Postać Marszałka Józefa Piłsudskiego do dziś wzbudza silne emocje. Nikt nie ma jednak wątpliwości, że był wybitnym obywatelem. Legenda Marszałka wywierała ogromny wpływ na całe pokolenia Polaków. Józef Piłsudski przyczynił się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku, dowodził wojskiem w czasie zwycięskiej wojny z bolszewikami, dążył do umocnienia Rzeczpospolitej, był jednym z najwybitniejszych polityków XX stulecia.

Projekt I

Dokończ film o Józefie Piłsudskim

RDGSVU3U70ZMH1

Piłsudski, film dokumentalny Źródło: Patria-Film, Falanga, licencja: CC BY 3.0.

Piłsudski, film dokumentalny Źródło: Patria-Film, Falanga, licencja: CC BY 3.0.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Piłsudski, film dokumentalny Źródło: Patria-Film, Falanga, licencja: CC BY 3.0.

Obejrzyj początek filmu. Dokończ montaż, wykorzystując materiały dodatkowe: zdjęcia, komentarz, dźwięki. Możesz użyć dowolnego programu do edycji wideo. Gotowy film zaprezentuj klasie.

Józef Piłsudski

Urodził się w 1867 roku na Wileńszczyźnie. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, w której pielęgnowano polskie tradycje patriotyczne. Jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym. Gdy miał 20 lat, został zesłany na Syberię w związku z podejrzeniem o udział w spisku na życie cara Rosji. Po odbyciu kary rozpoczął działalność w Polskiej Partii Socjalistycznej. Założył nielegalne pismo „Robotnik”. Kierował akcjami zbrojnymi przeciwko zaborcy rosyjskiemu, a potem zorganizował oddziały strzelców, które przygotowywały się do walki zbrojnej o niepodległość ojczyzny. Na początku Wielkiej Wojny (1914 r.) utworzył w Galicji Legiony Polskie. Stanął na czele I Brygady Legionów.

RVvoHTRDu1soC

Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance Źródło: Wojciech Kossak, 1928, domena publiczna.

Józef Piłsudski został aresztowany w 1917 roku przez Niemców i osadzony w twierdzy w Magdeburgu. Pod koniec wojny przybył do Warszawy i objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, który sprawował do czasu wyborów prezydenckich w 1922 roku. W latach 1919 - 1921 toczył na Wschodzie walki z bolszewikami zakończone pokojem w Rydze. Właśnie w trakcie owej kampanii w marcu 1920 armia ofiarowała Piłsudskiemu buławę Pierwszego Marszałka Polski. Dowodził wojskiem polskim w czasie słynnej ofensywy zwanej później „cudem nad Wisłą”.

W roku 1923 Marszałek wycofał się z czynnego życia politycznego i osiadł w Sulejówku pod Warszawą. Jednak sytuacja w kraju zmusiła go do powrotu na arenę polityczną. Zażądał dymisji rządu ówczesnego premiera - Wincentego Witosa. Kiedy jego apele nie odniosły skutku, 12 maja 1926 roku na czele wiernych sobie oddziałów wkroczył do Warszawy, doszło do walk z wojskami wiernymi rządowi. W historii wydarzenia te zyskały miano „zamachu majowego”. Zwycięstwo obozu Piłsudskiego oznaczało koniec rządów parlamentarnych w Polsce. Rozpoczął się okres zwany „sanacją” (od łacińskiego rzeczownika „sanatio” - uzdrawianie). Były to działania zmierzające do naprawy państwa. Piłsudski został ministrem spraw wojskowych, przewodniczącym Rady Wojennej i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Sprawował również dwukrotnie urząd premiera (w latach 1926 - 1928 i 1930). Doprowadził do podpisania paktu o nieagresji ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich (1932) i deklaracji polsko‑niemieckiej o niestosowaniu przemocy (1934). Ostatnim dokumentem podpisanym przez Marszałka była konstytucja kwietniowa (1935).

R18ugbIzqBzXs

Józef Piłsudski z Kasztanką Józef Piłsudski z Kasztanką Źródło: domena publiczna.

Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku. Jego pogrzeb stał się wielką manifestacją narodową. Został pochowany w krypcie św. Leonarda na Wawelu, serce zaś zgodnie z testamentem spoczęło w grobie jego matki na wileńskim cmentarzu na Rossie.

Dobry obywatel – kto to taki?

Podyskutujcie

• uczciwość

• odwaga

• płacenie podatków

• znajomość historii

• waleczność na placu boju

• stałe zamieszkiwanie w Polsce

• posiadanie domu lub mieszkania w kraju

• odpowiedzialność

• aktywność

• lojalność wobec państwa

• bezwzględne przestrzeganie prawa

• zdobywanie wykształcenia

• działalność charytatywna

• dobra znajomość języka polskiego

• pracowitość

• szacunek dla innych ludzi

Bohaterowie z małych ojczyzn

Projekt II

Na pewno w twojej okolicy mieszkali lub mieszkają ludzie, którzy nie są znani w całym kraju, ale uczynili wiele dla swojego regionu. Postaraj się o zdjęcia wybranej przez ciebie postaci. Zdobądź pamiątki, wynotuj osiągnięcia, nagraj wywiady itp. Przygotuj prezentację o wybitnym Polaku ze swojego regionu.

