odzwierciedlał współczesność za pomocą niedawno zakupionego pudełka z farbą Quantel [czyt. Kwantel]. Hamilton rozmieścił elementy w zeskanowanej z pocztówki sypialni hotelowego pokoju, który umeblował wyciętymi z gazet sprzętami oraz postaciami. Wszystkie wybrane przez niego obrazy podejmują tematy aktualne – związane z bieżącymi wydarzeniami i współczesną pop‑kulturą.
R1GdnR3kizVHf
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza. Na ilustracji zamieszczono punkty: 1. Tapeta pokrywająca trzy ściany pokoju pochodzi ze skanu płytki drukowanej – podkreśla nadejście ery cyfrowej., 2. Czołg w chmurze pyłu w oknie to nawiązanie do sceny wojny w Zatoce Perskiej z 1991 roku – nawiązujący do wojny., 3. Tłum uchodźców z Etiopii w kolejnym oknie, odnosi się do faktu, że: „Etiopia, podobnie jak wiele innych rozdartych wojną krajów afrykańskich, znajduje się na zewnątrz, a jej głodująca populacja nie ma dokąd się udać”., 4. Niewielkie popiersie to karykatura Margaret Thatcher [czytaj: margaret taczer] (premier Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990). Na podstawie popiersia Hamilton zamieścił nazwisko amerykańskiego artysty Jeffa Koonsa [czytaj: dżefa kunsa] - nawiązał do praktyki przekształcania przez niego kiczowatych ozdób w dzieła sztuki. , 5. Obraz na ścianie obok popiersia ironicznie obnaża niepowodzenie hipisowskiego utopizmu, jest to przekształcony obraz „MIŁOŚĆ” (wykonany przez amerykańskiego artystę pop, Roberta Indianę w 1966 roku) w czteroliterowe słowo „AIDS” [czyt. eids]. Hamilton zaczerpnął hasło z grafiki kanadyjskiej grupy artystów General Idea [czyt. dżeneral ajdija], która przerobiła dzieło Indiany w 1988 roku., 6. Pośrodku pokoju stoi biała kuchenka mikrofalowa na białym stole obok talerza z suchymi paluszkami rybnymi., 7. Na ekranie telewizora trwa film o tworzeniu filmu w wirtualnej rzeczywistości - The Lawnmower Man [czytaj: lołnmałer men] (1992, reżyseria Brett Leonard [czytaj: bret lionard])., 8. Nad kuchenką mikrofalową lampa to planeta Jowisz. Jest to odniesienie do wizyty na planecie statku kosmicznego Ulysses [czytaj ulises] w 1992 roku., 9. W humorystycznym ujęciu Hamilton [czyt. Hamilton] zamieścił kulturystkę, nawiązując do zmiany tożsamości seksualnych i polityki płci – problemu trwającego od lat 50. do 90. (wizerunek zmysłowej kobiety siedzącej na kanapie zastąpił fotografią przedstawiającą kulturystkę)., 10. Znak trzymany przez kulturystkę z napisem STOP CHILDREN” [czyt. stap czildren] (tradycyjnie używany do zatrzymywania ruchu, gdy dzieci przechodzą przez ulicę w Anglii) to komiczna antyteza lizaka fallicznego opatrzonego słowem POP w kolażu z 1956 roku., 11. Hamilton zastąpił umięśnionego kulturystę z 1956 roku fotografią finansisty, którą wykonał w City of London [czytaj: siti of london] – finansowej dzielnicy miasta z siedzibą Giełdy Papierów Wartościowych i Narodowego Banku Anglii. Mężczyzna siedzi zgarbiony nad biurkiem, odwrócony jest plecami do widza i otoczony ekranami komputerowymi i telefonami - odzwierciedla nowy rozwijający się trend rozwoju technologii komunikacyjnych.
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza. Na ilustracji zamieszczono punkty: 1. Tapeta pokrywająca trzy ściany pokoju pochodzi ze skanu płytki drukowanej – podkreśla nadejście ery cyfrowej., 2. Czołg w chmurze pyłu w oknie to nawiązanie do sceny wojny w Zatoce Perskiej z 1991 roku – nawiązujący do wojny., 3. Tłum uchodźców z Etiopii w kolejnym oknie, odnosi się do faktu, że: „Etiopia, podobnie jak wiele innych rozdartych wojną krajów afrykańskich, znajduje się na zewnątrz, a jej głodująca populacja nie ma dokąd się udać”., 4. Niewielkie popiersie to karykatura Margaret Thatcher [czytaj: margaret taczer] (premier Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990). Na podstawie popiersia Hamilton zamieścił nazwisko amerykańskiego artysty Jeffa Koonsa [czytaj: dżefa kunsa] - nawiązał do praktyki przekształcania przez niego kiczowatych ozdób w dzieła sztuki. , 5. Obraz na ścianie obok popiersia ironicznie obnaża niepowodzenie hipisowskiego utopizmu, jest to przekształcony obraz „MIŁOŚĆ” (wykonany przez amerykańskiego artystę pop, Roberta Indianę w 1966 roku) w czteroliterowe słowo „AIDS” [czyt. eids]. Hamilton zaczerpnął hasło z grafiki kanadyjskiej grupy artystów General Idea [czyt. dżeneral ajdija], która przerobiła dzieło Indiany w 1988 roku., 6. Pośrodku pokoju stoi biała kuchenka mikrofalowa na białym stole obok talerza z suchymi paluszkami rybnymi., 7. Na ekranie telewizora trwa film o tworzeniu filmu w wirtualnej rzeczywistości - The Lawnmower Man [czytaj: lołnmałer men] (1992, reżyseria Brett Leonard [czytaj: bret lionard])., 8. Nad kuchenką mikrofalową lampa to planeta Jowisz. Jest to odniesienie do wizyty na planecie statku kosmicznego Ulysses [czytaj ulises] w 1992 roku., 9. W humorystycznym ujęciu Hamilton [czyt. Hamilton] zamieścił kulturystkę, nawiązując do zmiany tożsamości seksualnych i polityki płci – problemu trwającego od lat 50. do 90. (wizerunek zmysłowej kobiety siedzącej na kanapie zastąpił fotografią przedstawiającą kulturystkę)., 10. Znak trzymany przez kulturystkę z napisem STOP CHILDREN” [czyt. stap czildren] (tradycyjnie używany do zatrzymywania ruchu, gdy dzieci przechodzą przez ulicę w Anglii) to komiczna antyteza lizaka fallicznego opatrzonego słowem POP w kolażu z 1956 roku., 11. Hamilton zastąpił umięśnionego kulturystę z 1956 roku fotografią finansisty, którą wykonał w City of London [czytaj: siti of london] – finansowej dzielnicy miasta z siedzibą Giełdy Papierów Wartościowych i Narodowego Banku Anglii. Mężczyzna siedzi zgarbiony nad biurkiem, odwrócony jest plecami do widza i otoczony ekranami komputerowymi i telefonami - odzwierciedla nowy rozwijający się trend rozwoju technologii komunikacyjnych.
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?”, fotokolaż, 1992 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?, Fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/hamilton-just-what-is-it-that-makes-todays-homes-so-different-p11358 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Cyfrowa_rewolucja_w_fotokolazu
Cyfrowa rewolucja w fotokolażu
Wraz z rozwojem technologii komputerowych, ewoluowały techniki fotograficzne. Już w połowie lat 80. mają miejsce pierwsze przykłady wykorzystania komputerów do procesu tworzenia sztuki i wprowadzeniem oprogramowania do cyfrowej edycji obrazu. Tzw. wklejkiWklejkawklejki są tworzone za pomocą różnych programów, takich jak Adobe Photoshop[czyt. Adobi Fotoszop], Paint Shop Pro [czyt. Pejnt Szop Pro], Corel Photopaint [czyt. Korel Fotopejnt], Pixelmator [czyt. Pikselmator], Paint.NET [czyt. Pejnt Dot Net] lub GIMP [czyt. gimp] i innych. Znacznie ułatwiło to proces fotomontażu i pozwoliło na wprowadzanie efektów, a także na cyfrowy kolaż. W połowie lat 80. David Hockney [czyt. Dejwid Hokni] zaczął tworzyć tzw. „joiners”[czyt. dżojners], fotokolaże złożone z wielu odbitek polaroidowych. Zamiast łączyć się w jednolitą kompozycję, pozostawiał widoczne połączenia. Odkrył tę technikę po sklejeniu polaroidowych zdjęć domu w Los Angeles. Totalna rewolucja przypada jednak na przełom XX i XXI wieku, gdy rozwinęły się techniki komputerowe umożliwiające tworzenie prac.
RSXSNFL0PrdOW
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Davida Hockneya [czytaj: dejwida hoknija] pod tytułem „Plac Furstenberg [czyt. Furstenberg]”. Dzieło prezentuje widok na mały betonowy plac położony pomiędzy budynkami. Na fragmencie placu rosną dwa drzewa otoczone kamiennym chodnikiem. Mają one rozłożyste gałęzie oraz intensywnie zielone liście. Z tyłu widoczne są budynki o białych fasadach. Cała ilustracja złożona jest z małych prostokątnych fragmentów, których krawędzie nachodzą na siebie, tworząc spójny obraz. W tle widać auta, motocykl oraz niebieskie, zachmurzone niebo. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Hockney [czytaj: Hokni] sfotografował paryską ulicę z różnych kątów widzenia, pociął około 100 fotografii, by posklejać wycięte elementy w jedną całość. Tak powstały fotokolaż ukazuje zdeformowany, ale czytelny pejzaż miejski. Krawędzie wycinków pokazują sposób tworzenia dzieła przez Hockneya [czytaj: hoknija].
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Davida Hockneya [czytaj: dejwida hoknija] pod tytułem „Plac Furstenberg [czyt. Furstenberg]”. Dzieło prezentuje widok na mały betonowy plac położony pomiędzy budynkami. Na fragmencie placu rosną dwa drzewa otoczone kamiennym chodnikiem. Mają one rozłożyste gałęzie oraz intensywnie zielone liście. Z tyłu widoczne są budynki o białych fasadach. Cała ilustracja złożona jest z małych prostokątnych fragmentów, których krawędzie nachodzą na siebie, tworząc spójny obraz. W tle widać auta, motocykl oraz niebieskie, zachmurzone niebo. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Hockney [czytaj: Hokni] sfotografował paryską ulicę z różnych kątów widzenia, pociął około 100 fotografii, by posklejać wycięte elementy w jedną całość. Tak powstały fotokolaż ukazuje zdeformowany, ale czytelny pejzaż miejski. Krawędzie wycinków pokazują sposób tworzenia dzieła przez Hockneya [czytaj: hoknija].
