Natura nie przestaje zaskakiwać człowieka – pozwala mu na zachwyt, odpoczynek czy zadumę. Jest ona niekończącym się źródłem inspiracji dla artystów, którzy opisują ją i oddają jej hołd w swoich dziełach. Takie opisy możemy odnaleźć w wielu dziełach polskich pisarzy, m.in. Adama Mickiewicza czy Elizy Orzeszkowej.
Zapoznaj się z poniższym fragmentem, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Pan TadeuszKsięga II. Zamek
Był sad.
Drzewa owocneowocne, zasadzone w rzędy,
Ocieniały szerokie pole; spodem grzędy,
Tu kapusta, sędziwesędziwe schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny;
Tam, plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu,
Wysmukły bob obraca na nią tysiąc oczu;
Owdzie podnosi złotą kitę kukuruzakukuruza;
Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuzaharbuza,
Który od swej łodygi aż w daleką stronę
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone.
Grzędy rozjęterozjęte miedzą; na każdym przykopie
Stoją jakby na straży w szeregach konopie,
Cyprysy jarzyn: ciche, proste i zielone.
Ich liście i woń służą grzędom za obronę,
Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija,
A ich woń gąsienice i owad zabija,
Dalej maków białawe górują badyle;
Na nich, myślisz, iż rojem usiadły motyle,
TrzepiecącTrzepiecąc skrzydełkami, na których się mieni
Z rozmaitością tęczy blask drogich kamieni;
TyląTylą farb żywych, różnych mak zrzenicę mami.
W środku kwiatów, jak pełnia pomiędzy gwiazdami
Krągły słonecznik licem wielkiem, gorejącem,
Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem.
Nazwij zmysł, na który najbardziej oddziałuje opis sadu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Oto osiem zdań dotyczących „Sadu” A. Mickiewicza. Zdecyduj, czy są prawdziwe, czy fałszywe, oznaczając je odpowiednio P – prawda, F – fałsz. Swoje wybory uzasadnij.
Zdanie | Prawda | Fałsz |
1. Opis sadu jest fragmentem dłuższego utworu pt. „Pan Tadeusz”. | □ | □ |
2. Opisywany przez A. Mickiewicza ogród jest bardzo zaniedbany. | □ | □ |
3. Najważniejszą rolę w opisywanym ogrodzie pełnią rośliny ozdobne. | □ | □ |
4. Postać mówiąca w utworze zwraca się do czytelnika. | □ | □ |
5. Sad to miejsce, gdzie rosną przede wszystkim jarzyny i kwiaty. | □ | □ |
6. A. Mickiewicz opisał różne gatunki drzew owocowych. | □ | □ |
7. Konopie pełnią funkcje strażników, ponieważ służą grzędom za obronę. | □ | □ |
8. Opis sadu wprowadza nastrój grozy. | □ | □ |
Naszkicuj plan sadu przedstawiony we fragmencie Pana Tadeusza. W tym celu:
wykorzystaj informacje o rozmieszczeniu roślin zawarte w tekście,
zastosuj symboliczne rysunki roślin,
sporządź legendę.
Możesz skorzystać z dostępnego poniżej szkicownika.
Opisz, jakie zmiany wprowadziłbyś w opisanym przez poetę sadzie.
Przyjrzyj się zamieszczonym poniżej obrazom przedstawiającym sad. Wybierz jeden z nich i opisz jak najdokładniej.
Opisz w kilku zdaniach twoje skojarzenia związane z sadem. Mogą to być np. wrażenia dotykowe, dźwięki, zapachy, przedmioty, osoby lub jakieś wspomnienie.