Fragment krajobrazu
Natura nie przestaje zaskakiwać człowieka – pozwala mu na zachwyt, odpoczynek czy zadumę. Jest ona niekończącym się źródłem inspiracji dla artystów, którzy opisują ją i oddają jej hołd w swoich dziełach. Takie opisy możemy odnaleźć w wielu dziełach polskich pisarzy, m.in. Adama Mickiewicza czy Elizy Orzeszkowej.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Pan TadeuszKsięga II. Zamek
Był sad.
Drzewa owocneowocne, zasadzone w rzędy,
Ocieniały szerokie pole; spodem grzędy,
Tu kapusta, sędziwesędziwe schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny;
Tam, plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu,
Wysmukły bob obraca na nią tysiąc oczu;
Owdzie podnosi złotą kitę kukuruzakukuruza;
Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuzaharbuza,
Który od swej łodygi aż w daleką stronę
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone.
Grzędy rozjęterozjęte miedzą; na każdym przykopie
Stoją jakby na straży w szeregach konopie,
Cyprysy jarzyn: ciche, proste i zielone.
Ich liście i woń służą grzędom za obronę,
Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija,
A ich woń gąsienice i owad zabija,
Dalej maków białawe górują badyle;
Na nich, myślisz, iż rojem usiadły motyle,
TrzepiecącTrzepiecąc skrzydełkami, na których się mieni
Z rozmaitością tęczy blask drogich kamieni;
TyląTylą farb żywych, różnych mak zrzenicę mami.
W środku kwiatów, jak pełnia pomiędzy gwiazdami
Krągły słonecznik licem wielkiem, gorejącem,
Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem.Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Wrocław 2015, s. 207.
Nazwij zmysł, na który najbardziej oddziałuje opis sadu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Porównania – Uzupełnij luki brakującymi członami porównawczymi.
Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuza,
Który od swej łodygi aż w daleką stronę
Wtoczył się ....................................................................
na każdym przykopie
Stoją .......................................................... konopie
W środku kwiatów ..............................................................
Krągły słonecznik licem wielkiem, gorejącem
Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem.
Oto osiem zdań dotyczących „Sadu” A. Mickiewicza. Zdecyduj, czy są prawdziwe, czy fałszywe, oznaczając je odpowiednio P – prawda, F – fałsz. Swoje wybory uzasadnij.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| 1. Opis sadu jest fragmentem dłuższego utworu pt. „Pan Tadeusz”. | □ | □ |
| 2. Opisywany przez A. Mickiewicza ogród jest bardzo zaniedbany. | □ | □ |
| 3. Najważniejszą rolę w opisywanym ogrodzie pełnią rośliny ozdobne. | □ | □ |
| 4. Postać mówiąca w utworze zwraca się do czytelnika. | □ | □ |
| 5. Sad to miejsce, gdzie rosną przede wszystkim jarzyny i kwiaty. | □ | □ |
| 6. A. Mickiewicz opisał różne gatunki drzew owocowych. | □ | □ |
| 7. Konopie pełnią funkcje strażników, ponieważ służą grzędom za obronę. | □ | □ |
| 8. Opis sadu wprowadza nastrój grozy. | □ | □ |
Naszkicuj plan sadu przedstawiony we fragmencie Pana Tadeusza. W tym celu:
wykorzystaj informacje o rozmieszczeniu roślin zawarte w tekście,
zastosuj symboliczne rysunki roślin,
sporządź legendę.
Możesz skorzystać z dostępnego poniżej szkicownika.
Opisz, jakie zmiany wprowadziłbyś w opisanym przez poetę sadzie.
Przyjrzyj się zamieszczonym poniżej obrazom przedstawiającym sad. Wybierz jeden z nich i opisz jak najdokładniej.
Opisz w kilku zdaniach twoje skojarzenia związane z sadem. Mogą to być np. wrażenia dotykowe, dźwięki, zapachy, przedmioty, osoby lub jakieś wspomnienie.