David Hockney [czyt. Dejwid Hokni], „Plac Furstenberg” [czyt. Furstenberg], fotokolaż, 1985 r., kolekcja prywatna, en.wahooart.com [czyt. ien.łahuart.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: David Hockney, „Plac Furstenberg”, Fotokolaż, Kolekcja prywatna, dostępny w internecie: https://en.wahooart.com/@@/9HTJLP-David-Hockney-Place-furstenberg,-paris [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Z czasem jego metoda stała się bardziej wyrafinowana, a w miejscach łączenia poszczególnych zdjęć pojawia się mniej niedopasowań. Artysta pracuje z mniejszą liczbą odbitek. Wydaje się, że fotografuje od początku wyłącznie to, czego potrzebuje. Następnie precyzyjnie przycina te obrazy, aby zbudować fotokolaż. Technika ta jest czasochłonna, ale daje niepowtarzalny efekt.
Ze sztuki tworzenia fotokolażu zasłynął Scott Mutter [czytaj: skot mater] (1944 - 2008), amerykański fotograf, który stosował technikę przycinania i wklejania lub łączenia wielu innych zdjęć. Jedną z najbardziej innowacyjnych i skłaniających do myślenia jego kreacji jest „Nawa kościoła”. Po pierwszym spojrzeniu uwagę zwraca przestrzeń katedry z nawą i rzędami ławek. Jednak po bliższym wpatrzeniu się odbiorca postrzega, że środkowa nawa to ruchliwa ulica miasta, na której samochody, autobusy, ciężarówki i piesi przechodzą obok budynków, które w rzeczywistości są kościelnymi ławkami.
RRUNvvnbFqTGG
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Scotta Muttera [czyt. Skota Matera] pod tytułem „Nawa kościoła”. Dzieło przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na posadzce odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Fotomontaż zmienia nasze tradycyjne rozumienie Kościoła i Boga. Fotografia przenosi oddanie i cześć, jaką człowiek oddaje Bogu do miasta, w którym żyje. Jednocześnie człowiek jest obecny w przestrzeni, która należy do Boga. Mutter [czytaj: Mater] łączy dwie duchowe przestrzenie - „duchowość miasta” i „duchowość wiary”. Miasto jest więc miejscem, w którym duchowe wartości i wizje są widoczne, gdy ludzie wchodzą w interakcje i pracują nad stworzeniem uniwersalnej metropolii.
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Scotta Muttera [czyt. Skota Matera] pod tytułem „Nawa kościoła”. Dzieło przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na posadzce odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami. Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Fotomontaż zmienia nasze tradycyjne rozumienie Kościoła i Boga. Fotografia przenosi oddanie i cześć, jaką człowiek oddaje Bogu do miasta, w którym żyje. Jednocześnie człowiek jest obecny w przestrzeni, która należy do Boga. Mutter [czytaj: Mater] łączy dwie duchowe przestrzenie - „duchowość miasta” i „duchowość wiary”. Miasto jest więc miejscem, w którym duchowe wartości i wizje są widoczne, gdy ludzie wchodzą w interakcje i pracują nad stworzeniem uniwersalnej metropolii.
Scott Mutter [czyt. Skot Mater], „Nawa kościoła”, fotomontaż, 1986 r., Muzeum Sztuki, Bakersfield [czyt. Bejkersfild], Stany Zjednoczone, spiritualityandpractice.com [czyt. spiritualitiendpraktis.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Scott Mutter, Nawa kościoła, Fotomontaż, dostępny w internecie: https://www.spiritualityandpractice.com/arts/features/view/28084/scott-mutters-church-aisle [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Z fotokolaży portretowych zasłynął brytyjski konceptualista, John Stezaker [czytaj: dżon stezaker]. Artysta wykonywał je ze znalezionych pocztówek, fotosów i zdjęć komercyjnych. W cyklu Małżeństwo koncentruje się na koncepcji portretu, zarówno jako gatunku w sztuce, jak i na tożsamości. Wykorzystując ujęcia reklamowe klasycznych gwiazd filmowych, Stezaker [czyt. Stezaker] łączy i nakłada na siebie ich twarze zespalając tożsamość męską i kobiecą w jeden obraz. Artysta tworzy także kolaże nazwane „Maskami”, w których na twarze nakłada pocztówki.
R1Uy7gLDSL4Ag
Ilustracja przedstawia dwa nałożone na siebie czarno‑białe zdjęcia kobiety i mężczyzny. Oba portrety przedstawiają młode osoby – ubrana na biało kobieta ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a na jej czoło opada grzywka. Jej twarz pochylona jest lekko do przodu, oczy umalowane, a spojrzenie pewne. Mężczyzna ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a przez uniesioną brew na jego czole widoczne są poziome zmarszczki. Ubrany jest na czarno. Fotografie nałożono na siebie w taki sposób, że usta i nosy obu osób łączą się, tworząc efekt podobieństwa. Tła różnią się – kobietę sfotografowano na białym tle z elementami kwiatowymi, a mężczyznę na tle jasnej ściany.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Małżeństwo XV”, fotokolaż, 2006 r., Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, Stany Zjednoczone, moma.org [czyt. emołemej.org], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Małżeństwo XV, Fotokolaż, Muzeum Sztuki Nowoczesnej MoMA, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://www.moma.org/collection/works/107988?classifications=any&date_begin=Pre-1850&date_end=2016&q=John+Stezaker&utf8=%E2%9C%93&with_images=1 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RPB463qeTFY1E
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Johna Stezakera [czytaj: dżona stezakera] pod tytułem „Maska XIII” to kolaż powstały z nałożenia pocztówki na czarno-białą fotografię portretową kobiety. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została odwrócona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Drugie drzewo przed ruiną rozciąga się w dół obrazu i łączy się z dłonią kobiety, podpierającą jej brodę. Falowane, ciemne włosy kobiety zaczesane są do góry, a jej skóra blada. Ubranie kobiety, oprócz średniej szerokości ramiączek, jest niewidoczne. Tło jest jasne. Na ilustracji został zamieszczony punkt: 1. Maska XIII to kolaż, który powstał z nałożenia pocztówki na czarno-białą fotografię nieznanej aktorki z lat 40. lub 50. XX wieku. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została nałożona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Jedno z drzew przed ruinami sięga do krawędzi pocztówki i łączy z dłonią kobiety.
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę autorstwa Johna Stezakera [czytaj: dżona stezakera] pod tytułem „Maska XIII” to kolaż powstały z nałożenia pocztówki na czarno-białą fotografię portretową kobiety. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została odwrócona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Drugie drzewo przed ruiną rozciąga się w dół obrazu i łączy się z dłonią kobiety, podpierającą jej brodę. Falowane, ciemne włosy kobiety zaczesane są do góry, a jej skóra blada. Ubranie kobiety, oprócz średniej szerokości ramiączek, jest niewidoczne. Tło jest jasne. Na ilustracji został zamieszczony punkt: 1. Maska XIII to kolaż, który powstał z nałożenia pocztówki na czarno-białą fotografię nieznanej aktorki z lat 40. lub 50. XX wieku. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została nałożona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Jedno z drzew przed ruinami sięga do krawędzi pocztówki i łączy z dłonią kobiety.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Maska XIII”, fotokolaż, 2006 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Maska XIII, Fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/stezaker-mask-xiii-t12346 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Fotokolaz_po_polsku
Fotokolaż po polsku
W pracach okresu powojennego widoczne są europejskie wpływy z okresu I awangardy, głównie dadaistyczno‑surrealistyczne. Aleksander Krzywobłocki, autor pochodzącej z tego okresu „Kompozycji” mówi o swoich fotomontażach:
Krzysztof Jurecki
Krzysztof JureckiAndrzej Krzywobłocki
Ważny jest w momencie montażu (...) czynnik uczuleniowo‑sublimujący, nastawienie na pewne formy, kształty, układy, emocje – przekazywane, emanujące w foto‑elemencie – które, przy montowaniu całości jeszcze nasycam, wzmacniam w potędze wydobywanego wyrazu plastycznego.
Jurecki Źródło: Andrzej Krzywobłocki, 06.2004, dostępny w internecie: https://culture.pl/pl/tworca/aleksander-krzywoblocki [dostęp 18.06.2021].
RgOyvI12leL4X
Ilustracja interaktywna przestawia pracę autorstwa Aleksandra Krzywobłockiego pod tytułem „Kompozycja” przedstawia tytułową kompozycję składającą się z kilku zdjęć – fragment ściany, ręcznik, wjazd do tunelu zakończonego łukiem, fragment rzeźby, kolumnadę, widok na drogę z lotu ptaka. Tunel znajduje się pośrodku, a z lewej strony widać wygiętą w półokrąg podstawę rzeźby przedstawiającej twarz o delikatnych rysach. Pod nią widoczna jest droga oraz budynki ujęte z góry, a z prawej strony rząd kolumn. U góry, z prawej strony, widoczna jest kontynuacja widoku drogi oraz roślin. Wszystkie zdjęcia są w odcieniach czerni i bieli. Na ilustracji zamieszczony został punkt: 1. Fotomontaż składa się z nachodzących na siebie elementów architektonicznych, rzeźbiarskich i pochodzących z natury. Aleksander Krzywobłocki łączy różne układy: perspektywicznie ujęta kolumnadę i dekorację ścienną zestawia z ujętymi fragmentami widoków z lotu ptaka. Wycięte fragmenty elementów architektury sfotografowanych z rożnych punktów widzenia tworzą dynamiczną kompozycję złożoną z pionów, poziomów i skosów.