Bronisław Tokaj

Był wybitnym pedagogiem, założycielem szkoły w Nieporęcie, w czasie wojny żołnierzem AK.

RP3u8bNnWXxV41

Bronisław Tokaj Źródło: Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne, Hanna Kochel - Ofiarodawca, licencja: CC BY-NC 3.0.

Bitwa pod Jaktorowem

Była jedną z największych bitew partyzanckich w czasie II wojny światowej. Żołnierze AK przebijali się do lasów świętokrzyskich, wycofując się z otoczonego przez Niemców Kampinosu. Stali się bohaterami dla okolicznych mieszkańców.

R1RTDCPrgoylU

Żołnierze Armii Krajowej Grupy „Kampinos” dowodzeni przez majora Alfonsa Kotowskiego ps. „Okoń” oraz przez cichociemnego – porucznika Adolfa Pilcha ps. „Dolina” Żołnierze Armii Krajowej Grupy „Kampinos” dowodzeni przez majora Alfonsa Kotowskiego ps. „Okoń” oraz przez cichociemnego – porucznika Adolfa Pilcha ps. „Dolina” Źródło: Lech Gąszewski, domena publiczna.

Halina Sosnowska ps. „Halina”

RfqtUhYWxydBp1

Halina Sosnowska w 1966 Halina Sosnowska w 1966 Źródło: Sloggi, licencja: CC BY-SA 3.0.

Była żołnierzem AK i WIN, działała w Warszawie i na terenie Milanówka. Została aresztowana przez funkcjonariuszy MBP w 1946 r. W śledztwie zachowała godną postawę. Skazana na dożywocie, w 1956 roku wyszła na wolność. Otrzymała Złoty Krzyż Zasługi.

Kogo cenimy?

Projekt III

Skoro już wiesz, kogo uważasz za wybitnego obywatela, zastanów się kto powinien znależć się w Galerii Wielkich Polaków XX i XXI wieku. Spróbuj stworzyć listę wybitnych obywateli.

1. Najpierw przygotuj taką listę w domu. Mogą znaleźć się na niej wybitni Polacy, którzy nie są znani w całej Polsce, ale zasłużyli się bardzo dla regionu lub okolicy, w której mieszkasz.

2. Następnie przedstaw swoją listę koleżance lub koledze. Ustalcie wspólną listę.

3. Połączcie wysiłki z inną parą uczniów, tak abyście mogli w czwórkę przedstawić po negocjacjach jedną listę.

4. Czwórki połączcie w grupy ośmioosobowe i w toku dyskusji wyłońcie swoją galerię.

5. Grupy ośmioosobowe łączą się i już w składzie szesnastu osób ustalcie, kto zasługuje na zasiadanie w waszej galerii.

6. Cała klasa przedstawia dziesięcioosobową Galerię Wielkich Polaków XX i XXI wieku.

Galeria Wielkich Polaków

Oto wybitni Polacy XX i XXI wieku, którzy mogą znaleźć się na waszej liście. Oczywiście możecie do niej dopisać inne nazwiska, albo skreślić zapisane. Fakt, że będziecie wskazywać różnych kandydatów jest zupełnie naturalny. Dla jednych najważniejsza jest postawa patriotyczna, dla innych osiągnięcia artystyczne, naukowe lub sportowe. Przed wami trudne zadanie. Powodzenia!

• Jan Paweł II

• Lech Wałęsa

• Tadeusz Mazowiecki

• Adam Małysz

• Ignacy Jan Paderewski

• kard. Stefan Wyszyński

• Witold Pilecki

• Maria Skłodowska‑Curie

• ks. Jerzy Popiełuszko

• Józef Piłsudski

• Andrzej Wajda

• Zbigniew Religa

• Janina Ochojska

• Jerzy Owsiak

• Danuta Siedzikówna, ps. „Inka”

• Kazimierz Kamieński ps. „Gryf”, „Huzar”

• Władysław Grabski

• Lech Kaczyński

• Władysław Sikorski

• Jacek Kuroń

• Wisława Szymborska

• Irena Sendlerowa

• Zbigniew Herbert

• Czesław Miłosz

• Stefan Banach

Galeria Wielkich Polaków

RhXTyHp6HgUAE1

Film - Jan Paweł II Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Jan Paweł II Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Jan Paweł II Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

RUP06ZsU9Ez9B1

Film - Zbigniew Religa Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Zbigniew Religa Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Zbigniew Religa Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

RjbrVJ0PgHwXg1

Film - Wisława Szymborska Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Wisława Szymborska Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Wisława Szymborska Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Rrmlzzx6HSiY51

Film - Jerzy Popiełuszko Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Jerzy Popiełuszko Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Jerzy Popiełuszko Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

R1RvG2mdCHotE1

Film - Zbigniew Herbert Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Zbigniew Herbert Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Zbigniew Herbert Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

RlX6A8BYzqOpm1

Film - Czesław Miłosz Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Czesław Miłosz Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Czesław Miłosz Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

ROlb09wGr5iAC1

Film - Irena Sendler Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film - Irena Sendler Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film - Irena Sendler Źródło: TVP S.A., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Quiz