Ilustracja interaktywna przestawia pracę autorstwa Aleksandra Krzywobłockiego pod tytułem „Kompozycja” przedstawia tytułową kompozycję składającą się z kilku zdjęć – fragment ściany, ręcznik, wjazd do tunelu zakończonego łukiem, fragment rzeźby, kolumnadę, widok na drogę z lotu ptaka. Tunel znajduje się pośrodku, a z lewej strony widać wygiętą w półokrąg podstawę rzeźby przedstawiającej twarz o delikatnych rysach. Pod nią widoczna jest droga oraz budynki ujęte z góry, a z prawej strony rząd kolumn. U góry, z prawej strony, widoczna jest kontynuacja widoku drogi oraz roślin. Wszystkie zdjęcia są w odcieniach czerni i bieli. Na ilustracji zamieszczony został punkt: 1. Fotomontaż składa się z nachodzących na siebie elementów architektonicznych, rzeźbiarskich i pochodzących z natury. Aleksander Krzywobłocki łączy różne układy: perspektywicznie ujęta kolumnadę i dekorację ścienną zestawia z ujętymi fragmentami widoków z lotu ptaka. Wycięte fragmenty elementów architektury sfotografowanych z rożnych punktów widzenia tworzą dynamiczną kompozycję złożoną z pionów, poziomów i skosów.
Aleksander Krzywobłocki, „Kompozycja", 1948‑49 r., mutualart.com [czyt. mjutualart.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Aleksander Krzywobłocki, Kompozycja, Fotokolaż, dostępny w internecie: https://www.mutualart.com/Artwork/Composition---photomontage-1948-49/057F26217EE16967 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Ciekawym nawiązaniem do polskiego symbolizmu jest praca Andrzeja Różyckiego, której tytuł Zatruta studnia jest bezpośrednim zapożyczeniem z serii symbolicznych dzieł malarskich Jacka Malczewskiego. Sam motyw także koresponduje z tematyka młodopolskiego malarza. Jednak technika kolażu jest nowatorska – połączenie czarno‑białej fotografii studni z barwnymi, doklejonymi postaciami świadczy o nowatorstwie i nie jest spójna z romantyczno‑mitologicznymi odniesieniami Malczewskiego.
Rn9V1qrOEVISN
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Andrzeja Różyckiego pod tytułem „Zatruta studnia”. Dzieło przedstawia studnię w ogrodzie, przy której stoi dziewczynka nabierająca wodę. Tuż nad nią znajdują się fotografie ludzi przedstawionych z różnych stron. Dziewczynka opiera jedną rękę na studni, a drugą naciska na rękojeść kołowrotka. Jej włosy spięte są w dwa długie warkocze, dziewczynka ma na sobie rozkloszowaną sukienkę. Stoi na jednej nodze, a za nią widoczna jest wysoka trawa. Pozostałe fotografie przedstawiają kobiety i mężczyzn ubranych w stroje kąpielowe, z których niektórzy grają w siatkówkę. Na górze ukazano kobiecą dłoń z pędzelkiem od lakieru do paznokci. Z prawej strony, poziomo, przedstawiono trzy kobiety – jedną w kapeluszu oraz czarnej sukience, drugą w sukience koloru białego, a trzecią w jasnych jeansach i bluzce.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Kolażowa „Zatruta studnia” (1967) Różyckiego jest równie intrygująca i symboliczna jak obrazy Jacka Malczewskiego z roku 1906 o tym samym tytule. Na opustoszałym polu widzimy dziewczynkę stojącą przy kołowrocie studni, na której wyryto napis "Woda nie do picia". To zdjęcie-tło uzupełnione zostało wyciętymi z kolorowych pism figurkami modelek reklamujących efektowne stroje. Realność fotograficznego przedstawienia wcale nie łagodzi poczucia niepokoju i wyobcowania, podobnie jak akademicka solidność malunku w obrazie Malczewskiego nie tłumi niepokojącego napięcia towarzyszącego jego oglądaniu. (źródło: Lech Lechowicz, Grupa ZERO-61, Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT, Łódź, 2016)
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Andrzeja Różyckiego pod tytułem „Zatruta studnia”. Dzieło przedstawia studnię w ogrodzie, przy której stoi dziewczynka nabierająca wodę. Tuż nad nią znajdują się fotografie ludzi przedstawionych z różnych stron. Dziewczynka opiera jedną rękę na studni, a drugą naciska na rękojeść kołowrotka. Jej włosy spięte są w dwa długie warkocze, dziewczynka ma na sobie rozkloszowaną sukienkę. Stoi na jednej nodze, a za nią widoczna jest wysoka trawa. Pozostałe fotografie przedstawiają kobiety i mężczyzn ubranych w stroje kąpielowe, z których niektórzy grają w siatkówkę. Na górze ukazano kobiecą dłoń z pędzelkiem od lakieru do paznokci. Z prawej strony, poziomo, przedstawiono trzy kobiety – jedną w kapeluszu oraz czarnej sukience, drugą w sukience koloru białego, a trzecią w jasnych jeansach i bluzce.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. Kolażowa „Zatruta studnia” (1967) Różyckiego jest równie intrygująca i symboliczna jak obrazy Jacka Malczewskiego z roku 1906 o tym samym tytule. Na opustoszałym polu widzimy dziewczynkę stojącą przy kołowrocie studni, na której wyryto napis "Woda nie do picia". To zdjęcie-tło uzupełnione zostało wyciętymi z kolorowych pism figurkami modelek reklamujących efektowne stroje. Realność fotograficznego przedstawienia wcale nie łagodzi poczucia niepokoju i wyobcowania, podobnie jak akademicka solidność malunku w obrazie Malczewskiego nie tłumi niepokojącego napięcia towarzyszącego jego oglądaniu. (źródło: Lech Lechowicz, Grupa ZERO-61, Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT, Łódź, 2016)
Andrzej Różycki, „Zatruta studnia”, fotokolaż, 1967 r., Muzeum Fotografii, Kraków, artinfo.pl, CC BY 3.0
Źródło: Andrzej Różycki, Zatruta studnia, Fotokolaż, Muzeum Fotografii, Kraków, dostępny w internecie: https://artinfo.pl/dzielo/zatruta-studnia-1967 [dostęp 18.06.2021], licencja: CC BY 3.0.
Techniką fotomontażu posługiwali się także artyści postmodernistyczni. W sztuce krytycznej i feministycznej od lat 90. XX wieku fotografia służyła często nowym formom wypowiedzi, a fotokolaż mógł stanowić dokumentację pracy lub być odrębną realizacją. Artystką często wykorzystującą w swoich pracach fotokolaż jest Zofia Kulik. Jednak jej technika różni się od tradycyjnej formy:
Zofia Kulik
Zofia KulikObraz jako część całości
Kiedy opowiadam o swoich fotokolażach, często muszę prostować, że moje prace nie składają się z setek różnych obrazów. Choć takie wrażenie odnoszą widzowie. (…) niewielka ilość wizerunków może niekiedy utworzyć złożoną kompozycję. Natomiast wrażenie wielości spowodowane jest wielokrotnością naświetleń poszczególnych negatywów. Moje fotokolaże nie powstają przy pomocy nożyczek i kleju, jak to było w tradycyjnych kolażach, ani przy pomocy programów komputerowych. Powstają w tradycyjnej analogowej ciemni przy użyciu szablonów i światła z powiększalnika. Od wielu lat tworzę fotograficzne archiwum wizerunków. W moich fotokolażach użyta jest tylko ich niewielka część. W złożonych kompozycjach pojedyncze fotografie gubią swoją fotograficzną ‘tożsamość’, są podporządkowane zewnętrznemu układowi większej całości. Ten układ to sieć relacji między obrazami o różnej tematyce i w różnej skali.
Kulik Źródło: Obraz jako część całości, dostępny w internecie: https://www.interphoto.pl/exhibitions/zofia-kulik-pl/ [dostęp 18.06.2021].
R1RhJjQUwGPjq
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Zofii Kulik pod tytułem „Wspaniałość siebie III”. Praca przedstawia młodą kobietę w majestatycznej pozie. Kobieta ubrana jest w bufiastą suknię, w jednej dłoni trzyma kwiat dmuchawca, a w drugiej pęto kiełbasy. Na jej przedramieniu chodzi na czworaka nagi mężczyzna. Tuż nad kobietą znajdują się dwa przedmioty – z lewej strony sierp z koniczyną, a po prawej krzyż. Odzienie kobiety jest bogato zdobione, widoczne są wzory ukazujące rośliny, nagich ludzi oraz symetryczne figury. Na głowie widoczna jest duża ozdoba przypominająca koronę z liści. Twarz kobiety nie zdradza emocji, a jej wzrok skierowany jest przed siebie.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. W pracy Wspaniałość siebie III Zofia Kulik tworzy własny wizerunek na wzór majestatycznego wyobrażenia monarchini sprzed wieków, królowej Elżbiety I. Artystka wytrąca jej z rąk insygnia władzy, wkładając w zamian ogórek i kwiat dziurawca. Osobliwy i pełen symboli strój tka z wielokrotnie powtarzających się sylwetek ludzkich wykonujących tajemnicze, rytualne gesty – w tej roli występuje Zbigniew Libera, który przez wiele lat był modelem Kulik. Swoje symboliczne fotograficzne światy artystka buduje z tworzonych przez siebie wizerunków i zmultiplikowanych obrazów, w których odbijają się europejska historia i tradycja. „Dawniej zamożne arystokratki zbierały rożne kosztowności, biżuterię, jakieś osobliwości. Ja kolekcjonuję wizerunki. Można powiedzieć, że jestem bogata w wizerunki. Ubieram się w nie – komentuje tę pracę Zofia Kulik. (źródło: https://ingart.pl/pl/kolekcja/artysci/zofia_kulik)
Ilustracja interaktywna prezentuje pracę Zofii Kulik pod tytułem „Wspaniałość siebie III”. Praca przedstawia młodą kobietę w majestatycznej pozie. Kobieta ubrana jest w bufiastą suknię, w jednej dłoni trzyma kwiat dmuchawca, a w drugiej pęto kiełbasy. Na jej przedramieniu chodzi na czworaka nagi mężczyzna. Tuż nad kobietą znajdują się dwa przedmioty – z lewej strony sierp z koniczyną, a po prawej krzyż. Odzienie kobiety jest bogato zdobione, widoczne są wzory ukazujące rośliny, nagich ludzi oraz symetryczne figury. Na głowie widoczna jest duża ozdoba przypominająca koronę z liści. Twarz kobiety nie zdradza emocji, a jej wzrok skierowany jest przed siebie.
Dodatkowo na ilustracji został umieszczony interaktywny punkt: 1. W pracy Wspaniałość siebie III Zofia Kulik tworzy własny wizerunek na wzór majestatycznego wyobrażenia monarchini sprzed wieków, królowej Elżbiety I. Artystka wytrąca jej z rąk insygnia władzy, wkładając w zamian ogórek i kwiat dziurawca. Osobliwy i pełen symboli strój tka z wielokrotnie powtarzających się sylwetek ludzkich wykonujących tajemnicze, rytualne gesty – w tej roli występuje Zbigniew Libera, który przez wiele lat był modelem Kulik. Swoje symboliczne fotograficzne światy artystka buduje z tworzonych przez siebie wizerunków i zmultiplikowanych obrazów, w których odbijają się europejska historia i tradycja. „Dawniej zamożne arystokratki zbierały rożne kosztowności, biżuterię, jakieś osobliwości. Ja kolekcjonuję wizerunki. Można powiedzieć, że jestem bogata w wizerunki. Ubieram się w nie – komentuje tę pracę Zofia Kulik. (źródło: https://ingart.pl/pl/kolekcja/artysci/zofia_kulik)
Zofia Kulik, „Wspaniałość siebie III”, naświetlane odbitki srebrowe, 1997 r., Fundacja Sztuki Polskiej ING, Warszawa, ingart.pl, CC BY 3.0
Źródło: Zofia Kulik, Wspaniałość siebie III, technika własna: wielokrotnie naświetlane odbitki srebrowe, Fundacja Sztuki Polskiej ING, Warszawa, dostępny w internecie: https://ingart.pl/pl/kolekcja/prace/wspanialosc_siebie_iii [dostęp 18.06.2021], licencja: CC BY 3.0.
Tworze_wlasny_kolaz
Tworzę własny kolaż
Pojęcie kolażuKolażkolażu i fotokolażuFotokolaż fotokolażu to dwa terminy, które są często używane zamiennie, ale różnią się od siebie w pewnych względach.
Kolaż to sztuka tworzenia kompozycji przez łączenie różnych elementów, takich jak zdjęcia, fragmenty czasopism, kawałki papieru, napisów, tkaniny itp. w celu stworzenia nowej pracy. Kolaż może być tworzony za pomocą różnych mediów i technik. Kolaż może obejmować różne materiały i niekoniecznie musi opierać się na fotografii.
Fotokolaż to rodzaj kolażu, w którym głównym materiałem są fotografie, które są łączone w jedną kompozycję. Może to obejmować wykorzystanie fragmentów zdjęć, manipulację obrazami, zmiany skali, kolorów itp.
Aplikacja on‑line
Aplikacja umożliwia tworzenie kolażu - dodanie tła, ilustracji z wbudowanej bazy w aplikacji lub dodanie ilustracji/fotografii z dysku użytkownika. Do ilustracji można dodać tekst, różnego rodzaju ramki oraz cliparty [czytaj: kliparty].
Alternatywa aplikacji on‑line
Poniżej przedstawiono alternatywę aplikacji.
Ćwiczenie 1
RLu8EQuEkEftQ
Zaznacz informacje prawdziwe dla techniki kolażu.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1XwiTbLW1fc4
Którzy artyści ukuli francuski termin kolaż? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R7Gz9JL097l3Y
Jakie wydarzenia spowodowały zainteresowanie kolażem fotograficznym w latach 80.? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rzn2sMKplqugK
Aplikacja jest to graficzny program komputerowy, dzięki któremu można wykonać kolaże i fotokolaże.
Aplikacja jest to graficzny program komputerowy, dzięki któremu można wykonać kolaże i fotokolaże.
Tworzę własny fotokolaż, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Tworzę własny fotokolaż, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
W aplikacji stwórz fotokolaż na temat „Człowiek a natura”. Wykorzystaj w tym celu fotografie znajdujące się w zbiorach aplikacji oraz własne.
Przy tworzeniu fotokolażu wykorzystaj kompozycję dynamiczną lub statyczną.
RDPs7MTrMhNkt
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
W aplikacji stwórz fotokolaż abstrakcyjny na temat „Cisza”. Wykorzystaj w tym celu fotografie znajdujące się w zbiorach aplikacji oraz własne. Zwróć uwagę na następujące elementy: kompozycję (otwarta, zamknięta), temperaturę barw (ciepła, zimna).
RN48CrRCnZsvd
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
W aplikacji wykonaj fotokolaż - kompozycję surrealistycznąKompozycja surrealistycznakompozycję surrealistyczną na dowolny temat. Wykorzystaj w tym celu fotografie znajdujące się w zbiorach aplikacji oraz własne. Możesz swoją pracę wzbogacić o napisy, dłuższe teksty, cytaty. Spróbuj zastosować hierarchię poszczególnych elementów: zróżnicuj ich wielkości.
RdtGtXdeYYLtu
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
Wykorzystując możliwości aplikacji stwórz mapę obrazującą państwa nadbałtyckie.
Do stworzenia takiego fotokolażu możesz wykorzystać grafiki z załącznika - zapisać je na dysku oraz dodać z poziomu aplikacji do swojej pracy.
Obszar morza bałtyckiego możesz wypełnić ilustracjami symbolizującymi: wodę, rybę, glony.
Na obszar wybranych przez siebie państw dodaj elementy, które Ci się z nimi kojarzą.
R8t1l1fYHDPgu
Przycisk umożliwiający pobranie ilustracji do ćwiczenia nr 1. Ilustracje są w formacie png.
Grafiki do ćwiczenia nr 1 - Państwa nadbałtyckie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Grafiki do ćwiczenia nr 1 - Państwa nadbałtyckie, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Plik ZIP o rozmiarze 4.54 MB w języku polskim
RrqMSNlDldEfO
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę, że kontury są już wycięte, wystarczy tylko dopasować odpowiednio kraje.
Poniżej przykładowy wykonany fotokolaż:
R7Qv2f4vAkpy5
Ilustracja przedstawia kolaż składający się z konturów państw, w które została wpisana flaga kraju i przedstawia państwa nadbałtyckie, czyli takie, które leżą nad Morzem Bałtyckim, są to: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja, Finlandia, Szwecja, Dania oraz Niemcy.
Kolaż pod tytułem „Państwa nadbałtyckie”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kolaż pod tytułem „Państwa nadbałtyckie”, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
Wykorzystując możliwości aplikacji stwórz fotokolaż ukazujący Polskę i sąsiadujące z nią kraje. Do tego celu możesz wykorzystać załączone grafiki. Spróbuj wzbogacić swoją pracę ilustracjami związanymi tematycznie z wybranym krajem (np.: zabytkami, twórcami, krajobrazem i in.).
R1VCGXtEG4C76
Przycisk umożliwiający pobranie ilustracji do ćwiczenia nr 2. Ilustracje są w formacie png.
Grafiki do ćwiczenia nr 2 - Polska i państwa z nią graniczące, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Grafiki do ćwiczenia nr 2 - Polska i państwa z nią graniczące, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Plik ZIP o rozmiarze 2.88 MB w języku polskim
RFE2cSZIn0hIM
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę, że kontury są już wycięte, wystarczy tylko dopasować odpowiednio kraje.
Poniżej fotokolaż wykonany w aplikacji.
R1NUclnk7Mz73
Ilustracja przedstawia kolaż składający się z konturów państw, w które została wpisana flaga kraju i przedstawia Polskę oraz graniczące z nią państwa - Niemcy, Czechy, Słowację, Ukrainę, Białoruś, Litwę, Rosję.
Kolaż pod tytułem „Polska i państwa z nią graniczące”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Kolaż pod tytułem „Polska i państwa z nią graniczące”, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
Podsumowanie
Podsumowanie
W dziejach fotografii jako gatunku wypowiedzi artystycznej fotokolaż, czy wcześniej fotomontaż, doprowadziły do wielkich zmian, wychodząc poza jej realizm, któremu ta technika służy. Artyści posługiwali się różnymi metodami – łączeniem, nakładaniem, zespalaniem obrazów z fotografii, dodawaniem napisów, haseł. Jednak w dzisiejszej erze największe możliwości dał postęp techniczny oraz komputeryzacja i możliwości programów do obróbki graficznej, dzięki której można w taki sposób łączyć fragmenty zdjęć, że zanikają ślady ich łączenia, a uzyskany efekt sprawia wrażenie jednolitej całości.
Cwiczenia
Ćwiczenia
R19CZfVFxSgTp
Ćwiczenie 3
Ze sztuki tworzenia Tu uzupełnij zasłynął Scott Mutter (1944 - 2008), amerykański fotograf, który stosował technikę przycinania i wklejania lub łączenia wielu innych zdjęć. Jedną z najbardziej innowacyjnych i skłaniających do myślenia jego kreacji jest „Tu uzupełnij”. Po pierwszym spojrzeniu uwagę zwraca przestrzeń katedry z nawą i rzędami ławek. Jednak po bliższym wpatrzeniu się odbiorca postrzega, że środkowa nawa to ruchliwa Tu uzupełnij miasta, na której samochody, autobusy, ciężarówki i piesi przechodzą obok budynków, które w rzeczywistości są kościelnymi Tu uzupełnij.
Ze sztuki tworzenia Tu uzupełnij zasłynął Scott Mutter (1944 - 2008), amerykański fotograf, który stosował technikę przycinania i wklejania lub łączenia wielu innych zdjęć. Jedną z najbardziej innowacyjnych i skłaniających do myślenia jego kreacji jest „Tu uzupełnij”. Po pierwszym spojrzeniu uwagę zwraca przestrzeń katedry z nawą i rzędami ławek. Jednak po bliższym wpatrzeniu się odbiorca postrzega, że środkowa nawa to ruchliwa Tu uzupełnij miasta, na której samochody, autobusy, ciężarówki i piesi przechodzą obok budynków, które w rzeczywistości są kościelnymi Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
Wykonaj poniższe ćwiczenie na podstawie ilustracji.
R144BZMRu5w7i
Praca autorstwa Scotta Muttera [czytaj: skota matera] pod tytułem „Nawa kościoła” przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na chodniku odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami.
Grafika do ćwiczenia nr 1., spiritualityandpractice.com [czyt. spiritualitiendpraktis.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja do ćwiczenia pierwszego., Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RoMrINJMqMjOv
Zaznacz prawdziwe informacje na temat ilustracji. Możliwe odpowiedzi: 1. jest ona fotomontażem, 2. jest ona fotokolażem, 3. przedstawia transept kościoła, 4. przedstawia nawę kościoła
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Przypatrz się układowi elementów wyposażenia kościoła oraz zwróć uwagę na środkową część, aby rozpoznać, czy jest to fotokolaż, czy fotomontaż.
R1NqeLfegkM5W1
Ćwiczenie 4
Wskaż, którego z artystów umieścił w swojej pracy Philippe Halsman? Możliwe odpowiedzi: 1. Salvadora Dali, 2. Pabla Picassa, 3. Francisa Picabie, 4. Franicsa Bacona. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4
Podaj autora fotografii (imię i nazwisko) i rozpoznaj, kim jest postać przedstawiona na zdjęciu (imię i nazwisko).
RzGZmCfBwo6cF
Fotografia do ćwiczenia nr 2 przedstawia mężczyznę oraz trzy czarne koty w czasie skoku. Mężczyzną okazuje się Salvador Dali, który podskakując pali fajkę. Obok Dalego z lewej strony widoczne jest podrzucone krzesło. Z prawej strony, naprzeciwko artysty wyskakują trzy czarne koty, jeden z kotów zderza się ze strumieniem wody.
Grafika do ćwiczenia nr 2, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Grafika do ćwiczenia nr 2, Fotokolaż, domena publiczna.
RfT6Pw9U8Ncm4
Autor fotografii: Tu uzupełnij Artysta przedstawiony na zdjęciu: Tu uzupełnij
Autor fotografii: Tu uzupełnij Artysta przedstawiony na zdjęciu: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1Q5hUr63VC761
Ćwiczenie 5
Jak nazywa się artysta odpowiedzialny za stworzenie dzieła pod tytułem: „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. W jakim kierunku tworzył? Imię i nazwisko autora: Tu uzupełnij Kierunek, w którym tworzył: Tu uzupełnij. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Jak nazywa się artysta odpowiedzialny za stworzenie dzieła pod tytułem: „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. W jakim kierunku tworzył? Imię i nazwisko autora: Tu uzupełnij Kierunek, w którym tworzył: Tu uzupełnij. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
Podaj tytuł pierwowzoru fotomontażu i określ kierunek, który reprezentuje.
RSJRJQKQYRXtv
Praca autorstwa Richarda Hamiltona [czytaj: Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza.
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?”, 1992 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?, fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/hamilton-just-what-is-it-that-makes-todays-homes-so-different-p11358 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1awA0uEk5wWD
Tytuł pierwowzoru Tu uzupełnij kierunek Tu uzupełnij
Tytuł pierwowzoru Tu uzupełnij kierunek Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R16Ee9nJjdZTi2
Ćwiczenie 6
O kim jest mowa w poniższych tekstach. Dopasuj nazwiska do opisów. Wykonywał fotokolaże do kampanii na rzecz rozbrojenia nuklearnego w latach 80. Jest określany jako „nieoficjalny artysta wojenny”. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard Moje fotokolaże nie powstają przy pomocy nożyczek i kleju, jak to było w tradycyjnych kolażach, ani przy pomocy programów komputerowych. Powstają w tradycyjnej analogowej ciemni przy użyciu szablonów i światła z powiększalnika. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard W połowy lat 80. zaczął tworzyć tzw. „joiners” [czytaj: dżojners], fotokolaże złożone z wielu odbitek polaroidowych. Zamiast łączyć się w jednolitą kompozycję, pozostawiał widoczne połączenia. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard
O kim jest mowa w poniższych tekstach. Dopasuj nazwiska do opisów. Wykonywał fotokolaże do kampanii na rzecz rozbrojenia nuklearnego w latach 80. Jest określany jako „nieoficjalny artysta wojenny”. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard Moje fotokolaże nie powstają przy pomocy nożyczek i kleju, jak to było w tradycyjnych kolażach, ani przy pomocy programów komputerowych. Powstają w tradycyjnej analogowej ciemni przy użyciu szablonów i światła z powiększalnika. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard W połowy lat 80. zaczął tworzyć tzw. „joiners” [czytaj: dżojners], fotokolaże złożone z wielu odbitek polaroidowych. Zamiast łączyć się w jednolitą kompozycję, pozostawiał widoczne połączenia. Możliwe odpowiedzi: 1. David Hockney, 2. Zofia Kulik, 3. Peter Kennard
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rst2ndPoBptN12
Ćwiczenie 7
Uzupełnij tekst odnoszący się do artysty. Z fotokolaży portretowych zasłynął brytyjski konceptualista, John Tu uzupełnij. Artysta wykonywał je ze znalezionych pocztówek, fotosów i zdjęć komercyjnych. W cyklu Małżeństwo koncentruje się na koncepcji Tu uzupełnij, zarówno jako gatunku w sztuce, jak i na tożsamości. Wykorzystując ujęcia reklamowe klasycznych gwiazd filmowych, Stezaker łączy i nakłada na siebie ich Tu uzupełnij zespalając tożsamość męską i kobiecą w jeden obraz. Artysta tworzy także kolaże nazwane „Maskami”, w których na twarze nakłada Tu uzupełnij.
Uzupełnij tekst odnoszący się do artysty. Z fotokolaży portretowych zasłynął brytyjski konceptualista, John Tu uzupełnij. Artysta wykonywał je ze znalezionych pocztówek, fotosów i zdjęć komercyjnych. W cyklu Małżeństwo koncentruje się na koncepcji Tu uzupełnij, zarówno jako gatunku w sztuce, jak i na tożsamości. Wykorzystując ujęcia reklamowe klasycznych gwiazd filmowych, Stezaker łączy i nakłada na siebie ich Tu uzupełnij zespalając tożsamość męską i kobiecą w jeden obraz. Artysta tworzy także kolaże nazwane „Maskami”, w których na twarze nakłada Tu uzupełnij.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7
Przyjrzyj się pracom Johna Stezakera, a następnie, przy użyciu aplikacji z e‑materiału, wykonaj fotokolaż portretu wykonany w tym stylu. Zaproponuj tytuł swojej pracy.
R1Uy7gLDSL4Ag
Ilustracja przedstawia dwa nałożone na siebie czarno‑białe zdjęcia kobiety i mężczyzny. Oba portrety przedstawiają młode osoby – ubrana na biało kobieta ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a na jej czoło opada grzywka. Jej twarz pochylona jest lekko do przodu, oczy umalowane, a spojrzenie pewne. Mężczyzna ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a przez uniesioną brew na jego czole widoczne są poziome zmarszczki. Ubrany jest na czarno. Fotografie nałożono na siebie w taki sposób, że usta i nosy obu osób łączą się, tworząc efekt podobieństwa. Tła różnią się – kobietę sfotografowano na białym tle z elementami kwiatowymi, a mężczyznę na tle jasnej ściany.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Małżeństwo XV”, fotokolaż, 2006 r., Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, Stany Zjednoczone, moma.org [czyt. emołemej.org], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Małżeństwo XV, Fotokolaż, Muzeum Sztuki Nowoczesnej MoMA, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://www.moma.org/collection/works/107988?classifications=any&date_begin=Pre-1850&date_end=2016&q=John+Stezaker&utf8=%E2%9C%93&with_images=1 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RxJNS3hfw9D4k
Praca autorstwa Johna Stezakera [czyt. Dżona Stezakera] pod tytułem „Maska XIII” to kolaż powstały z nałożenia pocztówki na czarno‑białą fotografię portretową kobiety. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została odwrócona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Drugie drzewo przed ruiną rozciąga się w dół obrazu i łączy się z dłonią kobiety, podpierającą jej brodę. Falowane, ciemne włosy kobiety zaczesane są do góry, a jej skóra blada. Ubranie kobiety, oprócz średniej szerokości ramiączek, jest niewidoczne. Tło jest jasne.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Maska XIII”, fotokolaż, 2006 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Maska XIII, Fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/stezaker-mask-xiii-t12346 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Skoncentruj się na kształtach oraz warstwach między różnymi elementami w Twoim fotokolażu. Zastanów się nad sposobem, w jaki możesz użyć zdjęć i fragmentów grafik, aby stworzyć portret. Po zakończeniu pracy, nadaj swojej kompozycji tytuł.
Ćwiczenie 8
RckBjfqwiyMhh
Czym jest instalacja? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 8
Przy użyciu aplikacji z e‑materiału, skonstruuj fotokolaż - plakatPlakatplakat do wybranego filmu, wykorzystując zasoby z galerii dostępnej w narzędziu do tworzenia pracy oraz własne zasoby. Pamiętaj, aby na fotokolażu zamieścić tytuł filmu.
Jeżeli chcesz przypomnieć sobie informacje o plakacie, to lekcja poświęcona temu tematowi znajduje się tutaj: Forma i przekaz - plakat, jako forma reklamyDX5laUbGIForma i przekaz - plakat, jako forma reklamy
R1P5uuFa2oqaL
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Pamiętaj, tworząc plakat należy:
Wybrać film
Określić główne elementy plakatu
Przeszukać zasoby graficzne
Dobrać kolory i efekty
Dodać tytuł filmu
Zapisać i udostępnić
RlaI6868ziWlB3
Ćwiczenie 9
Andrzej Różycki w swoim kolażu fotograficznym nawiązał do dzieła Jacka Malczewskiego. Określ styl, jaki reprezentował Malczewski oraz określ wspólny tytuł dzieł. Styl: Tu uzupełnij Tytuł dzieł: Tu uzupełnij. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Andrzej Różycki w swoim kolażu fotograficznym nawiązał do dzieła Jacka Malczewskiego. Określ styl, jaki reprezentował Malczewski oraz określ wspólny tytuł dzieł. Styl: Tu uzupełnij Tytuł dzieł: Tu uzupełnij. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 9
Andrzej Różycki w swoim kolażu fotograficznym nawiązał do dzieła malarza młodopolskiego. Podaj jego imię i nazwisko, określ styl, jaki reprezentuje oraz określ wspólny tytuł dzieł.
RjjFIMcbONg6U
Ilustracja do ćwiczenia nr 5 przedstawia dwie prace. Jedna ukazuje młodą rudowłosą dziewczynę ubraną w zieloną suknię siedzącą nieopodal studni, z której jej ojciec wyciąga wiadro. Druga praca to dziewczynka stojąca przy studni i wyciągająca z niej wiadro. Tuż nad nią znajdują się ubrani w ubrania plażowe ludzie, ułożeni na fotografii z różnych stron.
Ilustracja do ćwiczenia nr 5, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Ilustracja do ćwiczenia nr 5, Kolaż, licencja: CC BY 3.0.
Rc8O8ZTmQyX2j
Imię i nazwisko artysty młodopolskiego: Tu uzupełnij Styl przez niego reprezentowany: Tu uzupełnij Tytuł dzieł: Tu uzupełnij
Imię i nazwisko artysty młodopolskiego: Tu uzupełnij Styl przez niego reprezentowany: Tu uzupełnij Tytuł dzieł: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
RMSXYOonmnbS63
Ćwiczenie 10
Ułóż tytuły dzieł zgodnie z chronologią ich powstania. Elementy do uszeregowania: 1. Nawa kościoła, 2. Zmiażdżony pocisk, 3. Dali Atomicus, 4. Wspaniałość siebie III. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Ułóż tytuły dzieł zgodnie z chronologią ich powstania. Elementy do uszeregowania: 1. Nawa kościoła, 2. Zmiażdżony pocisk, 3. Dali Atomicus, 4. Wspaniałość siebie III. W prawym dolnym rogu ćwiczenia umieszczony jest przycisk „Sprawdź”, służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1L9nlvWsUC2s
Ćwiczenie 10
Dopasuj tytuły do dzieł, przeciągając je w odpowiednie miejsca.
Dopasuj tytuły do dzieł, przeciągając je w odpowiednie miejsca.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11
RF20DULMouOGb
Czym jest wklejka? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 11
Wykonaj fotokolaż - plakat do wybranego filmu, wykorzystując zasoby z galerii dostępnej w narzędziu do tworzenia pracy. Pamiętaj, aby na fotokolażu zamieścić tytuł.
Fotokolaż wykonaj za pomocą narzędzia z lekcji.
RWcY0gHQEQUEK
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Tworząc kolaż w aplikacji, pamiętaj o wyborze tematu, różnorodności materiałów, eksperymentach z kompozycją, wykorzystaniu narzędzi edycyjnych, zachowaniu spójności i estetyki i zapisaniu pracy.
Przykładowy kolaż, wykonany za pomocą aplikacji 'kolaż':
R1SdEC4maTn0N
Ilustracja przedstawia przykładowy fotokolaż wykonany za pomocą aplikacji. Tło stanowią gałęzie liściastego drzewa na którym ułożone zostały zwierzęta: żuk, kameleon, mysz, gąsienica oraz różowy kwiat. Na ilustracje zostały także nałożone grafiki kwiatów i liści.
Fotokolaż: Spotkania w Przyrodzie, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Fotokolaż: Spotkania w Przyrodzie, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
REBHMJjnrocIK
Ćwiczenie 12
Wybierz odpowiedzi, definiujące fotomontaż.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 12
Uzasadnij, że poniższe dzieło jest fotomontażem.
RSJRJQKQYRXtv
Praca autorstwa Richarda Hamiltona [czytaj: Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza.
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?”, 1992 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?, fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/hamilton-just-what-is-it-that-makes-todays-homes-so-different-p11358 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RnqpKo7W9wW5A
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na elementy pracy - postacie, ściany, żyrandol czy widok zza okien.
Hamilton wykorzystał wycięte z różnych źródeł materiały i połączył je w całość, tworząc nowe dzieło. W pracy zawarte są fragmenty fotografii, nawiązujące do wydarzeń politycznych, sztuki, pop‑kultury, techniki, codzienności (fotografie sprzętów gospodarstwa domowego). Zostały połączone w jedną kompozycję, tworząc fotokolaż, czyli połączenie wyciętych fragmentów zdjęć. Fotokolaż Hamiltona jest ironicznym komentarzem na temat współczesności.
Ćwiczenie 13
RWR0c2pq1wQUZ
Które z poniższych dzieł jest autorstwa Richarda Hamiltona? Możliwe odpowiedzi: 1. Maska XIII, 2. Małżeństwo XV, 3. Wspaniałość siebie III, 4. Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 13
Uzupełnij podpisy pod ilustracją.
R92OrprNxHlS7
Praca przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza.
Ilustracja pomocnicza do ćwiczenia, l0wrih4f.wordpress.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja pomocnicza do ćwiczenia, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1KiwJa90qWzn
Tu uzupełnij, „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”, Tu uzupełnij r., Muzeum Sztuki, Tybinga, Niemcy.
Tu uzupełnij, „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”, Tu uzupełnij r., Muzeum Sztuki, Tybinga, Niemcy.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RjA0qeF5ItEsf
Ćwiczenie 14
Kto zasłynął ze sztuki tworzenia fotokolażu? Możliwe odpowiedzi: 1. Scott Mutter, 2. David Hockney, 3. Zofia Kulik, 4. Andrzej Różycki
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RHnXU2Z7VCybJ
Ćwiczenie 15
Dopasuj nazwiska do opisów: Zasłynął z fotokolaży portretowych, wykonywał je ze znalezionych pocztówek, fotosów i zdjęć komercyjnych. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton Stosował technikę przycinania i wklejania lub łączenia wielu innych zdjęć. Jedną z najbardziej innowacyjnych i skłaniających do myślenia jego kreacji jest „Nawa kościoła”. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton Tworzy nowe i lekceważące obrazy za pomocą kolażu i fotomontażu, wykorzystując znalezione obrazy komiksów, pin upów i różnych przedmiotów lub dóbr konsumpcyjnych rodem z Ameryki. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton
Dopasuj nazwiska do opisów: Zasłynął z fotokolaży portretowych, wykonywał je ze znalezionych pocztówek, fotosów i zdjęć komercyjnych. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton Stosował technikę przycinania i wklejania lub łączenia wielu innych zdjęć. Jedną z najbardziej innowacyjnych i skłaniających do myślenia jego kreacji jest „Nawa kościoła”. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton Tworzy nowe i lekceważące obrazy za pomocą kolażu i fotomontażu, wykorzystując znalezione obrazy komiksów, pin upów i różnych przedmiotów lub dóbr konsumpcyjnych rodem z Ameryki. Możliwe odpowiedzi: 1. John Stezaker, 2. Scott Mutter, 3. Richard Hamilton
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Slownik_pojec
Słownik pojęć
Dadaizm
Dadaizm
międzynarodowy ruch artystyczny zainicjowany ok. 1915 r. przez artystów i pisarzy europejskich i amerykańskich. Dadaizm powstał z poczucia rozpadu cywilizacji i negacji obowiązujących form życia społecznego i kultury. Najsłynniejsi dadaiści to: Alfred Stieglitz [czyt. alfred sztiglic], Francis Picabia [czyt. fransis pikabia], Man Ray [czyt. man rej], Marcel Duchamp [czyt. marsel duszą], Raoul Hausmann [czyt. raul hausman], Max Ernst [czyt. maks ernst], Kurt Schwitters [czyt. kurt szwiters]. Dadaiści dążyli do destrukcji sztuki jako przedmiotu kultu estetycznego oraz stworzenia antysztuki, pozbawionej norm i prawideł. Posługiwali się w swych działaniach absurdalnym dowcipem, drwiną, stosowali nowe, szokujące sposoby tworzenia jak: ready made [czyt. redi mejd], aranżacje typu Merz [czyt. merc] czy fotomontaże. Nazwę ruchu stanowiło znalezione przypadkowo w słowniku słowo „dada” pochodzące z dziecięcej gwary i oznaczające zabawkę.
Fotokolaż
Fotokolaż
Technika wykonania dzieła fotograficznego (przez przyklejanie lub za pomocą programów graficznych) przy wykorzystaniu kilku (lub więcej) fotografii lub fragmentów fotografii,
Dzieło wytworzone tą techniką.
Fotomontaż
Fotomontaż
obraz fotograficzny, składający się ze stanowiących ostatecznie jedną całość kilku (dwu lub więcej) obrazów fotograficznych. Fotomontaż wykonuje się albo rzutując na jeden arkusz papieru fotograficznego kolejno kilka negatywów fotograficznych tak, aby w sumie pokryły całą powierzchnię papieru, lub montując obraz z kilku odpowiednio przyciętych obrazów pozytywowych i reprodukując tak otrzymany obraz. Obecnie fotomontaż otrzymuje się przeważnie za pomocą komputerowego przetwarzania kilku obrazów fotograficznych tak, aby w wyniku otrzymać jeden uprzednio zaprogramowany obraz.
Instalacja
Instalacja
w sztuce współczesnej to układ elementów zaprojektowany przez artystę, najczęściej specjalnie do określonego pomieszczenia lub przestrzeni. Często stosowane są tzw. przedmioty gotowe, tzw. ready‑mades [czyt. redi mejds]. Instalacji towarzyszy zazwyczaj komentarz artysty wprowadzający widza w kontekst dzieła.
Kolaż
Kolaż
technika artystyczna i wykonane w tej technice dzieło; kolaż polega na łączeniu za pomocą odpowiednich spoiw (pierwotnie kleju) form wyciętych z zadrukowanego papieru, szczątków roślin i zwierząt, fragmentów wyrobów ręcznych i maszynowych z formami namalowanymi na płótnie lub narysowanymi na tekturze.
Kompozycja
Kompozycja
sposób powiązania elementów formalnych dzieła (linii, brył, płaszczyzn, plam barwnych, rozłożenia światła i cienia), tak aby tworzyły całość zgodną z intencją twórcy; z pojęciem komozycja wiąże się pojęcie schematu kompozycyjnego, tzn. stałego układu poszczególnych elementów kompozycji, charakterystycznych dla danego kierunku, epoki itp.
Kompozycja surrealistyczna
Kompozycja surrealistyczna
obraz lub inna praca plastyczna, w której przedmioty rzeczywiste łączone są często w sposób niezwykły, zaskakujący; czasem rzeczywistym obiektom przydawane są obce im cechy; z elementów rzeczywistych budowane są nowe, udziwnione obiekty lub istoty; kiedy indziej wreszcie kreowane bywają całkowicie nowe, z wyobraźni wywiedzione wizje fantastycznego świata. Są one zawsze nasycone klimatem niezwykłości i tajemniczości, często grozy.
Pin‑up [czyt. pin‑ap]
Pin‑up [czyt. pin‑ap]
określenie używane wobec trendu wywodzącego się głównie z lat 40. i 50. XX wieku. Pin‑up girls [czyt. pinap gerls] (dziewczyny pin‑up) były piękne i uśmiechnięte, często skąpo ubrane, i pojawiały się przeważnie na plakatach, które mężczyźni przyczepiali na ścianach. Trend ten był szczególnie widoczny w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej.
Plakat
Plakat
forma grafiki użytkowej, będąca samodzielnym dziełem sztuki, ale pełniąca też funkcję artystyczno‑użytkową. W plakacie autor w prosty, graficzny sposób, za pomocą uproszczonych, umownych znaków, często przy użyciu metafory, informuje np. o sztuce teatralnej, filmie czy sygnalizuje problem społeczny. Plakat powinien zawierać takie informacje jak:
Atrakcyjną szatę graficzną i zwięzły opis.
Tytuł i autora dzieła.
Obsadę.
Dokładne miejsce oraz godzinę rozpoczęcia sztuki/filmu/koncertu.
Informację o miejscach sprzedaży biletów i ich cenie.
Numer telefonu do organizatora lub adres strony internetowej.
Remake [czyt. rimejk]
Remake [czyt. rimejk]
to nowa wersja istniejącego wcześniej filmu, książki, obrazu, czy gry komputerowej. Jest to powrót danej rzeczy w nowym wydaniu.
Ruch antynuklearny
Ruch antynuklearny
Ruch sprzeciwiający się wykorzystywaniu energii atomowej. Dąży on do rozbrojenia atomowego oraz z produkcji energii z tego źródła. Początki tego ruchu sięgają 1958 roku, gdzie doszło do demonstracji przeciw zbrojeniom nuklearnym. Ruch antynuklearny przybrał na sile w 1986 roku, po katastrofie w Czarnobylu.
Slot
Slot
otwór, szczelina, miejsce, panel.
Wklejka
Wklejka
oddzielna kartka lub osobna grafika doklejana na już istniejącą. Odpowiednio wklejona umożliwia stworzenie ciekawego obrazu. Przykładem tutaj może być doklejenie oczu i ust z jednego portretu do drugiego.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Kubalska‑Sulkiewicz K. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Notatki ucznia
RY0VHatTbL8CQ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Galeria
Galeria
RhlxnYv9CvnOn
Ilustracja przedstawia pracę autorstwa Philippe Halsmana [czyt. Filipa Halsmana] pod tytułem „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus]. Dzieło prezentuje mężczyznę oraz trzy czarne koty w czasie skoku. Mężczyzną jest Salvador Dali [czyt. Salwador Dali], który podskakując pali fajkę. Jego brwi są uniesione, oczy szeroko otwarte, a na ustach mężczyzny, pod wąsami, widać uśmiech. Obok Dalego [czyt. Dalego] z lewej strony w powietrzu widoczne jest krzesło. Z prawej strony, naprzeciwko artysty, wyskakują trzy czarne koty, jeden zderza się ze strumieniem wody przechodzącym przez długość pomieszczenia. Za nimi widnieje sztaluga malarska, a z prawej strony – powieszony obraz.
Philippe Halsman [czyt. Filip Halsman], „Dali Atomicus [czyt. Dali Atomikus]”, fotokolaż, 1948 r., Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Philippe Halsman, „Dali Atomicus”,, Fotokolaż, Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Salvador_Dali_A_(Dali_Atomicus)_09633u.jpg [dostęp 18.06.2021], domena publiczna.
RClp9JFjUTBHJ
Ilustracja przedstawia ciemne, czarno‑turkusowe tło, na którym znajduje się ludzka dłoń zgniatająca w pół pocisk balistyczny. Tło jest porysowane, z widocznymi wytartymi fragmentami. Dłoń, ukazana pośrodku obrazu, jest jasna, ale na skórze oraz pod widocznym paznokciem kciuka można zauważyć zabrudzenia. Pocisk, dwukrotnie dłuższy od dłoni, zgina się pod jej naporem.
Peter Kennard [czyt. Piter Kenard], „Zmiażdżony pocisk”, 1981 r., Muzeum Wojskowe Imperial War [czyt. Imperjal Łor], Londyn, Wielka Brytania, theguardian.com [czyt. degardian.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Peter Kennard, Zmiażdżony pocisk, Muzeum Wojskowe Imperial War, Londyn, dostępny w internecie: https://www.theguardian.com/artanddesign/2015/may/12/peter-kennard-review-imperial-war-museum [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RjhZ2YQnMj85b
Ilustracja prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. Działo przedstawia salon domu, w którym przebywa kobieta i mężczyzna, oboje prawie nadzy. Mężczyzna jest atletycznej budowy, przedstawiony został tylko w białych slipach. W prawej dłoni niczym paletkę trzyma wielkiego lizaka z napisem Tootsie Pop. Mężczyzna stoi bokiem, w lekkim rozkroku, patrząc prosto. Na jego twarzy widoczny jest nieznaczny uśmiech. Z prawej strony, na kanapie, siedzi kobieta, której piersi okryte są jedynie okrągłymi nakładkami. Jedną dłonią trzyma swoją lewą pierś, a drugą podtrzymuje kapelusz kształtem przypominający klosz lampy. W pokoju widoczny jest także telewizor, magnetofon szpulowy oraz liczne plakaty i afisze. Z lewej strony, na schodach, można zauważyć kobietę odkurzającą w czerwonej sukni. Postaci są czarno‑białe, jednak większość przedstawionych elementów salonu to ciepłe odcienie żółci oraz czerwieni.
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”, 1956 r., Muzeum Sztuki, Tybinga, Niemcy, l0wrih4f.wordpress.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?, Muzeum Sztuki, Tybinga, dostępny w internecie: https://l0wrih4f.wordpress.com/2014/11/17/richard-hamilton-1922-2011/ [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RSJRJQKQYRXtv
Praca autorstwa Richarda Hamiltona [czytaj: Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza.
Richard Hamilton [czyt. Riczard Hamilton], „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?”, 1992 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Richard Hamilton, Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?, fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/hamilton-just-what-is-it-that-makes-todays-homes-so-different-p11358 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RnJpnftVjMhVl
Ilustracja przedstawia pracę autorstwa Davida Hockneya [czytaj: dejwida hoknija] pod tytułem „Plac Furstenberg [czyt. Furstenberg]”. Dzieło prezentuje widok na mały betonowy plac położony pomiędzy budynkami. Na fragmencie placu rosną dwa drzewa otoczone kamiennym chodnikiem. Mają one rozłożyste gałęzie oraz intensywnie zielone liście. Z tyłu widoczne są budynki o białych fasadach. Cała ilustracja złożona jest z małych prostokątnych fragmentów, których krawędzie nachodzą na siebie, tworząc spójny obraz. W tle widać auta, motocykl oraz niebieskie, zachmurzone niebo.
David Hockney [czyt. Dejwid Hokni], „Plac Furstenberg [czyt. Furstenberg]”, fotokolaż, 1985 r., kolekcja prywatna, en.wahooart.com [czyt. ien.łahuart.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: David Hockney, Plac Furstenberg, Fotokolaż, Kolekcja prywatna, dostępny w internecie: https://en.wahooart.com/@@/9HTJLP-David-Hockney-Place-furstenberg,-paris [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rr6jhSeNfiPob
Praca autorstwa Scotta Muttera [czytaj: skota matera] pod tytułem „Nawa kościoła” przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na posadzce odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami.
Scott Mutter [czyt. Skot Mater], „Nawa kościoła”, fotomontaż, 1986 r., Muzeum Sztuki, Bakersfield [czyt. Bejkersfild], Stany Zjednoczone, spiritualityandpractice.com [czyt. spiritualitiendpraktis.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Scott Mutter, Nawa kościoła, Fotomontaż, Muzeum Sztuki, Bakersfield, dostępny w internecie: https://www.spiritualityandpractice.com/arts/features/view/28084/scott-mutters-church-aisle [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1Uy7gLDSL4Ag
Ilustracja przedstawia dwa nałożone na siebie czarno‑białe zdjęcia kobiety i mężczyzny. Oba portrety przedstawiają młode osoby – ubrana na biało kobieta ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a na jej czoło opada grzywka. Jej twarz pochylona jest lekko do przodu, oczy umalowane, a spojrzenie pewne. Mężczyzna ma krótkie włosy i lekki uśmiech, a przez uniesioną brew na jego czole widoczne są poziome zmarszczki. Ubrany jest na czarno. Fotografie nałożono na siebie w taki sposób, że usta i nosy obu osób łączą się, tworząc efekt podobieństwa. Tła różnią się – kobietę sfotografowano na białym tle z elementami kwiatowymi, a mężczyznę na tle jasnej ściany.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Małżeństwo XV”, fotokolaż, 2006 r., Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA), Nowy Jork, Stany Zjednoczone, moma.org [czyt. emołemej.org], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Małżeństwo XV, Fotokolaż, Muzeum Sztuki Nowoczesnej MoMA, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://www.moma.org/collection/works/107988?classifications=any&date_begin=Pre-1850&date_end=2016&q=John+Stezaker&utf8=%E2%9C%93&with_images=1 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RxJNS3hfw9D4k
Praca autorstwa Johna Stezakera [czyt. Dżona Stezakera] pod tytułem „Maska XIII” to kolaż powstały z nałożenia pocztówki na czarno‑białą fotografię portretową kobiety. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została odwrócona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Drugie drzewo przed ruiną rozciąga się w dół obrazu i łączy się z dłonią kobiety, podpierającą jej brodę. Falowane, ciemne włosy kobiety zaczesane są do góry, a jej skóra blada. Ubranie kobiety, oprócz średniej szerokości ramiączek, jest niewidoczne. Tło jest jasne.
John Stezaker [czyt. Dżon Stezaker], „Maska XIII”, fotokolaż, 2006 r., Galeria Tate Modern [czyt. Tejt Modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk [czyt. tejt.org.jukej], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: John Stezaker, Maska XIII, Fotokolaż, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/stezaker-mask-xiii-t12346 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R2BBDJNABuDfP
Praca autorstwa Aleksandra Krzywobłockiego pod tytułem „Kompozycja” przedstawia tytułową kompozycję składającą się z kilku zdjęć – fragment ściany, ręcznik, wjazd do tunelu zakończonego łukiem, fragment rzeźby, kolumnadę, widok na drogę z lotu ptaka. Tunel znajduje się pośrodku, a z lewej strony widać wygiętą w półokrąg podstawę rzeźby przedstawiającej twarz o delikatnych rysach. Pod nią widoczna jest droga oraz budynki ujęte z góry, a z prawej strony rząd kolumn. U góry, z prawej strony, widoczna jest kontynuacja widoku drogi oraz roślin. Wszystkie zdjęcia są w odcieniach czerni i bieli.
Aleksander Krzywobłocki, „Kompozycja", fotokolaż, 1948‑49 r., mutualart.com [czyt. miutualart.kom], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Aleksander Krzywobłocki, Kompozycja, Fotokolaż, dostępny w internecie: https://www.mutualart.com/Artwork/Composition---photomontage-1948-49/057F26217EE16967 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1O1gZSexE6V1
Praca autorstwa Andrzeja Różyckiego pod tytułem „Zatruta studnia”. Dzieło przedstawia studnię w ogrodzie, przy której stoi dziewczynka nabierająca wodę. Tuż nad nią znajdują się fotografie ludzi przedstawionych z różnych stron. Dziewczynka opiera jedną rękę na studni, a drugą naciska na rękojeść kołowrotka. Jej włosy spięte są w dwa długie warkocze, dziewczynka ma na sobie rozkloszowaną sukienkę. Stoi na jednej nodze, a za nią widoczna jest wysoka trawa. Pozostałe fotografie przedstawiają kobiety i mężczyzn ubranych w stroje kąpielowe, z których niektórzy grają w siatkówkę. Na górze ukazano kobiecą dłoń z pędzelkiem od lakieru do paznokci. Z prawej strony, poziomo, przedstawiono trzy kobiety – jedną w kapeluszu oraz czarnej sukience, drugą w sukience koloru białego, a trzecią w jasnych jeansach i bluzce.
Andrzej Różycki, „Zatruta studnia”, fotokolaż, 1965 r., Muzeum Fotografii, Kraków, artinfo.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Andrzej Różycki, Zatruta studnia, Fotokolaż, Muzeum fotografii, Kraków, dostępny w internecie: https://artinfo.pl/dzielo/zatruta-studnia-1967 [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RQRpMkon1g3Z4
Praca autorstwa Zofii Kulik pod tytułem „Wspaniałość siebie III” przedstawia młodą kobietę w majestatycznej pozie. Kobieta ubrana jest w bufiastą suknię, w jednej dłoni trzyma kwiat dmuchawca, a w drugiej pęto kiełbasy. Na jej przedramieniu chodzi na czworaka nagi mężczyzna. Tuż nad kobietą znajdują się dwa przedmioty – z lewej strony sierp z koniczyną, a po prawej krzyż. Odzienie kobiety jest bogato zdobione, widoczne są wzory ukazujące rośliny, nagich ludzi oraz symetryczne figury. Na głowie widoczna jest duża ozdoba przypominająca koronę z liści. Twarz kobiety nie zdradza emocji, a jej wzrok skierowany jest przed siebie.
Zofia Kulik, „Wspaniałość siebie III”, naświetlane odbitki srebrowe, 1997 r., Fundacja Sztuki Polskiej ING, Warszawa, ingart.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Zofia Kulik, Wspaniałość siebie III, technika własna: wielokrotnie naświetlane odbitki srebrowe, Fundacja Sztuki Polskiej ING, Warszawa, dostępny w internecie: https://ingart.pl/pl/kolekcja/prace/wspanialosc_siebie_iii [dostęp 18.06.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Bibliografia
Baldacci Paolo [czyt. Baldaczczi Paolo], De Chirico [czyt. De Sziriko], Max Ernst [czyt. Maks Ernst], Magritte [czyt. Magrit], Balthus [czyt. Baltus], Spojrzenie w niewidzialne, Florencja 2010.
Krüger [czyt. Kryga] Halina, Fotografia eksperymentalna?, Fotografia, 1968, nr 5.
Jerzy Lewczyński, Antologia Fotografii Polskiej, LUCRUM s.c., Bielsko‑Biała 1999.
Historia fotografii XX wieku, tłum. Edyta Tomczyk, TASCHEN 2012.
Lechowicz Lech, Grupa ZERO‑61 [1961‑1969], Łódź, 2016.
![Praca autorstwa Scotta Muttera [czytaj: skota matera] pod tytułem „Nawa kościoła” przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na chodniku odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R144BZMRu5w7i/1713270430/1GeChRjwuUSYKffMCScX54p29bYfAIvR.jpg)
![Praca autorstwa Richarda Hamiltona [czytaj: Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?” przedstawia wnętrze pokoju, w którym znajdują się dwie osoby. Jedna z tych osób to ukazany z lewej strony mężczyzna pochylający się przy komputerze. Ma on czarne włosy oraz ubrany jest w jasną, luźną koszulę. Przed nim, na biurku, stoi komputer oraz ekran, na którym na białym tle widoczne są litery D i M. Za jego stanowiskiem pokazano otwarte okno. Druga z postaci to mocno umięśniona kobieta, ubrana w jednoczęściowy strój kąpielowy. W jej prawej dłoni widoczny jest znak ostrzegający o przechodzących przez pasy dzieciach. Lewą dłoń kobieta opiera o swoje biodro, co pozwala uwydatnić jej spięte mięśnie. Prawa noga kobiety wysunięta jest do przodu, eksponując rozbudowane mięśnie ud. W pokoju znajduje się także mikrofala, obok której leżą paluszki rybne, telewizor, plakaty. Z sufitu zwisa model planety – Jowisza.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RSJRJQKQYRXtv/1713270448/1nNC2wABaDvuGpGWuTwv6ZT0AnvjqsDg.jpg "Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne?")
![Praca autorstwa Johna Stezakera [czyt. Dżona Stezakera] pod tytułem „Maska XIII” to kolaż powstały z nałożenia pocztówki na czarno‑białą fotografię portretową kobiety. Pocztówka ukazująca ruiny budynku z drzewami została odwrócona do góry nogami na twarz aktorki. Stezaker [czyt. Stezaker] ustawił ją tak, że budynek stał się częścią twarzy - jego krawędź pasuje do linii włosów aktorki po prawej, a pień drzewa i gałęzie kontynuują linię twarzy z lewej strony. Ciemne obszary liści po obu stronach budynku pokrywają się z jej ciemnymi włosami. Drugie drzewo przed ruiną rozciąga się w dół obrazu i łączy się z dłonią kobiety, podpierającą jej brodę. Falowane, ciemne włosy kobiety zaczesane są do góry, a jej skóra blada. Ubranie kobiety, oprócz średniej szerokości ramiączek, jest niewidoczne. Tło jest jasne.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RxJNS3hfw9D4k/1713270465/OJ4gTNpVGq0x1IPYKcv2syFZQa8yMe2b.jpg "Maska XIII")
![Ilustracja przedstawia pracę autorstwa Philippe Halsmana [czyt. Filipa Halsmana] pod tytułem „Dali Atomicus” [czyt. Dali Atomikus]. Dzieło prezentuje mężczyznę oraz trzy czarne koty w czasie skoku. Mężczyzną jest Salvador Dali [czyt. Salwador Dali], który podskakując pali fajkę. Jego brwi są uniesione, oczy szeroko otwarte, a na ustach mężczyzny, pod wąsami, widać uśmiech. Obok Dalego [czyt. Dalego] z lewej strony w powietrzu widoczne jest krzesło. Z prawej strony, naprzeciwko artysty, wyskakują trzy czarne koty, jeden zderza się ze strumieniem wody przechodzącym przez długość pomieszczenia. Za nimi widnieje sztaluga malarska, a z prawej strony – powieszony obraz.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RhlxnYv9CvnOn/1713270559/1lg8xkgaoLW0wXmtctQaaalMSUwXpdFe.jpg "<span lang=\"es\">Dali Atomicus</span> [czyt. Dali Atomikus]")
![Ilustracja prezentuje pracę autorstwa Richarda Hamiltona [czyt. Riczarda Hamiltona] pod tytułem „Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?”. Działo przedstawia salon domu, w którym przebywa kobieta i mężczyzna, oboje prawie nadzy. Mężczyzna jest atletycznej budowy, przedstawiony został tylko w białych slipach. W prawej dłoni niczym paletkę trzyma wielkiego lizaka z napisem Tootsie Pop. Mężczyzna stoi bokiem, w lekkim rozkroku, patrząc prosto. Na jego twarzy widoczny jest nieznaczny uśmiech. Z prawej strony, na kanapie, siedzi kobieta, której piersi okryte są jedynie okrągłymi nakładkami. Jedną dłonią trzyma swoją lewą pierś, a drugą podtrzymuje kapelusz kształtem przypominający klosz lampy. W pokoju widoczny jest także telewizor, magnetofon szpulowy oraz liczne plakaty i afisze. Z lewej strony, na schodach, można zauważyć kobietę odkurzającą w czerwonej sukni. Postaci są czarno‑białe, jednak większość przedstawionych elementów salonu to ciepłe odcienie żółci oraz czerwieni.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RjhZ2YQnMj85b/1713270574/2GNP1zqeGjt1lL40vyljWbZJjSfS8Hj7.jpg "Co sprawia, że dzisiejsze domy są tak różne, tak atrakcyjne?")
![Ilustracja przedstawia pracę autorstwa Davida Hockneya [czytaj: dejwida hoknija] pod tytułem „Plac Furstenberg [czyt. Furstenberg]”. Dzieło prezentuje widok na mały betonowy plac położony pomiędzy budynkami. Na fragmencie placu rosną dwa drzewa otoczone kamiennym chodnikiem. Mają one rozłożyste gałęzie oraz intensywnie zielone liście. Z tyłu widoczne są budynki o białych fasadach. Cała ilustracja złożona jest z małych prostokątnych fragmentów, których krawędzie nachodzą na siebie, tworząc spójny obraz. W tle widać auta, motocykl oraz niebieskie, zachmurzone niebo.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RnJpnftVjMhVl/1713270584/2HF1JrDqi6gPNpLJHnc848AECTvfEC9d.jpg "„Plac <span lang=\"fr\">Furstenberg</span> [czyt. Furstenberg]”")
![Praca autorstwa Scotta Muttera [czytaj: skota matera] pod tytułem „Nawa kościoła” przedstawia widok na wnętrze dużego kościoła, w którym pomiędzy ławkami, na posadzce odbywa się ruch uliczny – jest to fotokolaż – na fotografię wnętrza kościoła nałożone zostało zdjęcie ruchu ulicznego z dwukierunkową drogą dwupasmową, przez którą przejeżdżają liczne pojazdy. Ławki kościelne są duże, sprawiają wrażenie budynków umieszczonych po obu bokach drogi. Z przodu widoczna jest główna część kościoła z licznymi zdobieniami – łukami ściennymi, ozdobnymi rzeźbieniami oraz zwisającymi lampami.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rr6jhSeNfiPob/1713270589/VoEEjutiO0MbIo3Z2RPx9vAC1xadQhTs.jpg "Nawa kościoła")
